Uluslararası Deniz Hukuku Sözleşmeleri IşığındaBayrak Devletinin Yetkileri ve Yükümlülükleri
Dr. Tacettin ÇALIK
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 7
İÇİNDEKİLER 9
KISALTMALAR . 15
GİRİŞ.19
BİRİNCİ BÖLÜM
KAVRAMSAL ÇERÇEVE
GENEL OLARAK .23
BAYRAK DEVLETİ.29
III. GEMİ 32
Tanım 32
Uluslararası Sözleşmelerde Yapılan Tanımlar. 33
Türk Hukukunda . 35
2.1. 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu. 35
2.2. Türk Mevzuatındaki Diğer Tanımlar. 38
Gemi Türleri 40
Devlet Hizmetinde Kullanılan Gemiler . 40
1.1. Savaş Gemileri . 40
1.2. Ticari Amaçla Kullanılmayan Devlet Gemileri 43
Devlet Hizmetinde Kullanılmayan Gemiler 44
2.1. Ticaret Gemileri . 44
2.1.1. Ticari Amaçlarla Kullanılan Devlet Gemileri 45
2.1.2. Türk Hukukunda Ticaret Gemileri . 45
2.2. Ticari Olmayan Gemiler . 48
UYRUKLUK (TABİİYET).49
Tanım 49
Uyrukluğun Hukuki Niteliği . 51
Devletin Uyrukluğundan Yararlananlar. 53
Gerçek Kişiler 53
Tüzel Kişiler 55
Hava Araçları 56
Gemiler. 56
10 İçindekiler
4.1. Gemi Uyrukluğunun İşlevi.57
4.2. Gemilere Uyrukluk Verme Yetkisi.58
4.3. Gemi Uyrukluğunun Geçerliliği.60
4.4. Gemilerin Uyrukluğuna İlişkin Temel İlkeler.63
4.4.1. Her Geminin Mutlaka Uyrukluğunun Olması.63
4.4.2. Her Geminin Bir Devletin Uyrukluğunu Taşıması.64
4.4.3. Her Geminin Yalnız Bir Uyrukluğu Olması65
4.4.4. Gemilerin Uyrukluğunu Seçme ve Değiştirme
Serbestisine Sahip Olması66
4.4.5. Gemilerin Seyir Halinde veya Uğrak Limanda Bayrak
Taşıması ve Bayrak Değiştirme Yasağı .69
4.4.6. Gemi ile Bayrak Devleti Arasında “Gerçek Bir Bağ”
Bulunması 69
İKİNCİ BÖLÜM
1958 CENEVRE SÖZLEŞMELERİNDE VE 1982 BİRLEŞMİŞ MİLLETLER DENİZ
HUKUKU SÖZLEŞMESİ’NDE BAYRAK DEVLETİNİN
YETKİLERİ VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ
GENEL OLARAK 79
1958 CENEVRE SÖZLEŞMELERİ 80
KARASULARI VE BİTİŞİK BÖLGE SÖZLEŞMESİ .80
AÇIK DENİZ SÖZLEŞMESİ 83
KITA SAHANLIĞI SÖZLEŞMESİ 87
BALIKÇILIK VE AÇIK DENİZLERİN BİYOLOJİK KAYNAKLARININ
KORUNMASI SÖZLEŞMESİ88
III. 1982 BİRLEŞMİŞ MİLLETLER DENİZ HUKUKU SÖZLEŞMESİ. 89
ULUSAL DENİZ YETKİ ALANLARINDA BAYRAK DEVLETİNİN YETKİLERİ
VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ 90
İçsular90
1.1. Kıyı Devletinin Yetkileri ve Yükümlülükleri .91
1.2. Bayrak Devletinin Yetkileri ve Yükümlülükleri92
1.2.1. Limanlara ve İçsulara Giriş .92
1.2.1.1. Uluslararası Örf ve Adet Hukuku Kurallarında
Limanlara ve İçsulara Giriş Hakkı .92
1.2.1.2. Uluslararası Sözleşmelerde Limanlara ve
İçsulara Giriş Hakkı.94
1.2.1.3. Uygulamada Limanlara ve İçsulara Giriş
Hakkı 95
İçindekiler 11
1.2.2. İçsularda Yargı Yetkisi 96
1.2.2.1. Ticaret Gemileri Üzerinde Yargı Yetkisi. 97
1.2.2.1.1. Cezai Yargı Yetkisi . 97
1.2.2.1.2. Hukuki Yargı Yetkisi 102
1.2.2.2. Savaş Gemileri Üzerinde Yargı Yetkisi . 103
1.2.2.3. İçsularda ve Limanlarda Sığınma Hakkının
Kullanılması . 106
Karasuları 107
2.1. Karasularından Zararsız Geçiş Hakkı 108
2.1.1. Tanım 109
2.1.2. Zararsız Geçiş Hakkından Faydalanan Gemiler . 113
2.1.2.1. Ticaret Gemileri. 113
2.1.2.2. Savaş Gemileri ve Ticari Amaçlarla
Kullanılmayan Devlet Gemileri 114
2.1.3. Kıyı Devletinin Zararsız Geçişe İlişkin Yetkileri 115
2.1.4. Kıyı Devletinin Zararsız Geçişe İlişkin Yükümlülükleri 115
2.2. Bayrak Devletinin Yetki ve Yükümlülükleri 116
2.2.1. Ticaret Gemileri Bakımından Bayrak Devletinin Cezai
Yargı Yetkisine Getirilen Kural Dışılıklar 117
2.2.2. Ticaret Gemileri Bakımından Bayrak Devletinin
Hukuki Yargı Yetkisine Getirilen Kural Dışılıklar 120
2.2.2.1. Gemide Bulunan Kişiler Bakımından . 120
2.2.2.2. Gemi Bakımından 121
2.2.3. Savaş Gemileri Bakımından Kıyı Devletinin Cezai ve
Hukuki Yargı Yetkisi . 122
Uluslararası Ulaşımda Yararlanılan Boğazlar 123
3.1. Uluslararası Ulaşımda Yararlanılan Boğazların Hukuki Rejimi . 123
3.2. Boğazlara İlişkin Geçiş Rejimleri Kapsamında Bayrak
Devletinin Yetkileri ve Yükümlülükleri . 125
3.2.1. Serbest Geçiş Rejimi 125
3.2.2. Zararsız Geçiş Rejimi . 125
3.2.3. Transit Geçiş Rejimi. 127
3.2.3.1. Gemi ve Uçaklara İlişkin Yükümlülükler 127
3.2.3.2. Boğaz Devletinin Yetkileri ve Yükümlülükleri 128
3.2.3.3. Bayrak Devletinin Yetki ve Yükümlülükleri 129
3.2.3.4. Özel Sözleşme Hükümlerine Tabi Boğazlara
İlişkin Geçiş Rejimi. 130
12 İçindekiler
Takımada Suları.131
4.1. Takımada Sularında Uygulanan Geçiş Rejimleri .131
4.2. Takımada Devletinin Yetkileri ve Yükümlülükleri .133
4.3. Bayrak Devletinin Yetkileri ve Yükümlülükleri134
KIYI DEVLETİNİN SINIRLI YETKİLERE SAHİP OLDUĞU ULUSLARARASI
DENİZ ALANLARINDA BAYRAK DEVLETİNİN YETKİLERİ VE
YÜKÜMLÜLÜKLERİ .135
Bitişik Bölge.135
1.1. Kıyı Devletinin Yetkileri ve Yükümlülükleri .136
1.2. Bayrak Devletinin Yetkileri ve Yükümlülükleri138
Münhasır Ekonomik Bölge 141
2.1. Kıyı Devletinin Hakları, Yetkileri ve Yükümlülükleri 144
2.2. Diğer Devletlerin Hakları, Yetkileri ve Yükümlülükleri147
2.3. Bayrak Devletinin Yetkileri ve Yükümlülükleri148
Kıta Sahanlığı.152
3.1. Kıyı Devletinin Yetkileri ve Yükümlülükleri .156
3.2. Bayrak Devletinin Yetkileri ve Yükümlülükleri159
AÇIK DENİZLER .160
Açık Denizlerin Serbestliği İlkesi162
Bayrak Devletinin Yetkileri ve Yükümlülükleri 165
2.1. Bayrak Yasası 165
2.1.1. Tanımı 165
2.1.2. Bayrak Devletinin Yargı Yetkisi.166
2.1.2.1. Ticaret Gemileri Bakımından .167
2.1.2.2. Savaş Gemileri ve Diğer Kamu Hizmeti
Gemileri Bakımından .170
2.2. Bayrak Yasasına Getirilen Kuraldışılıklar.172
2.2.1. Ziyaret Hakkı 172
2.2.1.1. Tanım .172
2.2.1.2. Ziyaret Hakkının Kapsamındaki Gemiler 173
2.2.1.3. Ziyaret Hakkının Kapsamındaki Eylemler.173
2.2.1.4. Ziyaret Hakkının Aşamaları 174
2.2.1.5. Diğer Önemli Düzenlemelerde Ziyaret
Hakkının Kapsamı.175
2.2.2. Sıcak Takip Hakkı177
2.2.3. Deniz Haydutluğu.183
2.2.4. Köle Ticareti .188
İçindekiler 13
2.2.5. Uyuşturucu ve Uyarıcı Madde Ticareti 191
2.2.6. Açık Denizlerde İzinsiz Yayın . 194
2.2.7. Uyruksuz Gemilerin Varlığı 195
Bayrak Devletinin Diğer Yetkileri ve Yükümlülükleri 198
3.1. Açık Denizde Meydana Gelen Çatma ve Diğer Kazalarda
Bayrak Devletinin Yetki ve Yükümlülükleri 206
3.2. Deniz Çevresinin Korunması Hususunda Bayrak Devletinin
Yetki ve Yükümlülükleri 208
3.3. Balıkçılık Faaliyetlerine İlişkin Bayrak Devletinin Yetkileri ve
Yükümlülükleri . 213
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
GENEL KABUL GÖRMÜŞ DİĞER ULUSLARARASI
SÖZLEŞMELERDE BAYRAK DEVLETİNİN YETKİLERİ VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ
GENEL OLARAK .225
SEYİR GÜVENLİĞİNE İLİŞKİN ULUSLARARASI SÖZLEŞMELERDE BAYRAK
DEVLETİNİN YETKİLERİ VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ226
1974 DENİZDE CAN GÜVENLİĞİ ULUSLARARASI SÖZLEŞMESİ (1974
SOLAS SÖZLEŞMESİ)’NE GÖRE 226
1988 DENİZDE SEYİR GÜVENLİĞİNE KARŞI YASADIŞI EYLEMLERİN
ÖNLENMESİNE DAİR SÖZLEŞME (1988 DENİZDE SEYİR GÜVENLİĞİ/SUA
SÖZLEŞMESİ)’NE GÖRE 229
III. GEMİ GÜVENLİĞİNE İLİŞKİN ULUSLARARASI SÖZLEŞMELERDE BAYRAK
DEVLETİNİN YETKİLERİ VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ237
1966 ULUSLARARASI YÜKLEME SINIRI SÖZLEŞMESİ (1966 LOAD LINES
SÖZLEŞMESİ)’NE GÖRE 237
1969 GEMİLERİN TONİLATOLARINI ÖLÇME ULUSLARARASI
SÖZLEŞMESİ (1969 GEMİ TONAJI SÖZLEŞMESİ)’NE GÖRE 241
1978 GEMİ ADAMLARININ EĞİTİM, BELGELENDİRİLME VE VARDİYA
STANDARTLARI HAKKINDA ULUSLARARASI SÖZLEŞME (1978 STCW
SÖZLEŞMESİ)’NE GÖRE 243
DENİZ ÇEVRESİNİN KORUNMASINA İLİŞKİN ULUSLARARASI
SÖZLEŞMELERDE BAYRAK DEVLETİNİN YETKİLERİ VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ .248
1954 PETROLÜN NEDEN OLDUĞU DENİZ KİRLİLİĞİNİN ÖNLENMESİNE
İLİŞKİN ULUSLARARASI SÖZLEŞME (1954 OILPOL SÖZLEŞMESİ) İLE
1973/1978 GEMİLERDEN KAYNAKLANAN KİRLİLİĞİN ÖNLENMESİNE
İLİŞKİN ULUSLARARASI SÖZLEŞME (1973/1978 MARPOL
SÖZLEŞMESİ)’NE GÖRE 248
14 İçindekiler
1969/1992 PETROL KİRLİLİĞİNDEN DOĞAN ZARARIN HUKUKÎ
SORUMLULUĞUNA İLİŞKİN ULUSLARARASI SÖZLEŞME (1969/1992
CLC SÖZLEŞMESİ) İLE 1972/1992 PETROL KİRLİLİĞİ ZARARININ
TAZMİNİ İÇİN BİR ULUSLARARASI FONUN KURULMASINA İLİŞKİN
ULUSLARARASI SÖZLEŞME (1971/1992 FUND SÖZLEŞMESİ)’NE GÖRE .258
1990 PETROL KİRLİLİĞİNE KARŞI HAZIRLIKLI OLMA, MÜDAHALE VE İŞ
BİRLİĞİ İLE İLGİLİ ULUSLARARASI SÖZLEŞME (OPRC SÖZLEŞMESİ)’NE
GÖRE261
1996/2010 TEHLİKELİ VE ZARARLI MADDELERİN DENİZ YOLUYLA
TAŞINMASINDAN KAYNAKLANAN ZARARIN TAZMİNİ VE
SORUMLULUĞU HAKKINDA ULUSLARARASI SÖZLEŞME (1996/2010
HNS SÖZLEŞMESİ)’NE GÖRE.262
BALIKÇILIK FAALİYETLERİNE İLİŞKİN ULUSLARARASI SÖZLEŞMELERDE
BAYRAK DEVLETİNİN YETKİLERİ VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ . 266
1993 FAO AÇIK DENİZLERDE BALIKÇI GEMİLERİNİN ULUSLARARASI
KORUMA VE YÖNETİM ÖNLEMLERİNE UYUMU TEŞVİK ETMEYE
YÖNELİK ANDLAŞMA (1993 FAO UYUM ANDLAŞMASI)’NA GÖRE.267
1995 BİRLEŞMİŞ MİLLETLER BALIK STOKLARI ANDLAŞMASI’NA GÖRE274
2009 YASA DIŞI, BİLDİRİLMEMİŞ VE DÜZENSİZ BALIKÇILIĞIN
ÖNLENMESİ, CAYDIRILMASI VE ORTADAN KALDIRILMASINA YÖNELİK
LİMAN DEVLETİ TEDBİRLERİ ANDLAŞMASI (PSMA)’NA GÖRE .287
SONUÇ . 291
KAYNAKÇA . 303
