Yabancıların Türkiye' de Taşınmaz İktisabı

6302 SAYILI 03/05/2012 KANUNLA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLERE GÖRE HAZIRLANMIŞTIR



YABANCILARIN TÜRKİYE' DE TAŞINMAZ İKTİSABI



Prof. Dr. Nuray EKŞİ



- Yabancıların Türkiye' de Taşınmaz Mal İktisabının Tarihçesi

- Tapu Kanunu' nun 6302 Sayılı 03/05/2012 Tarihli Kanunu ile Yeniden Düzenlenen 35. Maddesine Göre Yabancı Gerçek Kişilerin Taşınmaz Mallar Üerinde Mülkiyet ve Sınırlı Ayni Haklar

- Tapu Kanunu' nun 6302 Sayılı 03/05/2012 Tarihli Kanunu ile Yeniden Düzenlenen 35. Maddesine Göre Yabancıların Miras Yoluyla Taşınmaz Mal İktisabı

- Tapu Kanunu' nun 6302 Sayılı 03/05/2012 Tarihli Kanunu ile Yeniden Düzenlenen 35. Maddesine Göre Yabancı Tüzel Kişilerin Taşınmaz Mallar Üzerinde Mülkiyet ve Sınırlı Ayni Hakları

- 03/07/2008 Tarihinden 19/08/2012 Tarihine Kadar Olan Süreçte ve Tapu Kanunu' nun 6302 Sayılı ve 03/05/2012 Tarihli Kanun ile Yeniden Düzenlenen 35. Maddesine Göre Yabancı Sermaye ile Türkiye' de Kurulan Şieketlerin Taşınmaz Mal İktisapları

- Türkiye' deki Ticari ve Yatırım Faaliyetleri Açısından Taşınmaz mal Edinmede Yabancılara Tanınan Kolaylıklar

- Taşınmaz Mal Edinmede Türk Vatandaşlarıyla Eşit Muamele Görecek Yabancılar İle Durumları Özellik Gösteren Yabancılar

- Türkiye' deki Taşınmaz Mallar Üzerinde Yabancı Devletlere Tanınan Haklar

- Türkiye' deki Taşınmaz Mallar Üzerinde Diplomatik Temsilciliklere ve Konsolosluklara Tanınan Haklar

- Türkiye' deki Taşınmaz Mallar Üzerinde Uluslararası Kuruluşlara Tanınan Haklar

- Kambiyo Mevzuatında Yabancılara Ait Taşınmaz Mal Gelirlerinin ve Satış Bedellerinin Yurt Dışına Transferine İlişkin Hükümler

İÇİNDEKİLER
İKİNCİ BASIYA ÖNSÖZ V
BİRİNCİ BASIYA ÖNSÖZ. VII
KISALTMALAR . XXV
GİRİŞ1
B i r i n c i B ö l ü m
YABANCILARIN TÜRKİYE'DE TAŞINMAZ MAL
İKTİSABININ TARİHÇESİ
I. Osmanlı İmparatorluğu Döneminde Yabancıların Taşınmaz
Mal İktisabı .9
II. 1923 Lozan Barış Antlaşması ve Eklerine Göre Yabancıların
Taşınmaz Mal İktisabı 14
III. 1924-2012 Yılları Arasında Yabancıların Taşınmaz Mal İktisabı.19
A. 1924 Yılında Köy Kanunu ile Getirilen Düzenleme19
B. 1934-1984 Yılları Arasında Tapu Kanunu ile Getirilen
Düzenleme 22
C. 1984-1987 Yılları Arasında Tapu Kanunu ile Getirilen
Düzenleme.24
D. 1987-2003 Yılları Arasında Yabancıların Taşınmaz
Mal İktisabı.25
E. 2003 Yılında 4916 Sayılı Kanun ile Tapu Kanunu'nda
Yapılan Değişikliklerle Getirilen Düzenleme26
1. Tapu Kanunu'nun 35. ve 36. Maddelerinde 2003
Yılında Yapılan Değişiklikler 26
2. Tapu Kanunu'nun 2003 Yılında 4916 Sayılı Kanun ile
Değiştirilen 35. Maddesinde Öngörülen Şartlar 27
3. 2003 Yılında 4916 Sayılı Kanun ile Tapu Kanunu'nun
35. Maddesine Getirilen Yenilikler30
4. Tapu Kanunu'nun 35. Maddesinde 2003 Yılında Yapılan
Değişikliğin Anayasa Mahkemesi Tarafından İptali .33
VIII
F. Tapu Kanunu'nda 2005 Yılında 5444 Sayılı Kanun ile Yapılan
Değişikliklerle Getirilen Düzenleme .37
1. Tapu Kanunu'nun 5444 Sayılı Kanun ile Düzenlenen
35. Maddesinin Genel Olarak İçeriği38
2. Tapu Kanunu'nun 35. Maddesine 5444 Sayılı Kanun ile
Getirilen Düzenlemenin Geçmişe Etkili Olarak
Uygulanması 42
3. 5444 Sayılı Kanun ile Yapılan Düzenlemenin Anayasa
Mahkemesi Tarafından Kısmen İptali42
G. Tapu Kanunu'nda 2005 Yılında 5782 Sayılı Kanun ile
Yapılan Değişikliklerle Getirilen Düzenleme44
1. Tapu Kanunu'nun 5782 Sayılı Kanunla Düzenlenen
35. Maddesi ve Tapu Kanunu'na Eklenen 36. Madde ile
Geçici 3. Maddenin İçeriği .44
2. Tapu Kanunu'nun 5782 Sayılı Kanunla Düzenlenen
35. Maddesi ve Tapu Kanunu'na Eklenen 36. Madde ile
Geçici 3. Maddesinin İptali Davasında Anayasa
Mahkemesi Tarafından Verilen Karar45
IV. Tapu Kanunu'nun 6302 Sayılı ve 3.5.2012 Tarihli Kanun ile
Yeniden Düzenlenen 35. ve 36. Maddeleri .51
İ k i n c i B ö l ü m
TAPU KANUNU'NUN 6302 SAYILI VE 3.5.2012 TARİHLİ KANUN İLE
YENİDEN DÜZENLENEN 35. MADDESİNE GÖRE YABANCI
GERÇEK KİŞİLERİN TAŞINMAZ MALLAR ÜZERİNDE
MÜLKİYET VE SINIRLI AYNÎ HAKLARI
I. 29.12.2005 Tarihinden 18.5.2012 Tarihine Kadar Olan Süreçte
Yabancı Gerçek Kişilerin Taşınmaz Mallar Üzerinde Mülkiyet ve
Sınırlı Aynî Hakları.53
A. 29.12.2005 Tarihinden 18.5.2012 Tarihine Kadar Olan
Süreçte Tapu Kanunu'nun Yabancı Gerçek Kişilerin
Türkiye'de Taşınmaz Mal Edinmesine İlişkin Hükümleri .53
B. 29.12.2005 Tarihinden 18.5.2012 Tarihine Kadar Olan
Süreçte Yabancı Gerçek Kişilerin Taşınmaz Mal
İktisaplarına İlişkin Şartlar.55
1. Karşılıklılık İlkesi.55
2. Sınırlayıcı Kanunî Hükümlere Uyulması63
a. Tapu Kanunu'nun 18.5.2012 Tarihine Kadar Yürürlükte
Olan 35. Maddesinde Yer Alan Sınırlamalar.63
b. Diğer Kanunlarda Yer Alan Sınırlamalar .64
IX
C. 29.12.2005 Tarihinden 18.5.2012 Tarihine Kadar Olan
Süreçte Yabancı Gerçek Kişilerin Sınırlı Aynî Hak
İktisapları65
II. 6302 Sayılı ve 3.5.2012 Tarihli Tapu Kanunu ve Kadastro
Kanununda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun ile
Getirilen Düzenleme .66
A. 6302 Sayılı ve 3.5.2012 Tarihli Kanunun Gerekçesi.66
B. Tapu Kanunu ve Kadastro Kanununda Değişiklik
Yapılmasına İlişkin Kanun Tasarısı 68
1. Tapu Kanunu ve Kadastro Kanununda Değişiklik
Yapılmasına İlişkin Kanun Tasarısının Genel Esasları 68
2. Tasarının Mütekabiliyet İlkesi Kaldırması72
3. Tasarının Yetki Kanunu Niteliğinde Olması75
4. Tasarıya Göre Yabancı Gerçek Kişilerin Taşınmaz
Mal İktisabı 76
5. Tasarıya Göre Yabancı Gerçek Kişilerin Miras Yoluyla
Taşınmaz Mal İktisabı.77
6. Tasarıda Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile Maliye
Bakanlığına Verilen Yetkiler .78
7. Tasarıya Göre Yabancı Tüzel Kişilerin Taşınmaz
Mal İktisabı 79
8. Askeri Bölgelere İlişkin Düzenleme80
9. Üzerinde Bina Bulunmayan Taşınmazı Satın Alan
Yabancının Yükümlülükleri.80
10. Tasarıya Uyarınca Tapu Müdürlüklerinin Veraset
Belgesi Düzenleme Yetkisi.81
a. Tapu Müdürlüklerinin Veraset Belgesi Düzenlemesine
İlişkin Şartlar .81
b. Tapu Müdürlüklerinin Veraset Belgesi Düzenleme
Yetkisi Olmayan Haller81
c. Tapu Müdürlükleri Tarafından Düzenlenen Veraset
Belgelerine İtiraz ve İtirazın Sonuçları 82
C. Tasarının Değerlendirilmesi ve Kanaatimiz .83
D. Tasarının Alt Komisyon'da Görüşülmesi ve Alt Komisyon'da
Yapılan Değişiklikler 85
1. Tasarıya Karşı Alt Komisyon'da Yapılan Eleştiriler 85
a. Yabancıların Türkiye'de Edinebilecekleri
Taşınmazların Miktarının Otuz Hektara
Çıkarılmasının Millî Menfaatlere Aykırı Olması .86
X
b. Tasarıdaki Düzenlemenin Anayasa Mahkemesinin
Kararlarına Ters Düşmesi .86
c. Mütekabiliyet İlkesinin Kaldırılmasının
Anayasaya ve Milletlerarası Hukuka Aykırı Olması .87
d. Kanuni Sınırlamalar İfadesinin Müphem Olması .88
e. Vatandaşları Türkiye'de Taşınmaz Mal Edinecek
Ülkeleri Belirleme Yetkisi de Dahil Çevre ve
Şehircilik Bakanlığı ile Maliye Bakanlığı'na Aşırı
Yetki Verilmesi89
2. Alt Komisyon Tarafından Tasarı'da Yapılan
Değişiklikler .90
a. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile Maliye Bakanlığı
Yerine Bakanlar Kurulu'na Yetki Verilmiştir .91
b. Askeri Yasak Bölgeler, Askeri Güvenlik Bölgeleri ile
Stratejik Bölgelere Ait Harita ve Koordinat
Değerlerinin Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü'nün
Bağlı Olduğu Bakanlığa Verilmesi Süresi 6 Aydan
1 Yıla Çıkarılmıştır.91
c. Bankaların Alacaklarına Mahsuben Almak Zorunda
Kaldıkları Taşınmazlara İlişkin Olarak Tasarının
2. Maddesine Yeni Bir Fıkra Eklenmiştir .91
d. Tapu Müdürlüklerinin Veraset Belgesi Düzenleme
Yetkisi Tasarıdan Çıkarılmıştır.93
3. Alt Komisyon'da Kabul Edilen Metin .94
E. Adalet Komisyonu'nda Yapılan Görüşmeler ve Adalet
Komisyonu Tarafından Tasarıda Yapılan Değişiklikler97
1. Adalet Komisyonu'nda Tasarıya Yapılan Eleştiriler97
a. Alt Komisyon'un Kabul Ettiği Metinde Mütekabiliyet
İlkesine Yer Verilmemesinin Anayasaya ve Eşitlik
İlkesine Aykırı Olması .98
b. Alt Komisyon'un Kabul Ettiği Metinde Yer Alan
Kanunî Sınırlamalar İfadesinin Müphem Olması .99
c. Alt Komisyon'un Kabul Ettiği Metinde Yürütme
Organına Genel, Sınırsız ve Çerçevesi Belirsiz Bir
Şekilde Yetki Devredilmesi 99
d. Alt Komisyon'un Kabul Ettiği Metinde Anayasa
Mahkemesinin İptal Gerekçelerinin Dikkate
Alınmaması.99
e. Alt Komisyon'un Kabul Ettiği Metinde Yabancıların
Sınırsız Bir Şekilde Taşınmaz Mal Edinebilmelerinin
Önünün Açılmasının Millî Menfaatlerle
Bağdaşmaması100
XI
2. Adalet Komisyonunda Yapılan Görüşmelerde Varılan
Sonuçlar100
a. Tasarının Anayasaya Aykırılığı İtirazının Adalet
Komisyonu Tarafından Reddedilmesi .100
b. Anayasa Mahkemesi Kararlarında Yer Alan
Gerekçelerin Yasama Organı Açısından Bağlayıcılığının
Olmaması Sebebiyle Tasarının Anayasa Mahkemesi
Kararlarına Aykırı Olduğu İtirazının Adalet
Komisyonu Tarafından Reddedilmesi .101
c. Yabancılara Verilecek Taşınmaz Malın Miktarı ve
Mütekabiliyet İlkesi Uyarınca Yapılan İtirazlarla
İlgili Olarak Adalet Komisyonunun Vardığı Sonuç 101
d. Yasama Yetkisinin, Yürütme Organına
Devredildiği İtirazının Adalet Komisyonu
Tarafından Reddedilmesi.103
3. Adalet Komisyonu Tarafından Yapılan Değişiklikler 104
a. Yabancı Uyruklu Gerçek Kişilerin Edindikleri
Taşınmazlar ile Sınırlı Aynî Hakların Toplam Alanı,
İlçe Yüzölçümünün Yüzde Onunu ve Kişi Başına Ülke
Genelinde Otuz Hektarı Geçmemesi.104
b. Bankaların Bankacılık Kanunu Çerçevesinde Kredi
Olarak Sayılan İşlemler Nedeniyle veya Alacaklarını
Tahsil Amacıyla Edindikleri Taşınmazların 36. Madde
Kapsamı Dışında Tutulması105
c. Alt Komisyon Tarafından Tasarıdan Çıkarılan Tapu
Müdürlüklerinin Mirasçılık Belgesi Düzenleme
Yetkisinin, Ölüm Tarihinden İtibaren En Geç İki
Yıl İçinde Tapu Sicilinde Miras İntikalinin
Gerçekleşmemesi Halinde Mirasçılık Belgesi
Düzenlenmesi İçin Yargıya Başvurma Yetkisine
Dönüştürülmesi106
4. Adalet Komisyonu Tarafından Kabul Edilen Metin ve
Bu Metnin Hükümetin Teklif Ettiği Metinden Farkları .107
5. Adalet Komisyonu Tarafından Kabul Edilen Metne Göre
Yabancıların Türkiye'de Taşınmaz Mal İktisabı 113
a. Yabancı Gerçek Kişilerin Taşınmaz Mal ve Sınırlı
Aynî Hak İktisabı .113
b. Yabancı Tüzel Kişilerin Taşınmaz Mal ve Sınırlı
Aynî Hak İktisabı .114
c. Yabancı Sermaye ile Türkiye'de Kurulan Şirketlerin
Taşınmaz ve Sınırlı Aynî Hak İktisapları .115
XII
6. Tapu Kanunu'nun 18.5.2012 Tarihine Kadar Yürürlükte
Olan 35. Maddesi ile 19.8.2012 Tarihinde Yürürlükten
Kalkacak 36. Maddesinin Adalet Komisyonu'nda
Kabul Edilen Metin ile Mukayesesi116
7. TBMM'de Yapılan Görüşmeler 119
a. TBMM'de Yapılan Eleştiriler ve Bu Eleştirilere
Verilen Cevaplar119
b. TBMM'de İkinci Defa Yapılan Görüşmeler124
III. Tapu Kanunu'nun 6302 Sayılı ve 3.5.2012 Tarihli Kanun ile
Yeniden Düzenlenen 35. Maddesine Göre Yabancı Gerçek
Kişilerin Türkiye'de Taşınmaz Mülkiyeti ve Sınırlı Aynî
Hak Edinmesine İlişkin Şartlar .126
A. Tapu Kanunu'nun 6302 Sayılı ve 3.5.2012 Tarihli Kanun
ile Yeniden Düzenlenen 35. Maddesinde Yer Alan Şartlar.126
B. Tapu Kanunu'nda Sözü Edilen Sınırlayıcı Hükümlerin
Yer Aldığı Diğer Kanunlar128
1. Askerî Yasak Bölgeler ve Güvenlik Bölgeleri Kanunu 128
2. Özel Öğretim Kurumları Kanunu.129
3. Mukabele-i Bilmisil Uygulanan Devletlerin
Vatandaşları İçin Getirilen Sınırlamalar .137
C. Bakanlar Kurulu Tarafından Vatandaşları Türkiye'de
Taşınmaz Mal Edinecek Ülkelerin Listesi Hazırlanana
Kadar Tapuda İşlem Yapılmamasına İlişkin Tapu ve
Kadastro Genel Müdürlüğü'nün Genelgesi ile Bu
Genelgenin Kapsamı Dışında Tutulanlar .142
Ü ç ü n c ü B ö l ü m
TAPU KANUNU'NUN 6302 SAYILI VE 3.5.2012 TARİHLİ
KANUN İLE YENİDEN DÜZENLENEN 35. MADDESİNE GÖRE
YABANCILARIN MİRAS YOLUYLA TAŞINMAZ MAL İKTİSABI
I. 29.12.2005 Tarihinden 18.5.2012 Tarihine Kadar Olan Süreçte
Yabancıların Miras Yoluyla Taşınmaz Mal İktisabı 147
A. Türkiye ile Arasında Karşılıklılık Bulunan Devlet
Vatandaşlarının Miras Yoluyla Taşınmaz Mal İktisabı147
B. Türkiye ile Arasında Karşılıklılık Bulunmayan Devlet
Vatandaşlarının Miras Yoluyla Taşınmaz Mal İktisabı148
II. Tapu Kanunu'nun 6302 Sayılı ve 3.5.2012 Tarihli Kanun ile
Yeniden Düzenlenen 35. Maddesine Göre Yabancı Gerçek
Kişilerin Miras Yoluyla Taşınmaz Mal İktisabı.149
XIII
D ö r d ü n c ü B ö l ü m
TAPU KANUNU'NUN 6302 SAYILI VE 3.5.2012 TARİHLİ KANUN
İLE YENİDEN DÜZENLENEN 35. MADDESİNE GÖRE YABANCI
TÜZEL KİŞİLERİN TAŞINMAZ MALLAR ÜZERİNDE
MÜLKİYET VE SINIRLI AYNÎ HAKLARI
I. Yabancı Tüzel Kişilerin Türkiye'de Taşınmaz Mal
İktisabının Tarihçesi .151
II. Tapu Kanunu'nun 6302 Sayılı ve 3.5.2012 Tarihli Kanun ile
Yeniden Düzenlenen 35. Maddesine Göre Yabancı Ülkelerde
Kurulan Tüzel Kişi Şirketlerin Türkiye'de Taşınmaz Mülkiyeti
ve Sınırlı Aynî Hak İktisabı160
III. Yabancı Derneklerin Taşınmaz Mal ve Sınırlı Aynî Hak
İktisabı.162
IV. Yabancı Vakıfların Taşınmaz Mal ve Sınırlı Aynî Hak
İktisapları 165
B e ş i n c i B ö l ü m
3.7.2008 TARİHİNDEN 19.8.2012 TARİHİNE KADAR OLAN
SÜREÇTE VE TAPU KANUNU'NUN 6302 SAYILI VE 3.5.2012
TARİHLİ KANUN İLE YENİDEN DÜZENLENEN 35. MADDESİNE
GÖRE YABANCI SERMAYE İLE TÜRKİYE'DE KURULAN
ŞİRKETLERİN TAŞINMAZ MAL İKTİSAPLARI
I. “Yabancı Sermayeli Şirket” Kavramının “Yabancı Şirket”
Kavramından Ayrılması Zorunluluğu.169
II. 3.7.2008 Tarihinden 19.8.2012 Tarihine Kadar Olan Süreçte
Yabancı Sermaye ile Türkiye'de Kurulan Şirketlerin Taşınmaz
İktisabı 170
A. Yabancı Sermaye ile Türkiye'de Kurulan Şirketlerin
Taşınmaz İktisabına İlişkin Gelişmeler.170
1. 1954-2003 Yılları Arasında 6224 Sayılı Yabancı
Sermayeyi Teşvik Kanunu Dönemindeki Uygulama .170
2. 2003-2008 Yılları Arasında 4875 sayılı Doğrudan
Yabancı Yatırımlar Kanunu ile Getirilen Düzenleme171
3. Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanununun Yabancı
Yatırımcıların Türkiye'de Kurdukları veya İştirak
Ettikleri Tüzel Kişiliğe Sahip Şirketlerin Türk
Vatandaşlarının Edinimine Açık Olan Bölgelerde
Taşınmaz Edinmelerine İlişkin 3(d) Maddesinin
Anayasa Mahkemesi Tarafından 11 Mart 2008
Tarihinde İptali 173
XIV
4. Anayasa Mahkemesinin 11 Mart 2008 Tarihli İptal
Kararından Sonra Yapılan Yasal Düzenlemeler.176
a. Tapu Kanunu'nun 36. Maddesi176
b. Yabancı Sermayeli Şirketlerin Taşınmaz Edinimine
İlişkin Yönetmelik180
aa. Yönetmelikte Yabancı Sermayeli Şirketlerin
Taşınmaz Edinimi İçin Aranılan Şartlar.180
bb. Taşınmazın Mülkiyetinin İktisabına İzin Verme
Yetkisinin Taşınmazın Bulunduğu Alana Göre
Değişmesi 181
aaa. Askerî Yasak Bölge, Askerî Güvenlik
Bölgesi, Stratejik Bölge ve Özel Güvenlik
Bölgesi Dışında Kalan Alanlarda Taşınmaz
Mülkiyeti Edinimi181
bbb. Askerî Yasak Bölgede, Askerî Güvenlik
Bölgesinde ve Stratejik Bölgede Taşınmaz
Mülkiyeti Edinimi182
ccc. Özel Güvenlik Bölgesinde Taşınmaz
Mülkiyeti Edinimi .182
c. Yabancı Sermayeli Şirketin Edindiği Taşınmazı
Faaliyet Alanı Dışında Kullanmasının Yaptırımı .183
5. Anayasa Mahkemesi'nin 11 Mart 2008 Tarihli İptal
Kararından Sonra Yapılan Yasal Düzenlemelerden
Doğan Sorunlar 183
6. 6 Ekim 2010 Tarihli Yabancı Sermayeli Şirketlerin
Taşınmaz Mülkiyeti ve Sınırlı Aynî Hak Edinimine
İlişkin Yönetmelik ile Getirilen Düzenleme .187
a. Yönetmeliğin Kapsamı Dışında Bırakılan
Yatırımcılar.187
b. Yabancı Sermayeli Şirketin Taşınmaz Mal
Edinimine İlişkin Usul ve Esaslar188
aa. Mülkiyet Edinimine İlişkin Usul ve Esaslar188
bb. Sınırlı Aynî Hak Edinimine İlişkin Usul ve
Esaslar190
c. Yerli Sermayeli Şirketlerin Yabancı Sermayeli
Hale Gelmesi 191
d. Askerî Yasak Bölgede, Askerî Güvenlik Bölgesinde
veya Bunlara Yakın Alanlarda Taşınmaz Mülkiyeti
Edinen Yabancı Sermayeli Şirketlerin Ortaklık
Yapısının Değişmesi.192
XV
e. Edinilen Taşınmazların veya Sınırlı Aynî Hakların,
Şirketin Ana Sözleşmesinde Belirtilen Faaliyet
Konuları Çerçevesinde Kullanılması Zorunluluğu 193
f. Yabancı Sermayeli Şirketin Edindiği Taşınmazların
Tasfiye Edileceği Haller .194
III. 3.7.2008 Tarihinden 19.8.2012 Tarihine Kadar Olan Süreçte
Yabancı Sermaye ile Türkiye'de Kurulan Şirketlerin Taşınmaz
İktisabına İlişkin Düzenlemenin Değerlendirilmesi .195
IV. Tapu Kanunu'nun 6302 Sayılı Kanun ile Yeniden Düzenlenen ve
19.8.2012 tarihinde Yürürlüğe Girecek Olan 36. Maddesine
Göre Yabancı Sermaye ile Türkiye'de Kurulan Tüzel Kişilerin
Taşınmaz İktisabı197
A. Tapu Kanunu'nun 6302 Sayılı Kanun ile Yeniden
Düzenlenen 36. Maddesinin Gerekçesi197
B. Tasarıya Göre Yabancı Sermaye ile Türkiye'de Kurulan
Tüzel Kişilerin Taşınmaz İktisabı199
C. Tapu Kanunu'nun 6302 Sayılı ve 3.5.2012 Tarihli
Kanun ile Yeniden Düzenlenen 36. Maddesine Göre
Yabancı Sermaye ile Türkiye'de Kurulan Tüzel Kişilerin
Taşınmaz İktisabı .203
A l t ı n c ı B ö l ü m
TÜRKİYE'DEKİ TİCARÎ VE YATIRIM FAALİYETLERİ
AÇISINDAN TAŞINMAZ MAL EDİNMEDE
YABANCILARA TANINAN KOLAYLIKLAR
I. Özelleştirme Kanunu 209
II. Maden Kanunu210
III. Petrol Kanunu .212
IV. Turizmi Teşvik Kanunu 213
V. Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu.215
VI. Bazı Yatırım ve Hizmetlerin Yap-İşlet-Devret Modeli
Çerçevesinde Yaptırılması Hakkında Kanun 215
VII. Millî Parklar Kanunu219
VIII. Kültür Yatırımları ve Girişimlerini Teşvik Kanunu220
IX. Petrolün Boru Hatları ile Transit Geçişine Dair Kanun.221
X. Elektrik Piyasası Kanunu 223
XI. Bankacılık Kanununa Göre Yabancı Bankaların
Türkiye'deki Şubeleri 225
XII. Endüstri Bölgeleri Kanunu.226
XIII. Petrol Piyasası Kanunu 229
XVI
Ye d i n c i B ö l ü m
TAŞINMAZ MAL EDİNMEDE TÜRK VATANDAŞLARIYLA
EŞİT MUAMELE GÖRECEK YABANCILAR İLE DURUMLARI
ÖZELLİK GÖSTEREN YABANCILAR
I. Taşınmaz Mal Edinmede Türk Vatandaşlarıyla Eşit Muamele
Gören Yabancılar.231
A. Türk Vatandaşlığını Doğumla Kazanan ve Çıkma İzni ile
Türk Vatandaşlığından Ayrılanlar (Mavi Kart Sahipleri)231
B. KKTC Vatandaşları 238
II. Durumları Özellik Gösteren Yabancılar 238
A. Mülteciler ve Muhacirler238
B. Vatansızlar 240
III. Osmanlı Hanedanları241
S e k i z i n c i B ö l ü m
TÜRKİYE'DEKİ TAŞINMAZ MALLAR ÜZERİNDE YABANCI
DEVLETLERE TANINAN HAKLAR
I. Taşınmaz Malların Yabancı Devletlere Kiralanması ve Taşınmaz
Mallar Üzerinde Yabancı Devletler İçin İrtifak Hakkı Tesisi.245
II. Türkiye Cumhuriyeti ile Kazakistan Cumhuriyeti Arasında
Antalya İlinin Kemer İlçesindeki Taşınmazın Kazakistan
Cumhuriyetine Kullandırılmasına İlişkin Protokol247
III. Türkiye'deki Yabancı Askerî Üsler .248
IV. Yabancı Devletler Tarafından Türkiye'de Kurulan Kültür
Merkezleri251
D o k u z u n c u B ö l ü m
TÜRKİYE'DEKİ TAŞINMAZ MALLAR ÜZERİNDE DİPLOMATİK
TEMSİLCİLİKLERE VE KONSOLOSLUKLARA TANINAN HAKLAR
I. Genel Olarak253
II. Çok Taraflı Antlaşmalar254
A. Diplomatik İlişkiler Hakkında Viyana Konvansiyonu .254
B. Konsolosluk İlişkileri Hakkında Viyana Konvansiyonu.256
III. Türkiye'de Yabancı Temsilciliklerin ve Konsoloslukların
Taşınmaz Mal Edinimi .256
XVII
A. Ecnebi Devletlere Ankara'da Sefarethane ve Konsoloshane
İnşa Etmek Üzere Meccanen Arsa Tahsisi Hakkında Kanun256
B. Boğaziçi Kanunu.257
C. Hazineye Ait Taşınmaz Malların Değerlendirilmesi ve
Katma Değer Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılması
Hakkında Kanun 257
D. Türkiye'nin Onayladığı Çoktaraflı Antlaşmalar .258
E. Türkiye'nin Onayladığı İki Taraflı Konsolosluk Antlaşmaları.258
F. Diplomatik Temsilcilik Binalarının İnşası İçin Karşılıklı
Arsa Tahsisine İlişkin İki Taraflı Antlaşmalar ve Protokoller.260
1. Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Çin Halk
Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Karşılıklı Arsa
Değişimi ile Türkiye Cumhuriyeti Pekin Büyükelçiliği
İçin Kançılarya, Büyükelçi İkametgâhı ve Memur
Konutlarının Satınalınmasına Dair Anlaşma260
2. Türkiye Cumhuriyeti ile Katar Devleti Hükümetleri
Arasında Ankara ve Doha Şehirlerinde Diplomatik
Temsilcilik Binaları İnşası Amacıyla Karşılıklı Arsa
Tahsisine Dair Protokol.261
3. Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Türkmenistan
Hükümeti Arasında Karşılıklı Büyükelçilik
Faaliyetlerinin Gayrimenkul ve Mali Veçhelerine
İlişkin Protokol.261
4. Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Azerbaycan
Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Ankara ve Bakü'de
Diplomatik Temsilcilik Binaları İnşası Amacıyla
Karşılıklı Arsa Tahsisine İlişkin Protokol 262
5. Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Kırgız
Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Karşılıklı
Büyükelçilik Faaliyetlerinin Gayrimenkul ve Mali
Veçhelerine İlişkin Protokol 263
6. Türkiye Cumhuriyeti ile Tacikistan Cumhuriyeti
Hükümetleri Arasında Ankara ve Duşanbe'de Diplomatik
Temsilciliklerinin Yerleşimine İlişkin Protokol .263
7. Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Bosna-Hersek
Bakanlar Kurulu Arasında Saraybosna ve Ankara'da
Diplomatik Temsilcilik Binalarının Yapımı İçin
Karşılıklı Arsa Tahsisine İlişkin Protokol 264
8. Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Belarus Cumhuriyeti
Hükümeti Arasında Diplomatik Temsilcilikler İçin
Karşılıklı Arsa Tahsisine İlişkin Anlaşma265
9. Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Ukrayna Bakanlar
Kurulu Arasında Diplomatik Temsilcilik Binalarının
İnşası İçin Karşılıklı Arsa Tahsisine İlişkin Protokol266
XVIII
10. Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Moldova Cumhuriyeti
Hükümeti Arasında Diplomatik Temsilcilikler İçin Arsa
ve Bina Takasına İlişkin Anlaşma 268
11. Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Moğolistan Hükümeti
Arasında Ankara ve Ulan Bator'da Bulunan Arsaların
Diplomatik Misyonlara Karşılıklı Kiralanmasına İlişkin
Anlaşma268
12. Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Bahreyn Krallığı
Arasında Diplomatik Temsilcilik Binalarının İnşası İçin
Arsa Takasına İlişkin Olarak Nota Teatisi Suretiyle
Akdedilen Anlaşma270
13. Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Özbekistan
Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Karşılıklı
Büyükelçilikler Faaliyetlerinin Gayrimenkul ve
Malî Veçhelerine İlişkin Anlaşma .270
14. Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Kazakistan
Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Diplomatik
Temsilcilik Binalarının İnşası İçin Karşılıklı
Arsa Tahsisine İlişkin Anlaşma 271
15. Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Gürcistan Hükümeti
Arasında Büyükelçiliklerinin Gayrimenkullerine İlişkin
Anlaşma271
16. Türkiye Cumhuriyeti ile Tunus Cumhuriyeti Hükümetleri
Arasında Birbirlerinin Ankara ve Tunus Şehirlerindeki
Diplomatik Temsilciliklerinin Yerleşimleri Amacıyla
Arsa Takasına Dair Protokol.272
17. Yemen Cumhuriyeti Hükümeti ile Türkiye Cumhuriyeti
Hükümeti Arasında Büyükelçilik ve Rezidans
Binalarının İnşası İçin Arsa Takasına İlişkin Anlaşma 272
18. Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Bangladeş Halk
Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Diplomatik
Temsilcilikler İçin Arsa Takasına İlişkin Protokol.273
O n u n c u B ö l ü m
TÜRKİYE'DEKİ TAŞINMAZ MALLAR ÜZERİNDE
ULUSLARARASI KURULUŞLARA TANINAN HAKLAR
I. İç Hukukta Uluslararası Kuruluşların Taşınmaz Edinimine
İlişkin Düzenlemenin Yokluğu .275
II. Uluslararası Kuruluşların Kurucu Antlaşmalarında Yer Alan
Hükümler.277
XIX
O n b i r i n c i B ö l ü m
KAMBİYO MEVZUATINDA YABANCILARA AİT TAŞINMAZ
MAL GELİRLERİNİN VE SATIŞ BEDELLERİNİN YURT
DIŞINA TRANSFERİNE İLİŞKİN HÜKÜMLER
I. Kambiyo Mevzuatı Hakkında Genel Bilgi .287
II. Kambiyo Mevzuatına Göre Yabancılara Ait Taşınmaz Mal
Gelirlerinin ve Satış Bedellerinin Yurt Dışına Transferi288
SONUÇ.291
YARARLANILAN KAYNAKLAR297
EKLER
Ek. 1 Tapu Kanunu'nun 35. ve 36. Maddelerinin İlk
Metinleri.301
Ek. 2 Tapu Kanunu'nun 35. ve 36. Maddelerinde Değişiklik
Yapan Kanunlar302
1. 22.11.1934 Tarihli ve 244 Sayılı Tapu Kanununun
35inci Maddesi ile 18.3.1924 Tarih ve 442 Sayılı Köy
Kanununun 87inci Maddesine Birer Fıkra Eklenmesine
Dair Kanun, Kanun No. 3029, Kabul Tarihi: 21.6.1984 .302
2. 244 Sayılı Tapu Kanununun 35inci Maddesi ile 442 Sayılı
Köy Kanununun 87inci Maddesine İkişer Fıkra
Eklenmesine Dair Kanun, Kanun No. 3278,
Kabul Tarihi: 22.4.1986303
3. Çeşitli Kanunlarda ve Maliye Bakanlığının Teşkilât ve
Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamede
Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun, Kanun No: 4916,
Kabul Tarihi: 3.7.2003304
4. Tapu Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun,
Kanun No. 5444, Kabul Tarihi: 29.12.2005.305
5. Tapu Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun,
Kanun No. 5782, Kabul Tarihi: 3.7.2008.306
6. Tapu Kanunu ve Kadastro Kanununda Değişiklik
Yapılmasına İlişkin Kanun, Kanun No. 6302,
Kabul Tarihi: 3.5.2012308
Ek. 3 Tapu Kanunu'nun Yürürlükte Olan 35. ve
36. Maddeleri .312
XX
Ek. 4 Hudutları Dahilinde Tebaamızın Emlakine Vaziyet
Eden Devletlerin Türkiye'deki Tebaaları Emlakine
Karşı Mukabelei Bilmisil Tedabiri İttihazı Hakkında
1062 Sayılı Kanun, Kanun Numarası: 1062,
Kabul Tarihi: 28.5.1927 314
Ek. 5 Osmanlı Hanedanının Türkiye'de Taşınmaz Mal
Edinmesine İlişkin Mevzuat315
1. Hilafetin İlgasına ve Hanedan-ı Osmaninin Türkiye
Cumhuriyeti Memaliki Haricine Çıkarılmasına Dair 431
Sayılı Kanun, Kanun Numarası: 431, Kabul
Tarihi: 3.3.1924.315
2. Hilafetin İlgasına ve Hanedan-ı Osmaninin Türkiye
Cumhuriyeti Memaliki Haricine Çıkarılmasına Dair
431 Sayılı Kanunun 2ınci Maddesinin Değiştirilmesi
ve Aynı Kanuna Bazı Maddeler Eklenmesi Hakkında
5958 Sayılı Kanun, Kanun Numarası: 5958,
Kabul Tarihi: 16.6.1952316
3. Cumhuriyetin 50nci Yılı Nedeniyle Bazı Suç ve Cezaların
Affı Hakkında 1803 Sayılı Kanunun İlgili Hükümleri,
Kanun Numarası: 1803, Kabul Tarihi: 15.5.1974.317
4. 3 Mart 1340 (1924) Tarihli ve 431 Sayılı Kanunla
Hazineye Kalan Taşınmaz Mallardan Bazılarının
Zilyedlerine Devri Hakkında Kanun, Kanun Numarası:
4071, Kabul Tarihi: 16.2.1995317
Ek. 6 Tapu Kanunu'nun 36. Maddesine İstinaden Çıkarılan
ve Yabancı Sermaye ile Türkiye'de Kurulan Şirketlerin
Taşınmaz Mal İktisabına İlişkin Yönetmelik.321
Ek. 7 Elçilik ve Konsoloslukların Taşınmaz Mal Edinmesine
İlişkin Kanun, Antlaşma ve Protokoller .331
1. Ecnebi Devletlere Ankara'da Sefarethane ve Konsoloshane
İnşa Etmek Üzere Meccanen Arsa Tahsisi Hakkında
Kanun, Kanun Numarası: 6593, Kabul Tarihi: 20.5.1955331
2. Çin Halk Cumhuriyeti Hükümeti ile Yapılan Karşılıklı
Arsa Değişimi ve Türkiye Cumhuriyeti Pekin
Büyükelçiliği İçin Kançılarya, Büyükelçi İkametgâhı
ve Memur Konutlarının Satınalınmasına Dair Anlaşma 331
3. Türkiye Cumhuriyeti ile Katar Devleti Hükümetleri
Arasında Ankara ve Doha Şehirlerinde Diplomatik
Temsilcilik Binaları İnşası Amacıyla Karşılıklı Arsa
Tahsisine Dair Protokol .333
XXI
4. Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Türkmenistan
Hükümeti Arasında Karşılıklı Büyükelçilik
Faaliyetlerinin Gayrimenkul ve Mali Veçhelerine
İlişkin Protokol.335
5. Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Azerbaycan
Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Ankara ve Bakü'de
Diplomatik Temsilcilik Binaları İnşası Amacıyla
Karşılıklı Arsa Tahsisine İlişkin Protokol.337
6. Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Kırgız
Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Karşılıklı Büyükelçilik
Faaliyetlerinin Gayrimenkul ve Mali Veçhelerine
İlişkin Protokol.339
7. Türkiye Cumhuriyeti ile Tacikistan Cumhuriyeti
Hükümetleri Arasında Ankara ve Duşanbe'de
Diplomatik Temsilciliklerinin Yerleşimine
İlişkin Protokol.341
8. Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Bosna-Hersek
Bakanlar Kurulu Arasında Saraybosna ve An