Yargıtay Kararları Işığında Kira Bedel Tespiti Kira Alacağı ve Kira Uyarlama Davaları

Necat KURAK

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ. 7

İÇİNDEKİLER  9

KAYNAKLAR. 15

KISALTMALAR . 17

BİRİNCİ BÖLÜM

KONUT VE ÇATILI İŞYERİ KİRA SÖZLEŞMELERİ VE KİRA BEDELİ

GENEL OLARAK KİRA SÖZLEŞMESİ 19

Kira Sözleşmesinin Tanımı ve Çeşitleri 19

YARGITAY KARARLARI. 24

Kira Sözleşmesinin Hukuki Mahiyeti 27

YARGITAY KARARLARI. 30

Kira Sözleşmesinin Şekli ve İspatı 38

YARGITAY KARARLARI. 41

Konut ve Çatılı İşyeri Kiraları Hükümlerine Göre Kira Süresi . 48

YARGITAY KARARLARI. 53

Kira Sözleşmesinin Geçersizliğinin İleri Sürülmesi. 62

YARGITAY KARARLARI. 64

KİRA BORCU 80

Kiracı, Kira Bedelini ve Yan Giderleri Ödemek Zorundadır 81

Kira Bedeli Zamanında ve Kararlaştırılan Biçimde Ödenmelidir 85

Kira parasının ifa zamanı 85

Kira parasının ifa şekli. 87

Kiranın elden ödenmesi . 87

Kiranın banka aracılığı ile ödenmesi 89

Kiranın PTT aracılığı ile ödenmesi 90

Kiranın altın veya kıymetli evrak ile ödemesi. 93

YARGITAY KARARLARI. 94

Kiracı kira borcunu ödemez ise tahliye ile karşılaşır. 110

YARGITAY KARARLARI. 113

10 İçindekiler

İKİNCİ BÖLÜM

KİRA BEDELİNİN TESPİTİ

KİRA BEDELİNİN BELİRLENMESİNE İLİŞKİN YASAL DÜZENLEMELER 131

6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu Öncesi Dönemde Kira Tespiti. 131

6570 sayılı gayrimenkul kiraları hakkındaki kanun dönemi 131

Anayasa Mahkemesinin iptal kararı ve sonrası yargıtay uygulaması

dönemi 134

Anayasa Mahkemesinin iptal kararı . 134

İptal kararı sonrası verilen yargıtay içtihadı birleştirme kararları 135

Yargıtay İçtihatları Birleştirme Büyük Genel Kurulunun

18.11.1964 tarih 2/4 sayılı kararı. 135

Yargıtay İçtihatları Birleştirme Büyük Genel Kurulu

7.7.1965 gün ve 1965/5-5 sayılı kararı  136

Yargıtay İçtihatları Birleştirme Büyük Genel Kurulunun

21.11.1966 gün ve 1966/19-10 sayılı kararı  137

Yargıtay İçtihatları Birleştirme Büyük Genel Kurulunun

10.3.1969 gün ve 1969/1-3 sayılı kararı  138

12.11.1979 tarih E. 1979/1 K. 1979/3 sayılı yargıtay

içtihadı birleştirme kararı  139

Yargıtay kararlarına göre kiranın tespitinde nazara alınacak

hususular. 139

Kiranın olağan rayice göre belirlenmesi . 139

Kiranın ekonomi esasları ile hak ve nesafete göre belirlenmesi 141

YARGITAY KARARLARI . 143

6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu Dönemi. 146

TBK 344. maddesinin uygulama alanı . 147

TBK nunun 344. m addesinin uygulama alanı konut ve işyeri

kiraları ile sınırlıdır 147

YARGITAY KARARLARI . 148

TBK nun 344. maddesi 1.7.2012 tarihinden sonra yenilenen

kira sözleşmelerine derhal uygulanır . 154

YARGITAY KARARLARI . 156

TBK nun 344. maddesi ile yenilenen kira sözleşmelerine

sınırlama getirilmiştir . 160

Tarafların kira artışını kararlaştırdıkları hallerde sınırlama 161

Tarafların kira artışını kararlaştırmadıkları sözleşmelerde

sınırlama  164

İçindekiler 11

Beş yıldan uzun süreli veya beş yılda sonra yenilenen kira

sözleşmelerinde sınırlama. 164

Dövizle yapılan kira sözleşmelerine getirilen sınırlama 165

TBK nun 344. maddesinde geçen “tüketici fiyat endeksindeki

oniki aylık ortalama” sözcüğü Türkiye İstatistik Kurumunun

yayınladığı fiyat endeksidir  166

YARGITAY KARARLARI. 168

Tacir kiracılar yönünden 1.7.2012 ila 17.1.2019 arası Türk

Borçlar Kanunu’nun uygulaması ertelenmiştir  178

YARGITAY KARARLARI. 180

TBK nun 344. maddesi uyarınca kira bedelinin belirlenmesi 195

Taraflar yenilenecek dönemin kira artışını kararlaştırmışlarsa 197

YARGITAY KARARLARI. 208

Taraflar yenilenecek dönemin kira artışını

kararlaştırmamışlarsa  240

YARGITAY KARARLARI. 245

Kira başlangıç tarihinden itibaren 5 yıl geçmişse. 264

Beş yıldan uzun süreli veya beş yıldan sonra yenilenen kira

sözleşmesi . 265

Rayiç kiranın tespit kriterleri. 269

(1) Tüketici fiyat endeksi 269

(2) Emsal(rayiç) kira bedeli  269

(3) Kiralananın durumu 271

(4) Hakkaniyet 272

YARGITAY KARARLARI. 273

Kira bedeli yabancı para birimi ile belirlenmişse . 310

Genel olarak 310

Dövizle kira sözleşmesine getirilen sınırlama 313

YARGITAY KARARLARI. 315

Belirli ve belirsiz artış hükmü içeren kira sözleşmelerinin kira tespit

davası ve eda davası yönünden arz ettiği önem. 324

Belirli ve muayyen artış hükmü içeren kira sözleşmeleri. 326

Belirsiz artış hükmü içeren kira sözleşmeleri. 327

YARGITAY KARARLARI. 329

Kira tespit davasında gözetilecek hususlar. 355

YARGITAY KARARLARI. 355

12 İçindekiler

Dava açma süresi ve kararın etkisi 375

YARGITAY KARARLARI . 379

Kira davalarında stopaj - katma deger vergisi. 389

Stopaj . 389

Katma Değer Vergisi(KDV) 390

YARGITAY KARARLARI . 391

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

KİRA BEDELİNİN UYARLANMASI

GENEL OLARAK421

KİRA SÖZLEŞMENİN YENİ KOŞULLARA UYARLANMASI(AŞIRI İFA

GÜÇLÜĞÜ).423

III. KİRA UYARLAMA DAVASI.425

Davanın Hukuki Niteliği 425

Davanın Açılma Zamanı . 428

KİRA UYARLAMA DAVASININ ŞARTLARI .428

Sözleşme Kurulduktan Sonra Olağanüstü Bir Durum Gerçekleşmelidir. . 428

Sözleşme Yapılırken Olağanüstü Durum Öngörülmemeli ve Taraflardan

Öngörmeleri de Beklenilmemelidir 430

Olağanüstü Durumun Uyarlama Talep Eden Taraftan

Kaynaklanmamalıdır  431

Dürüstlük Kuralı Gereği Borçludan İfa Beklenmemelidir. 432

Borçlunun Borcunu İfa Etmemiş veya İhtirazi Kayıtla İfa Etmiş Olması . 433

Sözleşmede ya da Kanunda Değişen Koşullara İlişkin Hüküm

Bulunmaması . 433

KİRA UYARLAMA DAVASINDA VERİLECEK KARARLAR .435

Sözleşmenin Uyarlanması 435

Sözleşmenin Feshi 436

YARGITAY KARARLARI . 438

UYARLAMA DAVASI İLE KİRA TESPİT DAVASI ARASINDAKİ FARKLAR.485

KİRA SÖZLEŞMESİNİN ÖNEMLİ SEBEPLE FESHİ (TBK md. 336) İLE KİRA

SÖZLEŞMESİNİN UYARLANMASI (TBK MD. 318) DAVASI ARASINDAKİ

FARKLAR .486

YARGITAY KARARLARI . 489

İçindekiler 13

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

DAVA ŞARTI OLARAK ARABULUCULUK. 493

Arabuluculuğun Hukuk Sistemimizdeki Yeri 493

Dava Şartının Yerine Getirilmemesinin Müeyyidesi 496

Arabulucunun Taraflar Karşısında Konumu ve Rolü 497

Arabulucuya Müracaat ve Arabulucunun Belirlenmesi. 498

Arabuluculuk Bürosunun Yetkisine İtiraz 499

Arabuluculuk Faaliyetinin Başlatılması ve Yürütülmesi. 500

Arabulucu Tarafından Son Tutanağın Düzenlenmesi 503

Arabuluculuğun Anlaşma ile Sonuçlanması ve İcra Edilebilirlik Şerhinin

Verilmesi . 505

İ. Arabuluculuğun Dava Sürelerine Etkisi . 506

YARGITAY KARARLARI. 507

DAVACI VE DAVALI SIFATI 516

YARGITAY KARARLARI. 517

III. GÖREV VE YETKİ  527

Görevli Mahkeme 527

YARGITAY KARARLARI. 529

Yetkili Mahkeme 542

Taraflar tacir değilse . 542

Taraflar tacir veya kamu tüzel kişi ise. 542

Yetki itirazı 544

Merci tayini. 544

YARGITAY KARARLARI. 545

KAVRAM DİZİNİ . 553