Cumhuriyet Savcısının Ve Ceza Yargıcının Başvuru Kitabı
CUMHURİYET SAVCISININ VE CEZA YARGICININ BAŞVURU KİTABI
Prof.Dr.ERDENER YURTCAN
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZLER .......................................................................................................III
I. BÖLÜM
CUMHURİYET SAVCISI
§ 1. SAVCININ STATÜSÜ.....................................................................................3
I- Genel Bilgiler .........................................................................................3
1. Savcılık Örgütü......................................................................................3
a) Bir mahkeme yanındaki savcılıklar.................................................4
b) Bir mahkeme yanında durumunda sayılan savcılıklar ....................4
c) Üst savcılık olarak bir mahkeme yanında sayılanlar.......................5
2. Savcılık-Mahkeme İlişkisi.....................................................................5
3. Savcının Hukuki Statüsü .......................................................................6
a) Yürütme erki içinde oluşu ...............................................................6
aa) Göreve ilişkin denetleme yetkisi..............................................6
bb) Savcılığı yönetme yetkisi.........................................................6
aaa) Emir verme yetkisi..........................................................6
bbb) Görevi bizzat yerine getirme yetkisi...............................6
ccc) İkame yetkisi...................................................................6
b) Savcının Adalet Bakanı ile ilişkisi...................................................7
c) Savcının atanması ............................................................................8
d) Savcıya tanınan güvenceler .............................................................8
e) Savcının görev alanı ........................................................................9
II- Savcının Yardımcısı ....................................................................................9
1. Kolluk .......................................................................................10
a) Genel olarak görevi .......................................................................10
b) Kolluğun ceza yargılamasındaki görevi ........................................10
aa) Suçu araştırma........................................................................10
XIIIaaa) Doğrudan doğruya araştırma..........................................10
bbb) Savcının emri üzerine araştırma ....................................11
bb) Bazı yargılama önlemlerine başvurma yetkisi ........................11
cc) Suçla ilgili ihbar ve şikayetleri kabul görevi...........................11
§ 2. SAVCININ HAZIRLIK SORUŞTURMASINDAKİ GÖREVİ................12
I. Hazırlık Soruşturmasının Başlaması.........................................................12
1. Suç duyurusunun yapılması (ihbar) ......................................................13
a) Kamu makamlarının suç duyurusu ................................................13
b) Kişilerin suç duyurusu ...................................................................13
c) Şikayet üzerine öğrenme ...............................................................14
d) Suç haberinin öğrenilmesi yollarının uygulamadaki durumu .......15
II. Hazırlık Soruşturması Faaliyetinin Yürütülmesi ......................................16
1. Faaliyetin Yönetimi .............................................................................16
2. Araştırma İşlemleri..............................................................................17
3. Araştırma görevinin iki yönlü oluşu....................................................17
4. Araştırmanın gizli yürütülmesi............................................................18
5. Araştırmanın dağınık ve biçime bağlı olmaksızın yürütülmesi ..........18
6. İşlemlerin tutunağa bağlanması (m.169) .............................................18
III. Hazırlık soruşturmasında savcının dışındaki yetkililer ............................19
1. Kolluk .......................................................................................19
a) Adlî kolluk ve görevi.....................................................................21
b) Adli görevde aykırılıklar ve soruşturma yöntemleri .....................21
c) Kolluğun savcının emriyle işe girişmesi .......................................22
d) Kolluğun kendiliğinen işe girişmesi..............................................22
2. Sulh yargıcı .......................................................................................23
IV. Savcının dava açma mecburiyeti ve takdir yetkisi ...................................24
1. Kamu davasını açmada takdir yetkisi..................................................26
2. Kamu davasının açılmasının ertelenmesi............................................26
V. Hazırlık Soruşturmasının Sonuçlanması...................................................27
A. İşin sona ermesi ...................................................................................27
1. Çeşitli Olasılıklar...........................................................................27
a) Koğuşturmanın caiz olmaması...............................................27
b) Eylemin cezalandırılmaması ..................................................28
c) Failin cezalandırılmaması ......................................................28
ç) Failin suçsuzluğunun anlaşılması ya da yeterli şüphe için
delil elde edilememesi............................................................28
d) Kamu yararının eksikliğin saptanması...................................28
2. Sonverme Yetkisi, Kararı ve Bunun Bildirimi ..............................28
3. Koğuşturmama kararına itiraz .......................................................29
XIV4. Hazırlık soruşturmasının yeniden yapılması .................................30
5. İddianamenin iadesi (m.174) .........................................................31
6. Davanın açılması ...........................................................................34
a) Davanın kamu davası oluşu ...................................................34
b) Savcının koğuşturma çeşitleri ................................................34
c) Savcının iddianame ile işi sonsoruşturmaya aktarması .........35
d) Savcının önödeme yolunu uygulaması ..................................35
7. Uygulama.......................................................................................35
a) Yargılamanın bir yargı organına bağlanması .........................35
b) Savcının önödeme yolunu uygulaması ..................................35
c) Yargılama konusunun belirlenmesi........................................36
d) Sanığın yerleşim yerine yerel yetki tanındığında, bunun
davanın açıldığı andaki yerleşim yeri olması ........................36
8. İddianame.......................................................................................36
9. Uygulama.......................................................................................38
§ 3. SAVCININ DELİL TOPLAMA İŞLEMLERİ..............................................42
I. Genel olarak .......................................................................................42
II. Soruşturmanın kollukla yürütülmesi.........................................................42
III. Hazırlık soruşturmasında keşif .................................................................42
IV. Yer gösterme .......................................................................................47
V. İfade alma .......................................................................................48
1. Kavram .......................................................................................48
2. Sorgu ve İfade Alma Yöntemi.............................................................49
a) Çağrının yapılması.........................................................................49
b) Kimlik Tesbiti ................................................................................49
c) Suçlamayı bildirme........................................................................51
d) Müdafiden faydalanma hakkı ........................................................51
e) Yakalamayı bildirme......................................................................52
f) Cevap vermek yükümünün olmaması (susma hakkı)....................53
g) Lehte olan delilleri ileri sürme olanağı..........................................54
h) İfade ya da sorgunun tutanakla tesbiti...........................................55
i) 147 inci madde ile 191 nci madde ilişkisi.....................................56
j) Yasak sorgu yöntemleri..................................................................56
3. Uygulamada ifade alma ve sorgu ........................................................59
VI. Bilirkişiye Başvurma ................................................................................63
1. Kavram .......................................................................................63
a) Genel tecrübe kurallarını bildirme ..................................................64
XVb) Özel bilgi sahibi kişinin gözlemleyebileceği olguları tesbit...........64
c) Özel bilgiyle bilimsel kuralları uygulayıp sonuç çıkarmak ............64
2. Bilirkişinin doğrudan doğruya yargıcın yardımcısı oluşu...................66
3. Bilirkişinin özel bilgiye sahip ve ancak yargıcın emriyle
faaliyette bulunan kişi oluşu................................................................66
4. Bilirkişiden Yararlanma Sınırı.............................................................67
a) Bilirkişiye başvurma mecburiyetinin olmaması............................67
aa) Sanığın şuurunun tetkiki .......................................................68
bb) Ölü muayenesi ve otopsi .......................................................70
cc) Zehirlenme şüphesi olan haller .............................................71
dd) Kalpazanlık halleri ................................................................71
ee) Şüpheli veya sanığın beden muayenesi .................................71
ff) Diğer kişilerin beden muayenesi ...........................................73
gg) Kadının muayenesi.................................................................74
hh) Moleküler genetik incelemeler...............................................74
aaa) Yargıcın kararı ve inceleme yapılması..........................74
bbb) İnceleme sonuçlarının gizliliği .....................................75
ii) Fizik kimliğin tespiti..............................................................75
jj) Yönetmelik.............................................................................75
5. Bilirkişinin kim olacağının ve sayısının belirlenmesi.........................76
6. Bilirkişi atama kararı ve incelemelerin yürütülmesi ...........................77
7. Bilirkişi raporu.....................................................................................78
8. Bilirkişinin duruşmada açıklama yapması ..........................................78
9. Bilirkişi raporunda eksiklik ve çelişkinin varlığı................................79
10.Bilirkişilik yapmak mecburiyetinin olmaması-resmi bilirkişilik ........84
11.Bilirkişinin yasaklanması, reddi ve çekinmesi (istinkâf) ....................86
12.Uzman mütalaası .................................................................................87
13.Bilirkişinin Hukuki Statüsü ................................................................88
a) Bilirkişinin Ödevleri........................................................................88
aa) Hazır bulunma........................................................................88
bb Rapor verme ...........................................................................88
cc) Yemin etme ............................................................................88
dd) Bilirkişinin görevini yapmamasının yaptırımı.......................89
b) Bilirkişinin Hakları ........................................................................89
VII.Tanık Dinleme .......................................................................................89
1. Kavram .......................................................................................90
a) Herkesin tanık olabilmesi ..............................................................90
b) Tanıklığın öteki yargılama süjeleriyle bağdaşıp bağdaşmadığı.....90
XVI2. Tanığın Ödevleri..................................................................................91
a) Yargıç önünde hazır bulunma ........................................................91
b) Beyanda Bulunma..........................................................................92
aa) Sınırsız tanıklıktan çekinme hakkı olanlar.............................92
bb) Sınırlı tanıklıktan çekinme hakkı olanlar...............................93
cc) Tanıklık yapmaları izne bağlı olanlar ...................................93
dd) Bazı sorulara cevap vermekten çekinebilen tanıklar ............93
c) Yemin Etme ..................................................................................94
aa) Yemin mecburiyeti ................................................................94
bb) İstisnalar ................................................................................94
aaa) Yemin yasağı uygulanan tanıklar..................................94
bbb) Yeminden çekinme hakkı olanlar ..............................95
cc) Tanıklıktan ve yeminden nedensiz çekinme .........................95
3. Tanığın Dinlenmesi ve Yemin Ettirilmesi ..........................................96
a) Tanığın Dinlenmesi .......................................................................96
aa) Tanığa görevinin önemini anlatma.........................................96
bb) Tanıkları tek tek dinleme ......................................................96
cc) Tanıkları dinleme yöntemi .....................................................97
dd) Yasak sorgu yöntemlerinin tanıklar için de uygulanması .....98
ee) Tanığın korunması..................................................................98
4. Tanığın Yemin Etmesi ......................................................................100
a) Yemin ettirme yetkisi ..................................................................100
b) Tanıkların ayrı ayrı yemin etmesi ...............................................100
c) Yeminin biçimi.............................................................................100
aa) Yeminin formülü ..................................................................100
bb) Yeminin yöntemi..................................................................101
cc) Dilsizin yemini ....................................................................101
dd) Tanığın tekrar dinlenmesinde yemini .................................101
5. Tanığın Hakları .................................................................................101
a) Olay hakkında bilgisini tam olarak anlatma ...............................101
b) Yargılama sırasında saldırılardan korunma ..................................101
c) Tanığa tazminat verilmesi ............................................................101
§ 4. SAVCININ YARGILAMA ÖNLEMLERİNE BAŞVURMA YETKİSİ....102
I. Genel Olarak .....................................................................................102
II. Savcının Çeşitli Önlemlerdeki Yetkisi....................................................102
XVIIA. Arama .....................................................................................102
1. Kavram .....................................................................................103
2. Kapalı yerlerde arama .................................................................104
B. Şüpheliye ait yerlerde .......................................................................104
1) Amacı .....................................................................................104
2) Aramanın zamanı ........................................................................104
3) Aramayı emretme yetkisi ...........................................................104
4) Aramanın Yapılması ...................................................................105
a) Arama tutanağına işlemi yapanların açık kimlikleri ...............105
b) Aramada hazır bulunabilecekler .............................................105
c) Arama sonunda verilecek belge...............................................106
d) Belge veya kâğıtları inceleme yetkisi .....................................106
C. Şüpheli olmayan kişilerle ilgili arama...............................................108
D. Avukat bürosunda arama ...................................................................109
1. Kişinin Üzerini Arama ................................................................109
2. Arama – Tarama ..........................................................................110
E. Elkoyma .....................................................................................112
1. Kavram .....................................................................................112
2. Taşınmazlara, hak ve alacaklara elkoyma ...................................113
3. Elkoyma Yetkisi ..........................................................................115
4. Elkoyma Önleminin Uygulanması...............................................117
5. Elkonulması Yasak Eşya .............................................................117
a) Sanıkla tanıklıktan çekinme hakkı olan kişiler
arasında gönderilmiş mektuplar ..........................................118
b) İçeriği Devlet sırrı niteliğindeki belgeler.............................118
c) Basın araçlarının korunması: zapt, müsadere ve
işletmekten alıkoyma yasağı.................................................119
d) Tutuklu sanıkla müdafii arasında gönderilen mektuplar ....119
6. Özel Elkoyma Türleri .................................................................119
F. PTT’de Elkoyma................................................................................119
G. Basılmış Eserlere Elkoyma ...............................................................120
1. Süreli ya da süresiz yayınların toplatılması .................................121
2. Yabancı ülkelerde yayımlanmış basılı eserlerin Türkiye’de
dağıtılmasının ve satışa sunulmasının yasaklanması .......................123
3. Türkiye’de basılmış eserlerin dağıtımının engellenmesi .................125
4. Avukat bürolarında arama, elkoyma ve postada elkoyma ..................125
5. Bilgisayarlarda, bilgisayar programlarında ve
kütüklerinde arama, kopyalama ve elkoyma...............................126
XVIII6. Şirket yöntemi için kayyım tayini ...............................................126
7. Elkonulan eşyanın iadesi .............................................................127
8. Elkonulan eşyanın korunması veya elden çıkarılması ................128
9. Haberleşme Araçlarının Dinlemeye Alınması ............................128
a) İletişimin tespiti, dinlenmesi ve kayda alınması .................131
b) Avukatlarla ilgili istisna(m.136) ..........................................134
10. Teknik araçlarla izleme................................................................134
H. Yakalama ........................................................................................136
1. Kavram ........................................................................................136
2. Yakalama koşulları ve yakalanan kişi hakkında yapılacak
işlemler .................................................................................137
3. Yakalamanın sonucu: gözaltı ...............................................138
a) Gözaltı kuralları..............................................................138
b) Gözaltı işlemlerinin denetimi .........................................139
4. Yakalanan kişi hakkında yapılacak öteki işlemler...............139
a) Yakalanan kişinin nakli ve kelepçe takılması.................139
b) Yakalanan kişinin mahkemeye götürülmesi...................140
c) Yakalanan veya gözaltına alınanın durumunun
yakınlarına bildirilmesi...................................................140
d) Yakalamanın ilgililere bildirilmesi ................................140
e) Yakalama tutanağı ..........................................................141
f) Yönetmelik .....................................................................141
5. Yakalama emri ve nedenleri.................................................141
6. Özel yakalama halleri...........................................................142
a) Özel ağırceza mahkemelerinin görevine giren
suçlarda yakalama...........................................................142
b) Sıkıyönetim Yasası ........................................................142
c) Kolluk Görev ve Yetki Yasası (PVSK)...........................143
7. Özel Yakalama ....................................................................143
8. Hukuka aykırı yakalamalardan doğan zararların
giderilmesi ...........................................................................143
III. Tutuklamada Savcıalık Görevi ...............................................................143
§ 5. SAVCILIĞIN DOSYA OLUŞTURMASI VE DOSYANIN
İNCELENMESİ ........................................................................................144
I. Genel olarak ........................................................................................144
II. Dosyanın incelenmesi .............................................................................144
XIX§ 6. DURUŞMADA VE KANUNYOLUNDA SAVCILIK..............................146
I. Genel olarak ........................................................................................146
II. Savcılığın istem ve mütalaaları...............................................................147
III. Esas hakkında mütalaa............................................................................148
IV. Kanunyolunda savcılık............................................................................150
V. Özel Ağırceza Mahkemesinde(ÖAC) Savcılık.......................................151
VI. Bölge Adliye Mahkemesinde Savcılık(istinaf kanunyolu) .....................154
VII.Yargıtay’da Savcılık(temyiz kanunyolu)................................................154
1. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı.....................................................155
2. Tebliğnamenin Hazırlanması.............................................................155
3. Duruşmalı temyizde savcılık .............................................................158
4. Yargıtay’ın birinci derece yargılaması..............................................159
§ 7. ÖNÖDEMEDE SAVCILIK........................................................................160
I- Kavram ........................................................................................160
II- Uygulama alanı .......................................................................................161
1. Eylemin adli para cezasını gerektirmesi............................................161
2. Eylemin üç aya kadar hapis cezasını gerektiren suç olması .............161
3. Savcının önödeme girişimi ...............................................................161
III- Başarısız önödeme girişiminin sonuçları ...............................................162
IV- Savcının önödeme girişiminde bulunmaksızın dava açması..................162
V- Önödeme Uygulaması.............................................................................162
§ 8. UZLAŞMADA SAVCILIK.........................................................................164
1. Yasal dayanak ........................................................................................164
2. Kavram ........................................................................................167
3. Uzlaşmanın Unsurları .............................................................................167
a) Taraflar ........................................................................................167
b) Uzlaşmaya konu olabilecek suçlar ....................................................167
4. Uzlaşma yasağı .......................................................................................168
5. Özel yasalardaki suçlarda uzlaşma .........................................................168
6. Uzlaşmanın bir kere uygulanabilmesi ....................................................168
7. Uzlaşmanın Koşulları..............................................................................168
a) Failin suçu kabullenmesi ...................................................................168
b) Failin zararı ödemesi ya da gidermesi...............................................169
c) Uzlaşma olasılıkları ve sonuçları ......................................................170
d) Mahkemede uzlaşma .........................................................................171
8. Uzlaşmada kanunyolları..........................................................................171
XX9. Uzlaşma konusuna eleştirel bakış...........................................................172
10. Uzlaşma Uygulaması ..............................................................................172
§ 9. MEMURLARIN VE DİĞER KAMU GÖREVLİLERİNİN
YARGILANMASINDA SAVCILIK..........................................................175
I- Genel Olarak ........................................................................................175
II- MKYK’nın Kuralları ...............................................................................176
1. Amaç ........................................................................................176
2. Kapsam ........................................................................................177
3. İzin vermeye yetkili merciler ...........................................................179
4. Olayın yetkili mercie iletilmesi, işleme konulmayacak ihbar ve
şikayetler ........................................................................................181
5. Ön inceleme ......................................................................................184
6. Ön inceleme yapanların yetkisi ve rapor ..........................................186
7. Süre ........................................................................................187
8. Soruşturma izninin kapsamı .............................................................188
9. İtiraz ........................................................................................190
10.İştirak halinde işlenen suçlar .............................................................192
11. Soruşturma izninin gönderileceği merci...........................................192
12. Hazırlık soruşturmasını yapacak merciler ........................................193
§ 10. MAL BİLDİRİMİNDE BULUNULMASI, RÜŞVET VE
YOLSUZLUKLARLA MÜCADELE KANUNUNUN
(3628 sayılı Yasa) UYGULANMASINDA SAVCILIK ...........................195
§ 11. GÜVENLİK TEDBİRİ YARGILAMALARINDA SAVCILIK ............198
I- Konusu ........................................................................................198
II- Emniyet Tedbirleri Yargılaması Kuralları ..............................................198
A. Çocukların yargılanması....................................................................198
1. Çocuk mahkemeleri ....................................................................198
2. ÇKK, mahkemelerin görevini de şöyle belirlemiştir...................200
3. Mahkemelerin yargı çevresi ........................................................200
4. Yargıçların atanmaları..................................................................200
5. Çocuk mahkemelerinde yargılanacaklar......................................201
6. Çocuklar hakkındaki ceza kuralları.............................................201
7. Çocuklar hakkındaki soruşturma ve yargılama kuralları ............207
a) Cumhuriyet savcılığı çocuk bürosu .....................................207
b) Çocuk bürosunun görevleri .................................................207
c) Kolluğun çocuk birimi .........................................................208
XXId) Görevlilerin eğitimleri .........................................................208
8. Soruşturma ..................................................................................209
9. Çocuğun gözaltında tutulması ....................................................210
10. Çocuğun nakli..............................................................................210
11. Kamu davasının açılmasının ertelenmesi ...................................211
12. Adlî kontrol .................................................................................213
13. Tutuklama yasağı ........................................................................214
14. Uzlaşma .......................................................................................215
B. Akılhastaları hakkındaki yargılama kuralları ...................................215
C. Uyuşturucu ya da alkol tutkunu (müptelası) olanlar hakkındaki
yargılama kuralları.............................................................................217
§ 12. CEZANIN İNFAZINDA SAVCILIK.......................................................218
I- Konusu ........................................................................................218
II- İnfaz yargılamasının çeşitleri .................................................................218
1. Mahkûmiyet hükmünün yorumunda veya çektirilecek cezanın
hesabında duraksama.........................................................................218
2. Birden fazla hükümdeki cezaların toplanması ..................................219
3. Hastanede geçen sürenin cezadan indirilmesi...................................219
4. İnfaz sırasında verilecek kararların mercii ve usulü .........................219
II. BÖLÜM
CEZA YARGICI
§ 1. YARGIÇ ........................................................................................223
A. Temel İlkeler ........................................................................................223
I- Yargıcın Bağımsızlığı ........................................................................224
1. Bağımsızlık Kavramı...................................................................224
a) Talimat, emir almama ..........................................................225
b) Karar vermede özgürlük.......................................................225
c) Sorumsuzluk.........................................................................225
d) Yasaya ve hukuka bağlılık ...................................................225
2. Türk hukukunda durum ...............................................................225
3. Bağımsızlığı Sağlama çareleri.....................................................226
a) Yasama gücüne karşı............................................................226
b) Yürütme gücüne karşı ..........................................................226
aa) Yargıçlık güvencesi.........................................................226
bb) Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun varlığı..........227
c) Yargı gücüne karşı................................................................229
XXIId) Öteki güçlere karşı ...............................................................229
aa) Basına karşı ...................................................................229
bb) Başka güçlere karşı........................................................231
B. Yargıcın Hakları ve Ödevleri..................................................................232
I- Hakları ........................................................................................232
1. Bağımsızlık ve güvence içinde çalışm ........................................232
2. Meslekte yükselme ......................................................................232
II- Ödevleri ........................................................................................233
1. Yargı mecburiyeti.........................................................................233
a) Görevi yerine getirme ..........................................................233
b) Gereği gibi yerine getirme ...................................................233
2. Yargı görevini tarafsızlık içinde yapma mecburiyeti ..................233
a) Yargıcın Yasaklanması .........................................................233
aa) Yasaklılık nedenleri........................................................234
aaa) Yasanın 22 üncü maddesindeki yasaklılık nedenleri..234
bbb) Yasanın 23 üncü maddesindeki yasaklılık nedeni..235
bb) Yasaklık nedeni bulunan yargıcın yaptığı işlemin geçerliği 237
b) Yargıcın reddi.......................................................................237
aa) Yargıcın reddini isteme nedenleri...................................238
aaa) Yargıcın yasaklılık nedenlerinin bulunması ...........238
bbb) Tarafsızlığı şüpheye düşüren nedenlerin varlığı ....238
bb) Yargıcın reddini isteyebilecek olanlar ...........................239
cc) Red isteminin zamanı.....................................................239
aaa) Yasaklılık nedenine dayanan red isteminde............239
bbb) Tarafsızlıktan şüphe edilmesine dayanan
red isteminde .........................................................239
dd) Red isteminin yöntemi...................................................240
ee) Red konusunda karar verecek organ ..............................241
ff) Red konusundaki kararlar ve başvurulacak yasayolları.....242
gg) Reddi istenen yargıcın görevini sürdürmesi ve
yaptığı işlemin akıbeti ...................................................243
c) Yargıcın çekinmesi (istinkâf) ...............................................243
§ 2. YARGICIN YARGILAMA ÖNLEMLERİNE KARAR VERME YETKİSİ....245
I- Kavram ........................................................................................245
II- Ceza Yargılaması Önlemlerinin Önkoşulları ..........................................245
1. Gecikemezlik ....................................................................................246
XXIII2. Görünüşte haklılık ............................................................................247
III- Ceza Yargılaması Önlemlerinin Özellikleri............................................248
1. Araç olma ........................................................................................248
2. Geçici olma........................................................................................248
IV- Ceza Yargılaması Önlemlerinin Amaçları ..............................................249
1. Maddi gerçeği bulmak ......................................................................249
2. Kararların uygulanabilmesini sağlamak ...........................................249
V. Ceza Yargılaması önleminde “Orantılılık İlkesi” ...................................250
VI. Yargılama Önlemleri...............................................................................251
A. Tutuklama ........................................................................................251
I- Tutuklama kavramı ve amacı.......................................................251
1. Genel olarak .........................................................................251
II- Yeni CMK’nın tutuklama konusundaki sistemi .........................253
1. Tutuklama nedenleri.............................................................253
2. Tutuklama kararı ..................................................................256
3. Savcının tutuklama kararının geri alınmasını istemesi........257
4. Şüpheli ya da sanığın salıverilme istemleri .........................258
5. İstemlerin karara bağlanmasındaki yöntem .........................258
6. Salıverilenin yükümlülükleri................................................259
7. Tutuklama süresi ..................................................................259
8. Tutuklananın durumunun yakınlarına bildirilmesi ..............260
9. Tutukluluğun incelenmesi ...................................................260
10. Tutuklunun tabi olacağı rejim.............................................260
a) Tutuklama Kararının Yerine Getirilmesi ........................260
aa) Tutuklama kararının yerine getirildiği kurumlar .....260
bb) Tutukevine kabul......................................................261
cc) Tutukluların barındırılması.......................................261
b) Tutukluların Hakları ve Kısıtlayıcı Önlemler ................261
aa) Tutukluların hakları ..................................................261
bb) Kısıtlayıcı önlemler..................................................262
cc) Tutukluların yükümlülükleri.....................................262
11. Gıyabi tutuklama ............................................................263
III. Uygulamada tutuklamanın satırbaşları. .......................................264
1. Aynı sanık hakkında birden çok tutuklama kararının varlığı..264
2. Hükümle birlikte tutuklama ve yurtdışına çıkma yas..........265
IV. Hukuka aykırı tutuklamalardan doğan zararların giderilmesi ....267
XXIVB. Adli Kontrol.......................................................................................267
I. Adli kontrol nedenleri..................................................................267
II. Adli kontrol kararı ve hükmedecek merciler...............................270
III. Adli kontrol kararının kaldırılması..............................................270
IV. Adli kontrol tedbirlerine uymama ...............................................270
V. Adli kontrolun güvenceye bağlanması ve önceden ödetme ........271
C. Zorla Getirme(İhzar)..........................................................................272
I- Kavram .......................................................................................272
II- Çeşitleri........................................................................................273
1. Şüpheli ya da sanıkların zorla getirilmesi............................273
2. Tanıkların zorla getirilmesi ..................................................273
3. Özel ağırceza mahkemelerinde zorla getirme......................274
4. Tanık, bilirkişi, mağdur ve şikayetçinin zorla getirilmesi ...274
D. Yurtdışına Çıkarma-Gözlem Altına Alma .........................................274
I- Yurtdışına çıkarmama ..................................................................274
II- Gözlem Altına Alma (müşahede) ...............................................275
E. Elkoyma(zapt)....................................................................................276
F. Haberleşme Araçlarının Dinlemeye Alınması(telefon dinleme) .......276
G. Arama ........................................................................................276
§ 3. YARGICIN İSTİNABE(TALİMAT YAZMA) VE NİYABET YETKİSİ..277
I. İstinabe (Talimat Yazma) ........................................................................277
1. Kavram ........................................................................................277
2. Uygulaması........................................................................................279
3. Amacı ........................................................................................279
II. Niyabet ........................................................................................280
§ 4. YARGICIN SONSORUŞTURMADAKİ YETKİLERİ...........................281
A- Duruşma hazırlığındaki yetkiler ..............................................................281
I- Konusu ve amacı ...............................................................................281
1. İddianamenin iadesi.....................................................................281
2. İddianamenin kabulü ...................................................................297
3. Duruşma gününün belirlenmesi...................................................297
4. Duruşma için çağrıların yapılması...............................................298
5. Delillerin toplanması ...................................................................300
6. Tanık dinleme ya da bilirkişiye başvurma...................................300
7. İddianamenin sanığa bildirimi.....................................................301
XXVB- Yargıcın Duruşmadaki Yetkileri..............................................................301
I- Önemi ve duruşmanın akışı ..............................................................301
II- Duruşmanın yargılama devresi .........................................................303
C- Yargılamanın kamuya açıklığı (aleniyet) ...............................................303
1. Önemi ........................................................................................303
2. Açıklığın Kaldırılması (Gizli duruşma) ..........................................304
a) Açıklığın kaldırılması yöntemi ...................................................304
b) Açıklık ilkesinin zedelenmesi .....................................................304
3. Açık ya da gizli duruşmada bulunmanın ya da yayımın
yasaklanması .....................................................................................304
4. Uygulama ........................................................................................306
D- Duruşmanın Kesiksizliği.........................................................................306
1. Duruşmaya ara verilmesi...................................................................307
2. Araverme süresi.................................................................................307
E- Yargılamaya katılan süjelerin duruşmada hazır bulunması ...................307
1. Yargıçların hazır bulunması ..............................................................307
2. Savcının hazır bulunması ..................................................................308
3. Müdafiinin hazır bulunması .............................................................308
4. Sanığın hazır bulunması ...................................................................308
a) Kural ........................................................................................308
b) Sanık hazır olmaksızın duruşma yapılan durumlar ....................309
aa) Duruşmadan vareste tutma(CMK: bağışık tutma) ...............309
bb) Sanığa yüklenen suçun yaptırımının hafif olması................311
cc) Sanığın duruşmadan savuşması............................................311
dd) Sanığın duruşmada uygunsuz davranışı...............................312
ee) Gerçeği ortaya çıkarmak için sanığın dışarı çıkarılması .....312
5. Öteki süjeler.......................................................................................312
6. Doğrudan soru yöneltme ...................................................................312
F- Yoklama ve Sanığın Sorgusu .................................................................313
G- Delillerin ileri sürülmesi ve tartışılması ................................................314
1. İspat istemlerinin geri çevrilmesi ......................................................316
2. Delillerin doğrudan doğruyalığı ........................................................316
3. Dolaylı delillerin kabul edilmesi .......................................................317
a) Tutanakların okutturulması .........................................................317
b) Sanığın sorgu tutanağının okutturulması ....................................318
c) Başka belgelerin okutturulması ..................................................318
4. Sonsoruşturmanın genişletilmesi (tevsii tahkikat) ...........................318
XXVIH- İddia ve Savunmaya söz verilmesi ........................................................319
1. Genel olarak.......................................................................................319
2. Uygulama ........................................................................................320
3. Ek savunma hakkı ve uygulaması .....................................................321
III- Duruşmanın Sonkarar (hüküm) devresi ...........................................323
A. Sonkarar (hüküm) ..................................................................................323
1. Kavram ........................................................................................323
2. Sonkararın konusu ............................................................................324
a) Genel olarak.................................................................................324
b) Mahkemenin duruşmada tartışılan delillerle bağlı oluşu ............324
3. Hukuka Aykırı Yollarla Elde Edilen Delillere Dayanma Yasağı ......325
4. Mahkemenin niteleme (tavsif) yetkisi ..............................................328
5. Yargıçların görüşmesi (müzakere) ve oy vermesi ............................332
a) Görüşme ve oy vermeye katılacaklar ..........................................332
b) Görüşmenin yönetimi .................................................................333
c) Oy verme ....................................................................................333
B. Sonkararın Çeşitleri ................................................................................334
1. Beraat kararı ......................................................................................334
2. Mahkumiyet kararı ............................................................................336
3. Davanın düşmesi ve reddi .................................................................336
4. Ceza verilmesine yer olmadığı kararı................................................339
a. Kusurun bulunmaması nedeniyle ceza verilmesine yer olmadığı kararı 339
C. Sonkararın bildirimi (tefhim) ve kaleme alınması ................................342
1. Bildirimi ........................................................................................342
2. Hüküm ve hüküm fıkrası ..................................................................342
3. Sonkararın kaleme alınması .............................................................343
4. Sonkararın İçeriği .............................................................................344
5. Uygulama ........................................................................................345
a) Sonkararın içeriği yönünden........................................................345
b) Sonkararın kaleme alınması yönünden........................................346
D. Duruşma tutanağı....................................................................................347
1. Duruşma tutanağının içeriği ..............................................................347
2. Tutanağın tutulması ve imzalanması................................................348
3. Tutanağın ispat gücü.........................................................................349
§ 5. YARGICIN KANUNYOLLARINDAKİ YETKİSİ .................................350
A. İtiraz ........................................................................................350
I- Konusu ve niteliği ............................................................................350
XXVIIII- İtiraz yoluna başvurma ......................................................................351
1. Yetkililer.......................................................................................351
2. Yöntemi .......................................................................................351
3. Etkisi ........................................................................................352
III-İtiraz Yargılaması ..............................................................................352
1. Genel Olarak ................................................................................352
2. İtiraz yargılaması .........................................................................352
B. İstinaf ........................................................................................354
C. Temyiz ........................................................................................354
I- Konusu ve niteliği ........................................................................355
II- Amacı ........................................................................................355
III-Temyiz yoluna başvurmanın etkisi ...................................................356
IV-Temyiz istemi ve temyiz nedeni .......................................................356
1. Temyiz istemi...............................................................................356
2. Temyiz nedeni olarak “hukukun zedelenmesi”(hukuka aykırılık) 357
3. Temyiz Nedenleri.........................................................................358
a) Nisbi temyiz nedenleri ........................................................359
b) Mutlak temyiz nedenleri .....................................................361
V- Temyiz yoluna başvurmanın koşulları ve incelenmesi ....................365
1. Koşullar .......................................................................................365
a) İstem.....................................................................................365
b) Süre .....................................................................................370
2. Koşulların İncelenmesi ................................................................371
a) Temyiz davasının kabule şayan bulunmaması.....................371
b) Temyiz davasının kabule şayan bulunması .........................372
VI-Temyiz Yargılaması ..........................................................................372
1. Yargılamanın Yargıtayda yapılması.............................................372
a) Genel olarak .........................................................................372
b) Yargıtay’ın karar organları ...................................................372
aa) Ceza Daireleri.................................................................372
bb) Ceza Genel Kurulu ......................................................373
cc) Yargıtay Büyük Genel Kurulu .......................................373
dd) Başkanlar Kurulları .......................................................373
ee) Birinci Başkanlık Kurulu ..............................................374
2. Başsavcılığın görüşünün alınması ..............................................374
3. Yargıtayın ön incelemesi ............................................................378
XXVIII4. Yargıtayın temyiz yargılaması ....................................................378
a) Duruşmasız yargılama .......................................................378
b) Duruşmalı yargılama............................................................378
5. Temyiz yargılamasının kapsamı ..................................................380
a) Temyiz dilekçesi ve temyiz layihası ...................................380
b) Temyiz incelemesinin kapsamı ...........................................381
6. Yargıtayın Sonkararları................................................................382
a) Red kararı (onama, tasdik) ..................................................383
b) Islah kararı............................................................................383
c) Düşme Kararı ......................................................................385
d) Bozma Kararı .......................................................................385
7. Bozmadan sonraki yargılama .....................................................388
a) Yetkili mahkeme ..................................................................388
b) Mahkemenin yapacağı işlemler ve verebileceği kararlar ....388
aa) Israr (direnme) kararı ....................................................389
bb) Uyma kararı ..................................................................391
c) Uymadan sonraki serbestlik kuralı.......................................392
aa) Kural...............................................................................392
bb) Serbestlik Kuralının İstisnaları .....................................393
aaa) Bozmanın belirli bir eksiklik nedeniyle olması ...........393
bbb) Yalnız sanık lehine temyiz davası açılmış olması ......393
VII-Yargıtay kararlarının başvurmayan sanıklara etkisi (genişleme etkisi) .395
D- Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının İtirazı .............................................397
I- Konusu ve niteliği ............................................................................397
II- Başvurma ........................................................................................398
III-Yargılama ........................................................................................399
IV-Uygulama ........................................................................................399
E- İçtihadı Birleştirme Kararı (İBK) ...........................................................400
1. Kavram. ........................................................................................400
2. İBK konusunda görevli organlar .......................................................401
a) Ceza Genel Kurulu ......................................................................401
b) Yargıtay Büyük Genel Kurulu .....................................................401
3. İçtihadların Birleştirilmesi Yöntemi..................................................402
a) İB isteme yetkisi. .........................................................................402
aa) Yargıtay Birinci Başkanı ......................................................402
bb) Birinci Başbakanlık Kurulu .................................................402
b) İBK’nın alınması .........................................................................402
XXIXc) İBK’nın bağlayıcılığı...................................................................403
F- Yargılamanın Yenilenmesi ......................................................................404
G- Yargılamanın Yenilenmesi ......................................................................404
I- Konusu, niteliği ve amacı..................................................................404
II- Yargılamanın yenilenmesi davasının açılması ..................................405
1. Yetki ........................................................................................405
2. Koşulları .....................................................................................405
3. Yargılamanın yenilenmesi nedenleri............................................406
a) Mahkumun leh ve aleyhinde uygulanabilecek olan
ortak nedenler.......................................................................407
b) Mahkumum lehinde uygulanabilecek nedenler ...................407
c) Mahkumun aleyhine yenileme nedeni olabilecek durum ....411
4. Uygulamada yargılamanın yenilenmesi nedenleri.......................411
a) Mahkumun lehinde yargılamanın yenilenmesi
nedenlerine ilişkin kararlar...................................................411
b) Mahkumun aleyhinde yargılamanın yenilenmesi
nedenlerine ilişkin kararlar...................................................412
5. Etkisi .......................................................................
