Tıp Ceza Hukuku

İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 7
1. Baskının Önsözü 9
Kısaltmalar 17
1. Bölüm
GENEL HÜKÜMLER
§ 1. TIBBİ MÜDAHALENİN CEZA HUKUKU BAKIMINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ 21
I. Temel Tartışma: Hekimin Tıbbi Müdahalesinin Cezasızlığının Hukuksal Dayanağı Nedir? 21
A. Tipikliğin Bulunmaması 22
B. Maddi Unsurun Gerçekleşmemesi 25
C. Manevi Unsurun Gerçekleşmemesi 25
D. Tıbbi Müdahalenin Hukuka Uygun Olması 26
1. Hakkın Kullanılması 27
2. Hastanın Rızası 28
3. Birden Fazla Hukuka Uygunluk Nedeni Kabul Eden Görüşler 33
II. Görüşüm 35
III. Özel Düzenlemeler 37
§ 2. KAMU GÖREVLİSİ SAĞLIK ÇALIŞANLARI BAKIMINDAN SORUŞTURMA İZNİ SÜRECİ 39
I. Genel Olarak 39
II. 4483 Sayılı Kanuna Tabi Kamu Görevlileri Açısından 41
A. Teorik Bilgiler 41
B. Uygulamadan Örnekler 42
III. 2547 Sayılı Kanuna Tabi Kamu Görevlileri Açısından 50
2. Bölüm
SAĞLIK ÇALIŞANLARI TARAFINDAN
İŞLENEBİLECEK SUÇLAR VE KABAHATLER
§ 1. SAĞLIK ÇALIŞANLARI TARAFINDAN İŞLENEBİLECEK SUÇLAR 53
I. Kasten Öldürme ve Yaralama Suçları 54
A. Genel Olarak 54
B. Aydınlatma, Rıza ve Kasten Öldürme/Yaralama Suçları 64
1. Genel Olarak 64
2. Ceza Mahkemesi Kararlarında Aydınlatma Zorunluluğu ve Sonuçları 70
a. Olay 1 70
b. Olay 2 71
c. Olay 3 72
d. Olay 4 73
e. Olay 5 73
f. Olay 6 75
C. Hekimin Hastanın Ölümüne Yardımı (Ötanazi) 76
1. Sorun 76
2. Hayatta Tutma Yükümlülüğü ve Kendi Geleceğini Belirleme Hakkı 79
3. Çeşitli Ötanazi Türleri ve Hukuksal Sonuçları 80
a. Aktif Ötanazi 81
b. Dolaylı Ötanazi 83
c. Pasif Ötanazi 84
D. Zorunluluk Hali 88
E. Kasten Öldürme ve Yaralama Suçlarının Nitelikli Halleri ve Kovuşturma 88
II. Kasten Öldürmenin İhmali Davranışla İşlenmesi 90
III. Taksirle Öldürme ve Yaralama Suçları 101
A. Taksirle Öldürme ve Yaralama Suçlarına İlişkin Müşterek Açıklamalar 104
1. Ön Açıklama: Aydınlatma, Rıza ve Malpraktis İlişkisi 104
2. Taksir Kavramı 105
3. Hareket 107
4. Neticenin Öngörülebilir Olması ve Bilinçli–Basit Taksir Ayırımı 107
5. Özen Yükümlülüğünün İhlali 111
6. Özen Yükümlülüğü İhlalinin Tespiti (Yüksek Sağlık Şurası–Adli Tıp Kurumu) 116
7. Nedensellik Bağı 120
a. Genel Olarak 120
b. Hekim Hatası ve Başkasının Yol Açtığı Yaralamalar Arasındaki Nedensellik Bağı Sorunu 131
c. Yargıtay Kararları’nda Nedensellik Bağı 132
B. Taksirle Öldürme Suçu 141
C. Taksirle Yaralama Suçu 142
1. Korunan Hukuksal Yarar ve Suçun Konusu 143
2. Yaralama Kavramı 146
3. Nitelikli Haller 147
4. Soruşturma ve Kovuşturma 148
D. Taksirle Öldürme ve Yaralama Suçlarında Organizasyon Kusuru 150
E. Taksirle Öldürme ve Yaralama Suçlarında Komplikasyon Yönetimi 152
F. Taksirle Öldürme ve Yaralama Suçlarında Yaptırım 153
1. Yaptırım ve Cezanın Belirlenmesi 153
2. Meslek veya Sanatın İcrasının Yasaklanması 159
G. Taksirle Yaralama Suçunda Uzlaştırma 162
IV. Netice Sebebiyle Ağırlaşmış Yaralama 163
V. Cinsel Saldırı 165
VI. İnsan Üzerinde Deney ve Denemenin Cezalandırılabilirliği 175
A. Genel Olarak 175
B. İnsan Üzerinde Deney Suçu 178
C. İnsan Üzerinde Deneme Suçu 182
VII. Organ veya Doku Nakli ve Ceza Sorumluluğu 187
A. Organ veya Doku Naklinin ve Ticaretinin Cezalandırılabilirliği 187
B. Organ ve Doku Nakli Kanunu ve Türk Ceza Kanunu İlişkisi 189
C. Nakil Eyleminin Niteliği ve Ceza Hukuku Yönünden Sonuçları 193
D. Organ veya Doku Ticareti Suçu 197
E. Zorunluluk Hali 203
F. Etkin Pişmanlık 206
VIII. Çocuk Düşürtme 208
A. Genel Olarak 208
B. Korunan Hukuksal Yarar 209
C. Suçun Konusu 210
D. Maddi Unsur 212
E. Manevi Unsur 220
1. Genel Olarak 220
2. Zorunluluk Hali 220
F. Hukuka Uygunluk Nedenleri 222
1. Süre Esaslı İsteğe Bağlı Rahim Tahliyesi 223
2. Çocuk ile Onu Takip Edecek Nesiller Açısından Ağır Maluliyet (Özürlülük Endikasyonu) 225
G. Nitelikli Haller 228
H. Teşebbüs 229
I. İştirak 230
İ. İçtima 231
J. Yanılgı 233
K. Zorunluluk Hali 234
1. Genel Açıklamalar 234
2. Hukuki Niteliği 235
3. Şartları 236
4. İspat Sorunları 238
L. Yaptırım 245
IX. Kısırlaştırma Suçu 245
X. Hadımlaştırma 250
XI. Kişiyi Hürriyetinden Yoksun Kılma Suçu 251
XII. Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçu 252
XIII. Verileri Hukuka Aykırı Olarak Verme (Sır Saklama Yükümlülüğünün İhlali) Suçu 252
A. Genel Olarak 252
B. Korunan Hukuksal Yarar 253
C. Suçun Unsurları 254
1. Maddi Unsur 254
a. Kişisel Veri Kavramı 254
b. Kişisel Verilerin Kapsamı 259
c. Fail 264
d. Maddi Unsuru Oluşturan Eylemler 265
e. Hastanın Ölümünden Sonra Bu Suç İşlenebilir mi? 267
f. Sağlık Personelinin Sıfatı Sona Erdikten Sonra Bu Suç İşlenebilir mi? 268
g. Sigortalı Hastalarda Ödeme Yapacak Kurumlar Bakımından Kişisel Verilerin Açıklanması Suçu 268
h. Ceza Muhakemesi Kanunu Bakımından Kişisel Veriler 269
2. Manevi Unsur 270
3. Hukuka Uygunluk Nedenleri 270
a. Hastanın Rızası 270
aa. Genel Olarak 270
bb. Konsültasyon Halinde Kişisel Verilerin Açıklanması 271
cc. Varsayılan Rıza 273
b. Bildirme Yükümlülüğü 273
c. Adli Mercilerin Sağlık Verilerini İşlemesi 278
d. Basının Haber Verme Hakkı 278
e. Savunma Dokunulmazlığı 279
4. Zorunluluk Hali 279
D. Nitelikli Haller 282
E. Yanılgı 282
F. Göreve İlişkin Sırrın Açıklanması ve Ticari Sır, Bankacılık Sırrı veya Müşteri Sırrı Niteliğindeki Bilgi ve Belgelerin Açıklanması Suçları İle İlişki 283
G. Bazı Hekim Faaliyetleri Açısından Kişisel Verileri Açıklama Suçu 285
1. Resmi Bilirkişi Hekim 285
2. İşyeri Hekimi 285
3. Cezaevi Hekimi 286
4. Adli Tabip 286
5. Tıbbi Araştırmalar 286
6. Bilimsel Çalışmalar 286
7. Soruşturma ve Kovuşturma Organlarının Bilgi Talebi 287
XIV. Dolandırıcılık 289
XV. Belgede Sahtecilik 292
A. Genel Açıklamalar 292
B. Kamu Görevlisi Tarafından İşlenen Sahtecilik Suçu 292
C. Kamu Görevlisi Olmayan Sağlık Mesleği Mensubunun Belgede Sahteciliği 304
1. Suçun Unsurları 304
2. Nitelikli Haller 310
D. Sahteciliğin İspatı 313
XVI. Çocuğun Soybağını Değiştirme Suçu 318
XVII. İrtikap Suçu 320
XVIII. Rüşvet Suçu 333
A. Genel Açıklamalar 333
B. İrtikap ile Rüşvet Suçu Arasındaki Farklar 338
C. Rüşvetin İspatı 339
XIX. Görevi Kötüye Kullanma 340
A. Görevin Gereklerine Aykırı Hareket Etmek Suretiyle, Kişilerin Mağduriyetine veya Kamunun Zararına Neden Olmak ya da Kişilere Haksız Bir Menfaat Sağlamak 340
B. Görevin Gereklerini Yapmakta İhmal veya Gecikme Göstererek, Kişilerin Mağduriyetine veya Kamunun Zararına Neden Olmak ya da Kişilere Haksız Bir Menfaat Sağlamak 344
C. Kişilerin Mağduriyetine veya Kamunun Zararına Neden Olmak ya da Kişilere Haksız Bir Menfaat Sağlamak Koşulu 362
D. Yükümlülüklerin Çatışması 367
XX. Kamu Görevlisinin Ticareti Suçu 368
XXI. Bilirkişi Hekimin Cezai Sorumluluğu 369
A. Genel Olarak 369
B. Bilirkişilik Görevinin Yapılmaması 370
C. Gerçeğe Aykırı Bilirkişilik 370
XXII. Sağlık Mesleği Mensuplarının Suçu Bildirmemesi 374
XXIII. Genital Muayene 387
A. Genel Olarak 387
B. Korunan Hukuksal Yarar ve Suçun Konusu 388
C. Suçun Faili ve Mağduru 389
D. Maddi Unsur 390
E. Manevi Unsur 393
F. Hukuka Aykırılık Unsuru 394
G. Suçun Özel Görünüş Şekilleri 394
H. Muhakeme 395
XXIV. Genetik Teşhisler Nedeniyle Ceza Sorumluluğu 395
XXV. Yapay Döllemede Ceza Sorumluluğu 397
XXVI. Hekim Olmadığı Halde Hasta Tedavi Etme veya Hekim Unvanını Takınma 399
XXVII. Ruhsatsız Olarak veya Yetkisiz Kişilere Sağlık Hizmeti Verdirme 411
§ 2. SAĞLIK ÇALIŞANLARI TARAFINDAN İŞLENEBİLECEK KABAHATLER 412
I. Yetkisiz Hekimlik 412
II. Bazı Normlara Aykırılık 414
III. Yetkisiz Diş Hekimliği Yapma Suçu ve Kabahatler 415
IV. Sağlık Meslek Mensubu Gibi Çalışmak veya Unvanı Takınmak 421
V. Hastanın Rızası Olmaksızın Tıbbi Müdahale Yapmak 421
§ 3. PANDEMİ DÖNEMLERİNDE CEZA HUKUKU SORUMLULUĞU 422
I. Tedbirlerin İhlali 422
A. Kabahatler 423
B. Bulaşıcı Hastalıklara İlişkin Tedbirlere Aykırı Davranma Suçu 439
C. Görevi Yaptırmamak İçin Direnme Suçu 440
II. Virüs Bulaştıran Kişilerin Ceza Sorumluluğu 441
Küçük Sözlük 443
Yararlanılan Kaynaklar 447
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları Dizini 467
Kavramlar Dizini 469