İstisna Akdinde Müteahhidin Ve İş Sahibinin Temerrüdü

İSTİSNA AKDİNDE MÜTEAHHİDİN VE İŞ SAHİBİNİN TEMERRÜDÜ



Kemal DAYINLARLI



Hüküm Ve Sonuçları

- İstisna Akdi Hakkında Genel Bilgiler

- Müteahhidin Temerrüdü, Hüküm Ve Sonuçları

- İş Sahibinin Temerrüdü, Hüküm Ve Sonuçları



Önsöz (4. baskı) V

Önsöz (3. baskı) VII

Önsöz (2. baskı) IX

Sayın Okurlar (2. baskı) XI

Önsöz (1. baskı) XIII

Sayın Okurlar (1. baskı) XV

İçindekiler XIX

Kısaltmalar XXIX

Kaynakça XXXIII

GİRİŞ 1

BİRİNCİ BÖLÜM İSTİSNA AKDİ HAKKINDA GENEL BİLGİLER

§1. İSTİSNA AKDİNİN TANIMI VE UNSURLARI 4

I. İstisna Akdinin T anımı ve Tâbi Olduğu Hükümler 4

II. İstisna Akdinin Unsurları 6

1. Eser 6

2. İmal ve ortaya çıkarma 9

a) Genelde istisna akdi kapsamına giren imalât türleri 9

aa) Yeni bir eser meydana getirme 9

bb) Mevcut bir eseri onarma 10

b) İstisna akdinin kapsamına giren diğer imalât-

türleri 12

3. Ücret vaadi 15

I. Ücretin takribi olarak tespiti 16

II. Ücretin götürü olarak tespit edilmesi 17

III. Keşif bedelli tespit 20

4. Taraflar arasında anlaşma ,...21

III. İstisna Akdinin Şekli 22

§2. İSTİSNA AKDİNİN TARAFLARI 23

1. MÜTEAHHİT (Yüklenici) 23

a) Gerçek kişi olarak müteahhit 24

b) Ticaret şirketi olarak müteahhit 24

c) İş ortaklıkları şeklinde müteahhit 24

d) Müteahhidin aynı zamanda iş sahibi olması 27

e) Consortium şeklinde oluşan müteahhitlik 29

f) İş sahibi ile müteahhidin işletmede işbirliği 29

g) Yatırım amaçlı müteahhitlik gruplan 30

2. İŞ SAHİBİ 31

1. Gerçek kişi olarak iş sahibi 31

2. Ticaret şirketi olarak iş sahibi 31

3. Kamu kuruluşu olarak iş sahibi 31

a) Kâr amacı güden kuruluşlar 31

b) Kâr amacı gütmeyen kuruluşlar 32

İKİNCİ BÖLÜM MÜTEAHHİDİN TEMERRÜDÜ, HÜKÜM VE SONUÇLARI

§3. MÜTEAHHİDİN BORÇLU SIFATIYLA TEMERRÜDÜ,

HÜKÜM VE SONUÇLARI .... 33

I. Müteahhidin Başlıca Borçlan 33

1. Üstlendiği işi sadakat ve özenle yapma borcu 34

I. Sadakat borcu 34

II. Özen borcu 37

aa) Sözleşmeye uygun olarak işin imali ve teslimi 37

bb) İşi bizzat yapma veya kendi yönetimi

altında yaptırma borcu 42

cc) Malzemeyi, araç ve gereci temin borcu 45

dd) işe zamanında başlama ve işi yürütme borcu 48

aaa) Teslim süresi belli olan işlerde 48

bbb) Teslim süresi belli olmayan işlerde 49

ee) Eserin teslim borcu 49

ff) Genel olarak ayıba karşı tekeffül borcu 52

aaa) Eserdeki ayıp kavramı 52

1. Maddî ayıp 52

2. Ekonomik ayıp 52

3. Hukukî ayıp 52

bbb) Ayıba karşı tekeffül 53

gg) Genel ihbar yükümlülüğü 58

E. Müteahhidin Borçlu Olarak Temerrüdü ve Hukukî

Sonuçlan 60

1. Genel olarak borçlunun temerrüdünün tanımı

ve şartları 60

a) Borçlunun temerrüdünün tanımı 60

b) Borçlunun temerrüdünün şartlan 61

aa) Borcun muaccel ve dâva edilebilir olması 61

bb) Borcun ifasının mümkün olması 62

cc) Borçlunun ifada bulunmaması 63

dd) Alacaklının İhtan 63

ee) îhtan gerektirmeyen haller 70

ff) Temerrütte borçlunun kusurunun rolü 73

I. Genel olarak temerrüdün hukukî sonuçlan 73

aa) Temerrüt halinde borcun devam etmesi 73

bb) Yapma ve yapmama borçlannda aynen

ifa meselesi 74

cc) Umulmayan hal için borçlunun sorumluluğu 76

dd) Gecikme tazminatı 77

1. Özellikle karşılıklı taahhütleri ihtiva eden akitlerdeki temerrüdün sonuçlan.. 82

aa) Süre tayini 84

bb) Süre tayinine lüzum olmayan haller 90

a) Borçlunun hal ve vaziyetinden süre belirlenmesinin faydasız kalacağı anlaşılıyorsa 90

b) Borçlunun temerrüdü sonucu olarak edimin yerine getirilmesi alacaklı için faydasız duruma gelmişse 91

c) Borcun (edimin) yerine getirilmesi için

kesin vade kararlaştınlmış ise 92

cc) Alacaklının seçimlik haklan 94

aaa) Aynen ifa ve gecikme tazminatı 94

1. Aynen ifa..... 94

2. Eser sözleşmesinde kısmî temerrüt 95

3. Gecikme tazminatı 96

a) * Fiilen katlanmak zorunda

kalman zarar 96

b) Mahrum kalman kazanç 96

bbb) İfadan vazgeçme ve müspet zararın

tazmini talebi 98

ccc) Akdin feshi ve menfi zararın tazmini

talebi 101

Borçlu müteahhidin temerrüdü ve sonuçlan 109

I. Genel olarak 109

II. Müteahhidin işin ifasında temerrüdü

ve sonuçlan 112

aa) Teslim süresi belli olan işlerde 112

aaa) İş sahibinin BK. madde 358/1 ’den

doğan haklan 112

bbb) İş sahibinin BK.nun 106.

maddesi hükmünden doğan haklan 120

ccc) Umulmayan halden müteahhidin

sorumluluğu 123

bb) Teslim süresi belli olmayan işlerde 124

aaa) İş sahibinin BK. nun 358/1 ve 2. maddesi hükmünden doğan haklan 124

bbb) İş sahibinin BK. nun

106. maddesi hükmünden doğan haklan 128

III. Müteahhidin teslim borcunda temerrüdü

ve sonuçlan 128

aa) Gecikmiş ifa ve gecikmiş ifa ile birlikte gecikme tazminatı talebi (aynca varsa cezai şartın ödenmesini talep etme) 128

aaa) Gecikmiş ifa ile birlikte tazminat

istenmesi 128

bbb) Gecikmeye dayalı cezaî şart istenmesi. 132

bb) İfadan vazgeçip müspet zararın tazmini

talebi 139

cc) Sözleşmeden dönme ve menfi zararın

tazmini 141

MÜTEAHHİDİN ALACAKLI SIFATI İLE

TEMERRÜDÜ VE SONUÇLARI 150

I. Genel Olarak Alacaklının Temerrüdü, Şartlan

ve Sonuçlan 150

1. Alacaklının temerrüdünün tanımı. 150

2. Alacaklının temerrüdünün şartlan 152

a) Borçlanılan edimin usulüne uygun olarak

borçlu tarafından alacaklıya sunulması 152

b) Alacaklının kabulden kaçınması 152

3. Alacaklının temerrüdünün sonuçlan 155

1. Alacaklı hakkından yoksun kalmaz 155

2. Alacaklının temerrüdünün borçluya sağladığı yararlar ve imkânlar 155

aa) Borçlunun edime ilişkin özen borcunun

devam etmesi 155

bb) Malın tevdii veya satma hakkı 156

aaa) Malın tevdii 156

bbb) Malın satılarak parasının tevdii 157

cc) Sözleşmeden dönme 157

dd) tş sahibinin ödeme yapmaması 158

II. Müteahhidin Ücret Alacağındaki Temerrüdü ve Sonuçlan .. 159

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM İŞ SAHİBİNİN TEMERRÜDÜ, HÜKÜM VE SONUÇLARI

§ 5. İŞ SAHİBİNİN BORÇLU SIFATI İLE TEMERRÜDÜ

VE SONUÇLARI 160

I. İş Sahibinin Başlıca Borçlan 160

1. Genel olarak 160

2. Ücret ödeme borcu 161

a) Geçici hakedişlerle ödenen ücret 162

b) Maliyet + kâr ile tespit edilen ücret 163

c) Götürü ücret 163

d) Müteahhidin çalışmasına ve yapılan masraflara

göre ücret 167

II. İş Sahibinin Ücret Ödeme Borcunda

Temerrüdü ve Sonuçlan 168

1. Genel olarak 168

2. Temerrüdün şartlan 169

3. Para borçlannda temerrüdün sonuçlan 172

a) Türk parası olarak ifade edilen borçlarda 172

b) Dövizle ifade edilen borçlarda 176

c) Munzam zarann tazmini 177

aa) Genel olarak 177

bb) Dövizle ifade edilen borçlarda munzam

zarann oluşması 188

aaa) Sözleşme bedelinin döviz cinsinden

ödenmesi 188

bbb) Döviz karşılığı Türk Lirası ödemeler 188

ccc) Kur farkının istenemeyeceği durum 189

d) Kanunlarımızda temerrüt faizine bileşik faiz

uygulama yasağı ve istisnaları. 189

aa) Temerrüt faizine bileşik faiz uygulama

yasağı.. 189

bb) Temerrüt faizine faiz uygulanması yasağının istisnaları 192

aaa) Borçlar Kanunundaki istisnalar 192

bbb) Türk Ticaret Kanunundaki istisnalar..., 193

§6. İŞ SAHİBİNİN ALACAKLI SIFATIYLA TEMERRÜDÜ

VE SONUÇLARI 194

I. Genel Olarak Alacaklının Temerrüdü 194

II. İş Sahibinin Temerrüdünün Şartlan .......... ..194

1. Müteahhit tarafından uygun edimin sunulması 194

2. % sahibinin edim eylemlerine katılmaması veya

eserin tamamlanmasına engel olması 196

3. İş sahibinin haklı bir neden olmadan tamamlanmış

eseri reddetmesi 206

4. İş sahibinin hem alacaklı hem de borçlu sıfatıyla temerrüde düşmesi ...211

§ 7. ESER SÖZLEŞMESİNDE TEMERRÜT HALİNDE UYUŞMAZLIKLARIN ÇÖZÜMÜNDE YETKİLİ MAHKEME VE UYGULANACAK ZAMANAŞIMI 212

a) Uyuşmazlıkların Çözümünde Devlet

Mahkemelerinin Yetkisi 212

b) Uyuşmazlıkların Çözümünde Milletlerarası Tahkim Kurallarını Seçme 213

İç tahkim 214

2) Milletlerarası tahkim 215

I. Milletlerarası Ticaret Odası Tahkimi 215

II. UNCITRAL Tahkim Kurallarının Taraflarca Seçilmesi 218

III. ICSID (International Centre for Settlement of Investment Disputes)Tahkimi 219

IV. Diğer Tahkim Merkezleri 220

V. Bazı Ülkelerin Milletlerarası Tahkim Kanunları 220

1. Tahkim Şartı veya Tahkim Sözleşmesi 221

a) Tahkim Şartı 221

b) Tahkimname 221

2. Tahkim Şartı 222

3. İstisna Akdine İlişkin Davalarda Zamanaşımı 224

1. Borçlar Kanununa göre istisna akdine uygulanan zamanaşımlan 226

a) Bir yıllık zamanaşımı 226

b) 6 aylık zamanaşımı 227

c) 5 yıllık zamanaşımı 228

d) 10 yıllık zamanaşımı 235

2. 2886 sayılı Kanuna göre istisna akdine uygulanan zamanaşımı 239

3. İstisna akdine uygulanan zamanaşımının başlangıcı 244

4. Zamanaşımını kesen muameleler 246

a) Yeni zamanaşımı süresi 248

b) Defi hakkının düşmesi için kesin süre 248

5. Zamanaşımı sürelerinin kesin oluşu 248

ÖZET 251

EK I - Bayındırlık İşleri Genel Şartnamesi 261

EK II - Yargıtay Hukuk Genel Kurulu Karan 303

EK III - Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük

Genel Kurulu Karan . 315

EK IV - Kamu İhale Kanunu 337

EK V - Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu 395

EK VI - Devlet İhale Kanunu 413

EK VII - Ortak Girişim Beyannamesi 451

EK VIII - Kanuni Faiz ve Temerrüt Faizine

İlişkin Kanun 455

EK IX - 11.01.2000 Tarihinden İtibaren Kamu Bankalannca Amerikan Dolan ve Euro Üzerinden Açılan 1 Yıla Kadar Vadeli Döviz Tevdiat Hesaplanna Uygulanacağı Bildirilen Azami Faiz Oranlan 461

EK X - T.C. Merkez Bankası Avans ve

Reeskont Faiz Oranlan 467

EK XI - Borçlar Kanununun İstisna Akdine İlişkin

355-371. Madde Metinleri 471

EK XII - Prof. Dr. Kemal DAYINLARLI’nm Yayınlanan

Çeviri, Eser ve Makaleleri’nin Açıklamalı Listesi 479