Şirketler Topluluğunda Sorumluluk Esasları

Yrd. Doç. Dr. Kürşat GÖKTÜRK

1.  
2. GİRİŞ VE KONUNUN SINIRLANDIRILMASI-1
4. BÖLÜM I
5. ŞİRKETLER TOPLULUĞU TEMEL KAVRAMLARI VETOPLULUKTA ÇATIŞAN MENFAATLERİN DENGELENMESİ
6. . 1. -ŞİRKETLER TOPLULUĞU VE TÜRLERİ-7
7. I. -Şirketler Topluluğu Kavramı-7
8. II. -Ortaya Çıkış Nedenleri-11
9. III. -Unsurları-12
10. A. -Yapısal Unsur-13
11. B. -Topluluk İlişkisi-23
12. IV. -Türleri-28
13. A. -Kaynağı Bakımından-28
14. 1. -Sözleşmesel Şirketler Topluluğu-28
15. 2. -Fiili Şirketler Topluluğu-30
16. B. -Bağımlılık İlişkisi Bakımından-32
17. 1. -Yatay Şirketler Topluluğu (Gleichordnungskonzern)-32
18. 2. -Dikey Şirketler Topluluğu (Unterordnungskonzern)-33
19. C. -Bütünleşme Yoluyla Ortaya Çıkan Şirketler Topluluğu (Eingliederungskonzern)-33
20. . 2. -ŞİRKETLER TOPLULUĞUNDA MENFAATLERİN KORUNMASI YÖNTEMLERİ-34
21. I. -Şirketler Topluluğunun Hukuken Tanzim Edilme Nedenleri: Şirketler Topluluğunda Menfaat Çatışması ve Çıkar Grupları-34
22. II. -Şirketler Topluluğu Düzenlemelerinde Esas Alınan Menfaatler-35
23. III. -Menfaat Çatışmalarında Çıkarların Korunması Yöntemleri-37
24. A. -Bilgi Edinme-37
25. B. -Hakların Donması-40
26. 1. -Bildirim Yükümlülüğünün İhlali-40
27. 2. -Karşılıklı İştirak-41
28. C. -Satın Alma Hakkı-43
29. D. -Sorumluluk-44
30. . 3. -TOPLULUK HÂKİMİ MÜDAHALESİNİN TEMELLENDİRİLMESİ VE SORUMLULUK ESASLARINI ŞEKİLLENDİREN İLKELER-46
31. I. -Topluluk Hâkiminin Müdahalesinin Meşrulaştırılması-46
32. A. -Topluluk Hâkimi Müdahalesine İzin Verilme Gerekçesi-46
33. B. -Yarar Koşulu-50
34. II. -Topluluk Sorumluluk Esaslarını Şekillendiren İlkeler-51
35. A. -Menfaatlerin Dengelenmesi İlkesi-52
36. B. -Topluluk Menfaat Himayesinin Geçiciliği İlkesi-52
37. C. -Bağlı Şirket Yönetiminin Etkinliğini Yitirmemesi İlkesi-53
38. D. -Bağlı Şirketin Korunması ve Topluluğun Devamlılığı İlkesi-54
40. BÖLÜM II
41. TOPLULUK HUKUKUNDASORUMLULUK SEBEBİ OLARAK MÜDAHALE
42. . 4. -MÜDAHALEYE İLİŞKİN GENEL ESASLAR-55
43. I. -Genel Olarak Müdahale Yetkisi-55
44. II. -Müdahalenin Hukuka Aykırılığı Sorunu-57
45. III. -Müdahalenin Şirketler Hukuku Esasları Çerçevesinde Gerçekleşmesi-58
46. IV. -Müdahalenin Önlenmesini Talep Hakkı-60
47. . 5. -KISMİ HÂKİMİYET HALİNDE-63
48. I. -Genel Olarak-63
49. II. -Hâkim İşletmenin Müdahale Yetkisi (Yönlendirme)-64
50. A. -Yönlendirme-64
51. B. -Hukuki Niteliği ve Etkisi-67
52. C. -Yönlendirmenin İspatı-70
53. 1. -Alman Hukukundaki Görüşler-70
54. 2. -Değerlendirme-74
55. D. -Yönlendirmeye Uygun Davranış-75
56. E. -Bağlı Şirketin Yönlendirme Halindeki Durumu-79
57. F. -Yönlendirmede Şahıs Unsuru-81
58. 1. -Yönlendirmenin Muhatabı-81
59. 2. -Yönlendiren-84
60. a. -Genel Olarak-84
61. b. -Özel Durumlar-85
62. aa. -Birlikte Hâkimiyet-85
63. bb. -Genel Kurul Kararıyla Müdahale-87
64. cc. -Topluluk Hâkiminin Temsil Yetkisine Sahip Olduğu Durumlar-91
65. dd. -Personel Karışımı-91
66. G. -Topluluk Yararı-93
67. . 6. -TAM HÂKİMİYETTE-97
68. I. -Farklı Yaklaşım ve Gerekçesi-97
69. II. -Gerekçenin Değerlendirilmesi-98
70. III. -Müdahale Yetkisi (Talimat)-100
71. A. -Gerçekleşme Şekli-100
72. B. -Talimat Yetkisinin Kapsamı-101
73. 1. -Genel Olarak-101
74. 2. -Sınırlamalar-103
75. a. -Niteliksel Sınırlama: Topluluk Politikası-103
76. aa. -Rozenblum Konsepti-103
77. bb. -Türk Hukukundaki Durum-107
78. b. -Nicel Sınırlama: Nitelikli Kayba Yol Açmama-110
79. aa. -Genel Olarak-110
80. bb. -Yasak Müdahale Türleri-112
81. aaa. -Önemli Varlıkların Kaybına Yol Açan Talimatlar-114
82. bbb. -Ödeme Gücünü Açıkça Aşan Talimatlar-116
83. ccc. -Varlığı Tehlikeye Düşüren Talimatlar-118
84. c. -İşin Mahiyetinden Kaynaklanan Sınırlama-119
85. 3. -Yasal Sınırları Aşan Talimatların Sonuçları-120
86. 4. -Özellikle Şirketin Varlığını Tehlikeye Düşüren Talimatlar Karşısında Koruma-124
87. a. -Alman Hukukunda-124
88. b. -Türk Hukukunda-129
89. C. -Talimat İlişkisinin Tarafları ve Muhatabı-131
90. 1. -Taraflar-131
91. 2. -Muhatap-132
92. a. -Talimat Verme Yetkisi Bakımından-132
93. b. -Talimat Alma Bakımından-134
94. D. -Talimatın Yönetim Yükümü Etkisi?-135
96. BÖLÜM III
97. MÜDAHALEDEN DOĞAN KAYIPVE DENKLEŞTİRİLMESİ
98. . 7. -KAYIP-137
99. I. -Genel Olarak-137
100. II. -Kavramın Somutlaştırılması-140
101. A. -Amaç Bakımından-140
102. B. -Bağlı Şirket Yöneticilerinin Davranış Tarzı Bakımından?-142
103. C. -Zarar ve Dönem Zararı ile Mukayesesi Bakımından-143
104. III. -Denkleştirmeyi Gerektirmeyen Kayıplar-149
105. A. -Derhal Tazmin Yükümü Doğuran Kayıplar-150
106. 1. -Topluluk Yararına Olmayan Kayıplar-150
107. 2. -Sayısallaştırılamayan Kayıplar-152
108. B. -Tazmin Yükümü Doğurmayan Kayıplar-155
109. 1. -Ticari Takdir Kapsamındaki Kayıplar-155
110. 2. -Pasif Etkiler-156
111. IV. -Kaybın Tespit Anı-157
112. . 8. -DENKLEŞTİRME-159
113. I. -Kavram ve Amacı-159
114. II. -Fonksiyonları-161
115. III. -Hukuki Niteliği-162
116. A. -Yararın Mahsubu Görüşü-163
117. B. -Seçimlik Yetki Görüşü-165
118. C. -Özel İfa Görüşü-166
119. D. -Yönetici Sorumluluğundan Doğan Yükümlülük Görüşü-168
120. E. -Değerlendirme-169
121. IV. -Denkleştirmeye Esas Menfaatin Özellikleri-172
122. V. -Denkleştirmede Seçim Hakkı-174
123. VI. -Denkleştirme Değerinin Belirlenmesi-177
124. VII. -Denkleştirmenin Gerçekleşmesi-179
125. A. -Genel Olarak-179
126. B. -Denkleştirmenin Gerçekleşme Usulü-182
127. 1. -Kaybın Fiilen Denkleştirilmesi-182
128. 2. -Kaybın Talep Hakkı Sağlanmak Suretiyle Denkleştirilmesi-184
129. VIII. -Denkleştirmenin Gerçekleşmemesi ve Sonuçları-189
130. A. -Genel Olarak-189
131. B. -İfa Engelleri-191
133. BÖLÜM IV
134. ZARARIN TAZMİNİ - SORUMLULUK
135. . 9. -KISMİ HAKİMİYETTE ZARARIN TAZMİNİ-193
136. I. -Sorumluluğun Hukuki Niteliği-193
137. A. -Alman Hukukundaki Görüşler-193
138. 1. -Haksız Fiil-Organ Sorumluluğu Bakımından-193
139. a. -Haksız Fiil Sorumluluğu Görüşü-193
140. b. -Organ Sorumluluğu ya da Organ Benzeri Sorumluluk Görüşü-194
141. 2. -Kusur Sorumluluğu Bakımından-195
142. a. -Sorumluluğun Kusura Dayanmadığı Görüşü-196
143. b. -Sorumluluğun Kusura Dayandığı Görüşü-198
144. B. -Türk Hukuku Bakımından-199
145. II. -Sorumluluğun Unsurları-202
146. A. -Hukuka Aykırılık-202
147. B. -Kusur-204
148. C. -Zarar-205
149. 1. -Genel Olarak-205
150. 2. -Tazmini Gereken Zarar Miktarı-207
151. III. -Zararın Tazmini Davası-210
152. A. -Davacılar-210
153. 1. -Bağlı Şirket-210
154. a. -Bağlı Şirketin Dava Hakkı-210
155. b. -Bağlı Şirketin Dava Hakkı Bakımından Uygulanacak Hükümler-213
156. c. -Bağlı Şirket Adına Davanın Açılması-214
157. 2. -Pay Sahipleri-215
158. 3. -Alacaklılar-218
159. B. -Davalılar-219
160. 1. -Topluluk Hâkimi-220
161. 2. -Topluluk Hâkimi Yönetim Kurulu Üyeleri-221
162. C. -Sorumluluktan Kurtuluş İmkânı: Bağımsız Şirket Ölçütü-224
163. 1. -Koşullar-224
164. 2. -Hukuki Etkisi-227
165. a. -Kaybın Unsuru Olarak Bağımsız Şirket Yöneticisi Davranışı-227
166. b. -Kaybın Unsuru Dışında Niteleyen Görüşler-229
167. c. -Değerlendirme-231
168. D. -Feragat, Sulh ve İbra-234
169. E. -Usuli Sorunlar-237
170. F. -Zamanaşımı-238
171. G. -Görevli ve Yetkili Mahkeme-239
172. IV. -Zararın Tazmini Dışındaki Önlemler-240
173. A. -Yasal Düzenleme-240
174. B. -Önlemlerin Uygulanma Koşulları ve Özellikleri-240
175. 1. -Tazminat Talep Koşullarının Gerçekleşmiş Olması-240
176. 2. -Özel Çözüm Yöntemine Yönelik Talebin Şart Olmaması-241
177. 3. -Önlemlerin İkame Niteliği-243
178. 4. -Bağımsız Davaya Konu Edilememe-244
179. 5. -Taraflara İlişkin Koşullar-245
180. 6. -Usuli Koşullar-247
181. C. -Çözüm Yöntemleri-249
182. 1. -Çözüm Yönteminin Kanuni Sınırı-250
183. 2. -Çözüm Yöntemlerinin Koruma Amacıyla Sınırlanması-252
184. 3. -Topluluk Organizasyon Yapısı ve İşletmelerine İlişkin Tedbirler-253
185. 4. -Nitelikli Topluluğun Varlığı Halinde Uygulanabilecek Tedbirler-255
186. a. -Türk Hukuku Bakımından Önemi-256
187. b. -Çözüm Yöntemleri Hakkında Kazuistik-257
188. aa. -Zararı Devralma Yükümlülüğü-258
189. bb. -Alacakların Teminat Altına Alınması-260
190. cc. -Makul Denkleştirme-261
191. dd. -Payın Devri-264
192. 6. -Değerlendirme-266
193. . 10. -TAM HAKİMİYETTE ZARARIN TAZMİNİ-269
194. I. -Genel Olarak-269
195. II. -Sistem Sorunu-270
196. III. -Sorumluluk Sebebi-275
197. IV. -Sorumluluk İlişkisinin Tarafları-277
198. V. -Sorumluluktan Kurtuluş İmkânı-280
199. A. -Ticari Takdir Kullanımı-280
200. B. -Davacının Denkleştirme Hakkında Bilgisi-280
201. 1. -Genel Olarak-281
202. 2. -Maddi Hukuk Açısından Değerlendirilmesi-282
203. 3. -Hukuki Neticeleri-285
204. 4. -Hukuki Niteliği-287
205. 5. -Diğer Yasal Düzenlemelerle İlişkisi-288
206. a. -İİK m. 89 ile Olan İlişkisi-288
207. b. -TTK m. 204 ile Olan İlişkisi-290
208. 6. -Uygulanma Koşulları-291
209. a. -Denkleştirmenin Gerçekleşmemesi-291
210. b. -Alacaklı ile Bağlı Şirket Arasında Kredi veya Benzeri İlişkinin Mevcudiyeti-292
211. c. -Denkleştirmenin Yapılmadığının Bilinmesi veya Bilinmesinin Mümkün Olması-294
212. d. -Bağlı Şirketin İflası-295
213. 7. -Usuli Sorun-297
214. VI. -Ara Değerlendirme-298
215. . 11. -BAĞLI ŞİRKET YÖNETİCİLERİNİN HUKUKİ SORUMLULUĞU-300
216. I. -Kural-300
217. II. -Alman Hukukunda-302
218. III. -Türk Hukukunda-303
219. A. -Kısmi Hâkimiyet Halinde-303
220. 1. -Yasal Düzenleme-303
221. a. -Sorumluluk Kaynağı-303
222. b. -Yasal Düzenlemenin Oluşum Süreci ve Sorumluluk Üstlenim Sözleşmelerinin Geçerliliği-304
223. c. -Düzenlemenin Hedefi-309
224. 2. -Bağlı Şirket Yöneticilerinin Sorumluluğunun Hukuki Niteliği-310
225. 3. -Bağlı Şirket Yöneticilerinin Yükümlülükleri-311
226. a. -Genel Yükümlülük-311
227. b. -Münferit Yükümlülükler-313
228. aa. -İnceleme ve Varlığı Koruma Yükümlülüğü-313
229. bb. -Bilgi Verme Yükümlülüğü?-315
230. cc. -Kaybın Denkleştirilmemesi Durumunda Yeni Müdahaleler ile İlgili Yükümlülüğü-316
231. dd. -Raporlama Yükümlülüğü-318
232. ee. -Müdahalelere Riayet Etmeme Yükümlülüğü?-319
233. ff. -Denkleştirme Değerini Gözetim Yükümlülüğü-320
234. gg. -Organizasyon ve Belgeleme Yükümlülüğü-320
235. 4. -Bağlı Şirket Yöneticilerinin İbrası-321
236. 5. -Bağlı Şirket Yönetim Kurulu Üyeleri Aleyhine Sorumluluk Davası Açılması-323
237. B. -Tam Hâkimiyet Halinde-325
238. 1. -Genel Olarak-325
239. 2. -Sorumluluğun Sınırlanması-326
240. a. -Muhteva Bakımından-327
241. b. -Davacı Taraf Bakımından-329
242. c. -Zaman Bakımından?-332
244. BÖLÜM V
245. ŞİRKETLER TOPLULUĞU SORUMLULUK SİSTEMİNİNDİĞER SORUMLULUK HALLERİ İLE OLAN İLİŞKİSİVE ÖZEL BAZI DURUMLAR
246. . 12. -YÖNETİCİ SORUMLULUĞU İLE OLAN İLİŞKİSİ-336
247. I. -Hâkim Ortağın Yönetici Sıfatı-336
248. II. -Hâkim Ortağın Müdahalesinin Tabi Olduğu Sorumluluk Rejimi-338
249. . 13. -ÖRTÜLÜ KAZANÇ AKTARIM YASAĞI İLE İLİŞKİSİ-340
250. I. -Genel Olarak-340
251. II. -Sermaye Piyasası Kanunu Çerçevesinde Güveni Kötüye Kullanma Suçu-342
252. III. -Türk Ticaret Kanunu ve Sermaye Piyasası Kanunu Düzenlemelerinin Unsurları Bakımından Mukayesesi-344
253. A. -Genel Olarak-344
254. B. -Örtülü Kazanç Aktarımı, Kayıp ve Zarar Kavramları Bakımından-346
255. IV. -Kanunlar Arası Koordinasyon Sorunu-348
256. A. -Zaman Bakımından-348
257. B. -Özel Kanun-Genel Kanun İlişkisi Bakımından-349
258. 1. -Genel Olarak-349
259. 2. -Konu Bakımından-350
260. a. -Normların Kapsamındaki Şahıs Unsuru Bakımından-350
261. b. -Normların Kapsam ve Etkisi Bakımından-351
262. 3. -Amaç Bakımından-355
263. a. -Kanunların Amaçları Bakımından Tetkiki-355
264. b. -Fransız Hukukunda Şirket Varlığını Kötüye Kullanma Suçu ve Uygulamanın İktisadi Gaye Nazara Alınmak Suretiyle Esnetilmesi-358
265. V. -Ara Sonuç-360
266. . 14. -ÖZEL BAZI DURUMLAR-361
267. I. -Çok Katlı Bağımlılık-361
268. A. -Topluluk Düzenlemelerinin Kapsamı-363
269. B. -Müdahalenin İzafesi Sorunu-365
270. 1. -Doğrudan Hâkimiyete Dayalı Olarak Gerçekleşen Müdahale-365
271. 2. -Dolaylı Hâkimiyete Dayalı Olarak Gerçekleşen Müdahale-367
272. a. -Yavru Şirket Müdahalesinin Ana Şirkete İzafesi Bakımından-367
273. b. -Ana Şirket Müdahalesinin Yavru Şirkete İzafesi Bakımından-370
274. C. -Müdahalenin İzafe Edilmesinin Sonuçları-373
275. D. -Kısmi ve Tam Hâkimiyetin Kademeli Olarak Gerçekleştiği Durumlar-375
276. II. -Kardeş Şirketlerin Sorumluluğu-381
277. A. -Genel Olarak-381
278. B. -Alman Hukukunda-383
279. C. -Türk Hukukunda-387
280. III. -Topluluk Yapısının Sona Ermesinin ve Bağımlılık Türü Değişikliklerinin Sorumluluk Açısından Sonuçları-390
281. A. -Genel Olarak-390
282. B. -Topluluk Yapısının Şeklen Muhafaza Edilmesinin Etkisi-391
283. C. -Bağlı Şirketlerde Meydana Gelen Değişiklik Bakımından-394
284. D. -Tam ve Kısmi Hâkimiyet İlişkisindeki Değişiklik Bakımından-395
285. IV. -Önemli Nitelikteki İşlemlerden Doğan Sorumluluk ve Pay Devri Hakkı-395
286. A. -Uygulanma Şartları-396
287. 1. -Topluluk İlişkisinin Mevcudiyeti?-396
288. 2. -Önemli İşlemin Varlığı-398
289. 3. -Haklı Nedene Dayalı Olmama-400
290. 4. -Hâkimiyetin Uygulanmasına Dayalı Olarak Gerçekleşme-404
291. B. -Usuli Şartlar-405
292. 1. -Muhalif Kalma-405
293. 2. -Teminat-407
294. C. -Taraflar-411
295. 1. -Davacı-411
296. 2. -Davalı-412
297. D. -Hükümleri-412
298. 1. -Zararın Tazmini-413
299. 2. -Pay Devri-416
300. E. -Zamanaşımı-420
301. F. -Görevli ve Yetkili Mahkeme-421
303. SONUÇ-423
304. KAYNAKÇA-439