Mali Hukuk ve Dijitalleşme

Prof. Dr. Mustafa Çolak

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ. 9

FOREWORD. 11

İÇİNDEKİLER  13

TABLOLAR LİSTESİ . 21

KISALTMALAR . 23

BİRİNCİ BÖLÜM

KAMU MALİ HUKUKU VE BİLEŞENLERİ

1. Genel İlkeler 25
2. Kamu Mali Hukukunun Temelleri. 25

III. Temel Bileşenleri. 27

1. Gelir Politikası 27
2. Tanım ve Kurumlar . 27
3. Amaçları 28
4. Harcama Politikası. 32
5. Tanım ve Kurumlar . 32
6. Amaçlar. 33
7. Finansman Politikası 35
8. Tanım ve Kurumlar . 35
9. Amaçlar. 39
10. Bütçe Politikası 40
11. Varlık Politikası 41

İKİNCİ BÖLÜM

MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE SÜRECİ VE E-BÜTÇE

1. Genel İlkeler 43
2. Bütçe Süreci 43
3. Bütçeye Ön Hazırlık Sürecindeki Dokümanlar. 43
4. OVP. 43
5. Bütçe Çağrısı . 44

14 İçindekiler

3. Bütçe Hazırlama Rehberi. 44
4. Yatırım Genelgesi ve Yatırım Programı Hazırlama Rehberi. 45
5. Bütçe Hazırlık Süreci 45
6. Bütçeye Eklenen Belgeler 46
7. Bütçe Gerekçesi 47
8. Yıllık Ekonomik Rapor 47
9. Vazgeçilen Kamu Gelirleri (Vergi Harcamaları) Cetveli. 47
10. Kamu Borç Yönetimi Raporu. 48
11. Üç Yıllık Gelir ve Gider Tahminleri. 48
12. Mahallî İdareler ve Sosyal Güvenlik Kurumlarının Bütçe Tahminleri 49
13. Bütçeden Yardım Alan Kuruluşlar Listesi 49
14. Bütçenin Görüşülmesi ve Yürürlüğe Girmesi . 49
15. Plan ve Bütçe Komisyonu 50
16. Meclis Genel Kurulu 50
17. Cumhurbaşkanı Onayı. 50

III. E-Bütçe Sistemi51

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

KAMU GELİRLERİ VE E-VERGİLENDİRME

1. Genel Esaslar.53
2. Bütçe Gelirleri .54
3. Cari Gelirler 54
4. Vergi Gelirleri 54
5. Vergi Dışı Gelirler 54

2.1. Teşebbüs ve Mülkiyet Geliri 55

2.2. Bağış ve Yardımlar ile Özel Gelirler55

3. Sermaye Gelirleri 55
4. Alacaklardan Tahsilat 55
5. Parafiskal Gelirler (Sosyal Güvenlik Gelirleri) 56

III. Vergi Sınıflandırması56

1. Gelirler Üzerinden Alınan Vergiler. 56
2. Harcama ve İşlemler Üzerinden Alınan Vergiler 56
3. Servet/Servet Transferi Üzerinden Alınan Vergiler 57

İçindekiler 15

1. Vergi Alacağının Doğması ve Vergilendirme Süreçleri. 57
2. Verginin Konusu 58
3. Vergiyi Doğuran Olay. 58
4. Vergi Matrahı 58
5. Verginin Tarhı 59
6. Vergi Tarifeleri. 59
7. Dilim Usulü Artan Oranlı Tarifeler 59
8. Sınıf Usulü Artan Oranlı Tarifeler 60
9. Azalan Oranlı Tarifeler 60
10. Artan Oranlı Tarifeler 60
11. Vergi Tarhiyat Türleri. 60
12. Beyana Dayalı Tarhiyat . 61
13. Re’sen Tarhiyat. 61
14. İkmalen Tarhiyat. 61
15. İdarece Tarhiyat 62
16. Düzeltme Yolu ile Tarhiyat 62
17. Verginin Tebliği 63
18. Tebliğ Yöntemleri . 64
19. E-Tebliğ. 64
20. Verginin Tahakkuku. 65
21. Verginin Tahsili 66
22. Tahsil Dairesi. 66
23. Hususi Ödeme Şekilleri. 66
24. Vergilendirmede Küreselleşme ve Dijitalleşme Eğilimleri . 67
25. Vergileme Alanında Dijitalleşme . 68
26. Uluslararası Dijital Vergileme Çabaları 70
27. Dijitalleşmede Vergileme Belirsizlikleri ve OECD’nin İki Aşamalı Çözüm Planı 72
28. Dijitalleşmede Vergileme Belirsizliği. 72
29. OECD’nin Yeni İki Aşamalı Çerçeve Planı 73
30. Dijital Vergi Dairesi Projesi 74

VII. Elektronik Ortamda Yürütülen Faaliyetler 75

1. E-Hizmetlerin Genel Görünümü 75
2. Dijital Uygulamaların Mükellefe Yansımaları 79
3. Mevcut Elektronik Uygulamalar 82

16 İçindekiler

1. İnteraktif Vergi Dairesi 82
2. İnternet Vergi Dairesi 85
3. E-Belge ve E-Uygulamalar . 86

3.1. E-Beyanname 87

3.2. Hazır Beyan Sistemi.87

3.3. E-Defter .88

3.4. E-Fatura .89

3.5. E-Arşiv Fatura 92

3.6. E- İrsaliye Uygulaması93

3.7. E-Gider Pusulası.95

3.8. E-Bilet Uygulaması.95

3.9. E-Sigorta Komisyon Gider Belgesi .96

3.10. E-Sigorta Poliçesi .96

3.11. E- SMM Uygulaması 97

3.12. E-Müstahsil Makbuzu Uygulaması 97

3.13. E-Dekont Uygulaması 98

3.14. E-Döviz Alım/Satım Uygulaması 99

3.15. E-Adisyon Uygulaması .100

3.16. E-Yoklama Sistemi .100

3.17. E-Tebligat Sistemi101

3.18. E-Haciz Uygulamaları.102

3.19. E-Defter-Beyan Sistemi .103

3.20. Engelli Vergi İndirim Sistemi (EVİS) .104

3.21. KDV İadelerine İlişkin Elektronik Sistemler104

3.22. Riskli İade Takip ve Analiz Programı (RİTAP) .105

3.23. KDV İadesi Makro Analiz Raporu (MAR)105

3.24. Sahte Belge Risk Analiz Programı (SARP).106

3.25. YMM Raporlarının Elektronik Ortamda İletimi (e-YMM) 106

3.26. Elektronik ÖTV Takip Sistemi (e-ÖTV Takip Projesi)107

3.27. ÖTV İadesi Risk Analizi Sistemi (ÖTVİRA Projesi).107

VIII. Dijital Denetim Projesi ve E-Vergilendirme Mimarisi 108

1. Dijital ve Etkin Vergi Denetimi Araçları 109
2. VDK-Vedas (VDK-Vergi Denetim Analiz Sistemi) . 109
3. VDK-Sigma Sürekli Gözetim ve Denetim Ağı. 110

İçindekiler 17

3. VDK-Ras (VDK Risk Analiz Merkezi) 111
4. E-Teftiş (VDK Elektronik Teftiş). 111
5. VDK-Bis (VDK Bilgi Sistemleri). 112
6. E-Viz (Elektronik Veri İbraz Sistemi) 113
7. E-Vergilendirme Mimarisi . 114

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

KAMU FİNANSMANI VE POLİTİKASI

1. Genel Esaslar. 117
2. Genel Devlet Açığı . 117
3. Kamu Kesimi Borçlanma Gereği 118
4. Borç Stoku . 118
5. AB Tanımlı Borç Stoku 119
6. Net Borç Stoku 119
7. Borçlanma Araçları 120
8. Devlet İç Borcu 120
9. Devlet Dış Borcu 121
10. Piyasa Yapıcılığı Sistemi. 121
11. Borç ve Risk Yönetimi Komitesi . 122

III. Mali Varlık ve Yükümlülük Yönetimi  122

1. Hazine Nakit Yönetimi. 123
2. Alacak Yönetimi. 124
3. Borç Yönetimi 124
4. Hazine Garantileri. 125
5. Borç Üstlenim Taahhütleri 125

BEŞİNCİ BÖLÜM

KAMU HARCAMALARI VE DİJİTALLEŞME

1. Genel Esaslar. 127
2. Kamu Harcamalarının Sınıflandırılması 127
3. Program Sınıflandırması 128
4. Program 128
5. Alt Program 129
6. Faaliyet Türü. 129

18 İçindekiler

1. Kurumsal Sınıflandırma 129
2. Fonksiyonel Sınıflandırma 130
3. Ekonomik Sınıflandırma. 131
4. Cari Harcamalar 131

1.1. Cari Giderler.132

1.2. Cari Transferler 132

2. Sermaye Harcamaları 134

2.1. Sermaye Giderleri 134

2.2. Sermaye Transferleri134

3. Borç Verme . 135
4. Finansman Tipi Sınıflandırma. 135

III. Kamu Harcamalarının Ekonomik Etkileri 135

1. Kamu Harcama Yönetiminde Dijitalleşme 136
2. Kamu Harcamalarının Yapılmasında Dijitalleşme140
3. Ödeme Emri Belgesi ve Kanıtlayıcı Belgelerin Hazırlanması 141
4. Muhafaza, İbraz ve Sayıştay Erişimi. 141
5. Kamu Harcama Sürecinde e-İhale 142

ALTINCI BÖLÜM

KAMU VARLIK YÖNETİMİ147

YEDİNCİ BÖLÜM

DIŞ DENETİM VE DİJİTALLEŞME SÜREÇLERİ

1. Genel Esaslar.149
2. Performans Denetimi. 150
3. Düzenlilik Denetimi 150
4. Mali Denetim 151
5. Uygunluk Denetimi . 152
6. Sayıştay Denetiminde Dijitalleşme.152

SONUÇ.155

İçindekiler 19

EKLER LİSTESİ. 157

EK-1 Bütçe Sürecinin Şematik Görünümü . 157

EK-2 İnteraktif Vergi Dairesi Kanalı ile Yapılabilecek İşlemler . 158

EK-3 İnternet Vergi Dairesi Kanalı ile Yapılabilecek İşlemler . 165

EK-4 E-Belge Uygulamalarına Geçiş Zorunluluğuna Dair Takvim. 167

EK-5 E-Vergilendirme Mimarisi . 176

EK 6/1 Mali Yönetim Sistemindeki Fonksiyonel Süreçler ve Bilişim Sistemleri. 182

EK 6/2 BKMYBS Fonksiyonel Mimari Taslağı. 189

KAYNAKÇA 191