Türk Yargı Teşkilatı

Prof. Dr. Süha TANRIVER

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ  VII

İÇİNDEKİLER. IX

BİBLİYOGRAFYA . XVII

KISALTMALAR CETVELİ . XXV

BİRİNCİ BÖLÜM

YARGI İŞLEVİ VE MAHKEME KAVRAMLARI, MAHKEMELERİN KURULUŞLARINA EGEMEN OLAN İLKELER VE MAHKEMELERİN DEĞİŞİK ÖLÇÜTLERE GÖRE TASNİFİ

1. Yargı İşlevi ve Mahkeme Kavramları 3

Yargı İşlevi Kavramı 3

Mahkeme Kavramı. 6

2. Mahkemelerin Kuruluşlarına Egemen Olan İlkeler 9

Hukuk Devleti İlkesi 9

Kanunîlik İlkesi 10

Tabii Hâkim İlkesi . 11

Tabiî Hâkim İlkesinin Tanımı ve Öğeleri 11

Tabiî Hâkim İlkesinin, Kanunî Hâkim İlkesinden Farklılaştığı Noktalar ve Amaçları 12

III. Tabiî Hâkim İlkesinin Hukukî Dayanakları ve Boyutları  14

Tabiî Hâkim İlkesinin, Özel Mahkemelerin Kurulmasına Engel Teşkil Edip Etmeyeceği 17

Yargının Bağımsızlığı ve Tarafsızlığı İlkesi 18

Yargı Ayrılığı İlkesi . 23

3. Mahkemelerin Değişik Ölçütlere Göre Tasnifi . 25

Kuruluş ve İşleyiş Biçimlerine Göre 25

Tek Hâkimli Mahkemeler 25

Çok Hâkimli (Toplu) Mahkemeler 26

Yargı Sistemi İçindeki Konumlandırma Biçimlerine Göre 28

İlk Derece Mahkemeleri 28

Üst Derece Mahkemeleri . 29

Çözmeyi Üstlenmiş Oldukları Uyuşmazlıkların Türlerine ya da Niteliklerine Göre . 29

Genel Mahkemeler 29

Özel Mahkemeler 30

İKİNCİ BÖLÜM

YARGI ÇEŞİTLERİ VE GÖREVLİ YARGI YERLERİ

4. Anayasa Yargısı ve Görevli Yargı Yeri Olarak Anayasa Mahkemesi 35

Anayasa Yargısı Kavramı 35

Görevli Yargı Yeri Olarak Anayasa Mahkemesi . 35

Kuruluşu 35

Görevleri 39

5. Adlî Yargı, Türleri ve Görevli Yargı Yerleri 43

Adlî Yargı Kavramı ve Adlî Yargının Türleri 43

Adlî Yargı Kavramı . 43

Adlî Yargının Türleri . 43

Medenî Yargı . 43

Genel Olarak 43

Türleri 44

Çekişmeli Yargı . 44

Çekişmesiz Yargı . 45

Ceza Yargısı . 46

Görevli Yargı Yerleri . 49

Medenî Yargıda . 49

İlk Derece Yargı Yerleri . 49

Sulh Hukuk Mahkemeleri 49

Kuruluşu 49

Görevleri 50

Asliye Hukuk Mahkemeleri . 52

Kuruluşu 52

Görevleri 53

Diğer (Özel Görevli) Hukuk Mahkemeleri 54

Asliye Ticaret Mahkemeleri . 54

aaa. Kuruluşu . 54

bbb. Görevleri . 55

Aile Mahkemeleri 60

aaa. Kuruluşu . 60

bbb. Görevleri . 63

Kadastro Mahkemeleri (Hukuk Mahkemesi Olarak) . 66

aaa. Kuruluşu . 66

bbb. Görevleri . 67

Tüketici Mahkemeleri 69

aaa. Kuruluşu . 69

bbb. Görevleri . 71

İcra Mahkemeleri (Hukuk Mahkemesi Olarak) . 72

aaa. Kuruluşu . 72

bbb. Görevleri . 73

İş Mahkemeleri 75

aaa. Kuruluşu . 75

bbb. Görevleri . 76

Fikrî ve Sınaî Haklar Hukuk Mahkemeleri 77

aaa. Kuruluşu . 77

bbb. Görevleri . 78

Üst Derece Yargı Yerleri 79

Ceza Yargısında . 79

İlk Derece Hâkimlikleri ile Yargı Yerleri . 79

Sulh Ceza Hâkimlikleri 80

aaa. Kuruluşu . 80

bbb. Görevleri . 80

Asliye Ceza Mahkemeleri 81

aaa. Kuruluşu . 81

bbb. Görevleri . 82

Ağır Ceza Mahkemeleri . 83

aaa. Kuruluşu . 83

bbb. Görevleri . 84

Diğer (Özel Görevli) Ceza Mahkemeleri . 86

aaa. Çocuk Mahkemeleri . 87

aaaa. Kuruluşu 87

bbbb. Görevleri  88

bbb. Çocuk Ağır Ceza Mahkemeleri  89

aaaa. Kuruluşu 89

bbbb. Görevleri  90

ccc. İcra Mahkemeleri (Ceza Mahkemesi Olarak) . 91

ddd. Kadastro Mahkemeleri (Ceza Mahkemesi Olarak)  92

eee. Fikrî ve Sınaî Haklar Ceza Mahkemeleri  92

aaaa. Kuruluşu 92

bbbb. Görevleri  93

Üst Derece Yargı Yerleri 94

Bölge Adliye Mahkemeleri 94

Kuruluşu 94

Görevleri 98

Yargıtay 102

Kuruluşu 102

Görevleri 106

6. İdarî Yargı ve Görevli Yargı Yerleri . 113

İdarî Yargı Kavramı . 113

Görevli Yargı Yerleri . 114

İlk Derece Yargı Yerleri 114

İdare Mahkemeleri . 114

Kuruluşu . 115

Görevleri 116

Vergi Mahkemeleri. 117

Kuruluşu . 117

Görevleri 118

Üst Derece Yargı Yerleri . 118

Bölge İdare Mahkemeleri . 119

Kuruluşu . 119

Görevleri 121

Danıştay . 123

Kuruluşu . 123

Görevleri 127

İdarî Görevleri 127

Yargısal Görevleri 129

7. Uyuşmazlık Yargısı ve Görevli Yargı Yeri Olarak Uyuşmazlık Mahkemesi 133

Uyuşmazlık Yargısı Kavramı . 133

Görevli Yargı Yeri Olarak Uyuşmazlık Mahkemesi 133

Kuruluşu 134

Görevleri 136

8. Seçim Yargısı ve Görevli Yargı Yerleri . 139

Seçim Yargısı Kavramı 139

Görevli Yargı Yerleri . 139

İlk Derece Yargı Yerleri 140

İlçe Seçim Kurulları . 140

Kuruluşları . 140

Görevleri 142

İdarî Görevleri 142

Yargısal Görevleri 144

İl Seçim Kurulları . 145

Kuruluşları . 145

Görevleri 146

İdarî Görevleri 146

Yargısal Görevleri 146

Üst Derece Yargı Yeri Olarak Yüksek Seçim Kurulu . 147

Kuruluşu . 147

Görevleri 149

İdarî Görevleri 149

Yargısal Görevleri 151

9. Hesap Yargısı ve Görevli Yargı Yeri Olarak Sayıştay . 155

Hesap Yargısı Kavramı 155

Görevli Yargı Yeri Olarak Sayıştay . 155

Kuruluşu . 155

Görevleri 163

İdarî Görevleri 163

Yargısal Görevleri 164

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

YARGILAMA FAALİYETİNİN İCRA EDİLECEĞİ YER VE ZAMAN, YARGI İŞLERİNDE KULLANILACAK OLAN DİL, YARGILAMA İLKELERİ, BU BAĞLAMDA YARGI ÇEŞİTLERİNİN DURUMUNUN İRDELENMESİ VE YARGI GÖREVLİLERİ

10. Yargılama Faaliyetinin İcra Edileceği Yer ve Zaman 169

Yargılama Faaliyetinin İcra Edileceği Yer . 169

Yargılama Faaliyetinin İcra Edileceği Zaman 171

11. Yargı İşlerinde Kullanılacak Olan Dil . 173

12. Yargılama İlkeleri ve Bu Bağlamda Yargı Çeşitlerinin Durumunun İrdelenmesi 175

Tasarruf İlkesi ve Yargı Çeşitlerinin Durumu 175

Re’sen Harekete Geçme İlkesi ve Yargı Çeşitlerinin Durumu 179

Taraflarca Getirilme İlkesi ve Yargı Çeşitlerinin Durumu . 180

Re’sen Araştırma İlkesi ve Yargı Çeşitlerinin Durumu . 181

Yargılamanın Hâkim Tarafından Yürütülmesi İlkesi ve Yargı Çeşitlerinin Durumu . 182

Yargılamanın Taraflarca Yürütülmesi İlkesi ve Yargı Çeşitlerinin Durumu. 182

Sözlülük İlkesi ve Yargı Çeşitlerinin Durumu . 183

Yazılılık İlkesi ve Yargı Çeşitlerinin Durumu . 184

“Uygulanacak Hukuku Mahkeme Bilir” (Iura Novit Curia) İlkesi ve Yargı Çeşitlerinin Durumu. 185

İ. Aleniyet İlkesi ve Yargı Çeşitlerinin Durumu . 186

Usûl Ekonomisi İlkesi ve Yargı Çeşitlerinin Durumu 189

Doğrudan Doğruyalık İlkesi ve Yargı Çeşitlerinin Durumu 191

Hukukî Dinlenilme Hakkına Riayet İlkesi ve Yargı Çeşitlerinin Durumu 193

Adil Yargılanma Hakkına Riayet İlkesi ve Yargı Çeşitlerinin Durumu 196

Delillerin Hâkim Tarafından Serbestçe Değerlendirilmesi İlkesi ve Yargı Çeşitlerinin Durumu . 203

İddia ve Müdafanın Teksifi İlkesi İlkesi ve Yargı Çeşitlerinin Durumu . 207

Ö. Hâkimin Tarafların Talepleriyle Bağlı Olması İlkesi ve Yargı Çeşitlerinin Durumu . 208

Dürüstlük İlkesi ve Yargı Çeşitlerinin Durumu . 210

13. Yargı Görevlileri 211

Yargı Görevlisi Kavramı 211

Yargı Görevlisi Bütünü İçinde Yer Alanlar . 211

Hâkimler 211

Adlî Yargı Hakimleri 211

İdarî Yargı Hâkimleri . 217

Savcılar 218

Cumhuriyet Savcıları (Adli Yargı Savcıları) 218

İdarî Yargı Savcıları (Danıştay Savcıları) 226

Hesap Yargısı Savcıları (Sayıştay Savcıları) 227

III. Kalem Görevlileri  229

Avukatlar . 232

Genel Olarak 232

Avukatlık Mesleğinin İcra Ediliş Biçimleri 235

Avukatların Hakları ve Yükümlülükleri . 236

Avukatların Hakları 236

Avukatların Yükümlülükleri 237

Avukatlıkla İlgili Meslek Kuruluşları . 238

Dava Vekilleri . 239

Dava Takipçileri 240

VII. Noterler . 241

Genel Olarak 241

Noterlerin Hakları ve Yükümlülükleri 246

Noterlerin Hakları 246

Noterlerin Yükümlülükleri . 246

Noterlerin Görevleri . 247

Noterlerin Genel Görevleri . 247

Noterlerin Özel Görevleri. 248

Noterlik İşlemlerinin Şekli . 248

5. Noterlikle İlgili Meslek Kuruluşları . 252