Alacaklılara Zarar Verme Kastıyla Yapılan Tasarruflar Bağlamında Tasarrufun İptali ve Muvazaa Davaları
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ v
İÇİNDEKİLER vii
KISALTMALAR xv
GİRİŞ 1
BİRİNCİ BÖLÜM
TASARRUFUN İPTALİ DAVASI
§ 1. TASARRUFUN İPTALİ DAVASI KAVRAMI, DAVANIN TARİHSEL GELİŞİMİ, HUKUKÎ NİTELİĞİ VE AMACI 6
I. TASARRUFUN İPTALİ DAVASI KAVRAMI VE DAVANIN KANUNDAKİ DÜZENLENİŞ BİÇİMİ 6
II. TARİHSEL GELİŞİMİ 10
A) ROMA HUKUKU’NDA 10
B) TÜRK HUKUKU’NDA 12
III. İPTAL HAKKININ HUKUKÎ DAYANAĞINA İLİŞKİN TEORİLER VE TASARRUFUN İPTALİ DAVASININ HUKUKÎ NİTELİĞİ 19
A) İPTAL HAKKININ HUKUKÎ DAYANAĞINA İLİŞKİN TEORİLER 19
1- Genel Olarak 19
2- Maddî Hukuk Teorileri 20
a) İnşaî Hak Teorisi 20
b) Haksız Fiilden Kaynaklanan Borç Teorisi 22
c) Kanundan Doğan Borç Teorisi 23
2- Takip Hukukuna İlişkin Teoriler 24
3- Değerlendirme 25
B) TASARRUFUN İPTALİ DAVASININ HUKUKÎ
NİTELİĞİ 26
IV. AMACI 28
§ 2. TASARRUF KAVRAMI VE TASARRUFUN İPTALİ
DAVASINA KONU OLABİLECEK TASARRUFLAR 30
I. TASARRUF KAVRAMI VE TASARRUFUN İPTALİ
DAVASI AÇILMASINA GEREK BULUNMAYAN TASARRUFLAR 30
A) TASARRUF KAVRAMI 30
B) TASARRUFUN İPTALİ DAVASI AÇILMASINA GEREK BULUNMAYAN TASARRUFLAR 38
II. TASARRUFUN İPTALİ DAVASINA KONU
OLABİLECEK TASARRUFLAR 45
A) İVAZSIZ TASARRUFLAR (İİK.M.278) 45
1- Genel Olarak 45
2- İvazsız Tasarruflar ve Bağışlamalar (İİK.m.278/I) 48
3- Bağışlama Gibi Kabul Edilen Tasarruflar
( İİK.m.278/III) 51
B) ACİZ HALİNDE İKEN YAPILAN TASARRUFLAR (İİK.M.279) 56
1- Genel Olarak 56
2- Mevcut Borcu Temin İçin Verilen Rehinler
(İİK.m.279/I/1) 59
3- Para veya Mutat Ödeme Vasıtaları Haricinde Yapılan Ödemeler (İİK.m.279/I/2) 60
4- Vadesi Gelmemiş Borçlar İçin Yaptığı Ödemeler (İİK.m.279/I/3) 61
5- Kişisel Borçlarından Dolayı Tapuya Verilen Şerhler (İİK.m.279/I/4) 61
C) ALACAKLILARA ZARAR VERME KASTIYLA
YAPILAN TASARRUFLAR (İİK.M.280) 62
1- Genel Olarak 62
2- Yakın Akrabalar Lehine Yapılan Tasarruflar
(İİK.m.280/II) 66
3- Ticari İşletmenin veya İş Yerindeki Malların Devrini
Konu Alan Tasarruflar (İİK.m.280/III) 68
4- Takasın (İİK.m.200) ve Takasa İtirazın (İİK.m.201) Alacaklılara Zarar Verme Kastıyla Yapılan Tasarruflar Bağlamında Değerlendirilmesi 73
§ 3. TASARRUFUN İPTALİ DAVASININ VE ALACAKLILARA ZARAR VERME KASTIYLA YAPILAN TASARRUFLARIN İPTALİ DAVASININ ŞARTLARI 75
I. GENEL OLARAK 75
II. TASARRUFUN İPTALİ DAVASININ ŞARTLARI 80
A) ALACAKLININ KESİN VEYA GEÇİCİ ACİZ
BELGESİNE SAHİP OLMASI 80
B) İPTALE TÂBİ TASARRUFUN ALACAĞIN
DOĞUMUNDAN SONRA YAPILMIŞ OLMASI 89
III. ALACAKLILARA ZARAR VERME AMAÇLI
TASARRUFLARIN İPTALİNE KARAR
VERİLMESİNİN ŞARTLARI 93
A) BORÇLUNUN BORCA BATIK OLMASI 93
B) BORÇLUNUN ALACAKLIYA ZARAR VERME KASTI İLE TASARRUF YAPMASI 94
C) LEHİNE TASARRUF YAPILAN ÜÇÜNCÜ KİŞİNİN İYİNİYETLİ OLMAMASI 97
D) TASARRUF TARİHİNDEN İTİBAREN BEŞ YIL İÇİNDE ALACAKLI LEHİNE TAKİP YAPILMASI 99
İKİNCİ BÖLÜM
MUVAZAA KAVRAMI İLE MUVAZAANIN BENZER KURUMLARDAN AYIRT EDİLMESİ VE MUVAZAANIN İİK.M.280 İLE İLİŞKİSİ
§ 4. MUVAZAA KAVRAMI 101
I. MUVAZAA KAVRAMI, MUVAZAANIN TARİHSEL GELİŞİMİ VE HUKUKÎ NİTELİĞİ 101
A) KAVRAM 101
B) TARİHSEL GELİŞİMİ 106
II. MUVAZAANIN TÜRLERİ 110
A) GENEL OLARAK 110
B) MUTLAK MUVAZAA 111
1- Kavram 111
2- Unsurları 111
a) Görünürde Bir İşlemin Olması 111
b) Muvazaa Anlaşması 112
c) Aldatma Kastı 114
C) NİSBÎ MUVAZAA 115
1- Kavram 115
2- Unsurları 116
a) Görünürdeki İşlem 116
b) Gizli İşlem 116
c) Aldatma Kastı 117
d) Muvazaa Anlaşması 117
3- Nisbî Muvazaanın Türleri 117
a) Hukukî İşlemin Niteliğinde Yapılan Muvazaa 117
b) Hukukî İşlemin Konusunda veya Şartlarında Yapılan Muvazaa 119
c) Hukukî İşlemin Tarafında Muvazaa 120
III. MUVAZAANIN HÜKÜM VE SONUÇLARI 121
A) MUVAZAALI İŞLEMİN GEÇERSİZLİĞİ 121
1- Genel Olarak 121
2- Muvazaalı İşlemin Geçersizliğinin Sonuçları 125
a) Genel Olarak 125
b) Muvazaalı İşlem Sonucunda Mülkiyetin Karşı Tarafa Geçmemesi 127
3- Geçersizliğin İleri Sürülemeyeceği Hâller 129
a) Geçersizliğin İleri Sürülememesi 129
b) Yazılı Bir Borç Tanımasına Güvenilerek Alacak
Hakkı Kazanılması 130
c) Tapu Siciline Güvenerek Aynî Hak Kazanılması 133
d) Taşınır Mal Üzerinde Emin Sıfatıyla Zilyetten
Aynî Hak Kazananın Korunması 134
e) Dürüstlük Kuralına Aykırı Olarak İleri
Sürülememesi 135
B) GİZLİ İŞLEMİN GEÇERLİLİĞİ 136
1- Genel Olarak 136
2- Gizli İşlemin Geçerliliğinin Şartları 137
§ 5. MUVAZAANIN BENZER KURUMLARDAN AYIRT
EDİLMESİ 141
I. İNANÇLI İŞLEMDEN AYIRT EDİLMESİ 141
A) İNANÇLI İŞLEM KAVRAMI VE UNSURLARI 141
B) MUVAZAA VE İNANÇLI İŞLEMİN
KARŞILAŞTIRILMASI 143
II. NÂM-I MÜSTEARDAN AYIRT EDİLMESİ 144
A) NÂM-I MÜSTEAR KAVRAMI VE UNSURLARI 144
B) MUVAZAA VE NAM-I MÜSTEARIN
KARŞILAŞTIRILMASI 146
III. KANUNA KARŞI HİLEDEN AYIRT EDİLMESİ 147
A) KANUNA KARŞI HİLE KAVRAMI VE UNSURLARI 147
B) MUVAZAA VE KANUNA KARŞI HİLENİN KARŞILAŞTIRILMASI 149
§ 6. MUVAZAA DAVASI İLE ALACAKLILARA ZARAR
VERME KASTIYLA YAPILAN TASARRUFLARIN
İPTALİ DAVASI ARASINDAKİ İLİŞKİ 151
I. GENEL OLARAK 151
II. ALACAKLILARA ZARAR VERME KASTIYLA
YAPILAN TASARRUFLARIN HUKUKÎ NİTELİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ 153
A) GENEL OLARAK 153
B) MUVAZAA BAĞLAMINDA DEĞERLENDİRİLMESİ 157
C) İNANÇLI İŞLEM BAĞLAMINDA
DEĞERLENDİRİLMESİ 158
D) NÂM-I MÜSTEAR BAĞLAMINDA
DEĞERLENDİRİLMESİ 160
E) KANUNA KARŞI HİLE BAĞLAMINDA DEĞERLENDİRİLMESİ 162
III. MUVAZAALI İŞLEMLERİN TASARRUFUN İPTALİ DAVASINA KONU OLUP OLAMAYACAĞI SORUNU 163
A) ÖĞRETİDE İLERİ SÜRÜLEN GÖRÜŞLER 163
1- Muvazaalı İşlemlere Karşı Tasarrufun İptali Davası Açılamayacağı Görüşü 163
2- Muvazaalı İşlemlere Karşı Tasarrufun İptali Davası Açılabileceği Görüşü 165
B) YARGITAY’IN KONUYA İLİŞKİN UYGULAMASI 166
IV. BENZER BİR TARTIŞMA OLARAK TENKİS DAVASI İLE MURİS MUVAZAASI ARASINDAKİ İLİŞKİ 174
V. MUVAZAALI İŞLEMLERİN TASARRUFUN İPTALİ DAVASINA KONU OLUP OLMAMASINA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME 178
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
TASARRUFUN İPTALİ VE MUVAZAA DAVALARININ KARŞILAŞTIRILMASI
§ 7. KAVRAM, HUKUKÎ NİTELİK, KONU, DAVA ŞARTLARI İLE DAVA SONUCUNDA VERİLEN KARARLAR VE DİĞER HÜKÜMLER BAKIMINDAN KARŞILAŞTIRILMASI 189
I. KAVRAM BAKIMINDAN KARŞILAŞTIRILMASI 189
II. HUKUKÎ NİTELİK BAKIMINDAN
KARŞILAŞTIRILMASI 192
III. KONU OLAN TASARRUFLAR VE HUKUKÎ İŞLEMLER BAKIMINDAN KARŞILAŞTIRILMASI 194
IV. DAVA ŞARTLARI BAKIMINDAN
KARŞILAŞTIRILMASI 196
V. DAVA SONUCUNDA VERİLEN KARARLAR VE DİĞER HÜKÜMLER BAKIMINDAN KARŞILAŞTIRILMASI 198
A) DAVA SONUCUNDA VERİLEN KARARLAR BAKIMINDAN KARŞILAŞTIRILMASI 198
1- Tasarrufun İptali Davasının Sonucunda Verilen Kararlar 198
a) Hacizdeki Tasarrufun İptali Davasının Sonucunda Verilen Kararlar 198
b) İflâstaki Tasarrufun İptali Davasının Sonucunda
Verilen Karar 206
2- Muvazaa Davası Sonucunda Verilen Karar 207
B) DİĞER HÜKÜMLER 208
1- Yargılama Harçları ve Giderleri 208
2- Kanun Yolları 212
3- İcra ve İflâs Suçları (İİK.m.331) 213
§ 8. YARGILAMA USÛLLERİ BAKIMINDAN KARŞILAŞTIRILMASI 215
I. DAVANIN TARAFLARI BAKIMINDAN KARŞILAŞTIRILMASI 215
A) TASARRUFUN İPTALİ DAVASININ TARAFLARI 215
1- Tasarrufun İptali Davasında Davacı Taraf 215
2- Tasarrufun İptali Davasında Davalı Taraf 219
B) MUVAZAA DAVASININ TARAFLARI 222
1- Muvazaa Davasında Davacı Taraf 222
2- Muvazaa Davasında Davalı Taraf 224
II. GÖREV VE YETKİ BAKIMINDAN
KARŞILAŞTIRILMASI 225
A) TASARRUFUN İPTALİ DAVASINDA GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME 225
1- Tasarrufun İptali Davasında Görevli Mahkeme 225
2- Tasarrufun İptali Davasında Yetkili Mahkeme 229
B) MUVAZAA DAVASINDA GÖREV VE YETKİ 231
1- Muvazaa Davasında Görevli Mahkeme 231
2- Muvazaa Davasında Yetkili Mahkeme 235
III. HAK DÜŞÜRÜCÜ SÜRE VE ZAMANAŞIMI BAKIMINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ 236
A) TASARRUFUN İPTALİ DAVASINDA HAK DÜŞÜRÜCÜ SÜRE VE ZAMANAŞIMI 236
B) MUVAZAA DAVASINDA HAK DÜŞÜRÜCÜ SÜRE VE ZAMANAŞIMI 239
IV. YARGILAMA USÛLÜ BAKIMINDAN KARŞILAŞTIRILMASI 240
A) TASARRUFUN İPTALİ DAVASINDA YARGILAMA
USÛLÜ 240
B) MUVAZAA DAVASINDA YARGILAMA USÛLÜ 243
V. İSPAT HUKUKU BAKIMINDAN KARŞILAŞTIRILMASI 244
A) TASARRUFUN İPTALİ DAVASINDA İSPAT 244
B) MUVAZAA DAVASINDA İSPAT 247
1- Muvazaalı İşlemin Taraflarının İspatı 247
2- Üçüncü Kişinin İspatı 250
SONUÇ 253
KAYNAKLAR 265
