Prof.Dr.Hakan Hakeri KASTEN ÖLDÜRME SUÇLARI (TCK 81 - 82 - 83) - Genel Bilgiler - Kasten İcrai Davranışla Öldürme - Kasten İhmali Davranışla Öldürme - Kasten İcrai veya İhmali Davranışla Öldürme Suçunun Nitelikli Halleri İÇİNDEKİLER §1. GENEL BİLGİLER §2. KASTEN İCRAİ DAVRANIŞLA ÖLDÜRME I. OBJEKTİF UNSURLAR 23 A. Hareket 23 B. Netice 24 C. Nedensellik Bağı 24 1. Çifte Nedensellik 25 2. Toplayıcı (Atipik) Nedensellik 26 3. Sollayan Nedensellik 28 4. Varsayılan Nedensellik 29 II. SÜBJEKTİF UNSURLAR 30 A. Öldürme Kastının Belirlenmesi 30 1. Suçun İşleniş Biçimini Esas Alan Kararlar 31 a. Suç Aleti 31 b. İsabet Bölgesi, Darbe Sayısı ve Şiddeti 32 c. Hayati Tehlike 34 d. Atış Uzaklığı ve Olay Yerinin Özellikleri 35 e. Zaman ve Yer Şartları 36 f. Failin Fiil Sırasında Söyledikleri 37 g. Olayın Gelişimi ve Öncesi 37 h. Engel Sebepler 38 i. Sapma/Yanılma ve Kast 38 2. Diğer Kararlar 39 b. Failin Saiki 40 c. Fail ile Mağdur Arasındaki İlişkiler 41 3. Şüpheden Sanık Yararlanır İlkesi 41 B. Doğrudan Kast/Olası Kast 42 III. HUKUKA UYGUNLUK SEBEPLERİ 46 A. Meşru Müdafaa 46 B. Ötenazi 50 1. Ötenazi Hakkında Genel Bilgiler 50 2. Ötenazinin Hukuksal Sonuçları 50 IV. YANILGI VE SAPMA 52 A. Şahısta Yanılgı 52 B. Hedefte Sapma 53 V. KASTEN İCRAİ DAVRANIŞLA ÖLDÜRME SUÇUNUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ ŞEKİLLERİ 56 A. Teşebbüs 56 B. İştirak 57 1. Müşterek Faillik 57 2. Dolaylı Faillik 59 3. Yardım 60 4. Önceki TCK 463. Maddenin Kaldırılmasının Sonuçları 61 C. İçtima 65 VI. YAPTIRIM 67 §3. KASTEN İHMALİ DAVRANIŞLA ÖLDÜRME I. GENEL BİLGİLER 69 II. GARANTÖRSEL İHMALİ SUÇLAR 76 A. Kavram 76 B. Garantörlük 77 1. Kavram 78 2. Garantörlüğün Belirlenmesine İlişkin Kıstaslar 79 a. Klasik Ayırım: Şekli Kıstas 80 b. Modern Ayırım: Maddi Kıstas 81 III. OBJEKTİF UNSURLAR 81 A. Tipiklik 81 1. Genel Bilgiler 81 2. Garantörlük Kategorileri 83 a. Kanun 83 aa. Aile Hukuku Temelli İlişkiler 83 aaa. Doğal Bağlılık 84 aaaa. Ebeveyn-Çocuk İlişkisi 85 bbbb. Kardeşler Arasında Garantörlük 91 bbb. Eşler Arasında Garantörlük 92 ccc. İkame İlişkiler 95 bb. Tehlike Kaynakları Üzerindeki Egemenlikten Doğan Garantörlük 96 aaa. Genel Olarak 96 bbb. Bu Kapsamdaki Önemli Bazı Sorumluluk Alanları 98 aaaa. İş Kanunu’ndan Kaynaklanan Garantörlük 98 bbbb. İnşaat Alanlarının Güvenlik Altına Alınması 99 cccc. Hayvan Sahiplerinin Sorumluluğu 99 cc. Üçüncü Kişilerin Hareketlerinden Ötürü Sorumluluktan Kaynaklanan Garantörlük 100 aaa. Kamu Görevlilerinin Garantörlüğü 101 bbb. İşletme Sahibi veya Yöneticisinin Garantörlüğü 104 b. Sözleşme 105 aa. Genel Olarak 105 bb. Hekimlerin Garantörlüğü 110 c. Öngelen Tehlikeli Eylemden Kaynaklanan Garantörlük 117 aa. Kavram 117 bb. Öngelen Eylemin Niteliği Sorunu 125 aaa. Öngelen Eylemin Özen Yükümlülüğüne Aykırı Olması 126 bbb. Öngelen Eylemin Hukuka Uygun Olması 128 cc. Bir Başkasının Suç İşlemesi Tehlikesi Oluşturan Hareketler 131 B. Hareket Olanağı 140 1. Genel Olarak 140 2. Türk Öğretisi’ndeki Görüşler 141 3. Alman Hukuku’ndaki Görüşler 145 a. Öğreti 145 b. Uygulama 149 4. Görüşüm 152 IV. SÜBJEKTİF UNSURLAR 154 A. Genel Olarak 154 B. Kast 154 1. İhmali Suçlarda Kastın Niteliği 154 2. İhmali Suçlarda Kastın Konusu 157 C. Beklenebilirlik 159 D. Yanılgı 166 1. Neticeyi Önleme Olanağında Yanılgı 166 2. Emir Yanılgısı 166 E. Nedeninde Serbest İhmal 168 V. HUKUKA UYGUNLUK SEBEPLERİ 1 68 VI. KASTEN İHMALİ DAVRANIŞLA ÖLDÜRME SUÇUNUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ ŞEKİLLERİ 172 A. Teşebbüs 172 1. Genel Olarak 172 2. Teşebbüsün Başlangıcı 174 a. İlk Anı Esas Alan Görüş 174 b. En Son Anı Esas Alan Görüş 175 c. Doğrudan Tehlike Görüşü 176 3. Meydana Gelen Zarar veya Tehlikenin Ağırlığına Göre Cezanın İndirilmesi 178 4. Elverişsiz Teşebbüs 179 5. Gönüllü Vazgeçme 181 B. İştirak 181 1. İhmali Suçlarda Fail-Şerik Ayırımı 182 2. İhmali Suçlarda İştirak 183 a. Faillik (Asli Faillik) 184 aa. Azmettirme 184 aaa. İcrai Davranışla Azmettirme 184 bbb. İhmali Davranışla Azmettirme 184 bb. Müşterek Faillik 185 aaa. Sadece İhmali Failler Arasında Müşterek Faillik 185 bbb. İcrai ve İhmali Failler Arasında Müşterek Faillik 187 cc. Dolaylı Faillik 188 aaa. İhmali Dolaylı Faillik 188 bbb. İhmal Suretiyle Dolaylı Faillik 189 b. Şeriklik 189 aa. İhmali Bir Suça Pozitif Bir Fiil ile İştirak 189 aaa. Genel Olarak 189 bbb. Yardım 190 bb. İhmali Davranışla İştirak 191 aaa. Genel Olarak 191 bbb. Yardım 192 ccc. İntiharı Engellememe 197 C. İçtima 201 1. Birden Fazla İhmali Suçun İçtimaı 203 a. Eş Zamanlı İcrai ve İhmali Hareketler 203 b. Birbirini Takip Eden İcrai ve İhmali Hareketler 203 VII. YAPTIRIM 209 §4. KASTEN İCRAİ VEYA İHMALİ DAVRANIŞLA ÖLDÜRME SUÇUNUN NİTELİKLİ HALLERİ I. SUÇUN İŞLENİŞ ŞEKLİNDEN KAYNAKLANAN NİTELİKLİ HALLER 212 A. Tasarlayarak Öldürme 212 1. Tanım 212 2. Tasarlamaya İlişkin Teoriler 213 3. Tasarlamaya İlişkin Türk Hukukundaki Görüşler 214 a. Öğreti 21 4 b. Uygulama 215 c. Kanaatim 217 4. Tasarlamanın İspatı 217 5. Şartlı Öldürme Kararı ve Tasarlama 218 6. Sapma/Yanılgı ve Tasarlama 219 7. Haksız Tahrik ve Tasarlama 220 B. Eziyet Çektirerek Öldürme 221 C. Yangın, Su Baskını, Tahrip, Batırma veya Bombalama ya da Nükleer, Biyolojik veya Kimyasal Silah Kullanmak Suretiyle Öldürme 224 II. MAĞDURUN NİTELİĞİNDEN KAYNAKLANAN NİTELİKLİ HALLER 225 A. Yakın Akrabanın Öldürülmesi 226 B. Çocuğun Öldürülmesi 227 C. Beden veya Ruh Bakımından Kendisini Savunamayacak Durumda Bulunan Kimsenin Öldürülmesi 228 D. Gebe Olduğu Bilinen Kadının Öldürülmesi 228 III. SÜBJEKTİF ÖZELLİKLİ NİTELİKLİ HALLER 229 A. Canavarca Hisle Öldürme 229 B. Kişinin Yerine Getirdiği Kamu Görevi Dolayısıyla Öldürülmesi 232 C. Bir Başka Suç Dolayısıyla Öldürme Suçunun İşlenmesi 233 1. Genel Açıklamalar 233 2. Bir Suçu Gizlemek, Delillerini Ortadan Kaldırmak veya İşlenmesini Kolaylaştırmak ya da Yakalanmamak Amacıyla Öldürme 235 3. Bir Suçu İşleyememekten Dolayı Duyduğu İnfialle Öldürme 237 D. Kan Gütme Saikiyle Öldürme 238 1. Genel Bilgiler 238 2. Kan Gütme Saikinin Özellikleri 239 3. Akrabalık 240 4. Nedensellik İlişkisi 241 5. Kan Gütme Saiki ve Tasarlama 241 6. Önceki Öldürme Eylemi ile Sonraki Öldürme Eylemi Arasında Bulunması Gereken Zaman Aralığı 242 7. Önceki Öldürme Eyleminin Failinin İkinci Öldürme Eyleminin Mağduru Olması Zorunluluğu 244 8. İlk Öldürme Eyleminin Kan Gütme Saikiyle İşlenmiş Olması Gerekli midir? 245 10. Kan Gütme Saikinin Yanı Sıra Başka Saiklerin Varlığı 245 11. Yanılgı/Sapma ve Kan Gütme Saiki 246 12. İlk Eylemin Teşebbüs Halinde Kalmış Olması Halinde Nitelikli Hal Uygulanabilir mi? 246 13. Kan Gütme Olaylarında Takdiri İndirim Nedenleri Kabul Edilebilir mi? 2 47 14. Kan Gütme Olaylarında Haksız Tahrik Kabul Edilebilir mi? 247 E. Töre Saikiyle Öldürme 247 IV. TCK 82’DEKİ NİTELİKLİ HALLERİN BELİRLENMESİNDE YANILGI 249 V. BİRDEN FAZLA NİTELİKLİ HALİN MEVCUDİYETİ 249 VI. YAPTIRIM 250 Bibliyografya 253 Kanunlar Dizini 265 Kavramlar Dizini 267 Yazarın Diğer Çalışmaları 273
