Hukukun Temel Kavramları

Prof. Dr. Murat DOĞAN

İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 7
İÇİNDEKİLER 9
KISALTMALAR 25
BİRİNCİ BÖLÜM
SOSYAL HAYAT VE SOSYAL DÜZEN KURALLARI
§ 1. SOSYAL HAYAT VE SOSYAL DÜZENİN SAĞLANMASININ GEREKLİLİĞİ 27
§ 2. SOSYAL DÜZEN KURALLARI VE TÜRLERİ 28
I. GENEL OLARAK 28
II. SOSYAL DÜZEN KURALLARININ TÜRLERİ 29
A. DİN KURALLARI 30
B. AHLAK KURALLARI 31
C. GÖRGÜ KURALLARI. 33
D. HUKUK KURALLARI 34
§ 3. HUKUK KURALLARI İLE DİĞER SOSYAL DÜZEN KURALLARININ
KARŞILAŞTIRMASI 36
I. GENEL OLARAK 36
II. DİN KURALLARI İLE KARŞILAŞTIRMASI 36
III. AHLAK KURALLARI İLE KARŞILAŞTIRMASI 38
IV. GÖRGÜ KURALLARI İLE KARŞILAŞTIRMASI 40
İKİNCİ BÖLÜM
HUKUK KAVRAMI, HUKUKUN AMACI VE TÜRLERİ
§ 1. HUKUK TERİMİ VE KAVRAMI 43
I. HUKUK TERİMİ 43
II. HUKUK KAVRAMI 44
A. TANIM 44
B. HUKUK KURALLARININ NİTELİKLERİ 44
1. Genel ve Soyut Nitelikte Olmaları 45
2. Objektif Nitelikte Olmaları 45

3. Sürekli Nitelikte Olmaları 46
4. Dışa Yansıyan Davranışları Düzenlemeleri 46
5. Uyulması Devlet Tarafından Zorla Sağlanmalı 46
§ 2. HUKUKUN AMACI 46
I. ADALETİ TESİS ETMEK 47
II. SOSYAL DÜZENİ SAĞLAMAK 48
III. EŞİTLİĞİ SAĞLAMAK 49
IV. HUKUKİ GÜVENLİĞİ SAĞLAMAK 50
V. TOPLUMUN İHTİYAÇLARINI KARŞILAMAK 51
§ 3. HUKUKUN ÇEŞİTLİ AYIRIMLARI 52
I. POZİTİF HUKUK – MEVZU HUKUK 52
II. OLAN HUKUK – OLMASI GEREKEN HUKUK 53
III. MADDİ HUKUK – ŞEKLİ HUKUK 54
IV. ÖZEL HUKUK – KAMU HUKUKU 55
V. MİLLİ HUKUK – MİLLETLERARASI HUKUK 57
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM HUKUKUN UYGULANMASI
§ 1. HUKUK KURALLARININ NİTELİKLERİ BAKIMINDAN UYGULAMA ALANI 59
I. GENEL OLARAK 59
II. EMREDİCİ HUKUK KURALLARI 59
III. TANIMLAYICI HUKUK KURALLARI 61
IV. YETKİ VERİCİ KURALLAR 62
V. İLGA EDİCİ KURALLAR 62
VI. TAMAMLAYICI HUKUK KURALLARI 63
VII. YORUMLAYICI HUKUK KURALLARI 64
§ 2. HUKUK KURALLARININ YER BAKIMINDAN UYGULAMA ALANI 65
I. GENEL OLARAK 65
II. YER BAKIMINDAN UYGULAMADA KABUL EDİLEN İLKELER 65
A. MÜLKİLİK (YERSELLİK) 65
B. ŞAHSİLİK (KİŞİSELLİK) 66
III. TÜRK HUKUKUNDA KABUL EDİLEN İLKE 66
§ 3. HUKUK KURALLARININ ZAMAN BAKIMINDAN UYGULANMA ALANI 67
I. GENEL OLARAK 67

II. HUKUK KURALLARININ YÜRÜRLÜĞE GİRMESİ VE
YÜRÜRLÜKTENKALKMASI 68
A. HUKUK KURALLARININ YÜRÜRLÜĞE GİRMESİ 68
1. Yürürlük Tarihi Öngörülmüş Olan Kuralların Yürürlüğe Girmesi 69
2. Yürürlük Tarihi Öngörülmemiş Olan Kuralların Yürürlüğe
Girmesi 69
B. HUKUK KURALLARININ YÜRÜRLÜKTEN KALKMASI 70
1. Süresinin Dolması Sebebiyle Yürürlükten Kalkma 71
2. İptal Sebebiyle Yürürlükten Kalkma 72
3. Başka Bir Hukuk Kuralı Sebebiyle Yürürlükten Kalkma 72
a. Açık Yürürlükten Kaldırma 73
b. Örtülü (Zımni) Yürürlükten Kaldırma 73
III. HUKUK KURALLARININ GERİYE YÜRÜMEMESİ (KANUNLARINGEÇMİŞE
ETKİLİ OLMAMASI) 76
A. İLKE 76
B. İSTİSNALAR 77
1. Ceza Hukukunda Lehe Olan Kanunun Uygulanması 77
2. Usul Hukukunda Yeni Kanunun Derhal Uygulanması 78
C. ESKİ KANUNUN YENİ KANUN ZAMANINDA ETKİSİNİ SÜRDÜRMESİ 78
1. Kural: Kazanılmış Haklar 78
2. İstisnalar 79
a. Beklenen Haklar 79
b. Kamu Düzeni ve Genel Ahlaka İlişkin Emredici Hükümler 79
§ 4. HUKUK KURALLARININ ANLAM BAKIMINDAN UYGULANMA ALANI 80
I. GENEL OLARAK 80
II. YORUM ÇEŞİTLERİ 80
A. YASAMA YORUMU 80
B. BİLİMSEL YORUM 81
C. YARGI YORUMU 81
III. YORUM METODLARI 81
A. SÖZEL (LAFZİ) YORUM METODU 82
B. TARİHİ YORUM METODU 82
C. AMAÇSAL YORUM METODU 82
D. ZAMANA UYGUN OBJEKTİF YORUM METODU 83

§ 5. HUKUK KURALLARININ YORUMLANMASINDA GEÇERLİ OLAN MANTIK KURALLARI 83
I. KIYAS 83
II. EVLEVİYET (ÖNCELİKLE UYGULAMA) 84
III. ZIT ANLAMINDAN SONUÇ ÇIKARMA 85
§ 6. HÂKİMİN HUKUK KURALI KOYMASI 85
I. GENEL OLARAK 85
II. HÂKİMİN HUKUK KURALI KOYMASININ ŞARTLARI 86
A. KANUN BOŞLUĞU BULUNMASI 86
1. Bilinçli- Bilinçsiz Boşluk 87
2. Açık- Örtülü Boşluk 88
3. Gerçek- Gerçek Olmayan Boşluk 88
B. ÖRF VE ADET HUKUKUNDA UYGULANABİLİR BİR KURALIN BULUNMAMASI 89
III. HAKİMİN KOYDUĞU HUKUK KURALININ ROLÜ 89
§ 7. HAKİMİN TAKDİR YETKİSİ 90
I. GENEL OLARAK 90
II. TAKDİR YETKİSİNİN BULUNDUĞU HALLER 90
A. KANUNDA AÇIKÇA TAKDİR YETKİSİ VERİLEN HALLER 91
B. KANUNDA KULLANILAN DEYİMLER 91
C. KANUNUN YAZILIŞ BİÇİMİ 92
III. HAKİMİN TAKDİR YETKİSİNİ KULLANMASI 92
§ 8. HUKUK KURALLARININ YAPTIRIMI 93
I. GENEL OLARAK 93
II. YAPTIRIM KAVRAMININ TARİHÇESİ 94
III. TÜRLERİ 95
IV. KAMU HUKUKU YAPTIRIMLARI 95
V. ÖZEL HUKUK YAPTIRIMLARI 97
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM HUKUKUN KAYNAKLARI
§ 1. KAYNAK KAVRAMI 99
§ 2. YÜRÜRLÜKTEKİ HUKUKUN KAYNAKLARI 100
I. ASLÎ KAYNAKLAR 100
A. YAZILI KAYNAKLAR 100

1. Anayasa 101
2. Kanun 103
3. Kanuna Denk Metinler 105
a. Milletlerarası Andlaşmalar 105
b. Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi 106
c. Yönetmelik 107
d. Diğer Yazılı Hukuk Kuralları 108
B. YAZILI OLMAYAN KAYNAKLAR – ÖRF VE ADET HUKUKU 108
II. YARDIMCI KAYNAKLAR 110
A. BİLİMSEL GÖRÜŞLER 110
B. YARGI KARARLARI (KAZAİ İÇTİHAT) 111
BEŞİNCİ BÖLÜM HAK
§ 1. HAK KAVRAMI VE HAKKIN TÜRLERİ 113
I. HAK KAVRAMI 113
A. GENEL OLARAK 113
B. HAKKI TANIMLAYAN TEORİLER 113
§ 2. HAKLARIN TÜRLERİ 114
I. KAMU HUKUKU HAKLARI- ÖZEL HAKLAR 114
A. KAMU HUKUKU HAKLARI 114
B. ÖZEL HUKUK HAKLARI 116
II. KONUSUNA GÖRE HAKLAR 117
A. MALVARLIĞI HAKLARI 117
B. ŞAHIS VARLIĞI HAKLARI 117
III. DEVREDİLEBİLİR OLUP OLMAMASINA GÖRE HAKLAR 117
A. DEVREDİLEBİLİR HAKLAR 117
B. DEVREDİLEMEYEN HAKLAR 118
IV. NİTELİKLERİNE GÖRE HAKLAR 118
A. MUTLAK HAKLAR 118
1. Maddi Mallar Üzerindeki Mutlak Haklar 119
a. Mülkiyet Hakkı 119
b. Sınırlı Ayni Haklar. 119
aa. İrtifak Hakları 120
bb. Rehin Hakları 120
cc. Taşınmaz Yükü 121

2. Maddi Olamayan Mallar Üzerindeki Mutlak Haklar 121
3. Kişiler Üzerindeki Mutlak Haklar 122
B. NİSBİ HAKLAR 122
V. ETKİLERİNE GÖRE HAKLAR 123
A. YENİLİK DOĞURAN HAKLAR 123
1. Kurucu Yenilik Doğuran Haklar 123
2. Değiştirici Yenilik Doğuran Haklar 124
3. Bozucu Yenilik Doğuran Haklar 124
4. Yenilik Doğuran Hakların Özellikleri 124
B. ALELADE HAKLAR 125
§ 3. HAKLARIN KAZANILMASI 126
I. ASLEN KAZANMA 126
II. DEVREN KAZANMA 126
III. TESİSEN KAZANMA 127
IV. HAKLARIN KAZANILMASINDA İYİNİYETİN ROLÜ 127
A. İYİNİYET KAVRAMI 127
B. İYİNİYETİN UNSURLARI 128
V. HAKLARIN KULLANILMASINDA DÜRÜSTLÜK KURALI VE HAKKIN
KÖTÜYE KULLANILMASI 129
A. DÜRÜSTLÜK KURALI 129
B. HAKKIN KÖTÜYE KULLANILMASI 130
VI. HAKLARIN KAYBEDİLMESİ 131
ALTINCI BÖLÜM HAKLARIN KORUNMASI
§ 1. GENEL OLARAK 133
§ 2. İSTEME (TALEP) HAKKI 133
§ 3. DAVA HAKKI 134
I. GENEL OLARAK 134
II. DAVA TÜRLERİ 134
A. HUKUK DAVALARI 134
B. CEZA DAVALARI 135
C. İDARİ DAVALAR 137
§ 4. HAKKIN KİŞİNİN KENDİSİ TARAFINDAN KUVVET KULLANILARAK
KORUNMASI 138
I. KUVVET KULLANMA 138

II. MEŞRU (YASAL) SAVUNMA 139
III. ZORUNLULUK HALİ 141
§ 5. ANAYASA MAHKEMESİNE BİREYSEL BAŞVURU YAPILMAK SURETİYLE
HAKLARIN KORUNMASI 143
§ 6. HAKLARIN ULUSLARARASI DÜZEYDE KORUNMASI 144
YEDİNCİ BÖLÜM
HUKUKİ İŞLEM KAVRAMI, UNSURLARI VE TÜRLERİ
§ 1. HUKUKİ OLAY, HUKUKİ FİİL VE HUKUKİ İŞLEM KAVRAMLARI 147
I. HUKUKİ OLAY 147
II. HUKUKİ FİİLLER 148
A. HUKUKA AYKIRI FİİLLER 149
1. Borca Aykırı Davranışlar 149
2. Haksız Fiiller 149
B. HUKUKA UYGUN FİİLLER 150
1. Duygu Açıklamaları (His Açıklamaları) 150
2. Düşünce Açıklamaları (Tasavvur/Bilgi Açıklamaları) 150
3. İrade Açıklamaları 151
a. Hukuki İşlemler 151
b. Hukuki İşlem Benzerleri 152
c. Maddi Fiiller 152
§ 2. HUKUKİ İŞLEMİN UNSURLARI 152
I. KURUCU UNSURLAR 153
A. İRADE AÇIKLAMASI 153
1. Genel Olarak 153
2. İrade Açıklamasının Unsurları 153
3. İrade Açıklamasının (Beyanının) Türleri 154
B. HUKUKİ SONUÇ 155
C. DİĞER KURUCU UNSURLAR 156
II. GEÇERLİLİK UNSURLARI 156
A. TÜM HUKUKİ İŞLEMLER BAKIMINDAN ARANAN GEÇERLİLİK UNSURLARI 156
1. Hukuki İşlemi Yapan Kişi Fiil Ehliyetine Sahip Olmalı 156
2. Hukuki İşlem Emredici Hukuk Kurallarına, Kamu Düzenine,
Ahlaka ve Kişilik Haklarına Aykırı ve İmkânsız Olmamalı 157
3. Hukuki İşlem Muvazaalı Olmamalı 158

4. Hukuki İşlemi Oluşturan İrade Açıklamaları Sakatlanmamış
Olmalı 158
a. Yanılma (Hata) 158
b. Aldatma (Hile) 159
c. Korkutma (İkrah/Tehdit) 160
B. SADECE BELİRLİ HUKUKİ İŞLEMLER BAKIMINDAN ARANAN
GEÇERLİLİK UNSURLARI 161
1. Şekle Bağlı İşlemlerde Şekil Şartına Uyulmuş Olmalı 161
a. Genel Olarak 161
b. Şeklin Türleri 162
aa. Kaynaklarına Göre Şeklin Türleri 162
aaa. Kanunî Şekil 162
bbb. İradî Şekil 162
bb. Amaçlarına Göre Şeklin Türleri 163
aaa. Geçerlilik Şekli 163
bbb. İspat Şekli 163
cc. Yapılış Tarzına Göre Şekil 164
aaa. Sözlü Şekil 164
bbb. Yazılı Şekil 164
ccc. Resmî Şekil 165
ddd. Resmî Sicillere Tescil 165
eee. İlan 165
c. Şekle Aykırılığın Sonuçları 165
2. Tasarruf İşlemini Yapanın Tasarruf Yetkisi Olmalı 166
3. Karşılıklı Borç Doğuran Sözleşmelerde Aşırı Yararlanma
Olmamalı 166
4. Sebebe Bağlı Tasarruf İşlemlerinde Onun Dayandığı
Borçlandırıcı İşlem Geçerli Olmalı 166
III. TAMAMLAYICI UNSURLAR (ETKİNLİK UNSURLARI) 167
§ 3. HUKUKİ İŞLEMİN TÜRLERİ 167
I. HÜKÜM DOĞURACAKLARI ZAMANA GÖRE HUKUKİ İŞLEMLER 168
II. İVAZLI OLUP OLMAMALARINA GÖRE HUKUKİ İŞLEMLER 168
III. MEYDANA GELMESİ İÇİN GEREKLİ İRADE AÇIKLAMASININ SAYISINA
GÖRE HUKUKİ İŞLEMLER 169
A. TEK TARAFLI HUKUKİ İŞLEMLER 169
B. İKİ TARAFLI HUKUKİ İŞLEMLER. 169
C. KARARLAR 170

IV. MALVARLIĞINA YAPTIKLARI ETKİYE GÖRE HUKUKİ İŞLEMLER 170
A. BORÇLANDIRICI İŞLEMLER 171
B. TASARRUF İŞLEMLERİ 171
C. KAZANDIRICI İŞLEMLER 173
V. SEBEBE BAĞLI OLUP OLMAMALARINA GÖRE HUKUKİ İŞLEMLER 174
SEKİZİNCİ BÖLÜM HUKUKUN BÖLÜMLERİ
§ 1. ÖZEL HUKUK VE KAMU HUKUKU AYIRIMI 177
I. GENEL OLARAK 177
II. ÖZEL HUKUK VE KAMU HUKUKU AYIRIMINDA KISTASLAR 178
A. MENFAAT (ÇIKAR) KISTASI 178
B. EGEMENLİK KISTASI 179
C. EŞİTLİK KISTASI 179
D. İRADE SERBESTÎSİ (ÖZGÜRLÜĞÜ) KISTASI 179
§ 2. ÖZEL HUKUK DALLARI 180
I. MEDENİ HUKUK 180
A. GENEL OLARAK 180
B. KİŞİLER HUKUKU 181
1. Gerçek Kişiler 181
a. Kişiliğin başlangıcı 182
b. Kişiliğin Sona Ermesi 183
aa. Ölüm 183
aaa. Ölüm Karinesi 184
bbb. Birlikte Ölüm Karinesi 184
bb. Gaiplik 185
aaa. Genel Olarak 185
bbb. Gaiplik Sebepleri 186
aaaa. Ölüm Tehlikesi İçinde Kaybolma 186
bbbb. Uzun Süreden Beri Haber Alınamama 186
ccc. Gaiplik Kararının Hüküm ve Sonuçları 187
aaaa. Gaiplik Kararının Gaibin Evliliğine Etkisi 187
bbbb. Gaiplik Kararının Mirasa Etkisi 187

c. Gerçek Kişinin Ehliyetleri 188
aa. Hak Ehliyeti 188
bb. Fiil Ehliyeti 189
aaa. Genel Olarak 189
bbb. Fiil Ehliyetinin Şartları 189
aaaa. Ayırt Etme Gücüne Sahip Olmak 189
bbbb. Ergin Olmak 190
cccc. Kısıtlı Olmamak 191
ccc. Fiil Ehliyetine Göre Kişiler 192
aaaa. Tam Ehliyetliler 192
bbbb. Sınırlı Ehliyetliler 192
cccc. Sınırlı Ehliyetsizler 193
dddd. Tam Ehliyetsizler 195
d. Hısımlık 196
aa. Kan Hısımlığı 196
bb. Kayın Hısımlığı 198
cc. Evlat Edinmeden Doğan Hısımlık 198
d. Yerleşim Yeri (İkametgâh) 199
e. Kişisel Durum Sicili 201
2. Tüzel Kişiler 202
a. Genel Olarak 202
b. Tüzel Kişiliğin Kazanılmasında Sistemler 203
c. Tüzel Kişilerin Çeşitleri 204
aa. Tâbi Oldukları Hukuka Göre Tüzel Kişiler 205
aaa. Özel Hukuk Tüzel Kişileri 205
bbb. Kamu Hukuku Tüzel Kişileri 205
ccc. Karma Niteliği Haiz Tüzel Kişiler 205
bb. Yapılarına (Bünyelerine) Göre Tüzel Kişiler 206
aaa. Kişi Topluluğu Niteliğindeki Tüzel Kişiler 206
bbb. Mal Topluluğu Niteliğindeki Tüzel Kişiler 206
d. Tüzel Kişilerin Ehliyeti 206
aa. Tüzel Kişilerin Hak Ehliyeti 206
bb. Tüzel Kişilerin Fiil Ehliyeti 207
e. Tüzel Kişiliğin Sona Ermesi 208

C. AİLE HUKUKU. 209
1. Evlilik Hukuku 210
a. Nişanlanma 210
b. Evlenme 212
aa. Evlenmenin Şartları 212
aaa. Maddî Şartlar 212
aaaa. Evlenme Ehliyeti 212
bbbb. Evlenme Engelleri 213
bbb. Şekli Şartlar 214
c. Evliliğin Sona Ermesi 216
aa. Evlenmenin Hükümsüzlüğü 216
aaa. Yokluk 216
bbb. Mutlak Butlan 216
ccc. Nisbi Butlan 217
bb. Boşanma 218
aaa. Boşanma Kavramı 218
bbb. Boşanma Sebepleri 218
d. Evlilik Birliğinde Mal Rejimleri 220
2. Soybağı (Nesep) 222
3. Velayet ve Vesayet 224
D. MİRAS HUKUKU 225
1. Genel Olarak 225
2. Miras Hukukunun Ana Kavramları 225
a. Mirasbırakan 225
b. Tereke 226
c. Mirasçı 226
aa. Kanunî Mirasçılık 226
bb. Atanmış Mirasçılık 228
d. Ölüme Bağlı Tasarruflar 228
aa. Şekli Anlamda Ölüme Bağlı Tasarruflar 228
bb. Maddî Anlamda Ölüme Bağlı Tasarruflar 229
e. Mirasın Geçmesi 230
f. Mirasçılık Ehliyeti 230
g. Mirasın Reddi 231

E. EŞYA HUKUKU 232
1. Genel Olarak 232
2. Maddî Eşya Hukuku 232
a. Mülkiyet Hakkı 232
aa. Genel Olarak 232
bb. Mülkiyet Hakkının Kapsamı 233
aaa. Bütünleyici Parça 233
bbb. Eklenti 233
cc. Mülkiyetin Çeşitleri 234
aaa. Tek Kişi Mülkiyeti – Birlikte Mülkiyet 234
bbb. Taşınır Mülkiyeti – Taşınmaz Mülkiyeti 234
b. Sınırlı Aynî Haklar 235
aa. Genel Olarak 235
bb. Sınırlı Aynî Hakların Çeşitleri 235
aaa. İrtifak Hakları 235
bbb. Rehin Hakkı 236
ccc. Taşınmaz Yükü 237
3. Şekli Eşya Hukuku 238
a. Zilyetlik 238
b. Tapu Sicili 239
II. BORÇLAR HUKUKU 239
A. BORÇLAR HUKUKUNUN TANIMI VE KONUSU 239
B. BORÇ VE BORÇ İLİŞKİSİ KAVRAMLARI 240
1. Borç 240
2. Borç İlişkisi 240
C. BORÇLARIN KAYNAKLARI 241
1. Sözleşmeler 241
2. Haksız Fiil 244
3. Sebepsiz Zenginleşme. 245
D. BORCUN İFA EDİLMEMESİ 248
1. Kusurlu İfa İmkansızlığı 248
2. Borçlunun Temerrüdü 248
3. Borcun Gereği Gibi İfa Edilmemesi (Kötü İfa) 249
4. Borç İlişkisinin ve Borcun Sona Ermesi 249
E. MÜTESELSİL BORÇLULUK VE ALACAKLILIK 250

F. ŞARTA BAĞLI BORÇLAR 250
G. CEZAİ ŞART (CEZA KOŞULU) 251
H. CAYMA PARASI (PİŞMANLIK AKÇESİ) 251
İ. BAĞLANMA PARASI (PEY AKÇESİ) 251
III. TİCARET HUKUKU 251
A. TİCARİ İŞLETME HUKUKU 252
1. Ticari İşletme 252
2. Tacir 252
3. Ticaret Sicili 253
4. Ticaret Unvanı 253
5. İşletme Adı. 254
6. Marka 254
7. Haksız Rekabet 254
8. Ticari Defterler 255
B. ŞİRKETLER HUKUKU 255
1. Şirket Kavramı 256
2. Şirket Türleri 256
a. Kollektif Şirket 256
b. Komandit Şirket 256
c. Anonim Şirket 257
d. Limited Şirket 257
e. Kooperatifler 257
f. Adi Şirket 258
C. KIYMETLİ EVRAK HUKUKU 258
D. TAŞIMA HUKUKU 259
E. DENİZ TİCARETİ HUKUKU 259
F. SİGORTA HUKUKU 260
IV. MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUK 260
A. VATANDAŞLIK HUKUKU 261
B. YABANCILAR HUKUKU 262
C. KANUNLAR İHTİLAFI 263
§ 3. KAMU HUKUKUNUN DALLARI 263
I. GENEL OLARAK 263
II. ANAYASA HUKUKU 264
A. GENEL OLARAK 264

B. ANAYASA HUKUKUNUN ÜLKEMİZDEKİ TARİHİ GELİŞİMİ 264
C. ANAYASA HUKUKUNUN TEMEL İLKELERİ 265
D. ANAYASAYA GÖRE DEVLET ORGANLARI 265
1. Yasama 266
2. Yürütme 266
3. Yargı 268
II. İDARE HUKUKU 269
A. GENEL OLARAK 269
B. İDARİ TEŞKİLAT 269
1. Merkezden Yönetim 270
a. Merkez Teşkilatı 270
b. Taşra Teşkilatı 271
2. Yerinden Yönetim 272
a. Mahalli İdareler 272
b. Hizmet Bakımından Yerinden Yönetim Kuruluşları 273
C. İDARİ İŞLEMLER 274
D. İDARE PERSONELİ 274
E. İDARENİN DENETİMİ 276
1. İdari Denetim 276
2. Siyasi Denetim 277
3. Kamuoyu Denetimi 278
III. CEZA HUKUKU 279
A. GENEL OLARAK 279
B. MADDİ CEZA HUKUKU 279
1. Maddi Ceza Hukukuna Hakim Olan İlkeler 280
a. Kusur İlkesi 280
b. Hukuk Devleti İlkesi 281
c. Suçta ve Cezada Kanunilik İlkesi 281
d. Belirlilik İlkesi 282
2. İlkelerin Değerlendirilmesi 282
3. Suç ve Suçun Unsurları 283
a. Suç 283
b. Suçun Unsurları 283
aa. Suçun Maddi Unsuru 283

bb. Suçun Manevi Unsuru 285
cc. Suçun Hukuka Aykırılık Unsuru 285
C. CEZA MUHAKEMESİ HUKUKU 286
1. Genel Olarak 286
2. Ceza Muhakemesi Sürecinin İşleyişi 286
D. İNFAZ HUKUKU 287
IV. DEVLETLER GENEL HUKUKU (MİLLETLERARASI HUKUK) 288
V. GENEL KAMU HUKUKU 289
A. GENEL OLARAK 289
B. DEVLET TÜRLERİ 290
VI. SOSYAL GÜVENLİK HUKUKU 290
VII. MALİ HUKUK 292
A. GENEL OLARAK 292
B. VERGİ (GELİR) HUKUKU 292
1. Genel Vergi Hukuku 293
2. Özel Vergi Hukuku (Türk Vergi Sistemi) 293
3. Vergi Hukukunun Kaynakları 294
4. Vergi İlişkisinin Tarafları 294
5. Harcama (Gider) Hukuku 295
§ 4. KARMA HUKUK DALLARI 296
I. MEDENİ USUL HUKUKU 296
II. İCRA VE İFLAS HUKUKU 297
A. GENEL OLARAK 297
B. İCRA HUKUKU 298
C. İFLAS HUKUKU 298
D. KONKORDATO 299
III. İŞ HUKUKU 300
A. GENEL OLARAK 300
1. Bireysel İş Hukuku 300
2. Toplu İş Hukuku 300
B. İŞ HUKUKUNUN TEMEL KAVRAMLARI 301
IV. SERMAYE PİYASASI HUKUKU 302
V. BANKA HUKUKU 303
VI. TOPRAK HUKUKU 303

VII. FİKİR VE SANAT ESERLERİ HUKUKU 303
VIII. ÇEVRE HUKUKU 304
IX. TÜKETİCİ HUKUKU 304
X. REKABET HUKUKU 305
XI. HAVA HUKUKU 305
DOKUZUNCU BÖLÜM YARGI ÖRGÜTÜ
§ 1. GENEL OLARAK 307
§ 2. ADLİ YARGI 308
I. GENEL OLARAK 308
II. İLK DERECE MAHKEMELERİ 309
A. HUKUK MAHKEMELERİ 309
B. CEZA MAHKEMELERİ 310
III. İKİNCİ DERECE MAHKEMELERİ 313
IV. ÜST DERECE MAHKEMESİ 314
§ 3. İDARİ YARGI 316
I. GENEL OLARAK 316
II. İLK DERECE MAHKEMELERİ 316
III. İKİNCİ DERECE MAHKEMELERİ 318
IV. ÜST DERECE MAHKEMESİ 318
§ 4. ANAYASA YARGISI 320
§ 5. UYUŞMAZLIK YARGISI 321
§ 6. HESAP YARGISI – SAYIŞTAY 321
§ 7. SEÇİM YARGISI 322
§ 8. ASKERİ YARGI 322
YARARLANILAN KAYNAKLAR 323
KAVRAM DİZİNİ 327