Uygulamada Fikri Mülkiyet Hakları Ve Haksız Rekabet Davaları

"6102 Sayılı Yeni Türk Ticaret Kanununa Göre



UYGULAMADA FİKRİ MÜLKİYET HAKLARI VE HAKSIZ REKABET DAVALARI



İlhami GÜNEŞ ( Fikir ve Sınai Haklar Hukuk Hakimi )



- Genel Olarak Haksız Rekabet ve Fikri Mülkiyet Hakları

- Yasal Düzenlemeler Işığında Haksız Rekabet Halleri

- Uygulamada Haksız Rekabet Davaları

- Yargıtay Kararları





İçindekiler

Önsöz 5

Yargıtay Kararları Dizini 13

Kısaltmalar 23

Birinci Bölüm GENEL OLARAK HAKSIZ REKABET VE FİKRİ MÜLKİYET HAKLARI

I. HAKSIZ REKABET KAVRAMI 25

I. Giriş ve Tarihçe 25

II. Genel Olarak Haksız Rekabet Kavramı 28

A. Haksız Rekabet Kavramının Tanımı ve Amacı 32

B. Haksız Rekabetin Unsurları 36

1. Ekonomik Rekabetin Kötüye Kullanılması 36

2. Dürüstlük Kurallarına Aykırılık 37

3. Ekonomik Çıkarların Etkilenmesi 37

II. FİKRİ MÜLKİYET HAKLARI VE HAKSIZ REKABET HUKUKU İLE İLİŞKİLERİ 38

1. Genel Olarak 38

2. Fikri ve Sınai Mülkiyet Hakları 50

1. Patent ve Faydalı Modeller 50

A. Patentlenebilirlik Koşulları 53

i. Yenilik 53

li. Buluş Basamağı 54

III. Sanayiye Elverişlilik 57

B. Patentlerde Buluş Basamağı ve İnceleme Esasları 60

2. Tasarımlar 63

1. Tasarım Tescil Koşulları 65

1. Yenilik 65

2. Ayırt Edicilik 71

2. Bilgilenmiş Kullanıcı Gözüyle Değerlendirme 71

3. Entegre Devre Topografyaları 76

4. Yeni Bitki Çeşitleri Islahçı Hakları 78

5. Markalar 79

1. Genel Olarak 79

2. Marka türleri 81

ba. Kişi Adları 81

bb. Sözcük veya Sözcükler, Sloganlar 81

bc. Harfler ve Sayılar 81

bd. Şekiller 81

be. Üç Boyutlu Biçimler 82

bf. Renkler 82

bg. Sesler, Melodiler ve Kokular 84

I. Markalarda İltibas 91

A. Markalar veya İşaretler Arasında İltibasa İlişkin Uygulama Örnekleri 99

B. Marka Korumasının İlkeleri 108

ea. Marka Hakkının Korunmasında Tescil İlkesi 108

eb. Marka Tescilinin Sınıf Esasına Göre Korunması İlkesi 113

ec. Marka Tescilinin Ülkeselliği İlkesi 115

ed. Yenileme Koşullu Sınırsız Koruma İlkesi 117

1. Coğrafi İşaretler 118

1. Menşe (Kaynak) Adları 119

2. Mahreç Adları 119

2. Telif Hakları 119

1. Eser Sahibinin Hakları (Mali ve Manevi Yetkileri) 121

2. Bağlantılı Haklar 122

3. FSEK'teki Haksız Rekabet Hükümleri 123

A. TİCARİ KÖKEN VE KİMLİK KONUSUNDA HAKSIZ REKABET 128

1. Ticaret Unvanı 129

2. İşletme Adı 141

3. Ticari Görünüm ve Ambalaj Benzetme 142

4. Alan Adları 146

B. HAKSIZ REKABET HUKUKU VE REKABET HUKUKU AYRIMI 153

1. Genel Olarak 153

2. Ülkemizde Rekabet Hukuku . 155

C. ULUSLARARASI ANLAŞMALARDA HAKSIZ REKABET 159

1. Genel Olarak 159

2. Uluslararası Anlaşmaların Öncelikli Uygulanması 160

İkinci Bölüm

YASAL DÜZENLEMELER IŞIĞINDA HAKSIZ REKABET HALLERİ

I. 6102 SAYILI TTK'DA HAKSIZ REKABET VE ETTK HÜKÜMLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI 163

A. Mülga 6762 Sayılı TTK'da Haksız Rekabet 163

B. Mülga 6762 Sayılı TTK'da Haksız Rekabet Hükümleri ile 6102 Sayılı TTK'daki

Haksız Rekabet Hükümlerinin Karşılaştırılması 164

II. 6102 SAYILI TTK'DA ÖZEL HAKSIZ REKABET HALLERİ 165

A. Kötüleme Yoluyla Haksız Rekabet (6102 Sayılı TTK 55/(1 )a-1. madde) 166

B. Kendisi, İşletmesi, Mal ve Faaliyetleri, İşleri Hakkında Yanlış veya Yanıltıcı Bilgi Vermek (6102 Sayılı TTK 55/(1 )a.2. madde) 170

I. Hak Sahibi Olmadığı Paye, Rütbe ve Unvan Kullanma (6102 Sayılı TTK 55/(1) a.

3. md) 176

A. İltibas Yoluyla Haksız Rekabet (6102 Sayılı TTK 55/(1) a.4. madde) 176

B. Haksız Karşılaştırmalı Reklam (6102 Sayılı TTK 55/(1 )5. md) 188

C. Belli Ürünleri Tedarik Fiyatının Altında Satış ve Reklamlarında Vurgulama

Yoluyla Halkı Yanıltmak (6102 Sayılı TTK 55/(1 )a.6. md) 192

D. Müşteriyi Ek Edimlerle Sunumun Gerçek Değeri Hakkında Yanıltmak (6102

Sayılı TTK 55/(1 )a. 7. madde) 193

E. Saldırgan Satış Yöntemleri ile Müşterinin Karar Özgürlüğünü Kısıtlamak ( 6102

Sayılı TTK 55/(1 )a.8. md) 193

İ. Mallar, İş Ürünleri, Faaliyetler Hakkındaki Özellikleri Gizleme (6102 Sayılı TTK

55/(1 )a. 9. md) 194

J. Taksitle Satım veya Benzer Hukuki İşlemlere İlişkin Kamuya Yapılan İlanlarda Unvanını Açıkça Belirtmemek, Peşin veya Toplam Satış Fiyatını veya Taksitle Satımdan Kaynaklanan Ek Maliyeti Türk Lirası ve Yıllık Oranlar Üzerinden

Belirtmemek (6102 Sayılı TTK 55/(1 )a. 10. md) 194

K. Tüketici Kredilerine İlişkin Kamuya Yapılan İlanlarda Unvanını Açıkça Belirtmemek veya Kredilerin Net Tutarlarına, Toplam Giderlerine, Efektif Yıllık Faizlerine İlişkin Açık Beyanlarda Bulunmamak (6102 Sayılı TTK 55/(1)a. 11.

md) 195

L. İşletmesine İlişkin Faaliyetleri Çerçevesinde, Taksitle Satım veya Tüketici Kredisi Sözleşmeleri Sunan veya Akdeden ve Bu Bağlamda Sözleşmenin Konusu, Fiyatı, Ödeme Şartları, Sözleşme Süresi, Müşterinin Cayma veya Fesih Hakkına veya Kalan Borcu Vadeden Önce Ödeme Hakkına İlişkin Eksik veya Yanlış Bilgiler İçeren Sözleşme Formülleri Kullanmak (6102 Sayılı TTK 55/(1 )a.

12. md) 195

M. Sözleşmeyi İhlale veya Sona Erdirmeye Yöneltmek; Özellikle, Müşterilerle Kendisinin Bizzat Sözleşme Yapabilmesi İçin, Onları Başkalarıyla Yapmış Oldukları Sözleşmelere Aykırı Davranmaya Yöneltmek (6102 Sayılı TTK 55/(1 )b.

1. md) 195

N. Üçüncü Kişilerin İşçilerine, Vekillerine ve Diğer Yardımcı Kişilerine, Hak Etmedikleri ve Onları İşlerinin İfasında Yükümlülüklerine Aykırı Davranmaya Yöneltebilecek Yararlar Sağlayarak veya Önererek, Kendisine veya Başkalarına

Çıkar Sağlamaya Çalışmak (6102 Sayılı TTK 55/(1) b. 2. md) 196

0. İşçileri, Vekilleri veya Diğer Yardımcı Kişileri, İşverenlerinin veya Müvekkillerinin Üretim ve İş Sırlarını İfşa Etmeye veya Ele Geçirmeye Yöneltmek (6102 Sayılı

TTK 55/(1 )b. 3. md) 196

P. Onunla, Kendisinin Bu Tür Bir Sözleşme Yapabilmesi İçin; Taksitle Satış, Peşin Satış veya Tüketici Kredisi Sözleşmesi Yapmış Olan Alıcının veya Kredi Alan Kişinin Bu Sözleşmeden Caymasına veya Peşin Satış Sözleşmesi Yapmış Olan Alıcının Bu Sözleşmeyi Feshetmesine Yöneltmek (6102 Sayılı TTK 55/(1 )b. 4. md) 198

R. Başkalarının İş Ürünlerinden Yetkisiz Yararlanmak; Özellikle, Kendisine Emanet Edilmiş Teklif, Hesap veya Plan Gibi Bir İş Ürününden Yetkisiz Yararlanmak

(6102 Sayılı TTK 55/(1 )c. 1. md) 198

S. Üçüncü Kişilere Ait Teklif, Hesap veya Plan Gibi Bir İş Ürününden, Bunların Kendisine Yetkisiz Olarak Tevdi Edilmiş veya Sağlanmış Olduğunun Bilinmesi

Gerektiği Hâlde, Yararlanmak (6102 Sayılı TTK 55/(1 )c. 2. md) 198

T. Kendisinin Uygun Bir Katkısı Olmaksızın, Başkasına Ait Pazarlanmaya Hazır Çalışma Ürünlerini Teknik Çoğaltma Yöntemleriyle Devralıp Onlardan

Yararlanmak (6102 Sayılı TTK 55/(1) c. 3. md) 198

U. Üretim ve İş Sırlarını Hukuka Aykırı Olarak İfşa Etmek; Özellikle, Gizlice ve İzinsiz Olarak Ele Geçirdiği veya Başkaca Hukuka Aykırı Bir Şekilde Öğrendiği Bilgileri ve Üretenin İş Sırlarını Değerlendiren veya Başkalarına Bildiren Dürüstlüğe

Aykırı Davranmış Olur. (6102 Sayılı TTK 55/(1)d. maddesi) 199

V. İş Şartlarına Uymamak; Özellikle, Kanun veya Sözleşmeyle, Rakiplere de Yüklenmiş Olan veya Bir Meslek Dalında veya Çevrede Olağan Olan İş Şartlarına Uymayanlar Dürüstlüğe Aykırı Davranmış Olur. (6102 Sayılı TTK 55/(1 )d.

maddesi) 201

Y. Dürüstlük Kuralına Aykırı İşlem Şartları; Özellikle, Yanıltıcı Bir Şekilde Diğer Taraf Aleyhine Kullanmak 202

III. TESCİLLİ KORUMA KONUSU SINAİ MÜLKİYET HAKLARI VE TELİF HAKLARI KORUMASININ HAKSIZ REKABET YÖNÜ 203

Üçüncü Bölüm UYGULAMADA HAKSIZ REKABET DAVALARI

I. HAKSIZ REKABET HALİNDE AÇILABİLECEK DAVALAR 207

I. Hukuki Çareler; Hukuk ve Ceza Davaları 208

A. Hukuk Davaları 208

1. Haksız Rekabetin Tespiti Davası 209

2. Haksız Rekabetin Önlenmesi Davası 209

3. Haksız Rekabetin Giderilmesi, Sonuçlarının Ortadan Kaldırılması 210

4. Maddi ve Manevi Tazminat Davası 211

da. Maddi Tazminat Davası 211

db. Manevi Tazminat Davası 212

B. Hukuk Davalarında Zamanaşımı 213

C. Görev ve Yetki 215

D. İhtiyati Tedbirler 218

E. Haksız Rekabet Davasında Taraflar; İlan; İstihdam Edenin Sorumluluğu 219

II. Haksız Rekabet ve Ceza Davaları 220

II. MEDYA VE HAKSIZ REKABET 224

1. Haksız Rekabete İlişkin TTK Hükümlerine Göre Medyada Haksız Rekabet 224

2. İnternet ve Haksız Rekabet Halleri 225

I. HAKSIZ REKABET VE SINAİ MÜLKİYET DAVALARINDA BİLİRKİŞİLİK 226

A. Bilirkişi Kimdir? 226

B. Fikri Sınai Haklara İlişkin Çekişmelerde Bilirkişi Uygulaması 228

C. Bilirkişiye Emek ve Mesaisine Göre Uygun Bir Ücret Ödenmelidir 231

D. Bilirkişi İncelemesi ve Raporunun Sunulması 231

E. Ceza Davalarında Uzman Kişinin Dinlenmesi 232

F. Bilirkişilerin Sorumluluğu 232

1. Bilirkişilerin Etik Sorumlulukları 232

2. Hukuki Sorumlulukları 232

3. Cezai Sorumlulukları 234

ca. Gerçeğe Aykırı Mütalaada Bulunmaları Nedeniyle 234

cb. Kamu Görevlisi Olmaları Nedeniyle 235

1. Usulünce Çağrıldıkları Halde Gelmemeleri, Gelip de Görüş Bildirmekten

Çekinmeleri Nedeniyle 235

II. HAKSIZ REKABETLE SUÇLANANLARIN SAVUNMALARI 237

1. Marka Hukuku Alanında Savunmalar, Markanın Ticarette Dürüstçe Kullanımı 241

A. Markanın Başvuru Eserlerinde Yer Alması 241

B. Markanın Ticarette Dürüstçe Kullanımı 241

C. Marka Hakkının Tükenmesi 244

2. Tanımlayıcı, Cins, Çeşit ve Vasıf Bildirici İşaretler 247

3. Fikir ve Sanat Eserleri Hukuku Alanında Savunmalar 250

1. Kamu Yararına ilişkin Sınırlamalar 250

1. Kamu Düzeni Nedeniyle Hak Sahibinden İzin Almaksızın, Eserin Kamu Tarafından Kullanımı 250

2. Eserin, Koruma Süresi Bitmeden, Devlet Tarafından Kamuya Mal Edilmesi 251

3. Mevzuat ve Mahkeme Kararlan 251

4. Nutuklar ve Yasama Organındaki Açıklamalar 251

5. Eğitim ve Öğretim Kurumlarında Temsil 251

6. Eğitim Amacıyla Hazırlanan Derlemeler 252

7. Alıntı Serbestisi 253

8. Gazete İçerikleri 255

9. Haber Verme, Basın Hakkının Kullanımı Sırasında Alıntı ve Haberlerin Niteliği 255

j. Korumanın Süreyle Sınırlanması 255

2. Kişisel Kullanım Yararına Sınırlamalar 256

3. Sınırlamalardan Beklentiler 258

4. Tasarım Hukuku Alanında Savunmalar 260

1. Özel Amaçla Sınırlı Kalan ve Ticari Amaç Taşımayan Fiiller 261

2. Deneme Amaçlı Fiiller 261

I. Ticari Uygulamadaki Dürüstlük Kuralları ile Bağdaşır Olmak, Tasarımın Normal Kullanımını Gereksiz Şekilde Tehlikeye Sokmamak ve Kaynak Göstermek Kaydı

ile Eğitim veya Referans Amaçlı Çoğaltmalar 262

A. Yabancı Ülkelere Kayıtlı Olan ve Geçici Olarak Türkiye Cumhuriyeti Sınırları İçinde Bulunan Deniz veya Hava Taşıt Araçlarında Bulunan Ekipman, Bu Araçların Onarımı İçin Kullanılmak Üzere İthal Edilen Yedek Parça ve Aksesuarlar ile Bu Araçların Onarım Fiili 262

B. Onarım Amaçlı Kullanımlar 262

C. Önceki Kullanımdan Doğan Sınırlama 265

D. Tasarım Hakkının Tükenmesi 266

E. İşlevsel Zorunluluk Arz Eden Tasarımlar 267

İ. Kamu Düzeni ve Genel Ahlaka Aykırı Tasarımlar 269

5. Patent ve Faydalı Model Hukuku Alanında Savunmalar 270

1. Patent Korumasının Süre ile Sınırlı Olması 272

2. Patentin Sağladığı Hakkın Tükenmesi 272

3. Ön Kullanım Hakkı 274

4. Özel Amaçlı Eylemler 274

5. Deneme Amaçlı Eylemler 275

6. Eczanelerde Tek Reçetelik Kullanımlar 275

7. Uluslararası Trafik Serbestisinin Gereği Olarak Araçların Kullanılması 276

EKLER: YARGITAY KARARLARI

7. CEZA DAİRESİ KARARLARI 277

11. HUKUK DAİRESİ KARARLARI 288

Kaynaklar 425

Kavramlar Dizini 433"