Kişisel Verilerin Korunması İle İlgili Temel Mevzuat
İÇİNDEKİLER İçindekiler Önsöz 5 Kısaltmalar 13 I. BÖLÜM GENEL HATLARI İLE TEORİK AÇIKLAMALAR I. KİŞİSEL VERİ KAVRAMI VE UNSURLARI 15 A. “Kişisel Veri” Kavramının Tanımı ve Unsurlar 15 1. Tanım 15 2. Unsurları 17 B. Kanun’un Amacı 18 C. Korunan Hukuki Yarar 18 D. Kanun’un Kapsamı ve Uygulanmayacağı Haller 24 1. Kapsamı 24 2. Kanun Kapsamı Dışında Kalan Haller (Kanunun Uygulanmayacağı Haller) 25 a. Kişisel Verilerin, Üçüncü Kişilere Verilmemek ve Veri Güvenliğine İlişkin Yükümlülüklere Uyulmak Kaydıyla Gerçek Kişiler Tarafından Tamamen Kendisiyle veya Aynı Konutta Yaşayan Aile Fertleriyle İlgili Faaliyetler Kapsamında İşlenmesi Bakımından Değerlendirme 26 b. Kişisel Verilerin Resmi İstatistik ile Anonim Hâle Getirilmek Suretiyle Araştırma, Planlama ve İstatistik Gibi Amaçlarla İşlenmesi Bakımından Değerlendirme 28 c. Kişisel Verilerin Millî Savunmayı, Millî Güvenliği, Kamu Güvenliğini, Kamu Düzenini, Ekonomik Güvenliği, Özel Hayatın Gizliliğini veya Kişilik Kaklarını İhlal Etmemek ya da Suç Teşkil Etmemek Kaydıyla, Sanat, Tarih, Edebiyat veya Bilimsel Amaçlarla ya da İfade Özgürlüğü Kapsamında İşlenmesi Bakımından Değerlendirme 28 d. Kişisel Verilerin Millî Savunmayı, Millî Güvenliği, Kamu Güvenliğini, Kamu Düzenini veya Ekonomik Güvenliği Sağlamaya Yönelik Olarak Kanunla Görev ve Yetki Verilmiş Kamu Kurum ve Kuruluşları Tarafından Yürütülen Önleyici, Koruyucu ve İstihbari Faaliyetler Kapsamında İşlenmesi Bakımından Değerlendirme 29 e. Kişisel Verilerin Soruşturma, Kovuşturma, Yargılama veya İnfaz İşlemlerine İlişkin Olarak Yargı Makamları veya İnfaz Mercileri Tarafından İşlenmesi Bakımından Değerlendirme 33 f. 6698 s. Kanun’un 10’uncu, 11’inci ve 16’ncı Maddelerinin Uygulanmayacağı Haller (İstisnanın İstisnası–Müstesna) 33 E. Kişisel Veri ile İlgili Temel Bazı Kavramlar 34 II. TARİHÇE 39 A. Ulusal Hukukta 39 B. Uluslararası Hukukta 41 III. KİŞİSEL VERİLERİN KORUNMASI HUKUKUNUN KAYNAKLARI 44 A. Uluslararası Kaynaklar 44 1. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS) 44 2. OECD (Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü) Rehber İlkeleri 45 3. 108 s. Kişisel Verilerin Otomatik İşleme Tabi Tutulması Karşısında Bireylerin Korunması Sözleşmesi 45 4. Birleşmiş Milletler Kişisel Veri Dosyalarının Bilgisayar Aracılığıyla İşlenmesinde Genel Tavsiye İlkeleri 46 5. 1995/46 s. Kişisel Verilerin İşlenmesi ve Serbest Dolaşımı Bakımından Bireylerin Korunması Hakkında Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Yönergesi 46 6. Genel Veri Koruma Tüzüğü (GDPR) 47 B. Ulusal Kaynaklar 48 1. Asli Kaynaklar 48 a. 1982 Anayasası 48 b. 6698 s. Kişisel Verilerin Korunması Kanunu 48 c. 4721 s. Türk Medeni Kanunu (TMK) 48 d. 6098 s. Türk Borçlar Kanunu (TBK) 48 e. 5237 s. Türk Ceza Kanunu 49 f. 5809 s. Elektronik Haberleşme Kanunu 49 g. 5651 s. İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun 49 h. Kişisel Verilerin Korunması Hukukuna İlişkin İkincil Mevzuat 50 2. Yardımcı Kaynaklar 51 IV. KİŞİSEL VERİLERİN İŞLENMESİ 51 A. Tanım 51 B. Kişisel Verilerin İşlenmesine Hakim Olan Temel İlkeler 52 1. Kanunilik İlkesi 52 2. Hukuka ve Dürüstlük Kurallarına Uygun Olma İlkesi 53 3. Doğru ve Gerektiğinde Güncel Olma İlkesi 53 4. Belirli, Açık ve Meşru Amaçlar İçin İşlenme İlkesi 54 5. İşlendikleri Amaçla Bağlantılı, Sınırlı ve Ölçülü Olma İlkesi 54 6. İlgili Mevzuatta Öngörülen veya İşlendikleri Amaç için Gerekli Olan Süre Kadar Muhafaza Edilme İlkesi 55 C. Kişisel Verilerin İşlenme Şartları 59 1. Açık Rıza 60 2. Açık Rıza Aranmaksızın Kişisel Veri İşlenebilecek Haller 64 a. Kanunlarda Açıkça Öngörülmesi (m. 5/2–a) 64 b. Fiili İmkânsızlık Nedeniyle Rızasını Açıklayamayacak Durumda Bulunan veya Rızasına Hukuki Geçerlilik Tanınmayan Kişinin Kendisinin ya da Bir Başkasının Hayatı veya Beden Bütünlüğünün Korunması İçin Zorunlu Olması (m. 5/2–b) 65 c. Sözleşmenin Kurulması ve İfası İçin Gerekli Olması (m. 5/2–c) 65 d. Veri Sorumlusunun Hukuki Yükümlülüğünü Yerine Getirebilmesi İçin Zorunlu Olması (m. 5/2–ç) 66 e. İlgili Kişinin Kendisi Tarafından Alenileştirilmiş Olması (m. 5/2–d) 66 f. Bir Hakkın Tesisi, Kullanılması veya Korunması İçin Veri İşlemenin Zorunlu Olması (m. 5/2–e) 67 g. İlgili Kişinin Temel Hak ve Özgürlüklerine Zarar Vermemek Kaydıyla, Veri Sorumlusunun Meşru Menfaatleri İçin Veri İşlenmesinin Zorunlu Olması 68 3. Özel Nitelikli (Hassas) Kişisel Verilerin İşlenme Şartları 69 V. KİŞİSEL VERİLERİN İMHASI 74 A. Silme 77 B. Yok Etme 78 C. Anonim Hale Getirme 78 VI. KİŞİSEL VERİLERİN AKTARILMASI 79 A. Yurt İçinde Aktarım 80 B. Yurt Dışına Aktarım 80 VII. HAKLAR VE YÜKÜMLÜLÜKLER 82 A. Veri Sorumlusunun Yükümlülükleri 82 1. Aydınlatma Yükümlülüğü (6698 s. Kanun, m. 10) 83 2. Veri Güvenliğine İlişkin Yükümlülükler (6698 s. Kanun, m. 12) 86 3. İlgili Kişinin Başvuru Sürecine İlişkin Düzenleme Yapma ve Başvurulara En Kısa Sürede Cevap Verme Yükümlülüğü (6698 s. Kanun, m. 13) 90 4. Kurul Kararlarını Yerine Getirme Yükümlülüğü (6698 s. Kanun, m. 15/5) 91 5. VERBİS Kayıt Yükümlülüğü (6698 s. Kanun, m. 16) 91 6. Verileri İmha Etme Yükümlülüğü (6698 s. Kanun, m. 7) 97 B. İlgili Kişinin Hakları 97 C. İlgili Kişinin Yükümlülükleri 99 D. Yükümlülüklere Uymamanın Kabahatler Hukuku Bakımından Değerlendirilmesi 100 VIII. KİŞİSEL VERİLERİ KORUMA KURUMU 102 A. TC İdari Teşkilatı İçerisindeki Yeri 102 B. Yapısı 104 C. Görevleri 105 D. Karar Organı: Kişisel Verileri Koruma Kurulu 105 E. Kurul’un Görev ve Yetkileri 106 F. Kurul Kararlarının Hukuksal Niteliği 109 IX. HAK ARAMA YOLLARI 110 A. İdare Hukuku Boyutuyla 110 1. 6698 s. Kanun’un Öngördüğü İdari Başvuru Yolları ve Yargısal Denetimi 110 a. Veri Sorumlusuna Başvuru 111 b. Kurul’a Şikayet ve İnceleme Esasları 112 c. Kurul Kararlarının Yargısal Denetimi 114 i. İdari Yargı 115 ii. Sulh Ceza Hakimliği 115 2. Veri Sorumlusu Kamu İdare ve Kurumlarının İdari İşlem ve Eylemlerinin Yargısal Denetimi 118 B. Ceza Hukuku Boyutuyla 118 C. Özel Hukuk Boyutuyla 120 D. Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru 121 E. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine Başvuru 124 II. BÖLÜM PRATİK ÇALIŞMALAR OLAY I: (Kişisel Verilerin İşlenmesine Hakim Olan Temel İlkeler, Özel Nitelikli Kişisel Veri, Kişisel Verilerin İşleme Şartları, İdari Yaptırım) 127 OLAY II (Kişisel Veri Kavramı, Kişisel Veri İşleme Şartları, Verileri Hukuka Aykırı Olarak Verme ve Ele Geçirme Suçu, Özel Hukuk Boyutuyla Manevi Zarar) 129 OLAY III (Kişisel Veri Kavramı, Hassas Nitelikli Kişisel Veriler, Veri Sorumlusu, Kişisel Veri İhlalinde İdari Sorumluluk, Veri İhlali Halinde Cezai, İdari ve Hukuksal Başvuru Yolları) 133 OLAY IV (Kişisel Veri Kavramı, Veri Sorumlusunun Yükümlülükleri, Kişisel Verileri Koruma Kurumu, Kurul Kararlarının Niteliği, Tam Yargı Davası) 139 OLAY V (Kişisel Veri Kavramı, Ölen Kişinin Kişisel Verileri, Kurul Kararlarının Hukuksal Niteliği) 141 OLAY VI (Unutulma Hakkı, Kişisel Verileri Koruma Kurumu, Kurul Kararlarının Hukuksal Niteliği, İdari Başvuru Yolları, İptal Davası) 143 OLAY VII (İlgili Kişi, Veri Sorumlusu, Veri İşleme Faaliyeti, Alenileştirme, VERBİS Kayıt Yükümlülüğü, Maddi ve Manevi Tazminat, İdari Para Cezası ve İtiraz, Yargısal Başvuru) 147 OLAY VIII (Kişisel Verilerin Yurt Dışına Aktarımı, Açık Rıza, Bilgilendirme Yükümlülüğü, İdari Para Cezası, Yargısal Başvuru) 152 OLAY IX (Hassas Veri, Veri Sorumlusu, İdari ve Teknik Tedbirler, İdari Sorumluluk, Cezai Sorumluluk, Hukuksal Sorumluluk) 155 OLAY X (Veri Sorumlusu, İhlal Sonrası Yükümlülükler, İdari Para Cezasına İtiraz, Ölçülülük, İptal Davası, Cezai Sorumluluk) 158 OLAY XI (Biyometrik Veri, Açık Rıza, Temel İlkeler, Aydınlatma Metni, Veri İmhası, İlgili Kişinin Başvuru Usulü) 163 OLAY XII (KEP Adresi, Veri Sorumlusuna Başvuru, Kabahatler, Cezai Sorumluluk) 168 OLAY XIII (Kişisel Verilerin Aktarılması, Açık Rıza, İdari Başvuru) 172 OLAY XIV (Özel Nitelikli Kişisel Veriler, İdari ve Yargısal Başvuru, İlgili Kişinin Hakları) 174 OLAY XV (Cezai Sorumluluk, Kurul’un Görev Alanı) 176 OLAY XVI (VERBİS Kayıt Yükümlülüğü, VERBİS Kaydı Şartları, İdari Yaptırım) 177 III. BÖLÜM KONU HAKKINDA ÖZET KARAR DERLEMESİ A. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) Kararları 181 B. Avrupa Birliği Adalet Divanı (ABAD) Kararları 190 C. Anayasa Mahkemesi (AYM) Kararları 191 1. Norm Denetimi Kararları 191 2. Bireysel Başvuru Kararları 203 D. Danıştay Kararları 213 E. Yargıtay Kararları 216 F. Kişisel Verileri Koruma Kurulu (KVKK) Kararları 220 1. İlke Kararları 220 2. Somut Uyuşmazlıklara İlişkin Kararlar 225 IV. BÖLÜM DİLEKÇE, TUTANAK VE KVKK UYUMU İÇİN YAPILMASI GEREKENLERE İLİŞKİN BAZI ÖRNEKLER ÖRNEK 1: KAMERA KAYDI AYDINLATMA PANOSU ÖRNEĞİ 247 ÖRNEK 2: VERİ SORUMLUSUNA BAŞVURU ÖRNEĞİ 248 ÖRNEK 3: EĞİTİM TUTANAĞI ÖRNEĞİ 249 ÖRNEK 4: YÜZ TANIMA SİSTEMİ ARACILIĞIYLA MESAİ TAKİBİNE DAİR AYDINLATMA METNİ ÖRNEĞİ 250 ÖRNEK 5: YÜZ TANIMA SİSTEMİ ARACILIĞIYLA MESAİ TAKİBİNE DAİR AÇIK RIZA BEYANI ÖRNEĞİ 254 ÖRNEK 6: KİŞİSEL VERİ SAKLAMA VE İMHA POLİTİKASI ÖRNEĞİ 255 V. BÖLÜM KİŞİSEL VERİLERİN KORUNMASI İLE İLGİLİ TEMEL MEVZUAT I. TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASASI 267 II. KİŞİSEL VERİLERİN KORUNMASI KANUNU 335 III. 5651 SAYILI İNTERNET ORTAMINDA YAPILAN YAYINLARIN DÜZENLENMESİ VE BU YAYINLAR YOLUYLA İŞLENEN SUÇLARLA MÜCADELE EDİLMESİ HAKKINDA KANUN 353 IV. KİŞİSEL VERİLERİN SİLİNMESİ, YOK EDİLMESİ VEYA ANONİM HALE GETİRİLMESİ HAKKINDA YÖNETMELİK 368 V. KİŞİSEL VERİLERİ KORUMA KURULU ÇALIŞMA USUL VE ESASLARINA DAİR YÖNETMELİK 373 VI. KİŞİSEL VERİLERİ KORUMA UZMANLIĞI YÖNETMELİĞİ 379 VII. KİŞİSEL VERİLERİ KORUMA KURUMU TEŞKİLAT YÖNETMELİĞİ 390 VIII. KİŞİSEL VERİLERİ KORUMA KURUMU PERSONELİ GÖREVDE YÜKSELME VE UNVAN DEĞİŞİKLİĞİ YÖNETMELİĞİ 399 IX. VERİ SORUMLULARI SİCİLİ HAKKINDA YÖNETMELİK 407 X. KİŞİSEL VERİLERİ KORUMA KURUMU DİSİPLİN AMİRLERİ YÖNETMELİĞİ 415 XI. VERİ SORUMLUSUNA BAŞVURU USUL VE ESASLARI HAKKINDA TEBLİĞ 417 XII. AYDINLATMA YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN YERİNE GETİRİLMESİNDE UYULACAK USUL VE ESASLAR HAKKINDA TEBLİĞ 420 XIII. KİŞİLERİN AD VE SOYADI İLE ARAMA MOTORLARI ÜZERİNDEN YAPILAN ARAMALARDA ÇIKAN SONUÇLARIN İNDEKSTEN ÇIKARILMASINA İLİŞKİN DEĞERLENDİRMEDE DİKKATE ALINACAK KRİTERLER 423 Genel Kaynakça 427
