Yeni

Trafik Kazalarında Tazminat ve Sigorta Hukuk ve Ceza Sorumluluğu

Çelik Ahmet Çelik

Stok Kodu:

9786253810436

Boyut:

16x24

Sayfa Sayısı:

1460

Basım Yeri:

Ankara

Baskı:

Basım Tarihi:

2025-04

Kapak Türü:

Cilt

Kağıt Türü:

1.Hamur

Konu:

Hukuk Kitapları/ Trafik Hukuku

%5 indirimli

2.650^,00TL

2.517^,50TL

Taksitli fiyat: 1 x 2.517^,50TL

Havale/EFT ile: 2.391^,63TL

KARGO BEDAVA

Sepete Ekle

Tavsiye et Hata bildir

9786253810436

398856

https://www.legalkitabevi.com/trafik-kazalarinda-tazminat-ve-sigorta-hukuk-ve-ceza-sorumlulugu-.htm

Trafik Kazalarında Tazminat ve Sigorta Hukuk ve Ceza Sorumluluğu

2517.50

Çelik Ahmet Çelik

İÇİNDEKİLER

Beşinci Baskıya Önsöz

Dördüncü Baskıya Önsöz

VII

Üçüncü Baskıya Önsöz

İkinci Baskıya Önsöz

Birinci Baskının Önsözü

XIII

Giriş

GENEL OLARAK TRAFİK KAZALARI

I– TANIMLAR

1– Trafik kazası tanımı

2– Trafik kazası sayılmanın koşulları

3– Trafik kazalarıyla ilgili bazı tanımlar

II– TRAFİK KAZASI TÜRLERİ

1– Araç türüne göre trafik kazaları

2– Zarar türüne göre trafik kazaları

3– Kaza yerine göre trafik kazaları

4– Oluş biçimlerine göre trafik kazası türleri

5– Sürücülere göre kaza türleri

6– Sorumluluklara göre kaza türleri

7– Trafik kazası sayılmayan ve sayılmaması gereken olaylar

8– Yasalara göre trafik kazası türleri

III– ZARAR SORUMLULARI

Birinci Bölüm

KARAYOLLARI TRAFİK KANUNU’NUN UYGULAMA ALANI

I– YER BAKIMINDAN UYGULAMA ALANI

1– Kaza karayollarında meydana gelmelidir

2– Karayolu sayılan ve yasa kapsamında bulunan yerler

3– Karayollarının sınırı

4– Uygulamada duraksama yaratan olaylar ve yerler

5– Karayolu sayılmayan ve Yasa’nın uygulanmayacağı yerler

6– Karayoluyla bağlantısı olmamasına karşın, Yasa kapsamında olan yerler

II– MOTORLU ARAÇLAR BAKIMINDAN UYGULAMA ALANI

1– Motorlu araç tanımı

2– Motorlu araç sayılmanın koşulları

a) Kendi itici gücü ile çalışması

b) Bir yerden bir yere gidebilmesi

c) Toprak üzerinde hareket etmesi

3– Yasa kapsamındaki motorlu araçlar

4– Yasa kapsamında olması gereken motorlu araçlar

İkinci Bölüm

MOTORLU ARAÇ İŞLETENLER

I– GENEL OLARAK

1– Yasal düzenlemeler

2– Araç sahibi ve işleten sayılmanın koşulları

3– Sorumluluk koşulları

4– Sorumluluk nedenleri

II– İŞLETENLER

1– Araç sahibi

2– İşyerlerinde kullanılan araçların sahip ve işletenleri

3– Personel taşıma araçlarının işletenleri

4– Ticari amaçla motorlu araç işletenler

5– Yolcu taşımacılarının “taşımacı” ve “işleten” olarak sorumlulukları

6– Mülkiyeti muhafaza kaydıyla satışta alıcı sıfatıyla sicilde kayıtlı görülen ile ariyet veya rehin alan kişilerin “işleten” sayılması

7– Uzun süreli araç kiralamada kiracının “işleten” olarak sorumluluğu

III– İŞLETENİN BELİRLENMESİ

1– Araç sorumlularının belirlenmesi

2– Araçların trafik siciline tescil ettirilmesi zorunluluğu

3– Araçların satış ve devirlerinde araç sahibi veya işletenin belirlenmesi

4– Resmi satış yapılmadan işleten sıfatının alıcıya geçmesi (ayrık durum)

5– İcra yoluyla araç satışlarında alıcının sorumluluğunun başlangıcı

6– Araçlara konulan hacizlerin ve satışların geçerliği

7– Araç devirlerinin sigortacıya bildirilmesi

8– Miras ortaklığında “işleten” sıfatı

Üçüncü Bölüm

MOTORLU ARAÇ İŞLETENLERİN SORUMLULUĞU

I– GENEL OLARAK

1– Yasal düzenlemeler

2– Sorumluluk nedenleri

3– Sorumluluk koşulları

II– MOTORLU ARACIN İŞLETİLMESİ

1– Yasa hükmü ve motorlu araç işletenlerin sorumluluğu

2– Motorlu aracın işletilmesi

a) Makine tekniği (mekanoteknik) görüşü

b) Trafiğe çıkarma (trafik tekniği) görüşü

5– Motoru çalışan ve trafiğe çıkarılan her araç, hareket halinde olsun olmasın, her durumda “işletilme” halindedir

III– SORUMLULUĞUN HUKUKSAL NİTELİĞİ

1– Tehlike sorumluluğu

2– İşletme tehlikesi ve işletme sorumluluğu

3– İşletenin sorumluluğuna ilişkin 85. maddenin 3. fıkrası hakkında

IV– SORUMLULUK KOŞULLARI

1– Zarar, “işletilme halinde” olan bir motorlu araçtan kaynaklanmalıdır

2– Zararı doğuran motorlu araç “işletilme” halinde olmalıdır

3– Motorlu araçtan kaynaklanan bir “zarar” doğmuş olmalıdır

4– Zarar, sürücünün veya yardımcı kişilerin kusurundan kaynaklanmalıdır

5– İşleten, araçtaki bozukluktan (teknik arızadan) sorumludur

6– İşleten (taşımacı), “işletme kusurlarından” sorumludur

7– İşleten, imalât hatalarından sorumlu tutulabilir mi?

8– Motorlu araç işletilmesinin ağır ve tehlikeli işlerden olması nedeniyle, işletenlerin (işveren olarak) önlem alma yükümlülükleri

9– İşletenlerin, araç sürme sürelerine uyulmasını sağlama yükümlülükleri

10– İşletenin, motorlu aracın işletilmesi sırasında, çalışanların birbirlerine verdikleri zarardan “işveren” olarak sorumluluğu

11– İşletenin “taşımacı” olarak, yolcuların birbirlerine verdikleri zarardan sorumluluğu

V– İŞLETEN GİBİ SORUMLU OLANLAR

1– Motorlu araçlarla ilgili mesleki faaliyette bulunanlar (Genel olarak)

2– Oto servis ve tamirhane sahiplerinin sorumlulukları

3– Galeri sahibinin, satış için bırakılan araçtan dolayı sorumluluğu

4– Otoparka ve garaja bırakılan araçlardan sorumluluk

5– Oto kiralama şirketlerinin “işleten” olarak sorumluluğu

6– Yarış düzenleyicilerinin sorumluluğu

7– Devlet ve kamu kurumlarının sorumlulukları

8– Motorlu aracı çalan veya gaspeden kişiler

9– Sürücü kursu işletenin ve eğitmenlerin sorumlulukları

VI– ÖZEL SORUMLULUK DURUMLARI

1– İşletenin, kazadan sonraki yardım çalışmalarına katılanların uğradıkları zararlardan sorumluluğu

2– İşletenlerin üçüncü kişilerin zararından ortaklaşa sorumlulukları

3– İşletenlerin birbirlerinin zararlarından sorumlulukları

4– Karayolunda çekilen araçlardan sorumluluk

5– Bagaj ve benzeri eşya dışındaki eşyalardan sorumluluk

6– İşletenin araç malikine karşı sorumluluğu

7– Hatır taşıması ile hatır için kullanma ve kullandırmada sorumluluk

8– Çalınmış ve gasbedilmiş araca bilerek binene karşı sorumluluk

101

9– Yarışta, yarışçı ve yardımcısı ile araç zararlarından sorumluluk

101

VII– UYGUN NEDENSELLİK BAĞI

101

1– Sorumluluk için uygun nedensellik bağının gerekliliği

101

2– Genel olarak kaza nedenleri

102

3– Uygun nedensellik bağının kolayca belirlenemediği olaylar

103

4– Dış etkenlerin kazaya neden olması durumunda, işleten ve sürücünün sorumluluğu yönünden “nedensellik bağı”nın kesilmesi

104

5– Kasıtlı eylemlerde işletenin sorumluluğu yönünden nedensellik bağının kesileceği; “kasıt” ve “kaza” kavramlarının bir arada olamayacağı görüşü

106

VIII– İŞLETENİN SORUMLULUKTAN KURTULUŞ NEDENLERİ

108

1– Yasal düzenlemeler

108

2– Sorumluluktan kurtuluş koşulları

109

3– İşleteni sorumluluktan kurtaran genel kurtuluş nedenleri

110

a) Zarar görenin tam ve ağır kusuru

110

b) Üçüncü kişinin tam kusuru

111

c) Zarar görenin ve üçüncü kişinin ortaklaşa kusuru

112

d) İşleteni sorumluluktan kurtaran üçüncü neden: Mücbir sebep

112

4– Aracın çalınmasında işletenin kusuru yoksa, sorumlu tutulamaz

115

5– Gasp ve soygun olaylarında taşımacının sorumluluğu

116

IX– İŞLETENİN, SORUMSUZLUĞUNU KANITLAMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ

117

1– İşletenin, sorumluluktan kurtulabilmesinin koşulları

117

2– İşletenin “taşımacı” olarak “işletme kusurları”

118

3– İşletenin “işveren” olarak önlem alma yükümlülükleri

121

X– SORUMLULUĞUN AZALTILMASI VE KALDIRILMASI YASAĞI

125

1– Genel olarak

125

2– Karayolları Trafik Kanunu’nun sözleşme yasağına ilişkin hükümleri

126

3– Türk Ticaret Kanunu’nun sözleşme yasağına ilişkin hükümleri

127

XI– TAŞIMACININ “İŞLETEN” OLARAK SORUMLULUĞU

129

1– Motorlu araç işleten olarak

129

2– Motorlu araç işletenin “taşımacı” olarak yolculara karşı sorumluluğu

130

3– Taşımacının, yolcuların birbirlerine verdikleri zarardan sorumluluğu

132

XII– İŞLETENLERİN “İŞVEREN” OLARAK SORUMLULUKLARI

133

Dördüncü Bölüm

İŞLETEN VE SÜRÜCÜ DIŞINDA KAZA SORUMLULARI

I– YAYALAR

137

1– Genel olarak yayaların sorumlukları

137

2– Yasada ve Yönetmelikte yayalara ilişkin kurallar

137

3– Yayaların trafikte tehlike yaratması ve kusur değerlendirmesinde yanılgılar

138

4– Yayaların ceza sorumlulukları

139

II– MOTORSUZ TAŞIT VE BİSİKLET SÜRÜCÜLERİ

142

1– Yasa hükmü

142

2– Kurallar

142

3– Seyyar satıcılar

142

III– YOLCULAR

143

1– Yolcuların sorumlulukları

143

2– Hatır yolcuları

143

IV– HAYVAN TUTUCUNUN SORUMLULUĞU

143

1– Borçlar Kanunu’na göre

143

2– Türk Ceza Kanunu’na göre

144

3– Trafik Kanunu’na göre

144

V– EV BAŞKANI İLE VELİ VE VASİNİN SORUMLULUĞU

144

1– Yasa hükmü

144

2– Çocukların ve ayırtım gücünden yoksun olanların kazaya karışmaları durumunda kimlerin ve nasıl dava edilmeleri gerektiği hakkında

145

VI– İMALATÇININ SORUMLULUĞU

145

VII– BİNA VE YAPI ESERİ MALİKİNİN SORUMLULUĞU

146

1– Borçlar Yasasına göre

146

2– Ceza Yasasına göre

146

3– Trafik Yasasına göre

147

VIII– SİGORTACININ SORUMLULUĞU

148

1– Zorunlu Mali Sorumluluk (Trafik) Sigortası

148

2– İsteğe bağlı sorumluluk sigortası

148

3– Zorunlu Karayolu Taşımacılık Mali Sorumluluk Sigortası

148

4– Karayolu Yolcu Taşımacılığı Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortası

149

5– Güvence Hesabının sorumluluğu

150

6– Uluslararası Yeşil Kart (Green Card) Sigorta Poliçesi

151

7– Motorlu Kara Taşıt Araçları Kasko Sigortası

152

8– Birleşik (Paket) Sigorta Poliçesi

153

9– Ferdi Kaza Sigortası

153

10– Karayolu turist taşıma araçları zorunlu sigortaları

153

Beşinci Bölüm

TRAFİK KAZALARINDA ORTAKLAŞA VE ZİNCİRLEME SORUMLULUK

I– KONUYA GİRİŞ

155

1– Trafik kazalarında sorumluluk ve sorumlular

155

2– Ortaklaşa sorumlulukta zarar görenlerin hakları

155

3– Ortaklaşa sorumluların birbirlerine dönme (rücu) hakları

156

II– YASALAR VE TANIMLAR

156

1– Türk Borçlar Kanunu hükümleri

156

2– Önceki Borçlar Kanunu hükümleri

158

3– Karayolları Trafik Kanunu

159

4– Ortaklaşa sorumlulukta sorumlu tipleri

160

5– Ortaklaşa sorumlulukta kavram arayışı

160

6– İki sorumluluk türü arasındaki farklar

161

III– ORTAKLAŞA SORUMLULUKLARIN İNCELENMESİ

163

1– Birden çok kişinin birlikte bir zarara neden olmaları

163

2– Aynı zarardan birden çok kişinin değişik nedenlerle ortak sorumluluğu

166

IV– ALACAKLININ SORUMLULUKLARI

168

1– Alacaklı diğerlerinin zararına olarak borçlulardan birinin durumunu iyileştirirse, bunun sonuçlarına katlanır

168

2– Alacaklının, aynı zarardan, değişik hukuksal nedenlerle, ortak sorumlulardan biri hakkında feragati farklı sonuçlar doğurur

169

3– Alacaklının borçlulardan biriyle yaptığı ibra sözleşmesinin etkileri

170

V– ORTAKLAŞA SORUMLULUKTA DIŞ İLİŞKİ – İÇ İLİŞKİ

171

1– Genel olarak

171

2– Dış ilişki

171

3– İç ilişki

177

a) İç ilişkide, birden çok kişinin birlikte zarara neden olmaları durumunda, zararın paylaştırılması ve rücu koşulları

178

b) İç ilişkide, aynı borçtan değişik hukuksal nedenlerle sorumlulukta rücu koşulları

180

aa) Ortak defiler

181

bb) Kişisel defiler

182

c) Aynı borçtan değişik hukuksal nedenlerle sorumlulukta, ortakların birbirlerine karşı yükümlülükleri

183

d) Trafik–iş kazalarında, Kurum’un rücu alacağı ve iç ilişki uygulaması

184

VI– ORTAKLAŞA SORUMLULUKTA KUSUR DEĞERLENDİRMESİ

187

1– Zarar görenin kusuru yoksa, sorumlular arasındaki kusur oranlarının ayrıntılarıyla belirlenmesi gerekmez

187

2– Ortaklaşa sorumluların ayrı ayrı zararın tamamından sorumlu tutulmaları gerekirken, kusur oranlarına göre tazminat ödenmesine karar verilmesinin yanlış olduğuna ilişkin karar örnekleri

188

3– Sigorta şirketlerinin, sigortalısının kusuruna göre değil, ortaklaşa sorumluluk kurallarına göre tazminat ödeme yükümlülüğü

191

VII– İÇ İLİŞKİDE RÜCUNUN KAPSAMI VE ZAMANAŞIMI

193

1– Türk Borçlar Kanunu 73. maddesine göre rücu zamanaşımı

193

2– Dönme (rücu) hakkı ve koşulları

193

3– Dönme (rücu) hakkının kapsamı

194

4– Rücu edilebilecek miktar

195

5– Dönme (rücu) hakkının kaybedilebileceği durumlar

196

6– Ortaklaşa sorumlulukta zamanaşımının kesilmesi

197

7– Karayolları Trafik Kanunu’na göre rücuda zamanaşımı

197

Altıncı Bölüm

DEVLETİN TRAFİK KAZALARINDAN KAMUSAL SORUMLULUĞU

I– GENEL OLARAK

199

1– Hizmet kusuru nedeniyle sorumluluk

199

2– Yasal düzenlemelerde ve denetimlerde yetersizlik

199

II– DEVLETİN TRAFİK KAZALARINDAN SORUMLULUĞU

200

1– Trafik kazalarından dolayı Devlet sorumlu tutulabilir mi ?

200

2– Devletin Anayasal sorumluluğu

201

3– Ulaşım politikaları ve hizmet kusurları

201

III– KAMU KURULUŞLARININ SORUMLULUĞU

204

1– Kamu yapılarından sorumluluk

204

2– Karayolları İdaresinin sorumluluk ve yükümlülükleri

204

3– Karayolu yapım, bakım ve onarım çalışmalarından sorumluluk

205

4– Emniyet Genel Müdürlüğü’nün ve trafik kuruluşlarının görev ve yetkileri

207

5– Belediyelerin sorumluluk ve yükümlülükleri

208

6– Yolcu taşımada Devletin sorumluluk ve yükümlülükleri

208

7– Yabancı plakalı araçlardan sorumluluk

210

8– Sigortasız olarak yurda giren yabancı plakalı araçlardan ilgili Bakanlığın sorumlu olduğuna ve tazminat istenebileceğine ilişkin üç karar örneği

213

9– Sigortasız yabancı plakalı araçların neden olduğu kazalardan dolayı ilgili Bakanlıklara karşı nasıl dava açılacak

216

IV– DEMİRYOLLARI İDARESİNİN SORUMLULUĞU

217

1– Genel olarak

217

2– Trenlerle taşınan yolculara ve eşya sahiplerine karşı sorumluluk

218

3– Demiryolları İdaresinin üçüncü kişilere karşı sorumluluğu

218

4– DDY’nin genel hükümlere göre sorumluluğu

222

5– Demiryollarıyla ilgili ceza sorumluluğu

222

V– ÖZEL SORUMLULUK HALLERİ

222

1– Görevi sırasında trafik kazası geçiren kamu çalışanlarından dolayı Devletin kusursuz sorumluluğu

222

2– Trafik kazası nedeniyle açılan tazminat davasının geç sonuçlanması “hizmet kusuru” sayılabilir mi?

223

VI– DANIŞTAY KARARLARI

224

1– Karayolu yapım ve bakımından sorumlulukla ilgili kararlar

224

2– Trafik işaret ve uyarı levhalarından sorumluluk

226

3– İdarenin yol ve trafik güvenliğini sağlama yükümlülüğü

229

4– Trafik tesçil kayıtlarından sorumluluk

231

5– Yabancı plakalı araçların sigortasız yurda girmesinden sorumluluk

232

6– Görevi sırasında trafik kazası geçirenlere ilişkin Danıştay kararları

233

Yedinci Bölüm

TRAFİK SUÇLARI

I– TANIMLAR VE KAVRAMLAR

237

1– Trafik suçları

237

2– Eylem biçimlerine göre trafik suçu türleri

237

a) Kurallara aykırı eylem ve işlemler

237

b) Tehlike suçları

237

c) Zarar suçları

238

3– Ceza Yasasına göre suç türleri

239

a) Kasıtlı suç

239

b) Taksirli suç

239

c) Taksirin türleri

239

d) Taksirli suçlarda “kusur” koşulu

240

e) Taksirli suçlarda ceza verilemeyecek veya ceza indirimi yapılacak durumlar

241

4– Şikâyete bağlı olan–olmayan suç ayrımı

241

5– Şikâyet süresi

242

6– Şikâyetten vazgeçmenin ceza kovuşturmasına etkisi

242

7– Şikâyetten vazgeçmenin hukuk davasına etkisi

242

II– CEZA SORUMLULUĞUNDA NEDENSELLİK BAĞI

243

1– Cezalandırma koşulu

243

2– Öne geçen neden

244

3– Önceki ve sonraki olaylar arasında nedensellik bağı kurulabilen durumlar

245

4– Ortak kusurlarda nedensellik bağı

245

III– TRAFİK SUÇLARI

246

1– Karayolları Trafik Kanunu’nda trafik suçları

246

2– Türk Ceza Kanunu’na göre trafik suçları

247

3– Kasıtlı suçlar trafik suçu değil, adi suçtur

247

IV– TRAFİK SUÇLULARI

249

1– Sürücüler

249

2– Yayaların ceza sorumlulukları

256

3– İşletenlerin ceza sorumlulukları

262

4– Hayvan tutucuların ceza sorumlulukları

264

5– Yapı ve tesis sahiplerinin ceza sorumlulukları

265

V– TAKSİRLE ÖLDÜRME SUÇU

267

1– Taksirli suç

267

2– Taksirle öldürme suçu

268

3– Taksirli suçlarda “kusur” koşulu

268

4– Taksirle öldürme suçunun özellikleri

268

5– Trafik kazalarında “kast” veya “olası kast” söz konusu olabilir mi?

269

6– Aile bireylerinin ölümü halinde ceza verilmemesi

270

VI– TAKSİRLE YARALAMA SUÇU

270

1– Trafik kazalarında taksirle yaralama

270

2– Taksirle basit yaralama (m.89/1)

271

3– Taksirle ağır yaralama (m.89/2)

271

4– Taksirle yaralamanın çok ağır sonuçlar doğurması (m.89/3)

272

5– Birden çok kişinin yaralanması

273

6– Taksirle yaralama suçunun şikâyete bağlı olması

274

7– Trafik kazasında yaralama, “kast” veya “olası kast” olarak nitelenebilir mi ?

275

8– Sonucu nedeniyle ağırlaşmış suç

277

9– Aile bireylerinin yaralanması halinde ceza verilmemesi

277

VII– TRAFİK GÜVENLİĞİNİ TEHLİKEYE SOKMA SUÇLARI

277

1– Genel olarak

277

2– Ulaşım güvenliğini tehlikeye sokma suçu

280

3– Tehlikeli biçimde araç kullanma suçu

283

4– Alkol ve uyuşturucu madde etkisiyle araç kullanma

285

Sekizinci Bölüm

TRAFİK KURALLARI

I– GENEL OLARAK

297

1– Trafik kurallarının önemi ve işlevi

297

2– Genel olarak trafik kuralları

297

II– KURALLARA İLİŞKİN AYRINTILI AÇIKLAMALAR

299

1– Karayollarında trafik akışına uyma kuralları

299

2– Trafik işaretlerine uyma kuralları

299

3– Alkollü, uyuşturucu, keyif verici maddelerin etkisi altında araç sürme yasağı

300

4– Taşıt kullanma sürelerine uyma zorunluluğu

302

5– Hız sınırlarına uyma zorunluluğu

303

6– Dönüş kurallarına uyma zorunluluğu

304

7– Geçme kural ve yasaklarına uyma zorunluluğu

305

8– Şerit izleme, gelen trafikle karşılaşma, araçlar arasındaki mesafe, yavaş sürme ve geçiş kolaylığı sağlama kuralları

306

a) Şerit ileme

306

b) Gelen trafikle karşılaşma

306

c) Araçlar arasındaki mesafe

307

ç) Yavaş sürme ve yavaşlama

307

d) Geçiş kolaylığı sağlama

307

9– Kavşaklarda geçiş önceliğine ilişkin kurallar

307

10– İndirme ve bindirme kuralları

308

11– Duraklama ve park etme kuralları

308

12– Araçların ışıklandırılması kuralları

310

13– Araçların sürülmesi sırasındaki zorunluluklar ve yasaklar

310

14– Araçların yüklenmesine ilişkin kurallar

311

15– Bisiklet, motorlu bisiklet ve motosiklet sürücülerinin” uyacakları kurallar

312

16– Araç manevralarında uygulanacak kurallar

312

17– Yayaların uyacakları kurallar

313

18– Hayvanla çekilen, elle sürülen araçlara ilişkin kurallar

314

19– Yarış ve koşulara ait kurallar

315

20– Geçiş üstünlüğüne sahip araçlar ve sürme kuralları

316

21– Ses, Müzik, Görüntü ve Haberleşme Cihazlarının Kullanılması

317

22– Tedbirsiz ve saygısız araç sürme

318

23– Demiryolu geçitlerine ilişkin kurallar

318

24– Çocuk, hasta ve sakat taşıtları, gözleri görmeyen yayalar, yürüyüş kolları

319

25– Sürücülerin ve yolcuların koruyucu tertibat kullanma zorunluluğu

319

26– Park ücretinin alınması, araçların çektirilmesi ve kaldırılması ile muhafazası

320

III– TRAFİK KAZALARINA İLİŞKİN KURALLAR

321

1– Trafik kazalarına karışanlar ile ilgili kurallar

321

2– Trafik kazalarında yükümlülük

322

3– Trafik kazalarında sürücü kusurlarının tespiti ve asli kusur sayılan haller

322

4– Sürücü kusurlarının tesbiti

323

Dokuzuncu Bölüm

TRAFİK KAZALARINA EL KOYMA KOVUŞTURMA VE

CEZA YARGILAMASI

I– TRAFİK KAZASI

325

1– Motorlu araçların karıştığı kazalar

325

2– Motorlu taşıtların karışmadığı kazalara “trafik kazası” denilmemesi

325

3– Trafik kazası sayılmanın koşulları

326

II– TRAFİK KAZASINA EL KONULMASI

326

1– Kolluk güçlerinin ve trafik görevlilerinin yapmaları gerekenler

326

2– Trafik kazalarına el koyanların görev ve yetkileri

327

3– Trafik kazası tespit tutanağının düzenlenmesi

328

4– Trafik kazası tespit tutanağında kusuru etkileyecek açıklamalar hakkında

329

5– Kaza tutanaklarında aşağıdaki bilgilere yer verilmelidir

330

6– Kaza inceleme görevlileri ve bilirkişiler

330

III– SAVCILIK SORUŞTURMA AŞAMASI

331

1– Soruşturma işlemleri

331

2– Kovuşturmaya yer olmadığına ilişkin karar ve itiraz yolu

332

3– Kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilen durumlar

332

4– Savcılıkça, kaza yapan aracın trafik kaydına şerh düşülmesi

333

5– Kovuşturma aşamasında bilirkişi görevlendirme ve kusur raporu alınması

334

IV– CEZA DAVASI AŞAMASI

335

1– Ceza davasının açılması

335

2– Görevli mahkemeler

335

3– Suçlara uygulanan cezalar

336

V– SÜRÜCÜ BELGELERİNİN GERİ ALINMASI

337

1– Sürücü belgelerinin geçici olarak geri alınması

337

2– Çeşitli suçlardan mahkûm olanların sürücü belgelerinin geri alınması

338

3– Alkollü sürücülerin belgelerinin geri alınması

338

4– Uyuşturucu ve uyarıcı maddeler alan sürücülerin belgelerinin geri alınması

339

VI– CEZA DAVALARINDA KUSUR İNCELEMESİ

339

1– Bilirkişi atanması

339

2– Bilirkişi olarak atanabilecekler

340

3– Kusur değerlendirmesi

342

Onuncu Bölüm

TRAFİK KAZALARINDA CEZA–HUKUK İLİŞKİSİ

I– GENEL OLARAK

345

1– Cezada ve hukukta eylemin niteliği

345

2– Haksız eylemden doğan tazminat davalarında ceza–hukuk ilişkisi

345

II– CEZA MAHKEMESİ KARARLARININ HUKUK MAHKEMESİNE ETKİSİ

347

1– Kesin hüküm yönünden

347

2– Kesin kanıt olma yönünden

348

3– Zamanaşımı yönünden

349

4– Bekletici sorun yönünden

349

5– Ceza davasında alınan bilirkişi raporu yönünden

350

III– HUKUK HAKİMİNİN CEZA MAHKEMESİ KARARLARI KARŞISINDA DURUMU

351

1– Hukuk Hakimini bağlayan kararlar

352

2– Hukuk Hakimini bağlamayan kararlar

357

3– Hukuk hakiminin eylemin suç niteliğini araştırma yetkisi

363

IV– ŞİKÂYETTEN VAZGEÇMENİN TAZMİNAT DAVALARINA ETKİSİ

366

1– Karakolda veya Savcılıkta şikâyetten vazgeçme, tazminat hakkını ortadan kaldırmaz

366

2– Ceza mahkemesinde şikâyetten vazgeçmenin tazminat hakkına etkisi

366

3– Yargıtay kararları

367

4– Sorumlulardan biri hakkında feragatin, diğer sorumlulara etkisi

371

Onbirinci Bölüm

TRAFİK KAZALARINDAN KAYNAKLANAN TAZMİNAT DAVALARINDA KUSUR İNCELEMESİ

I– KUSUR

373

1– Tazminat ölçüsü olarak kusur

373

2– Kusurun türleri

375

3– Kusur ve zarar ilişkisi

376

4– Kusur incelemesinde sıra

376

II– HUKUK MAHKEMESİNDE KUSUR İNCELEMESİ

377

1– Genel olarak

377

2– Tazminat davalarında kusurun belirleyici işlevi

377

3– Kusur incelemesi için gerekli belgeler ve bilgiler

377

a) Kaza tutanakları

378

b) C. Savcılığı Soruşturma dosyasındaki belgeler

378

c) Ceza mahkemesi dosyasındaki belgeler ve duruşma tutanakları

378

ç) Taraf tanıkları

378

d) Kusur oranlarını etkileyebilecek başka kanıtlar

378

4– Tazminat davalarında kusur belirlemede ölçü “nedensellik bağı”dır

379

5– Bilirkişi seçimi ve raporların değerlendirilmesi

380

6– Raporlar arasındaki çelişkilerin giderilmesi gerekliliği

382

7– Keşif yapılmasını gerektiren durumlar

382

8– Ceza davasındaki bilirkişi raporlarının dikkate alınmasını gerektiren durumlar

383

9– Hukuk hâkiminin, ceza davasındaki bilirkişi raporu ile bağlı olmadığı durumlar

384

10– Ceza davasının sonucu beklenmeli midir?

385

11– Raporlara itirazların incelenmesi ve değerlendirilmesi

386

12– Zarar görenin kusuru yoksa, sorumlular arasındaki kusur paylaşımının ayrıntılarıyla belirlenmesi gerekmez

393

13– Tek yanlı kazalarda da bilirkişi incelemesine gerek yoktur

394

14– Zincirleme kazalarda kusur değerlendirmesi

395

15– Kaza teknik arıza sonucu meydana gelmişse

396

16– Araçtaki üretim ve onarım hatalarından kaynaklanan trafik kazaları

397

Onikinci Bölüm

TRAFİK KAZASI NEDENİYLE TAZMİNAT DAVALARI

I– GÖREVLİ MAHKEME

399

1– Genel olarak

399

2– Trafik kazalarında görevli mahkeme

400

3– Ortaklaşa sorumlular için ayrı davalar açılmışsa, bunların ortak mahkemede birleştirilmesi gerekir

402

4– Trafik kazaları ticari bir olay değildir

403

5– Görev konusunda çelişkili Yargıtay kararları

404

6– Sigorta şirketlerinin görev itirazından kaynaklanan sorunlar ve Ticaret Mahkemelerinde arabuluculuk

405

7– Trafik–İş kazalarında görevli mahkeme

408

8– Yolcu taşımada görevli mahkeme ticaret mahkemeleridir

410

9– Trafik kazalarında Tüketici Mahkemesinin görevli olduğu dava konuları

411

10– Ortak görevli mahkeme

412

11– Devlet ve kamu kurumlarının taşıtlarının karıştığı kazalarda görevli mahkeme

413

12– Karayolları İdaresi’nin yol kusurlarından ve trafik düzenlemelerinden sorumlu olması durumunda görevli mahkeme asliye hukuk mahkemesidir

413

13– Belediyelerin kent içi trafik düzenleme ve yol kusurlarından kaynaklanan trafik kazalarından dolayı sorumluluğunda “adli yargı” görevlidir

417

II– YETKİLİ MAHKEME

419

1– Genel yetkili mahkeme

419

2– Haksız fiilden doğan davalarda yetki

420

3– Davalının birden fazla olması halinde yetki

420

4– Sözleşmeden doğan davalarda yetki

421

5– Yolcu taşımada yetkili mahkeme

421

6– Şubeler ve tüzel kişilerle ilgili davalarda yetki

422

7– Sigorta sözleşmelerinden doğan davalarda yetki

422

8– Trafik kazalarında yetkili mahkeme

423

III– DAVA TÜRLERİ

424

1– Belirsiz alacak davası (6100/m.107/1)

424

2– HMK’nın 107. maddesinin kaldırılan 3. fıkrası hakkında

426

3– Kısmi dava (6100/m.109)

427

IV– TRAFİK KAZASI DAVA KONULARI

427

1– Ölüm nedeniyle tazminat davası

427

2– Yaralanma nedeniyle tazminat davası

428

3– Ruhsal sarsıntı nedeniyle manevi tazminat davaları

428

4– Araç hasarı nedeniyle tazminat davası

428

5– Yolcunun taşımacıya karşı tazminat davaları

428

6– Ticari veya özel eşya sahiplerinin taşımacıya karşı tazminat davaları

429

7– Bina ve yapılara verilen zarardan dolayı tazminat davası

429

8– Zarar görenlere tazminat ödeyenlerin “rücu” davaları

429

V– DAVACILAR

430

1– Ölenin desteğinden yoksun kalanlar

430

2– Ölümlerde yalnızca manevi tazminat isteyebilecek olanlar

431

3– Bedensel zarara uğrayanlar

432

4– Bedensel zarara uğrayan kişinin yakınlarının manevi tazminat istekleri

433

5– Aracı hasarlanan kişinin dava hakkı

433

6– Bina, yapı ve tesis sahiplerinin dava hakkı

434

7– Eşya sahiplerinin dava hakkı

434

8– Rücu hakkı sahiplerinin dava hakkı

434

VI– DAVALILAR

436

1– Araç sahibi ve işletenler

437

2– Sürücü ve yardımcıları

439

3– Sigortacı

440

4– Yolcu taşımada davalılar

440

a) Taşımacı

440

b) Taşımada görevli sürücü ve yardımcı kişiler

441

c) Karayoluyla yolcu taşımada sigortacılar

442

5– Trafik–İş kazalarında davalılar

443

6– Güvence Hesabı hangi durumlarda dava edilebilir

444

7– Güvence Hesabına başvurma koşulları

445

VII– DAVA AÇILMASI

445

1– Ölüm nedeniyle açılan davalarda

445

2– Bedensel zararlar nedeniyle açılan davalarda

446

3– Araç hasarı nedeniyle açılan davalarda

447

4– Eşya hasarları nedeniyle açılan davalarda

447

5– Tazminat haklarının güvenceye alınması önlemleri

448

VIII– DAVA DİLEKÇELERİ

449

1– Dava dilekçesi nasıl yazılmalı

449

2– Destek tazminatı dilekçesinde “konu” başlıkları

450

3– Bedensel zararlarda “konu” başlıkları

450

IX– KANITLAR

451

1– Olay ve kusur yönünden belgeler (Tüm trafik kazaları için)

451

2– Ölümlü olaylarda sunulacak deliller

451

3– Yaralanmalı olaylarda sunulacak deliller

452

4– İlgili yerlerden istenecek belge ve dosyalar

453

5– Araç hasarlarında sunulacak deliller

453

6– Gerekli olmayan belge ve bilgiler

454

7– Delil bildirme yükümlülüğü

455

8– Delillerin bildirilmesinde üç aşama

457

9– Delillerin bildirilme süresi ve biçimi

459

10– Delil listeleri

460

Onüçüncü Bölüm

ÖLÜM VE BEDENSEL ZARARLAR NEDENİYLE

BELİRSİZ ALACAK DAVASI

I– GENEL OLARAK

463

1– Tanım

463

2– Amaç

464

3– Belirsiz alacak davasının yararları

465

4– Belirsiz alacak davası hangi durumlarda açılabilir

465

5– Belirsiz alacak davası nasıl açılmalı

467

6– Belirsiz alacak davasında manevi tazminat nasıl istenebilir

467

II– BELİRSİZ ALACAK DAVASININ İŞLEVİ VE ÖZELLİKLERİ

468

1– Tazminat ve alacağın kesin olarak bilinemeyeceği durumlarda açılabilecek bir dava türü olması

468

2– Harca esas değer “kısmi istek” olarak algılanmamalıdır

469

3– Belirsiz alacak davasının son aşamasında belirlenen tazminat ve alacak tutarı için harç tamamlama işlemi “ıslah” değildir

470

4– Belirsiz alacak davasının açılmasıyla “zamanaşımı” dava sonuna kadar tüm tazminat ve alacaklar için kesilmiş olur

472

5– Belirsiz alacak davasında faiz başlangıcı

474

6– Belirsiz alacak davası ile kısmi dava birbirine karıştırılmamalıdır

475

III– BELİRSİZ ALACAK DAVASINDA DAVA DEĞERİNİN ARTIRILMASI

475

1– Dava değeri hangi aşamada artırılmalı

475

2– Tazminat veya alacak kesin belli olmadan dava değerinin artırılması durumunda, sonradan artan miktar için yeniden ve birkaç kez artırım yapılabilir mi?

476

3– Yargıtay bozma kararından veya Bölge Adliye Mahkemesi kaldırma kararından sonra dava değerinin artırılabilmesi

479

4– Yargıtay bozma kararından sonra dava değerinin artırılabileceğine ilişkin görüşler

482

5– İdari Yargıda “belirsiz” tam yargı davasında değer artırımı

485

6– Belirsiz alacak davasında kazanç artışlarının uygulanması

487

7– Sonuç olarak

488

IV– DAVA DEĞERİNİ ARTIRMADA “USULİ KAZANILMIŞ HAK” SORUNU

489

1– Usuli kazanılmış hak nedir ?

489

2– Usuli kazanılmış hak kuralının uygulanması, dava konusu hak ve alacağın ortadan kaldırılması veya kısıtlanması sonucunu doğurmamalıdır.

489

3– Yargıda “usuli kazanılmış hak” kuralı ve bunun eleştirisi

491

4– Usuli kazanılmış hak kuralının uygulanmayacağı yer ve ayrık durumlar

494

5– Asgari ücretin kamu düzeni gereği uygulanması zorunlu olduğuna ilişkin açıklamalar:

495

6– Anayasa Mahkemesi Bireysel Başvuru Kararı

496

V– USULİ KAZANILMIŞ HAK KURALI HAKKINDA GÖRÜŞ VE DEĞERLENDİRMELER

498

1– Yargıda hak arayan ve haklı çıkan birinin, hak ve alacağının tamamı, yasalarda bulunmayan usul kurallarına takılmadan hüküm altına alınabilmelidir

498

2– Davacı, bir yararı olmadığı için istinaf ve temyiz yoluna başvurmamış olup da, bozma kararıyla hukuki durumlar ve maddi olgular değişmişse, yeni yargılama aşamasında, değişen durumlara göre, davacı dava değerini artırabilmelidir

499

3– Bilirkişilerin yanılgıları, yanlış ve yetersiz raporlar düzenlemeleri, bu nedenle birkaç kez rapor alınması, hak kayıplarına neden olmamalıdır

500

Ondördüncü Bölüm

TRAFİK KAZALARINDA ÖLÜM NEDENİYLE TAZMİNAT DAVALARI

I– ÖLÜMÜN YOL AÇTIĞI ZARAR

501

1– Ölüm nedeniyle destekten yoksunluk

501

2– Destekten yoksunluğun tanımı

502

3– Destekten yoksunlukta yoksun kalınan nedir

502

4– Yargıtay kararlarına göre destekten yoksun kalanların zararları

503

5– Destekten yoksun kalma tazminatının özellikleri

505

II– KİMLER DESTEK OLABİLİR

506

1– Eşlerin birbirlerine destekliği

507

2– Ana babaların çocuklarına destekliği

508

3– Küçük yaştaki çocukların ana ve babalarına destekliği

509

4– Yetişkin evlatların ana babalarına destekliği

510

5– Kardeşlerin birbirlerine destekliği

512

6– Bazı ayrık durumlarda desteklik

512

III– DESTEKTEN YOKSUN KALANLAR

513

IV– DESTEK SAĞLAMA BİÇİMLERİ

514

1– Parasal desteklik

514

2– Yardım ve hizmet ederek desteklik

515

V– DESTEKTEN YOKSUNLUK SÜRELERİ

518

1– Eşlerin birbirlerine destekliğinde

518

2– Çocukların destekten yoksunluk süreleri

519

3– Çocukların ana babalarına destekliğinde süreler

520

4– Kardeşlerin destekten yoksunluk süreleri

521

VI– YAŞAM SÜRELERİNİN BELİRLENMESİ

521

1– Yaşam tabloları

521

2– Yaşam (zarar) sürelerini belirleme tarihi

522

VII– DESTEK PAYLARI

523

1– Kişilerin birbirlerine destekliği, mirasçılıktan bağımsız olduğu için, destek payları ile miras payları birbiriyle karıştırılmamalıdır

523

2– Destek paylarının, Sosyal Güvenlik Kurumlarının gelir bağlama oranlarına göre belirlenmesi doğru değildir

523

3– Destek payları nasıl belirlenmelidir

524

4– Paylaştırmada dikkate alınacak hususlar

524

5– Paylaştırma örnekleri

525

VIII– DESTEK DÖNEMLERİ

526

1– Aktif dönem – Pasif dönem ayrımı

526

2– İşlemiş dönem–işleyecek dönem ayrımı

528

IX– TAZMİNATIN PARASAL ÖLÇÜSÜ

528

1– Genel olarak

528

2– Bir işverene bağlı olarak çalışanların destekliğinde parasal ölçü

529

3– Gerçek kazançlar nasıl belirlenecektir?

530

4– Tüccarların, sanayicilerin, esnafın, serbest meslek sahiplerinin kazançları

531

5– Desteğin, malvarlığına “bedeni ve fikri” katkısı tazminatın ölçüsüdür

532

6– Üniversite, yüksek okul, meslek okulu öğrencilerinin, okullarını bitirdiklerinde alabilecekleri ücretlere göre tazminat hesaplanması gereği

533

7– Devlet memurlarının tazminat hesabına esas kazançları nasıl belirlenmeli

534

8– Sosyal Güvenlik Kurumu’na yatırılan prime esas kazançlar da, tazminat hesabına esas alınamaz

535

9– Yardım ve hizmet ederek desteklikte parasal ölçü

535

10– Pasif dönem zarar hesabının parasal ölçüsü

537

X– TAZMİNAT HESABINA KATILMAYACAK OLAN KAZANIMLAR

537

XI– TAZMİNATTAN İNDİRİMLER

539

1– Genel olarak

539

2– Destek tazminatından neler indirilmez

540

3– Destek tazminatından neler indirilir

541

4– Kusur indirimi

542

5– Dul eşin evlenme şansı indirimi

542

6– Küçük çocukların yetiştirme giderlerinin indirimi

545

7– Yetersiz ödemelerin tazminattan indirimi

546

8– İş kazalarında “kaza sigortası” dalından bağlanan gelirlerin indirimi

548

9– Hatır taşıması indirimi

548

10– Ölen desteğin zararlı sonuca etkisi nedeniyle hakkaniyet indirimi

550

XIV– DESTEK TAZMİNATININ HESAPLANMASI

550

1– İnsana verilen zararların gideriminde temel ölçü

550

2– Destek tazminatının hesaplanması

551

Onbeşinci Bölüm

TRAFİK KAZALARINDA BEDENSEL ZARARLAR NEDENİYLE

TAZMİNAT DAVALARI

I– BEDENSEL ZARARLAR

553

1– Tanım

553

2– Bedensel zararların niteliği ve tazminat isteminin nedenleri

553

3– Bedensel zarar türleri

553

II– GEÇİCİ TAM İŞGÖREMEZLİK

554

1– Tanım

554

2– Geçici işgöremezlik süresi

555

3– Geçici işgöremezlik, geçici güç kaybı olup, tedavi giderleri kapsamında değildir

556

4– Geçici güç kaybı, çalışan–çalışmayan, çocuk–yaşlı herkes için söz konusudur

557

5– Geçici işgöremezlikte öğrencinin yıl kaybetmesi

558

6– Geçici işgöremezlikte bakıcı giderleri

558

7– Hem geçici güç kaybı, hem bakıcı gideri istenemez

559

8– Geçici işgöremezlikte sigorta şirketlerinin sorumluluğu

560

9– Geçici işgöremezlik zararının değerlendirilmesi

561

10– Geçici işgöremezlik zararının hesaplanması

563

III– SÜREKLİ İŞGÖREMEZLİK (KALICI SAKATLIK)

564

1– Tanım

564

2– Sürekli işgöremezlik durumu

564

IV– YAŞAM BOYU BAKIM GİDERLERİ

567

1– Tanım

567

2– Yaşam boyu bakım gideri istenmesinin koşulları

567

3– Bakım işinin aile bireyleri için ağır bir külfet oluşturması

568

4– Bakım süresi ve zamanı

570

5– Bakım giderleri nasıl hesaplanmalı

570

6– Yaşam boyu bakım giderleri tedavi giderleri kapsamındadır

570

V– EKONOMİK GELECEĞİN SARSILMASINDAN DOĞAN KAYIPLAR

571

1– Yasa ve kavram

571

2– Ekonomik geleceğin sarsılmasından doğan kayıp örnekleri

571

3– Ekonomik geleceğin sarsılmasından doğan zarar hesabı

573

VI– CEZA YASASINA GÖRE BEDENSEL ZARARLAR

576

VII– BEDEN GÜCÜ KAYIPLARININ TESPİTİ

577

1– Beden gücü kayıpları hangi yönetmeliğe göre belirlenmelidir

577

2– Çalışma Gücü Kaybı ve Meslekte Kazanma Gücü Kaybı Oranı Tespit İşlemleri Yönetmeliği

580

3– Maluliyet Tespiti İşlemleri Yönetmeliği

584

4– Engellilik Yönetmelikleri

586

5– Trafik kazalarında sigorta ödemelerine ilişkin raporların geçerliği

588

6– Yargıtay Özel Dairesi’nin yanlış ve hukuka aykırı kararları

590

7– Beden gücü kayıplarının tespitine ilişkin uzmanların görüşleri

597

8– Raporlar arasındaki farklılıklar nasıl giderilebilir ?

602

9– Raporlar açık, anlaşılır ve gerekçeli olmalı

602

10– Çalışma Gücü Kaybı ve Meslekte Kazanma Gücü Kaybı Oranı Tespit İşlemleri Yönetmeliği’ne göre düzenlenecek raporlarda bulunması gerekenler

603

11– Engellilik Yönetmeliğine göre düzenlenen raporlar, haksız fiillerden kaynaklanan beden gücü kayıplarının tespitinde geçerli olamaz

604

12– İşgöremezlik dereceleri

604

13– Zorunlu Koltuk Sigortasında beden gücü kayıp oranının belirlenmesi

605

VIII– TEDAVİ GİDERLERİ

606

1– Tedavi giderleri ve kapsamı

606

2– Tedavi giderlerinin kanıtlanması ve hesaplanması

609

IX– TRAFİK KAZALARINDA TEDAVİ GİDERLERİ

609

1– Trafik kazalarında tedavi giderlerinden sorumluluk

609

2– Tedavi giderlerine ilişkin yasa değişikliği

610

3– Yasa değişikliğinden sonraki gelişmeler ve Yargıtay kararları

612

4– Sigorta Genel Şartlarında tedavi giderleri

615

5– Sigorta Genel Şartlarında değişiklik yapılmasına karşın Yargıtay kararlarının değişmemiş olması

617

6– Yargıtay’ın son kararlarında yanlış değerlendirmeler

622

7– Belgeli veya belgesiz tedavi giderleri sigorta şirketlerinden nasıl istenebilecek

623

X– BEDENSEL ZARARLARDA MANEVİ TAZMİNAT İSTENMESİ

625

1– Yaralanma nedeniyle manevi tazminat istenmesi

625

2– Bedensel zarara uğrayan kişinin yakınlarının manevi tazminat istekleri

626

XI– GÜÇ KAYBI TAZMİNATININ UYGULANMASI

626

1– Çalışanlar yönünden

626

2– Yaşlılar, emekliler, bir işi ve kazancı bulunmayanlar yönünden

629

3– Kendi ev hizmetlerini yapan ev kadınları yönünden

630

4– Ev hizmetlerinin tüm aile bireyleri tarafından yapıldığı ve onların da “güç kaybı tazminatı” isteme hakları bulunduğu kabul edilmelidir.

631

5– Küçük yaşta sakat kalan çocuklar için de güç kaybı tazminatı istenebilir.

632

6– Ağır engelli kişiler güç kaybı tazminatı isteyebilirler

635

7– Ayırtım gücünden yoksun, akıl hastalığı, akıl zayıflığı olan kişiler için de güç kaybı tazminatı istenebilir

635

8– Estetik zararlar için de “güç kaybı tazminatı” istenebilmelidir

636

XII– GÜÇ KAYBI TAZMİNATININ PARASAL ÖLÇÜSÜ

636

1– Çalışıp kazanç elde edenler yönünden

636

2– Kazanç elde etmeyenler yönünden

637

3– Devlet memurlarının tazminat hesabına esas kazançları nasıl belirlenmeli

637

4– Pasif dönem zarar hesabının parasal ölçüsü

638

5 Kazanç araştırması ve gerçek kazançların belirlenmesi

638

6– Tazminat hesabına esas “gerçek kazançlar”ın belirlenmesinde enflasyon koşullarının ve paranın alım gücünün gözetilmesi gerektiğine ilişkin görüşlerimiz

639

XIII– YAŞAM BOYU BAKIM GİDERLERİNİN HESAPLANMASI

640

1– Hesaplama süresi

640

2– Parasal değerlendirme

641

XIV– BEDENSEL ZARARLARDA TAZMİNATTAN İNDİRİMLER

642

1– Zorunlu indirimler

642

2– Zorunlu olmayan hakkaniyet indirimleri

642

XV– BEDENSEL ZARARLARDA HESAP RAPORUNUN HAZIRLANMASI

643

1– Tazminat hesabına esas bilgiler (hesap unsurları)

643

2– Hesaplama evreleri

644

3– Bedensel zararlarla ilgili hesap raporunun bölümleri

644

Onaltıncı Bölüm

TRAFİK KAZASINDAN ZARAR GÖRENLERİN

MANEVİ TAZMİNAT İSTEKLERİ

I– MANEVİ ZARAR

647

1– Tanım ve kavram

647

2– Manevi tazminat isteminin haklı nedenleri

648

3– Manevi zararların “tazminat” olarak değerlendirilmesi

650

II– MANEVİ TAZMİNATIN ANLAMI, AMACI VE İŞLEVİ

651

1– Tatmin görüşü

651

2– Telafi görüşü

653

3– Ceza görüşü

656

4– Caydırıcılık görüşü

657

5– Manevi tazminat konusundaki görüşlerin değerlendirilmesi

658

III– KİMLER MANEVİ TAZMİNAT İSTEYEBİLİR

661

1– Ölenin yakınlarının manevi tazminat istekleri

661

2– Bedensel zarara uğrayanın manevi tazminat isteği

665

3– Yaşam boyu bakıma muhtaç kişinin manevi zararı

667

4– Ağır bedensel zararlarda “yakınların” manevi tazminat isteyebilmeleri

669

IV– MANEVİ TAZMİNAT DAVASI NASIL AÇILMALI

686

1– Manevi tazminat konusunda başlangıçtaki belirsizlik

686

2– Yargıda manevi tazminat uygulaması

687

3– Belirsiz alacak davasında manevi tazminat istenmesi

689

4– Bilim çevrelerinin, belirsiz alacak davasında manevi tazminat istenmesine ilişkin görüşleri

690

5– Manevi tazminat miktarı başlangıçta açıklanırsa ölçüsüz bir istek olur

692

6– Manevi tazminat için ayrı bir dava açılması usul ekonomisine aykırı olacaktır

692

7– Manevi tazminat davasının, belirsiz alacak davası biçiminde açılması “manevi tazminatın bölünmezliği” ilkesine aykırı değildir

693

8– Yargıtay ve yargı, manevi tazminatın belirsiz alacak davası biçiminde açılmasını kabul etmelidir

694

9– İdari Yargıda manevi tazminat davasının belirsiz tam yargı davası biçiminde açılabileceği kabul edilmektedir

698

V– MANEVİ TAZMİNATA ÖLÇÜ ARAYIŞI

698

1– Manevi tazminata ortak bir ölçü bulunabilir mi?

698

2– Manevi tazminat, maddi tazminat benzeri bir yöntemle hesaplanabilir mi?

699

3– Manevi tazminat nasıl hesaplanacak, ölçüsü ne olacaktır?

700

4– Manevi tazminata ölçü ararken dikkate alınması gereken hususlar

701

5– Yargıcın gözönünde bulundurması gereken özel durumlar neler olabilir ?

701

6– Manevi tazminatın belirlenmesinde gözönünde bulundurulacak hususlar

704

a) Suçun ve eylemin niteliği

704

b) Olayın ve eylemin ağırlığı

704

c) Zarar görenin ve zarar verenin kişilikleri

705

d) Zarar görenin, zararı göze alması ile zararın doğmasında veya artmasında etkili olmasının dikkate alınması gereği

705

e) Meslek yaşamının sona ermesi ve ekonomik geleceğin sarsılmasında ölçü

706

VI– MANEVİ TAZMİNAT HESAPLAMA DENEMESİ

707

1– Manevi tazminat hesaplamada yöntem

707

2– Taban ve tavan belirleme

708

3– Özel durumların dikkate alınması ve değerlendirilmesi

709

VII– MANEVİ TAZMİNAT HESAPLAMA ÖRNEKLERİ

709

1– Hesaplama birimi

709

2– Ölüm nedeniyle destekten yoksunlukta

710

3– Ölenin, destek tazminatı isteyemeyecek olan yetişkin çocukları ile destekten yoksun kalanların birlikte açtıkları davada manevi tazminatın paylaştırılması

710

4– Beden gücü kayıplarında

711

Onyedinci Bölüm

TAZMİNATTAN İNDİRİMLER VE İNDİRİMLERDE SIRA

I– GENEL OLARAK

713

II– KAVRAMLAR VE TANIMLAR

713

1– Zarar ve tazminat

713

2– Zarardan ve tazminattan indirimler

714

3– İndirim türleri

715

a) Zarar hesabı sırasında yapılan zorunlu indirimler

715

b) Hakkaniyet indirimleri

715

4– İndirimlerde sıra

716

III– TAZMİNATTAN ZORUNLU İNDİRİMLER

717

1– Kusur indirimi

717

2– Haksız tahrik indirimi

718

3– Sosyal Güvenlik Kurumu gelirlerinin indirimi

719

4– Yetersiz ödemelerin indirimi

720

III– TAZMİNATTAN HAKKANİYET GEREĞİ İNDİRİMLER

722

1– Kavramlar ve yasa hükümleri

722

2– Zarar görenin (taşınanın) davranışlarının etkisi nedeniyle indirimler

723

a) Kavram

724

b) Maddenin anlam ve amacı

725

c) Zarar görenin, zararı doğuran fiile razı olması

726

d) Zarar görenin, zararın doğmasında etkili olması

726

e) Zarar görenin, zararın artmasında etkili olması

728

f) Taşınanın zararlı sonuca etkisi nedeniyle indirim konusunda görüşler

730

g) Hafif kusurlu tazminat yükümlüsünün yoksulluğa düşecek olması

733

3– Hatır taşıması indirimleri

734

VI– TAZMİNATTAN NELER İNDİRİLMEZ

743

1– Genel açıklamalar

743

2– Ölüm nedeniyle destekten yoksunlukta neler indirilmez

745

3– Bedensel zararlarda neler indirilmez

747

VII– TAZMİNATTAN İNDİRİMLERDE SIRA

747

1– İndirim türleri

747

2– İndirim sıralaması

749

VIII– YARGITAY KARARLARINDA İNDİRİM SIRALAMASI

750

1– Yargıtay 17. Hukuk Dairesi’nin kararları

750

2– Yargıtay 21. Hukuk Dairesi’nin kararları

751

IX– İNDİRİM ORANLARINI KİMLER VE NASIL BELİRLEMELİ

753

1– Genel olarak

753

2– Trafik kazalarında kusur oranlarının belirlenmesi

756

3– Tazminat hesabının ana unsurlarından olan evlenme şans oranı belirleme ve yetiştirme giderleri indirimlerinde

758

4– Hakkaniyet indirimlerinde

759

a) Genel olarak

759

b) Zarar görenin davranışlarının etkisine ilişkin indirimlerde

760

c) Hatır taşımasına ilişkin indirimlerde

761

d) Yargıtay kararlarında iki kez indirimin yanlışlığı

763

X– SONUÇ

765

Onsekizinci Bölüm

HATIR TAŞIMASI HATIR İÇİN KULLANMA VE KULLANDIRMA

I– GENEL OLARAK

769

1– Yasa

769

2– Hatır taşımasının tanımı

769

3– Ücretsiz taşımanın üç türü

771

a) Hatır taşıması sayılan taşımalar

771

b) Hatır taşıması sayılmayan taşımalar

772

c) Hatır taşıması sayılmaması gereken taşımalar

772

4– Uygulamada ve Yargıtay kararlarında hatır taşıması

773

II– TAŞIMA AMACININ BELİRLENMESİ

773

1– Taşıyan ile taşınan arasındaki ilişkinin niteliği

773

2– Taşımanın kimin isteğiyle yapıldığının araştırılması

775

3– Taşımanın ne amaçla yapıldığının araştırılması

777

a) Taşıyanın iyilik yapma amacı

778

b) İnsanlık görevi gereği “yardım amaçlı” taşıma

778

c) Özel ve kişisel amaçlı taşıma (Aile bireylerinin taşınması)

778

d) Yarar (çıkar) amaçlı taşımalar

779

e) Manevi yarar

780

f) Taşıyanın, arkadaşlarıyla birlikte gezme eğlenme amacı

781

III– HATIR TAŞIMALARINDA TAZMİNATTAN İNDİRİMLER

785

1– Hatır taşımalarında tazminattan indirim zorunlu mudur?

785

2– İndirim yapılması niçin istenmektedir ?

785

3– İndirim zorunlu değildir

787

4– Hatır taşıması indirimleri hakim tarafından yapılmalıdır

788

IV– İNDİRİM ORANLARI NE OLMALIDIR

788

1– Yargıtay kararlarında indirimin ölçüsü

788

2– Yasalara göre indirim oranı belirleme

789

3– İndirim oranlarını belirlemede ölçü

792

4– İndirim oranlarını belirleme tablosu

792

5– Hatır taşıması indirimlerine ilişkin görüşler

793

V– HATIR TAŞIMASININ BAZI ÖZELLİKLERİ

794

1– Hatır indiriminden ancak hatır için taşıyan yararlanabilir

794

2– Ortaklaşa sorumlulukta hatır indiriminin diğer davalılara etkisi

795

3– Hatır için taşınanlar da Trafik Sigortasından yararlanırlar

798

VI– TAŞINANIN, ZARARA ETKİSİ NEDENİYLE İNDİRİM

801

1– Taşıma türlerine göre genel değerlendirme

801

2– Yasa hükmü

803

VII– HATIR İÇİN KULLANMA VE KULLANDIRMA

804

1– Yasa hükmü

804

2– Kullanma ve kullandırmada uygulanacak yasa hükümleri

805

3– Yasaların uygulanabilme koşulları

805

4– Karşılıksız kullanma

806

5– Karşılıksız kullandırma

806

VIII– YARGITAY KARARLARI

807

1– Aile bireylerinin taşınması “hatır taşıması” değildir

807

2– Taşıyanın “ekonomik yararı varsa” hatır taşıması söz konusu olmaz

809

3– Yargıtay kararlarında indirimin ölçüsü

811

Ondokuzuncu Bölüm

YETERSİZ ÖDEMELERİN İPTALİ VE BAKİYE ZARARIN ÖDETİLMESİ

I– YASA HÜKMÜ

813

II– YETERSİZ ANLAŞMALARIN İPTALİ

814

1– Yetersiz ve ölçüsüz anlaşmalar

814

2– Sigorta şirketlerinin yetersiz ödemeleri

814

3– İbranamelerin hukuksal niteliği

815

4– Sigorta ibranameleriyle ilgili Yargıtay kararlarından örnekler

816

5– İbranamelerin iptali için iki yıllık hak düşürücü süre

817

6– Anlaşmanın iptali isteminde yöntem

818

7– Yetersizliğin ve ölçüsüzlüğün araştırılması ve kanıtlanması yöntemi

819

8– Ceza Yargılama Yasası’ndaki uzlaşmanın trafik kazalarıyla bir ilgisi olmayıp, Anayasa Mahkemesi’nce iptal kararı verilmiştir

820

III– ÖDEMELERİN YETERSİZ OLUP OLMADIĞININ SAPTANMASI

822

1– Ödemelerin yetersizliğini saptama yöntemi

822

2– Hesaplama yöntemi ve hesap unsurları

823

IV– YETERSİZ ÖDEMELERİN TAZMİNATTAN İNDİRİMİ

824

1– İndirimin nasıl yapılacağı konusunda görüşler ve uygulanan yöntemler

824

2– Hukuk Genel Kurulu’nda iki yöntemin tartışılması ve varılan sonuç

825

3– Hukuk Genel Kurulu’nun “aynen” indirim yapılması gerektiğine ilişkin kararı

828

4– İndirimin nasıl yapılması gerektiği konusunda görüşlerimiz

829

5– Yetersiz ödemelerinin “güncellenerek” indirimi uygulaması

830

6– Dava sırasında yapılan ödemeler, güncellenmeksizin, hesaplanan tazminattan aynen indirilir

832

7– İki davalıdan biri, dava öncesi kısmi (yetersiz) ödeme yapmışsa, hesaplama nasıl yapılacak ?

832

V– ZARAR GÖRENİN YETERSİZ ÖDEMEYLE YETİNMESİ DURUMUNDA İŞLETENİN VE SÜRÜCÜNÜN HAKLARI

833

1– Zarar görenin yetersiz ödemeyle yetinmesi veya hak düşürücü süreyi geçirmesi

833

2– Zarar görenin, sigortadan bakiye zararını istememesi durumunda, işletenin ve sürücünün hakları

834

VI– SONUÇ

835

Yirminci Bölüm

ARAÇ HASARI NEDENİYLE TAZMİNAT DAVALARI

I– KONUNUN ÖZELLİĞİ

837

II– ARAÇ HASARI

837

1– Hasarın tespiti

837

2– Onarım masrafları ve yan giderler

838

3– Onarım giderleri, aracın değerini aşıyorsa, araç bedeli istenir

838

4– Yabancı plakalı araçlarla ilgili zararlar

839

III– DEĞER KAYBI

842

1– Araçta onarım sonrası değer kaybı

842

2– Araç kullanılamaz hale gelmişse, değer kaybı söz konusu olmaz

843

3– Değer kaybının hesaplanması

845

4– Değer kaybına uğrayan aracın satılmış olması

846

IV– KAZANÇ KAYBI VE ARAÇ YOKSUNLUĞU

847

1– Kimler kazanç kaybı isteyebilir

847

2– Araç yoksunluğu

849

3– Yargıtay’ın bazı kararlarında, kazanç kayıpları Trafik Sigortası kapsamında kabul edilmemiştir

850

4– Ticari araçların kazanç kayıpları nasıl belirlenmeli

851

5– Yasa değişikliğiyle kazanç kaybı sigorta teminatı dışına çıkarılmıştır

855

V– ARAÇ HASARI İLE İLGİLİ KANITLAR

856

1– Olay ve kusur yönünden belgeler (Tüm trafik kazaları için)

856

2– Araç hasarlarında sunulacak deliller

856

VI– ARAÇ HASARI NEDENİYLE DAVACI OLABİLECEK KİŞİLER

857

1– Araç sahibi

857

2– İşletenler

857

3– İşleten gibi sorumlu ve hak sahibi olanlar

857

4– Aracın elde tutanı (zilyet) konumundaki kişiler

858

a) Sürücü

858

b) Aracı ödünç alan kişi

858

c) Saklayıcı

859

5– Motorlu araçlarla ilgili mesleki faaliyette bulunanlar

859

Yirmibirinci Bölüm

MOTORLU ARAÇLARDA ÜRETİM VE ONARIM HATALARI

I– GENEL OLARAK

861

1– Teknik arıza olarak nitelenen kazalarda üretim ve onarım hataları

861

2– Uygulanacak yasalar

861

3– Tanımlar

862

II– TÜKETİCİ YASASINA GÖRE HAK ARAMA YOLLARI

863

1– Üretim hatası (ayıplı mal)

863

2– İspat yükü

864

III– AYIPLI MALDAN SORUMLULAR

864

1– Satıcı

864

2– Üretici ve ithalatçı

866

IV– TÜKETİCİNİN SEÇİMLİK HAKLARINI KULLANMASI

866

1– Satılanı geri vererek sözleşmeden dönme hakkı (Satıcıdan isteme)

866

2– Ayıp oranında bedelden indirim isteme hakkı (Satıcıdan isteme)

866

3– Ayıplı aracın ayıpsızı ile değiştirilmesini isteme hakkı (üretici–ithalatçı–satıcının ortaklaşa sorumluluğu)

867

4– Ücretsiz onarım isteme (üretici–ithalatçı–satıcının ortaklaşa sorumluluğu)

868

5– Sık arızalanma veya onarım süresinin geçirilmesi durumunda, alıcının seçimlik haklarını değiştirme olanağı

868

6– Üretici ve ithalatçının satış sonrası bakım ve onarım hizmetleri yükümlülüğü

871

7– Tazminat isteme hakkı

871

V– ZAMANAŞIMI

874

1– Ayıplı maldan sorumlulukta zamanaşımı

874

2– Ayıplı hizmetten sorumlulukta zamanaşımı

874

3– Üretim ve onarım hatalarından kaynaklanan ölüm ve bedensel zararlarda zamanaşımı

874

VI– GARANTİ BELGESİ

875

1– Tanım

875

2– Garanti belgesine göre sorumluluk süreleri

875

3– Garanti Belgesi verme zorunluluğu

876

4– Garanti Belgesinin içeriği

876

5– Garanti Belgesinin sağladığı olanaklar

877

6– Tüketicinin onarım seçeneğini değiştirebileceği durumlar

877

7– Garanti Belgesi vermemenin yaptırımı

877

VII– GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME

878

1– Görevli mahkeme

878

2– Yetkili mahkeme

878

VIII– TİCARİ ARAÇLARDA ÜRETİM VE ONARIM HATALARI

878

1– Ticari ve mesleki amaçlarla motorlu araç satın alan kişiler

878

2– Uygulanacak yasalar ve yönetmelikler

879

3– Satıcının sorumluluğu

880

4– Alıcının gözden geçirme ve satıcıya bildirme (ihbar) yükümlülüğü

880

5– Satıcının ağır kusurlu olması

881

6– Garanti belgesi

882

7– Alıcının seçimlik hakları

882

8– TBK’nda alıcının seçimlik haklarına konulan sınırlamalar

883

9– Motorlu araca takılan aygıtların ayıplı olmasında yapılması gerekenler

884

10– Ayıplı aracın başkasına satılmış olması durumu

884

11– Ticari ve mesleki araç sahiplerinin tazminat isteme hakları

885

IX– ÜRETİCİNİN VE İTHALATÇININ SORUMLULUĞU

885

1– 4703 sayılı Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanması Hakkında Kanun’un ilgili hükümleri

885

2– Ayıplı Malın Neden Olduğu Zararlardan Sorumluluk Hakkında Yönetmelik

886

3– Motorlu Araçların ve Römorkların Kütle ve Boyutları ile ilgili Yönetmelik

886

4– Garanti Belgesi

887

5– Üreticiye ve ithalatçıya karşı doğrudan dava açılabilmesi

887

6– Üretici ve ithalatçının sorumluluğunun hukuksal niteliği

888

7– Üretici ve ithalatçının sorumluluğuna uygulanacak zamanaşımı süreleri

889

X– ÜRETİM HATALARINDAN ÜÇÜNCÜ KİŞİLERİN ZARAR GÖRMESİ

890

1– Motorlu aracın bir kazaya karışması

890

2– Üretici ve ithalatçının sorumlu tutulabilmesi

890

Yirmiikinci Bölüm

TRAFİK KAZALARI VE SİGORTALAR

Giriş

SİGORTA TÜRLERİ

I– ZORUNLU SİGORTALAR

891

1– Zorunlu Mali Sorumluluk (Trafik) Sigortası

891

2– Zorunlu Karayolu Taşımacılık Mali Sorumluluk Sigortası

891

3– Karayolu Yolcu Taşımacılığı Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortası

892

4– Karayolu turist taşıma araçları zorunlu sigortaları

893

5– Uluslararası Yeşil Kart (Green Card) Sigortası

894

6– Güvence Hesabı

894

II– İSTEĞE BAĞLI SİGORTALAR

895

1– İsteğe bağlı sorumluluk sigortası

895

2– Motorlu Kara Taşıt Araçları Kasko Sigortası

895

3– Birleşik (Paket) Sigorta Poliçesi

895

4– Ferdi Kaza Sigortası

896

Birinci Ayrım

ZORUNLU MALİ SORUMLULUK SİGORTASI (TRAFİK SİGORTASI)

I– YASAL DÜZENLEMELER

897

1– Tanım

897

2– Trafik Sigortası yaptırma zorunluluğu ve yapma yükümlülüğü

897

3– Sigortacının üçüncü kişilere karşı sorumlulukları

897

4– Trafik Sigortasının geçerli olduğu yerler

898

5– Sigortanın kapsamı

898

6– Geçerlik süresi

899

7– Güvence türleri

899

8– Güvence tutarları (poliçe limiti)

899

9– Trafik Sigortasının işlevi ve önemi

900

II– TRAFİK KANUNU’NDA YAPILAN İLK DEĞİŞİKLİK

902

1– Yasa’da sigorta şirketleri yararına değişiklik yapılması

902

2– Trafik Kanunu’nda yapılan ilk değişiklik

903

3– Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararı ile Genel Şartlar’ın bazı hükümlerinin ve tazminat hesabına ilişkin kuralların geçerliğini yitirmiş olması

905

III– ANAYASA MAHKEMESİ İPTAL KARARI

907

1– Genel olarak iptal kararı

907

2– Genel gerekçe

907

3– KTK’nın 90. maddesine ilişkin iptal kararı ve gerekçesi

908

4– KTK 92. maddesine 6704 sayılı Yasayla eklenen (i) bendinin iptali hakkında

910

5– KTK 92. maddesine 6704 sayılı Yasayla eklenen (g) bendinin iptali isteminin reddi hakkında

911

6– KTK 92. maddesine 6704 sayılı Yasayla eklenen (h) bendinin iptali isteminin reddi hakkında

911

7– KTK’nın 97. maddesine ilişkin iptal isteminin reddi hakkında

912

8– KTK’nın 99. maddesine ilişkin iptal isteminin reddi hakkında

914

IV– AYM İPTAL KARARINA AYKIRI YENİDEN YASA DEĞİŞİKLİĞİ

915

1– AYM iptal kararına aykırı olarak, Trafik Yasası’nda yeniden ve aynı biçimde değişiklik yapılması

915

2– İptal edilen maddelerin, bu kez daha da aşırıya gidilerek ve Anayasa hükmü ihlal edilerek, yeniden yürürlüğe konulmuş olması

916

V– TRAFİK KANUNU’NDAKİ SON DEĞİŞİKLİĞİN İPTALİ

918

1– Yasa’daki son değişikliğin Anayasa Mahkemesi’nce iptal edilmesi

918

2– Anayasa Mahkemesi iptal kararının özeti

918

3– İptal gerekçesi

919

4– KTK 90. maddeye eklenen 2’nci fıkra hakkında

922

5– AYM iptal kararından sonra KTK 90. maddesinin aldığı son şekil

923

VI– AYM İPTAL KARARLARININ ETKİLERİ VE SONUÇLARI

924

1– Anayasa Mahkemesi iptal kararları

924

2– İptal kararları görülmekte olan bütün davalara uygulanır

924

3– Geriye yürümezlik kuralı, kazanılmış haklarla sınırlıdır

925

4– İptal kararlarının bağlayıcılığı

926

5– Daha önce hiç dava açmayanlar, olay tarihine bakılmaksızın, Anayasaya aykırı hükmün iptalinden sonra dava açarlarsa, iptal kararı hükmü dikkate alınacaktır

927

6– İptalden sonra “yasal boşluk” oluşup oluşmaması

928

7– KTK’nın 90. maddesinde, Anayasa Mahkemesi iptal kararlarından sonra “yasa boşluğu” söz konusu değildir

928

VII– AYM İPTAL KARARINDAN SONRA YAPILMAMASI GEREKENLER

929

1– Yasama organı, Anayasa Mahkemesi iptal kararına aykırı kanun çıkaramaz

929

2– Anayasa Mahkemesi iptal kararına aykırı olarak yürürlüğe konulan kanunlar “yok hükmünde” olup, doğrudan “iptali” gerekir

930

3– İptal edilen yasanın aynını ve benzerini yürürlüğe koymak “Anayasayı ihlâl” fiili niteliğindedir

931

VIII– AYM İPTAL KARARLARINDAN SONRA YARGI SÜRECİ

932

1– Görülmekte olan davalarda, iptal edilen yasaya göre oluşturulmuş işlemler geçerliğini yitirir ve işlemlerin yenilenmesi gerekir

932

2– İki iptal kararı arasındaki dönemde, ikinci yasa değişikliğine uygun kararlar verilmesi doğru olmamıştır

932

3– Yargı’da iptal kararları uyarınca yapılması gerekenler

933

4– Tüm haksız fiillerde ortak yasa, Türk Borçlar Kanunu’dur

934

5– Tüm haksız fiillere aynı kural ve yöntemler uygulanmak zorundadır

934

6– Tazminat hesaplama esasları kanunla düzenlenemez ve sınırlanamaz

937

IX– SİGORTA GENEL ŞARTLARI’NIN İNCELENMESİ

937

1– Son Genel Şartlar ve ekleri

937

2– Genel Şartlar’da kapsama giren teminat türleri

938

3– Genel Şartlarda ve ekinde “destek tazminatı” ödenmesine ilişkin kurallar ve koşulların incelenmesi ve eleştirilmesi

939

4– Genel Şartlarda ve ekinde “sakatlık tazminatı” ödenmesine ilişkin kurallar ve koşulların incelenmesi ve eleştirilmesi

944

5– Genel Şartlarda tazminat hesaplama formülü

948

6– Genel Şartlar eklerinde aktüer raporları hakkında açıklamalar

950

7– Genel Şartlarda sağlık (tedavi) giderleri

951

X– TRAFİK SİGORTASINDAN YARARLANACAK OLANLAR

953

1– Üçüncü kişiler

953

2 Sürücü ve yardımcıları

953

3– İşleten ve sürücünün bedensel zarara uğrayan yakınları

954

4– İşleten ve sürücünün ölen yakınları

954

5– İşleten veya sürücünün ölümü halinde, destekten yoksun kalanlar sigorta tazminatı alabilirler mi?

955

6– İşleten ve sürücü yakınları konusunda uyarılar

959

7– Hatır için taşınanlar da Trafik Sigortasından yararlanırlar

960

XI– SİGORTACININ SORUMLU OLDUĞU ZARAR TÜRLERİ

960

A) Ölümlerde

961

1– Destekten yoksun kalma tazminatı

961

2– Cenaze (defin) giderlerinin Trafik Sigortasından ödenmesi

962

B) Bedensel zararlarda

962

1– Sürekli işgöremezlik (kalıcı sakatlık) durumu

963

2– Geçici işgöremezlik durumu

964

C) Tedavi giderleri

966

1– Trafik kazalarında tedavi giderlerinden sorumluluk

966

2– Yasa değişikliğinden sonraki gelişmeler ve Yargıtay kararları

966

3– Sigorta Genel Şartlarında tedavi giderleri

969

4– Yaşam boyu bakım giderleri hakkında

970

XII– TRAFİK SİGORTASINDA TEMİNAT DIŞI HALLER

971

1– Yasa’da teminat dışı haller

971

2– Yasa’ya 6704 ve 7327 sayılı Yasalarla eklenen teminat dışı haller hakkında açıklamalar

973

3– Sigorta Genel Şartlarında teminat dışı haller

974

XIII– SİGORTACIYA BAŞVURMA

976

1– Başvurma koşulları

976

2– Başvuru yapılırken sigortacıya verilmesi gereken belgeler

976

XIV– SİGORTA TAZMİNATININ ÖDENMESİ

981

1– Sigortacının ödemekle yükümlü olacağı tazminat tutarı

981

2– Ortaklaşa sorumluluk ilkesi, sigortacıya da uygulanır

981

3– Zarar görenlerin çokluğu karşısında ödeme şekli

984

4– Zararın tamamını ödeyen sigortacının, öteki sigortacılara dönme (rücu) hakkı

986

5– Ödeme süresi ve sürenin başlangıcı

986

6– Sigortacının temerrüdü ve açılan davalarda faiz başlangıcı

987

XV– SİGORTACIYA KARŞI DAVA AÇILMASI

988

1– Görevli mahkeme

988

2– Yetkili mahkeme

989

3– Davacılar ve dava konuları

989

4– Davalılar

989

5– Sigortacıya karşı açılacak davalarda zamanaşımı

990

6– Sigortaya karşı açılan davalarda faiz başlangıcı

991

XVI– SİGORTA ETTİRENİN SİGORTACIYA KARŞI DAVA AÇMASI

991

1– İhbar yükümlülüğünün yerine getirilmiş olması

991

2– Sigorta ettirenin, zarar gören üçüncü kişilere tazminat ödemiş olması

992

XVII– SİGORTACININ SİGORTACIYA KARŞI DAVASI

992

XVIII– SİGORTACININ DÖNME HAKKI VE ARDILLIĞI

993

1– Yasa hükmü

993

2– Sigorta Genel Şartları

993

3– Genel Şartlarda bulunmayan iki rücu sebebi

1004

XIX– SİGORTA ETTİRENİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ

1006

1– Sözleşme yapma ve prim ödeme yükümlülüğü

1006

2– Sözleşme yapıldığı sırada beyan yükümlülüğü

1006

3– Trafik kazalarını ve açılan davaları ihbar yükümlülüğü

1007

4– İşletenin değişmesi durumunda bildirim yükümlülüğü

1008

XX– SİGORTACININ YÜKÜMLÜLÜKLERİ

1009

1– Yasaya göre

1009

2– Önceki Genel Şartlara göre

1010

3– Yeni Genel Şartlara göre

1010

XXI– SORUMLULUĞU KALDIRAN VEYA AZALTAN SÖZLEŞMELERİN GEÇERSİZLİĞİ

1011

1– Yasa hükümleri

1011

2– İbranameler

1011

3– Yetersiz ödemeler nedeniyle açılacak davalarda yöntem

1013

XXII– TRAFİK SİGORTASINDA ZAMANAŞIMI

1014

1– Ölüm ve yaralanmalarda zamanaşımı süreleri

1014

2– Araç hasarlarında zamanaşımı süresi

1014

3– Dönme (rücu) davalarında zamanaşımı

1014

4– Zamanaşımının kesilmesi

1014

İkinci Ayrım

ZORUNLU KARAYOLU TAŞIMACILIK MALİ SORUMLULUK SİGORTASI

I– YOLCULAR İÇİN SORUMLULUK SİGORTASI

1015

1– Tanım

1015

2– Taşıma Sigortasından yararlanacak olanlar

1015

3– Yolcular ve eşya sahipleri Taşıma Sigortasından nasıl yararlanacaklar

1016

4– Yasa ile konulması ve kaldırılması

1016

5– Karayolu Taşıma Yönetmeliği’nde sigorta hükümleri ve defalarca yapılan değişiklikler

1019

II– TAŞIMA SİGORTASININ ÖZELLİKLERİ

1021

1– Yolcular için bir “sorumluluk” ve “zarar” sigortası olması

1021

2– Yolculuğun başlangıcından bitişine kadar geçen sürede uğranılan her türlü zararları karşılaması

1022

3– Tazminatın türü

1022

4– Taşıma sigortasının yalnızca “yolcular” için olması

1022

5– Taşımacının ve eylemlerinden sorumlu olduğu kişilerin kusurlu olması

1022

6– Yolcular için yaptırılması zorunlu iki sigorta türü olarak Taşımacılık Sigortası ile Koltuk Sigortası’nın karşılaştırılması

1023

III– SİGORTANIN KAPSAMI

1024

1– Yararlanacak kişiler (yolcular)

1024

2– Yer ve zaman yönünden sigorta kapsamı

1026

3– Zararı doğuran olaylar yönünden sigorta kapsamı

1027

a) Taşıma kazaları

1027

b) Araç dışında ve yolculuk sırasında yolcunun uğradığı zararlar

1027

4– Taşıtlar yönünden sigorta kapsamı

1028

5– Sigortadan yararlanacak yolcu sayısı

1028

IV– GÜVENCE (TAZMİNAT) TÜRLERİ

1028

1– Ölümlerde

1029

2– Bedensel zararlarda

1030

V– SİGORTACIYA BAŞVURU İÇİN GEREKLİ BELGELER

1030

VI– SİGORTACININ ARDILLIĞI VE RÜCU HAKKI

1031

VII– TAZMİNAT ÖDENMESİNDE ÖNCELİKLİ SİGORTA

1031

VIII– KARAYOLU TAŞIMA SİGORTASINDA ZAMANAŞIMI

1032

1– Yolcu taşıma ticari bir iş ve bir sözleşme türüdür

1032

2– Yolcu taşımada zamanaşımı (10) yıldır

1032

IX– FAİZ

1033

X– GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME

1033

XI– TAŞIMA SİGORTASI İÇİN YENİ DÜZENLEME ÖNERİLERİ

1033

1– Karayolu Taşıma Kanunu’ndaki boşluk doldurulmalıdır

1033

2– Karayolu Taşıma Yönetmeliğinde değişiklik yapılmalıdır

1034

3– Zorunlu Karayolu Taşımacılık Mali Sorumluluk Sigortası için yeni bir Genel Şartlar düzenlenip yürürlüğe konulmalıdır

1035

Üçüncü Ayrım

KARAYOLU YOLCU TAŞIMACILIĞI ZORUNLU KOLTUK

FERDİ KAZA SİGORTASI

I– ÖNEMİ VE ÖZELLİĞİ

1037

1– Tanım

1037

2– Bir can sigortası olarak önemi

1037

II– YASA VE YÖNETMELİKLER

1039

1– İlk düzenlemeler

1039

2– Karayolu Taşıma Kanunu’ndan sonraki dönem

1039

3– Karayolu Taşıma Yönetmeliği’nin Karayolu Yolcu Taşımacılığı Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortası ile ilgili hükümleri

1041

III– ZORUNLU KOLTUK SİGORTASININ ÖZELLİKLERİ

1042

1– Sigorta türleri arasındaki yeri

1042

2– Başlıca özellikleri

1043

3– Öteki zorunlu sigortalarla karşılaştırma

1044

IV– KOLTUK SİGORTASINDA GÜVENCENİN KAPSAMI

1046

1– Yer ve zaman yönünden

1046

2– Zararı doğuran olaylar yönünden

1047

3– Sigortalanan kişiler yönünden

1049

a) Yolcular

1049

b) Yolcu sayılanlar

1052

aa) Kucakta taşınan çocuklar

1053

bb) Hatır için taşınanlar

1053

cc) Kaçak veya biletsiz yolcular

1054

dd) Taşıma sırasında görevli olmayan personelden en fazla iki kişinin sigorta kapsamında olması

1055

c) Sürücülerin Koltuk Sigortasından yararlanma koşulları

1055

d) Yardımcı kişiler

1056

V– KOLTUK SİGORTASI YAPTIRMAK ZORUNDA OLAN TAŞIMACILAR

1057

1– Yasal düzenleme

1057

2– Koltuk Sigortası yaptırmak zorunda olan yetki belgesi sahipleri

1058

3– İl sınırları içinde yolcu taşımaları ile 100 kilometreye kadar şehirlerarası yolcu taşımaları konusunda belirsizlik

1059

4– Seyahat Acentalarının Zorunlu Koltuk Sigortası ile birlikte üç tür sigorta yaptırma yükümlülükleri

1060

5– Taşıtların Yasa ve Yönetmelik hükümlerine uygun olmamasının, Koltuk Sigortası yönünden yaptırımı

1061

VI– KOLTUK SİGORTASINDA SİGORTA BEDELİ

1061

A) Ölümlerde

1061

1– Sigorta poliçesinde gösterilen meblâğın tamamı hak sahiplerine ödenir

1061

2– Hak sahipleri “mirasçılar” olup, destekten yoksun kalanlar “mirasçı” değillerse, bu sigorta türünden yararlanamazlar

1062

3– Bir destek tazminatı olmadığı için, tazminat hesabına gerek yoktur

1062

4– Mirasçılar, ayrıca destekten yoksun kalmışlarsa

1063

5– Sigortacı ödeme yapmazsa, doğrudan icra kovuşturması yapılabilir

1065

B) Bedensel zararlarda

1066

1– Koltuk Sigortası Genel Şartları’nda “sakatlık” tazminatı

1066

2– Sakatlık tazminatına ilişkin Genel Şartların ilgili maddesi yasalara aykırıdır

1066

3– Sakatlık oranları nasıl belirlenmeli

1068

4– Uzlaşma yoluyla sakatlık tazminatının belirlenmesi, yasalara aykırı olduğu gibi, “zorunlu” sigortaların anlam ve amacına da aykırı bir uygulamadır

1070

5– Koltuk Sigortasından alınan “sakatlık” tazminatı, güç kaybı tazminatından indirilmez

1071

C) Tedavi giderlerinin koltuk sigortasından ödenmesi

1072

1– Tedavi giderlerinin Koltuk Sigortası’ndaki yeri ve türü

1072

2– Koltuk Sigortası Genel Şartlarında “tedavi giderlerine” ilişkin bölümler

1073

3– Tedavi giderlerinde sorumluluk süresi

1074

4– Tedavi giderleri için başvuru süresi ve ödeme koşulları

1074

5– Tedavi giderlerinin ödenmesi için yapılması gerekenler

1076

VII– SİGORTACIYA KAZANIN BİLDİRİLMESİ

1077

1– Bildirimi yapacak olanlar

1077

2– Bildirim süresi

1078

VIII– BAŞVURU İÇİN GEREKLİ BELGELER

1078

1– Ölümlerde

1078

2– Yaralanmalarda

1080

IX– TAZMİNATIN ÖDENMESİ

1081

1– Ödeme süresi

1081

2– Süresinde ödeme yapılmamasının sonuçları

1082

3– Faizin türü

1082

4– Teminat türlerinin birleşmesi durumunda ödeme tutarı

1082

X– KOLTUK SİGORTASI YAPTIRMAYAN TAŞIMACININ SORUMLULUĞU

1083

1– Yönetmelik hükmü

1083

2– Koltuk Sigortası yaptırmayan taşımacının yolculara karşı sorumluluğu

1084

XI– KOLTUK SİGORTASINDA SİGORTACININ TAŞIMACIYA DÖNME (RÜCU) HAKKI

1085

1– Uyarı

1085

2– Sigortacının, sigorta ettirene (taşımacıya) dönme hakları

1086

XII– KOLTUK SİGORTASINDA SİGORTACININ ARDILLIĞI

1096

1– Ölüm ve sakatlık bedelleri için ardıllık söz konusu değildir

1096

2– Sigortacının ardıllığı yalnızca tedavi giderlerinde söz konusudur

1096

XIII– KOLTUK SİGORTASINDA KUSURUN TAZMİNATA ETKİSİ

1097

1– Taşımacı ile sürücü ve yardımcıları kusursuz olsalar bile Koltuk Sigortasından ödeme yapılır

1097

2– Sürücü ve yardımcıları, “kastı ve kasıt derecesinde ağır kusurları” yoksa, Koltuk Sigortasından yararlanabilirler

1097

3– Yolcuların kasıtlı veya kasta yakın bir davranışı söz konusu olmadıkça, Koltuk Sigortasından yararlandırılmaları gerekir

1098

XIV– ZAMANAŞIMI

1099

1– Zamanaşımı süreleri

1099

2– Dönme (rücu) davalarında süre

1099

XV– FAİZ

1099

XVI– GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME

1100

1– Görevli mahkeme

1100

2– Yetkili mahkeme

1100

Dördüncü Ayrım

MOTORLU ARAÇ İŞLETENLER İÇİN İSTEĞE BAĞLI

MALİ SORUMLULUK SİGORTASI

I– TANIM

1101

II– KAPSAM

1101

III– İSTEĞE BAĞLI SİGORTA’DAN YARARLANACAK OLANLAR

1102

IV– POLİÇE TUTARI

1102

V– ÖDEME BİÇİMİ VE SÜRESİ

1102

VI– YETKİLİ MAHKEME

1103

VII– ZAMANAŞIMI

1103

Beşinci Ayrım

ULUSLARARASI YEŞİL KART SİGORTASI

I– YEŞİL KART (GREEN CARD) SİGORTASI NEDİR

1105

II– MOTORLU TAŞIT BÜROSU’NUN UYGULAMASI YANLIŞTIR

1105

III– GÜVENCE HESABI’NIN YABANCI PLAKALI ARAÇLARDAN SORUMLULUĞU

1105

IV– GÜMRÜK YÖNETMELİĞİ’NDE YEŞİL KART (GREEN CARD) DÜZENLEMESİ

1106

Yirmiüçüncü Bölüm

KARA TAŞITLARI KASKO SİGORTASI

I– TANIM

1109

II– SİGORTANIN KONUSU, KAPSAMI VE ÖZELLİKLERİ

1109

1– Sigortanın konusu

1109

2– Sigortanın kapsamı

1110

3– Kasko Sigortasının özellikleri ve Trafik Sigortası ile farkları

1110

a) Kasko Sigortasından üçüncü kişiler yararlanamazlar

1110

b) Kasko Sigortası, sigortalının “kendi aracının” hasarı için yapılır

1110

c) Kasko Sigortasını, araç sahipleri yaptırmak zorunda değillerdir; isteğe bağlıdır

1111

ç) Sigorta şirketleri, Kasko Sigortası yapmak zorunda değillerdir

1111

d) Kasko Sigortasında güvence tutarları serbestçe kararlaştırılabilir

1111

e) Araç sahibinin değişmesi halinde iki sigorta türü arasındaki farklılık şöyledir

1111

f) Kusur yönünden iki sigorta türü arasında farklılık

1112

III– KASKO SİGORTASI İLE SAĞLANAN GÜVENCELER

1112

1– Güvence türleri

1112

2– Ek sözleşme ile güvence altına alınabilecek zararlar

1113

IV– TEMİNAT DIŞINDA KALAN ZARARLAR

1114

1– Sigorta poliçesinde yer almayan rizikolar teminat dışında kalacaktır

1114

2– Kesin güvence dışında kalan rizikolar

1115

V– SİGORTACININ İSPAT YÜKÜMLÜLÜĞÜ VE TEMİNAT DIŞI SAYILMANIN KOŞULLARI

1116

1– Alkol ve uyuşturucu etkisi altında araç kullanmak

1116

2– Sürücü belgesiz veya yetersiz sürücü belgesi ile araç kullanmak

1118

3– Taşıma haddinden fazla yük ve yolcu taşınması

1119

4– Araca “kasıtlı” olarak verilen zararlar

1119

5– Sigorta ettirenin sorumlu olduğu kişiler ile yakınlarının kasıtlı hareketleri

1122

6– Aracı kullanan kişinin kaza yerinden ayrılması

1123

7– Olay yerini terkin haklı nedene dayandığı kanıtlanmalıdır

1124

VI– SİGORTA ETTİRENİN BEYAN VE İHBAR YÜKÜMLÜLÜĞÜ

1127

1– Sözleşme yapılırken beyan yükümlülüğü

1127

2– Sözleşme yapılmasından sonra

1128

3– Rizikonun gerçekleşmesinden önce

1128

4– Rizikonun gerçekleşmesi halinde ihbar ve önlem alma yükümlülükleri

1129

5– İhbar süresine ilişkin Yargıtay kararları

1130

6– Rizikonun gerçekleşmesi halinde sigortacının yükümlülükleri

1130

7– Hasar ve tazminatın sonuçları

1133

VII– KASKO SİGORTASINDA ZAMANAŞIMI

1134

VIII– KASKO SİGORTASINDA GÖREVLİ MAHKEME

1135

IX– KASKO SİGORTASINDA SİGORTACININ ARDILLIĞI

1135

1– Kasko Sigortasının özellikleri

1135

2– Kasko Sigortacısının ardıllığı

1136

3– Ardıllığın koşulları

1136

4– İspat külfeti

1138

5– Sigortalının kusura katılımı ve davalının “takas–mahsup” istemi

1138

6– Sigorta ettirenin yükümlülükleri

1139

7– Sigortacının “alacağın temliki” yoluyla sigortalının yerine geçmesi

1139

8– Faiz başlangıcı

1141

9– Kasko sigortacısının ardıllığında görevli mahkeme

1141

Yirmidördüncü Bölüm

GÜVENCE HESABI

I– YASAL DÜZENLEME

1143

II– GÜVENCE HESABININ KAPSAMI

1144

III– GÜVENCE HESABINA BAŞVURMA KOŞULLARI

1144

IV– GÜVENCE HESABI YÖNETMELİĞİ

1145

V– UYGULAMA İLKELERİ

1146

VI– GÜVENCE HESABINA BAŞVURMA KOŞULLARI

1147

1– Güvence Hesabına hangi durumlarda başvurulacağı

1147

2– Başvurabilecek olanlar

1147

3– Güvence türleri

1147

4– Başvuru belgeleri

1148

5– Başvuru süresi (zamanaşımı)

1148

VII– GÜVENCE HESABI’NIN ARDILLIĞI

1148

Yirmibeşinci Bölüm

SİGORTACILIKTA TAHKİM SİGORTA TAHKİM KOMİSYONU

I– GENEL OLARAK TAHKİM

1151

1– Tahkimin türleri

1151

2– İsteğe bağlı tahkimde sözleşme türleri

1152

3– Tahkim sözleşmesinin özellikleri

1152

4– Hakem kararlarına karşı iptal davası açılabilmesi

1153

II– SİGORTACILIKTA TAHKİM

1154

1– Sigortacılıkta tahkim nedir

1154

2– Sigortacılıkta tahkimin türü

1154

3– Tahkim görevlileri

1155

4– Sigorta Tahkim Komisyonu’na hangi durumlarda başvurulur

1155

5– Komisyona başvurulamayacak durumlar

1156

6– Komisyona nasıl başvurulur

1156

7– Başvurunun “raportör” tarafından incelenmesi

1157

8– Uyuşmazlığın hakemlerce incelenmesi

1158

9– Uyuşmazlığı sonuçlandırma (karar verme) süresi

1160

10– Tarafsızlık ilkesi

1161

11– Tarafların hakemi reddi ve red nedenleri

1161

12– İtiraz hakem heyetleri

1162

13– İtiraz hakem heyetine başvuru

1162

14– Kararların taraflara tebliği ve saklanması

1163

III– TAHKİM KARARLARINA İTİRAZ VE TEMYİZ YOLU

1163

1– Kararlara itiraz yolu

1163

2– Sigorta Tahkim kararlarında doğrudan temyiz yolu

1164

3– Temyiz edilebilen İtiraz Hakem Heyeti kararları

1165

IV– İTİRAZ VE TEMYİZ YOLU KONUSUNDA GÖRÜŞLER

1166

1– Hakemlerin “kesin kararları”nın denetimsiz kalmasının sakıncaları

1166

2– İtiraz Hakem Heyeti kararları hakkında görüşler

1170

3– Tahkim kararlarına karşı özel temyiz nedenleri hakkında görüşler

1171

4– HMK. 361 ve 439. maddeleriyle uyum sağlama gerekliliği

1173

V– UYGULAMAYA İLİŞKİN ÇEŞİTLİ KONULAR

1174

1– Tahkim kararlarında avukatlık ücretleri hakkında

1174

2– Hazine Müsteşarlığı’nın “yasalara aykırı” yönetmelik ve tebliğleri

1175

3– Komisyona başvuru ücretleri hakkında

1176

VI– TAHKİMDE SAKATLIK RAPORLARI SORUNU

1178

1– Tahkimde geçerli raporlar

1178

2– Tahkimde raporlara itirazlar

1179

3– Tahkime başvurularda geçici işgöremezlik tazminatı istekleri hakkında

1179

VII– SİGORTA TAHKİMİNDE UYGULAMA SORUNLARI

1179

1– Tahkime olan güvenin sarsılmış olması

1179

2– Genel olarak yapılması gerekenler

1180

3– Hakemler, eksik belgeleri tamamlatabilmeli, gerektiği kadar bilirkişi incelemesi yaptırabilmeli, HMK’nın tahkime ilişkin hükümleri uyarınca hareket edebilmelidirler

1180

4– Tarafsız davranamayan hakemler listeden (süresiz) çıkarılmalıdır

1180

5– Hakemler “taleple bağlılık” ilkesine uymak zorundadırlar

1181

6– Avukatlık yapan ve sürekli tahkime başvuran kişilerin de kendiliklerinden hakemlikten çekilmeleri, onlar için onurlu bir davranış olacaktır

1181

7– Sigorta şirketlerinin avukatları aynı savunmaları yinelememelidirler

1182

8– Sakatlık raporlarına itirazlar iyi öğrenilmeli; Tahkimdeki incelemelerde zaman kaybına neden olunmamalıdır

1182

Yirmialtıncı Bölüm

TRAFİK KAZALARIYLA İLGİLİ KURUMLAR

I– TÜRKİYE SİGORTA VE REASÜRANS ŞİRKETLERİ BİRLİĞİ

1183

1– Yasal düzenleme

1183

2– Birliğin amacı

1183

3– Birliğin görev ve yetkileri

1183

4– Örgüt yapısı

1184

5– Birlik çatısı altında faaliyet gösteren kurumlar

1184

II– TÜRKİYE MOTORLU TAŞIT BÜROSU

1185

1– Kuruluş amacı

1185

2– Büronun görevleri

1185

3– Büronun faaliyetleri

1186

4– Yeşil Kart (Green Card) sigorta poliçelerinden sorumluluk

1186

5– Dava Açma

1186

6– Yeşil Kart (Green Card) Sigortası konusunda yanlış uygulamalar

1186

III– SİGORTA BİLGİ VE GÖZETİM MERKEZİ

1187

1– Yasal düzenleme

1187

2– Yönetmelik

1188

3– Trafik Sigortaları Bilgi ve Gözetim Merkezi (TRAMER)

1188

4– TRAMER’den bilgi isteme (Sorgulama)

1190

5– Sorgulama nasıl yapılacak

1190

Yirmiyedinci Bölüm

ARDILLIK VE DÖNME (RÜCU) DAVALARI

I– ARDILLIK

1191

1– Tanım

1191

2– Türk Ticaret Kanunu’nda ardıllık

1191

3– Borçlar Kanunu’nda ardıllık

1192

4– Trafik Kanunu’nda ardıllık

1192

5– Sigortacılık Kanunu’nda ardıllık

1193

6– Güvence Hesabı’nda ardıllık

1193

II– DÖNME (RÜCU) HAKKI

1193

1– Tanım

1193

2– Ortaklaşa sorumlulukta rücu

1194

3– Trafik Sigortasında rücu

1194

4– Zorunlu Koltuk ve Taşıma Sigortalarında

1196

5– Çalıştıranın çalıştırdığı kişiye dönme hakkı

1197

6– Sosyal Güvenlik Kurumu’nun rücu hakkı

1197

7– Devletin (İdarenin) görevlilere rücu hakkı

1198

III– ORTAKLAŞA SORUMLULUKTA DÖNME (RÜCU) HAKLARI

1199

1– Ortaklaşa sorumluluk

1199

2– Dış ilişkide ortaklaşa sorumluluk

1200

3– İç ilişkide ortaklaşa sorumluların birbirlerine rücu hakkı

1203

a) İç ilişkide, birden çok kişinin birlikte zarara neden olmaları durumunda, zararın paylaştırılması ve rücu koşulları

1204

b) İç ilişkide, aynı borçtan değişik hukuksal nedenlerle sorumlulukta rücu koşulları

1204

aa) Ortak defiler

1205

bb) Kişisel defiler

1205

c) Aynı borçtan değişik hukuksal nedenlerle sorumlulukta, ortakların birbirlerine karşı yükümlülükleri

1206

4– Dönme (rücu) hakkı ve koşulları

1207

5– Dönme (rücu) hakkının kapsamı ve miktarı

1208

6– Dönme (rücu) hakkının kaybedilebileceği durumlar

1209

7– Ortaklaşa sorumlulukta zamanaşımının kesilmesi

1210

8– Karayolları Trafik Kanunu’na göre rücuda zamanaşımı

1210

a) Süresi

1210

b) Zamanaşımının kesilmesi

1211

Yirmisekizinci Bölüm

TRAFİK KAZALARINDA ZAMANAŞIMI SÜRELERİ

I– YASA HÜKMÜ

1213

II– ZAMANAŞIMI SÜRELERİ

1213

1– Ölümlerde ve bedensel zararlarda

1213

2– Maddi hasarlarda

1214

3– Manevi tazminat isteklerinde

1214

4– Yükümlülerin birbirlerine dönme haklarında süre

1214

III– UZAMIŞ CEZA ZAMANAŞIMI

1214

1– Trafik kazalarında ceza zamanaşımı tüm sorumlulara uygulanır

1214

2– Ceza zamanaşımı sigortacıya da uygulanır

1215

3– Ceza zamanaşımı dolduktan sonraki dava süresi

1216

4– Ceza zamanaşımının uygulanma koşulları

1216

5– Ceza zamanaşımının uygulanamayacağı durumlar

1218

6– Teknik arızadan kaynaklanan kazalarda ceza zamanaşımı uygulanacak mıdır?

1219

IV– TRAFİK–İŞ KAZALARINDA ZAMANAŞIMI SÜRELERİ

1221

V– YOLCU TAŞIMADA ZAMANAŞIMI

1221

VI– ZAMANAŞIMININ BAŞLANGICI

1222

1– Tazminat sorumlularının öğrenilmesi

1222

2– Zararın öğrenilmesi

1223

VII– ZAMANAŞIMININ KESİLMESİ

1224

1– Dava açılmasıyla, zararın tümü için zamanaşımının kesilmesi

1224

2– Ortaklaşa sorumlulardan biri hakkında kesilen zamanaşımının, tümü hakkında kesilmesi

1224

VIII– SİGORTALARDA ZAMANAŞIMI SÜRELERİ

1226

I– Trafik Sigortasında zamanaşımı

1226

a) Yasa hükmü

1226

b) Sigorta Genel Şartları

1227

c) Sigortacıya uygulanacak zamanaşımı süreleri

1227

d) Dönme (rücu) davalarında süre

1227

2– İsteğe bağlı sigortada zamanaşımı

1227

3– Zorunlu Koltuk Sigortasında zamanaşımı

1228

4– Özel sigortalarda zamanaşımı

1228

Yirmidokuzuncu Bölüm

TAZMİNAT DAVALARINDA FAİZ

I– YASAL FAİZ

1229

1– Geçmişten bugüne faiz

1229

2– 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nda yasal faiz

1230

II– TİCARİ TEMERRÜT FAİZİ

1230

1– Kavram

1230

2– Yasalardaki hükümler

1231

3– Ticari faizin (avans faizinin) uygulanacağı yerler

1232

III– HAKSIZ FİİLLERDE FAİZ BAŞLANGICI

1233

Otuzuncu Bölüm

ÖLÜM VE BEDENSEL ZARARLAR NEDENİYLE TAZMİNAT HESAPLARI

I– TAZMİNAT HESAPLAMA İLKELERİ

1235

1– Tazminat hesapları, sorumluluk hukuku ilkelerine göre yapılır

1235

2– Haksız eylemlerde zarar başlangıcı, olay tarihidir

1236

3– Gerçek belli iken varsayımlara dayanılamaz

1236

4– Tazminat, yaşam sürelerinin sonuna kadar hesaplanmalıdır.

1237

II– TAZMİNAT HESABININ UNSURLARI

1237

1– Olay ve kusur değerlendirmesi

1237

2– Zarar sürelerinin belirlenmesi

1238

a) Yaşam tabloları

1238

b) Yaşam (zarar) sürelerini belirleme tarihi

1239

c) Destekten yoksunlukta zarar süreleri

1239

d) Beden gücü kayıplarında zarar süreleri

1240

e) Çalışanlar yönünden “aktif dönem” sürelerinin tespiti

1241

3– Bedensel zararlarda geçici veya sürekli güç kaybının tespiti

1241

4– Ölümlerde destek payları

1244

5– Tazminatın parasal ölçüsü

1244

6– Hesap unsurlarının zarar türlerine göre sıralaması

1246

a) Ölüm nedeniyle destekten yoksunlukta tazminat hesabının unsurları

1246

b) Bedensel zararlarda tazminat hesabının unsurları

1247

III– TAZMİNAT HESAPLAMA EVRELERİ

1247

1– Hesap unsurlarının belirlenmesi ve değerlendirilmesi

1247

2– Tazminat hesabına esas kazançların veya parasal değerlerin belirlenmesi

1247

3– Tazminatın hesaplanması

1248

4– Tazminatın netleştirilmesi

1248

a) Ölüm nedeniyle destekten yoksunlukta tazminattan indirimler

1249

b) Bedensel zararlarda indirimler

1249

c) Tazminat tutarlarından indirilmeyecek edinimler

1250

aa) Ölüm nedeniyle destekten yoksunlukta neler indirilmez

1250

bb) Bedensel zararlarda neler indirilmez

1251

IV– TAZMİNAT HESAPLARI

1251

1– Ölüm ve bedensel zararlar nedeniyle tazminat hesaplarının özellikleri

1251

a) Geleceğe yönelik varsayımsal hesaplardır. Çünkü:

1251

b) Tazminat hesapları matematiksel işlemleri gerektirmektedir.

1251

2– Matematiksel işlemler

1252

3– Geleceğe yönelik hesaplama

1252

4– Taksitle kapital oluşturma işlemi

1253

5– Birleşik faiz ve birleşik iskonto işlemleri

1254

6– Kapital oluşturma formülleri

1255

7– Devre sonu mu, devre başı mı tartışması

1255

8– Ölüm ve bedensel zararlar nedeniyle tazminat hesaplarında matematiksel işlemler

1256

a) İşleyecek dönem zarar hesaplarında matematiksel işlemler

1256

b) İnsan zararlarının hesabında formüllerin kullanılması

1257

9– Zarar hesaplarında formüllerin anlamı ve işlevi

1258

V– FORMÜLLER

1258

1– Genel olarak

1258

2– Ortak bir formül kullanılmasının gerekliliği

1259

VI– YARGI’DA GEÇMİŞTEN BUGÜNE HESAPLAMA FORMÜLLERİ

1260

1– Devre sonu ödemeli ortalama kazanç ve sabit rant formülü ile (%5) artırım ve iskonto değerli dönem

1260

2– Devre sonu ödemeli ortalama kazanç ve sabit rant formülü ile (%10) artırım ve iskonto değerli dönem

1262

3– Progressif rant hesabı dönemi

1263

VII– SİGORTALARIN UYGULADIKLARI HESAPLAMA YÖNTEMLERİ

1266

1– Trafik Sigortası Genel Şartlarına göre hesaplama yöntem ve formülü

1266

2– Devre başı ödemeli belirli süreli rant formülü hakkında açıklamalar

1266

3– Devre başı ödemeli belirli süreli rant formülüne göre hesaplama örnekleri

1268

4– Raporlar açık ve anlaşılır olmalı

1270

VIII– FORMÜLLERİN KARŞILAŞTIRILMASI

1271

1– Karşılaştırmanın nasıl yapılacağı

1271

2– Hesap unsurları

1271

3– Formüllerin karşılaştırılması

1272

4– Karşılaştırma sonuçlarının değerlendirilmesi

1272

5– İnsan zararları için en uygun formül

1273

6– Kurumlar arası uyum sağlamanın ve ortak uygulamanın gerekliliği

1274

XI– RAPOR PLANLARI

1275

1– Destekten yoksun kalma hesaplarında rapor bölümleri

1275

2– Bedensel zararlarda rapor bölümleri

1279

EKLER

DİLEKÇE ÖRNEKLERİ

1285

RAPOR ÖRNEKLERİ

1319

1– Ölüm nedeniyle destekten yoksunluk rapor örnekleri

1321

2– Bedensel zararlar nedeniyle tazminat rapor örnekleri

1351

3– Üç ayrı formüle göre aynı hesap unsurlarının tazminat olarak değerlendirilmesi

1393

TABLOLAR

1417

Yararlanılan Kitaplar ve Yazılar

1439

Kavram Dizini

1449

Yazarın Yayınevimizce Yayınlanan Kitapları

1460

Çelik Ahmet Çelik

İÇİNDEKİLER

Beşinci Baskıya Önsöz

Dördüncü Baskıya Önsöz

VII

Üçüncü Baskıya Önsöz

İkinci Baskıya Önsöz

Birinci Baskının Önsözü

XIII

Giriş

GENEL OLARAK TRAFİK KAZALARI

I– TANIMLAR

1– Trafik kazası tanımı

2– Trafik kazası sayılmanın koşulları

3– Trafik kazalarıyla ilgili bazı tanımlar

II– TRAFİK KAZASI TÜRLERİ

1– Araç türüne göre trafik kazaları

2– Zarar türüne göre trafik kazaları

3– Kaza yerine göre trafik kazaları

4– Oluş biçimlerine göre trafik kazası türleri

5– Sürücülere göre kaza türleri

6– Sorumluluklara göre kaza türleri

7– Trafik kazası sayılmayan ve sayılmaması gereken olaylar

8– Yasalara göre trafik kazası türleri

III– ZARAR SORUMLULARI

Birinci Bölüm

KARAYOLLARI TRAFİK KANUNU’NUN UYGULAMA ALANI

I– YER BAKIMINDAN UYGULAMA ALANI

1– Kaza karayollarında meydana gelmelidir

2– Karayolu sayılan ve yasa kapsamında bulunan yerler

3– Karayollarının sınırı

4– Uygulamada duraksama yaratan olaylar ve yerler

5– Karayolu sayılmayan ve Yasa’nın uygulanmayacağı yerler

6– Karayoluyla bağlantısı olmamasına karşın, Yasa kapsamında olan yerler

II– MOTORLU ARAÇLAR BAKIMINDAN UYGULAMA ALANI

1– Motorlu araç tanımı

2– Motorlu araç sayılmanın koşulları

a) Kendi itici gücü ile çalışması

b) Bir yerden bir yere gidebilmesi

c) Toprak üzerinde hareket etmesi

3– Yasa kapsamındaki motorlu araçlar

4– Yasa kapsamında olması gereken motorlu araçlar

İkinci Bölüm

MOTORLU ARAÇ İŞLETENLER

I– GENEL OLARAK

1– Yasal düzenlemeler

2– Araç sahibi ve işleten sayılmanın koşulları

3– Sorumluluk koşulları

4– Sorumluluk nedenleri

II– İŞLETENLER

1– Araç sahibi

2– İşyerlerinde kullanılan araçların sahip ve işletenleri

3– Personel taşıma araçlarının işletenleri

4– Ticari amaçla motorlu araç işletenler

5– Yolcu taşımacılarının “taşımacı” ve “işleten” olarak sorumlulukları

6– Mülkiyeti muhafaza kaydıyla satışta alıcı sıfatıyla sicilde kayıtlı görülen ile ariyet veya rehin alan kişilerin “işleten” sayılması

7– Uzun süreli araç kiralamada kiracının “işleten” olarak sorumluluğu

III– İŞLETENİN BELİRLENMESİ

1– Araç sorumlularının belirlenmesi

2– Araçların trafik siciline tescil ettirilmesi zorunluluğu

3– Araçların satış ve devirlerinde araç sahibi veya işletenin belirlenmesi

4– Resmi satış yapılmadan işleten sıfatının alıcıya geçmesi (ayrık durum)

5– İcra yoluyla araç satışlarında alıcının sorumluluğunun başlangıcı

6– Araçlara konulan hacizlerin ve satışların geçerliği

7– Araç devirlerinin sigortacıya bildirilmesi

8– Miras ortaklığında “işleten” sıfatı

Üçüncü Bölüm

MOTORLU ARAÇ İŞLETENLERİN SORUMLULUĞU

I– GENEL OLARAK

1– Yasal düzenlemeler

2– Sorumluluk nedenleri

3– Sorumluluk koşulları

II– MOTORLU ARACIN İŞLETİLMESİ

1– Yasa hükmü ve motorlu araç işletenlerin sorumluluğu

2– Motorlu aracın işletilmesi

a) Makine tekniği (mekanoteknik) görüşü

b) Trafiğe çıkarma (trafik tekniği) görüşü

5– Motoru çalışan ve trafiğe çıkarılan her araç, hareket halinde olsun olmasın, her durumda “işletilme” halindedir

III– SORUMLULUĞUN HUKUKSAL NİTELİĞİ

1– Tehlike sorumluluğu

2– İşletme tehlikesi ve işletme sorumluluğu

3– İşletenin sorumluluğuna ilişkin 85. maddenin 3. fıkrası hakkında

IV– SORUMLULUK KOŞULLARI

1– Zarar, “işletilme halinde” olan bir motorlu araçtan kaynaklanmalıdır

2– Zararı doğuran motorlu araç “işletilme” halinde olmalıdır

3– Motorlu araçtan kaynaklanan bir “zarar” doğmuş olmalıdır

4– Zarar, sürücünün veya yardımcı kişilerin kusurundan kaynaklanmalıdır

5– İşleten, araçtaki bozukluktan (teknik arızadan) sorumludur

6– İşleten (taşımacı), “işletme kusurlarından” sorumludur

7– İşleten, imalât hatalarından sorumlu tutulabilir mi?

8– Motorlu araç işletilmesinin ağır ve tehlikeli işlerden olması nedeniyle, işletenlerin (işveren olarak) önlem alma yükümlülükleri

9– İşletenlerin, araç sürme sürelerine uyulmasını sağlama yükümlülükleri

10– İşletenin, motorlu aracın işletilmesi sırasında, çalışanların birbirlerine verdikleri zarardan “işveren” olarak sorumluluğu

11– İşletenin “taşımacı” olarak, yolcuların birbirlerine verdikleri zarardan sorumluluğu

V– İŞLETEN GİBİ SORUMLU OLANLAR

1– Motorlu araçlarla ilgili mesleki faaliyette bulunanlar (Genel olarak)

2– Oto servis ve tamirhane sahiplerinin sorumlulukları

3– Galeri sahibinin, satış için bırakılan araçtan dolayı sorumluluğu

4– Otoparka ve garaja bırakılan araçlardan sorumluluk

5– Oto kiralama şirketlerinin “işleten” olarak sorumluluğu

6– Yarış düzenleyicilerinin sorumluluğu

7– Devlet ve kamu kurumlarının sorumlulukları

8– Motorlu aracı çalan veya gaspeden kişiler

9– Sürücü kursu işletenin ve eğitmenlerin sorumlulukları

VI– ÖZEL SORUMLULUK DURUMLARI

1– İşletenin, kazadan sonraki yardım çalışmalarına katılanların uğradıkları zararlardan sorumluluğu

2– İşletenlerin üçüncü kişilerin zararından ortaklaşa sorumlulukları

3– İşletenlerin birbirlerinin zararlarından sorumlulukları

4– Karayolunda çekilen araçlardan sorumluluk

5– Bagaj ve benzeri eşya dışındaki eşyalardan sorumluluk

6– İşletenin araç malikine karşı sorumluluğu

7– Hatır taşıması ile hatır için kullanma ve kullandırmada sorumluluk

8– Çalınmış ve gasbedilmiş araca bilerek binene karşı sorumluluk

101

9– Yarışta, yarışçı ve yardımcısı ile araç zararlarından sorumluluk

101

VII– UYGUN NEDENSELLİK BAĞI

101

1– Sorumluluk için uygun nedensellik bağının gerekliliği

101

2– Genel olarak kaza nedenleri

102

3– Uygun nedensellik bağının kolayca belirlenemediği olaylar

103

4– Dış etkenlerin kazaya neden olması durumunda, işleten ve sürücünün sorumluluğu yönünden “nedensellik bağı”nın kesilmesi

104

5– Kasıtlı eylemlerde işletenin sorumluluğu yönünden nedensellik bağının kesileceği; “kasıt” ve “kaza” kavramlarının bir arada olamayacağı görüşü

106

VIII– İŞLETENİN SORUMLULUKTAN KURTULUŞ NEDENLERİ

108

1– Yasal düzenlemeler

108

2– Sorumluluktan kurtuluş koşulları

109

3– İşleteni sorumluluktan kurtaran genel kurtuluş nedenleri

110

a) Zarar görenin tam ve ağır kusuru

110

b) Üçüncü kişinin tam kusuru

111

c) Zarar görenin ve üçüncü kişinin ortaklaşa kusuru

112

d) İşleteni sorumluluktan kurtaran üçüncü neden: Mücbir sebep

112

4– Aracın çalınmasında işletenin kusuru yoksa, sorumlu tutulamaz

115

5– Gasp ve soygun olaylarında taşımacının sorumluluğu

116

IX– İŞLETENİN, SORUMSUZLUĞUNU KANITLAMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ

117

1– İşletenin, sorumluluktan kurtulabilmesinin koşulları

117

2– İşletenin “taşımacı” olarak “işletme kusurları”

118

3– İşletenin “işveren” olarak önlem alma yükümlülükleri

121

X– SORUMLULUĞUN AZALTILMASI VE KALDIRILMASI YASAĞI

125

1– Genel olarak

125

2– Karayolları Trafik Kanunu’nun sözleşme yasağına ilişkin hükümleri

126

3– Türk Ticaret Kanunu’nun sözleşme yasağına ilişkin hükümleri

127

XI– TAŞIMACININ “İŞLETEN” OLARAK SORUMLULUĞU

129

1– Motorlu araç işleten olarak

129

2– Motorlu araç işletenin “taşımacı” olarak yolculara karşı sorumluluğu

130

3– Taşımacının, yolcuların birbirlerine verdikleri zarardan sorumluluğu

132

XII– İŞLETENLERİN “İŞVEREN” OLARAK SORUMLULUKLARI

133

Dördüncü Bölüm

İŞLETEN VE SÜRÜCÜ DIŞINDA KAZA SORUMLULARI

I– YAYALAR

137

1– Genel olarak yayaların sorumlukları

137

2– Yasada ve Yönetmelikte yayalara ilişkin kurallar

137

3– Yayaların trafikte tehlike yaratması ve kusur değerlendirmesinde yanılgılar

138

4– Yayaların ceza sorumlulukları

139

II– MOTORSUZ TAŞIT VE BİSİKLET SÜRÜCÜLERİ

142

1– Yasa hükmü

142

2– Kurallar

142

3– Seyyar satıcılar

142

III– YOLCULAR

143

1– Yolcuların sorumlulukları

143

2– Hatır yolcuları

143

IV– HAYVAN TUTUCUNUN SORUMLULUĞU

143

1– Borçlar Kanunu’na göre

143

2– Türk Ceza Kanunu’na göre

144

3– Trafik Kanunu’na göre

144

V– EV BAŞKANI İLE VELİ VE VASİNİN SORUMLULUĞU

144

1– Yasa hükmü

144

2– Çocukların ve ayırtım gücünden yoksun olanların kazaya karışmaları durumunda kimlerin ve nasıl dava edilmeleri gerektiği hakkında

145

VI– İMALATÇININ SORUMLULUĞU

145

VII– BİNA VE YAPI ESERİ MALİKİNİN SORUMLULUĞU

146

1– Borçlar Yasasına göre

146

2– Ceza Yasasına göre

146

3– Trafik Yasasına göre

147

VIII– SİGORTACININ SORUMLULUĞU

148

1– Zorunlu Mali Sorumluluk (Trafik) Sigortası

148

2– İsteğe bağlı sorumluluk sigortası

148

3– Zorunlu Karayolu Taşımacılık Mali Sorumluluk Sigortası

148

4– Karayolu Yolcu Taşımacılığı Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortası

149

5– Güvence Hesabının sorumluluğu

150

6– Uluslararası Yeşil Kart (Green Card) Sigorta Poliçesi

151

7– Motorlu Kara Taşıt Araçları Kasko Sigortası

152

8– Birleşik (Paket) Sigorta Poliçesi

153

9– Ferdi Kaza Sigortası

153

10– Karayolu turist taşıma araçları zorunlu sigortaları

153

Beşinci Bölüm

TRAFİK KAZALARINDA ORTAKLAŞA VE ZİNCİRLEME SORUMLULUK

I– KONUYA GİRİŞ

155

1– Trafik kazalarında sorumluluk ve sorumlular

155

2– Ortaklaşa sorumlulukta zarar görenlerin hakları

155

3– Ortaklaşa sorumluların birbirlerine dönme (rücu) hakları

156

II– YASALAR VE TANIMLAR

156

1– Türk Borçlar Kanunu hükümleri

156

2– Önceki Borçlar Kanunu hükümleri

158

3– Karayolları Trafik Kanunu

159

4– Ortaklaşa sorumlulukta sorumlu tipleri

160

5– Ortaklaşa sorumlulukta kavram arayışı

160

6– İki sorumluluk türü arasındaki farklar

161

III– ORTAKLAŞA SORUMLULUKLARIN İNCELENMESİ

163

1– Birden çok kişinin birlikte bir zarara neden olmaları

163

2– Aynı zarardan birden çok kişinin değişik nedenlerle ortak sorumluluğu

166

IV– ALACAKLININ SORUMLULUKLARI

168

1– Alacaklı diğerlerinin zararına olarak borçlulardan birinin durumunu iyileştirirse, bunun sonuçlarına katlanır

168

2– Alacaklının, aynı zarardan, değişik hukuksal nedenlerle, ortak sorumlulardan biri hakkında feragati farklı sonuçlar doğurur

169

3– Alacaklının borçlulardan biriyle yaptığı ibra sözleşmesinin etkileri

170

V– ORTAKLAŞA SORUMLULUKTA DIŞ İLİŞKİ – İÇ İLİŞKİ

171

1– Genel olarak

171

2– Dış ilişki

171

3– İç ilişki

177

a) İç ilişkide, birden çok kişinin birlikte zarara neden olmaları durumunda, zararın paylaştırılması ve rücu koşulları

178

b) İç ilişkide, aynı borçtan değişik hukuksal nedenlerle sorumlulukta rücu koşulları

180

aa) Ortak defiler

181

bb) Kişisel defiler

182

c) Aynı borçtan değişik hukuksal nedenlerle sorumlulukta, ortakların birbirlerine karşı yükümlülükleri

183

d) Trafik–iş kazalarında, Kurum’un rücu alacağı ve iç ilişki uygulaması

184

VI– ORTAKLAŞA SORUMLULUKTA KUSUR DEĞERLENDİRMESİ

187

1– Zarar görenin kusuru yoksa, sorumlular arasındaki kusur oranlarının ayrıntılarıyla belirlenmesi gerekmez

187

188

3– Sigorta şirketlerinin, sigortalısının kusuruna göre değil, ortaklaşa sorumluluk kurallarına göre tazminat ödeme yükümlülüğü

191

VII– İÇ İLİŞKİDE RÜCUNUN KAPSAMI VE ZAMANAŞIMI

193

1– Türk Borçlar Kanunu 73. maddesine göre rücu zamanaşımı

193

2– Dönme (rücu) hakkı ve koşulları

193

3– Dönme (rücu) hakkının kapsamı

194

4– Rücu edilebilecek miktar

195

5– Dönme (rücu) hakkının kaybedilebileceği durumlar

196

6– Ortaklaşa sorumlulukta zamanaşımının kesilmesi

197

7– Karayolları Trafik Kanunu’na göre rücuda zamanaşımı

197

Altıncı Bölüm

DEVLETİN TRAFİK KAZALARINDAN KAMUSAL SORUMLULUĞU

I– GENEL OLARAK

199

1– Hizmet kusuru nedeniyle sorumluluk

199

2– Yasal düzenlemelerde ve denetimlerde yetersizlik

199

II– DEVLETİN TRAFİK KAZALARINDAN SORUMLULUĞU

200

1– Trafik kazalarından dolayı Devlet sorumlu tutulabilir mi ?

200

2– Devletin Anayasal sorumluluğu

201

3– Ulaşım politikaları ve hizmet kusurları

201

III– KAMU KURULUŞLARININ SORUMLULUĞU

204

1– Kamu yapılarından sorumluluk

204

2– Karayolları İdaresinin sorumluluk ve yükümlülükleri

204

3– Karayolu yapım, bakım ve onarım çalışmalarından sorumluluk

205

4– Emniyet Genel Müdürlüğü’nün ve trafik kuruluşlarının görev ve yetkileri

207

5– Belediyelerin sorumluluk ve yükümlülükleri

208

6– Yolcu taşımada Devletin sorumluluk ve yükümlülükleri

208

7– Yabancı plakalı araçlardan sorumluluk

210

8– Sigortasız olarak yurda giren yabancı plakalı araçlardan ilgili Bakanlığın sorumlu olduğuna ve tazminat istenebileceğine ilişkin üç karar örneği

213

9– Sigortasız yabancı plakalı araçların neden olduğu kazalardan dolayı ilgili Bakanlıklara karşı nasıl dava açılacak

216

IV– DEMİRYOLLARI İDARESİNİN SORUMLULUĞU

217

1– Genel olarak

217

2– Trenlerle taşınan yolculara ve eşya sahiplerine karşı sorumluluk

218

3– Demiryolları İdaresinin üçüncü kişilere karşı sorumluluğu

218

4– DDY’nin genel hükümlere göre sorumluluğu

222

5– Demiryollarıyla ilgili ceza sorumluluğu

222

V– ÖZEL SORUMLULUK HALLERİ

222

1– Görevi sırasında trafik kazası geçiren kamu çalışanlarından dolayı Devletin kusursuz sorumluluğu

222

2– Trafik kazası nedeniyle açılan tazminat davasının geç sonuçlanması “hizmet kusuru” sayılabilir mi?

223

VI– DANIŞTAY KARARLARI

224

1– Karayolu yapım ve bakımından sorumlulukla ilgili kararlar

224

2– Trafik işaret ve uyarı levhalarından sorumluluk

226

3– İdarenin yol ve trafik güvenliğini sağlama yükümlülüğü

229

4– Trafik tesçil kayıtlarından sorumluluk

231

5– Yabancı plakalı araçların sigortasız yurda girmesinden sorumluluk

232

6– Görevi sırasında trafik kazası geçirenlere ilişkin Danıştay kararları

233

Yedinci Bölüm

TRAFİK SUÇLARI

I– TANIMLAR VE KAVRAMLAR

237

1– Trafik suçları

237

2– Eylem biçimlerine göre trafik suçu türleri

237

a) Kurallara aykırı eylem ve işlemler

237

b) Tehlike suçları

237

c) Zarar suçları

238

3– Ceza Yasasına göre suç türleri

239

a) Kasıtlı suç

239

b) Taksirli suç

239

c) Taksirin türleri

239

d) Taksirli suçlarda “kusur” koşulu

240

e) Taksirli suçlarda ceza verilemeyecek veya ceza indirimi yapılacak durumlar

241

4– Şikâyete bağlı olan–olmayan suç ayrımı

241

5– Şikâyet süresi

242

6– Şikâyetten vazgeçmenin ceza kovuşturmasına etkisi

242

7– Şikâyetten vazgeçmenin hukuk davasına etkisi

242

II– CEZA SORUMLULUĞUNDA NEDENSELLİK BAĞI

243

1– Cezalandırma koşulu

243

2– Öne geçen neden

244

3– Önceki ve sonraki olaylar arasında nedensellik bağı kurulabilen durumlar

245

4– Ortak kusurlarda nedensellik bağı

245

III– TRAFİK SUÇLARI

246

1– Karayolları Trafik Kanunu’nda trafik suçları

246

2– Türk Ceza Kanunu’na göre trafik suçları

247

3– Kasıtlı suçlar trafik suçu değil, adi suçtur

247

IV– TRAFİK SUÇLULARI

249

1– Sürücüler

249

2– Yayaların ceza sorumlulukları

256

3– İşletenlerin ceza sorumlulukları

262

4– Hayvan tutucuların ceza sorumlulukları

264

5– Yapı ve tesis sahiplerinin ceza sorumlulukları

265

V– TAKSİRLE ÖLDÜRME SUÇU

267

1– Taksirli suç

267

2– Taksirle öldürme suçu

268

3– Taksirli suçlarda “kusur” koşulu

268

4– Taksirle öldürme suçunun özellikleri

268

5– Trafik kazalarında “kast” veya “olası kast” söz konusu olabilir mi?

269

6– Aile bireylerinin ölümü halinde ceza verilmemesi

270

VI– TAKSİRLE YARALAMA SUÇU

270

1– Trafik kazalarında taksirle yaralama

270

2– Taksirle basit yaralama (m.89/1)

271

3– Taksirle ağır yaralama (m.89/2)

271

4– Taksirle yaralamanın çok ağır sonuçlar doğurması (m.89/3)

272

5– Birden çok kişinin yaralanması

273

6– Taksirle yaralama suçunun şikâyete bağlı olması

274

7– Trafik kazasında yaralama, “kast” veya “olası kast” olarak nitelenebilir mi ?

275

8– Sonucu nedeniyle ağırlaşmış suç

277

9– Aile bireylerinin yaralanması halinde ceza verilmemesi

277

VII– TRAFİK GÜVENLİĞİNİ TEHLİKEYE SOKMA SUÇLARI

277

1– Genel olarak

277

2– Ulaşım güvenliğini tehlikeye sokma suçu

280

3– Tehlikeli biçimde araç kullanma suçu

283

4– Alkol ve uyuşturucu madde etkisiyle araç kullanma

285

Sekizinci Bölüm

TRAFİK KURALLARI

I– GENEL OLARAK

297

1– Trafik kurallarının önemi ve işlevi

297

2– Genel olarak trafik kuralları

297

II– KURALLARA İLİŞKİN AYRINTILI AÇIKLAMALAR

299

1– Karayollarında trafik akışına uyma kuralları

299

2– Trafik işaretlerine uyma kuralları

299

3– Alkollü, uyuşturucu, keyif verici maddelerin etkisi altında araç sürme yasağı

300

4– Taşıt kullanma sürelerine uyma zorunluluğu

302

5– Hız sınırlarına uyma zorunluluğu

303

6– Dönüş kurallarına uyma zorunluluğu

304

7– Geçme kural ve yasaklarına uyma zorunluluğu

305

8– Şerit izleme, gelen trafikle karşılaşma, araçlar arasındaki mesafe, yavaş sürme ve geçiş kolaylığı sağlama kuralları

306

a) Şerit ileme

306

b) Gelen trafikle karşılaşma

306

c) Araçlar arasındaki mesafe

307

ç) Yavaş sürme ve yavaşlama

307

d) Geçiş kolaylığı sağlama

307

9– Kavşaklarda geçiş önceliğine ilişkin kurallar

307

10– İndirme ve bindirme kuralları

308

11– Duraklama ve park etme kuralları

308

12– Araçların ışıklandırılması kuralları

310

13– Araçların sürülmesi sırasındaki zorunluluklar ve yasaklar

310

14– Araçların yüklenmesine ilişkin kurallar

311

15– Bisiklet, motorlu bisiklet ve motosiklet sürücülerinin” uyacakları kurallar

312

16– Araç manevralarında uygulanacak kurallar

312

17– Yayaların uyacakları kurallar

313

18– Hayvanla çekilen, elle sürülen araçlara ilişkin kurallar

314

19– Yarış ve koşulara ait kurallar

315

20– Geçiş üstünlüğüne sahip araçlar ve sürme kuralları

316

21– Ses, Müzik, Görüntü ve Haberleşme Cihazlarının Kullanılması

317

22– Tedbirsiz ve saygısız araç sürme

318

23– Demiryolu geçitlerine ilişkin kurallar

318

24– Çocuk, hasta ve sakat taşıtları, gözleri görmeyen yayalar, yürüyüş kolları

319

25– Sürücülerin ve yolcuların koruyucu tertibat kullanma zorunluluğu

319

26– Park ücretinin alınması, araçların çektirilmesi ve kaldırılması ile muhafazası

320

III– TRAFİK KAZALARINA İLİŞKİN KURALLAR

321

1– Trafik kazalarına karışanlar ile ilgili kurallar

321

2– Trafik kazalarında yükümlülük

322

3– Trafik kazalarında sürücü kusurlarının tespiti ve asli kusur sayılan haller

322

4– Sürücü kusurlarının tesbiti

323

Dokuzuncu Bölüm

TRAFİK KAZALARINA EL KOYMA KOVUŞTURMA VE

CEZA YARGILAMASI

I– TRAFİK KAZASI

325

1– Motorlu araçların karıştığı kazalar

325

2– Motorlu taşıtların karışmadığı kazalara “trafik kazası” denilmemesi

325

3– Trafik kazası sayılmanın koşulları

326

II– TRAFİK KAZASINA EL KONULMASI

326

1– Kolluk güçlerinin ve trafik görevlilerinin yapmaları gerekenler

326

2– Trafik kazalarına el koyanların görev ve yetkileri

327

3– Trafik kazası tespit tutanağının düzenlenmesi

328

4– Trafik kazası tespit tutanağında kusuru etkileyecek açıklamalar hakkında

329

5– Kaza tutanaklarında aşağıdaki bilgilere yer verilmelidir

330

6– Kaza inceleme görevlileri ve bilirkişiler

330

III– SAVCILIK SORUŞTURMA AŞAMASI

331

1– Soruşturma işlemleri

331

2– Kovuşturmaya yer olmadığına ilişkin karar ve itiraz yolu

332

3– Kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilen durumlar

332

4– Savcılıkça, kaza yapan aracın trafik kaydına şerh düşülmesi

333

5– Kovuşturma aşamasında bilirkişi görevlendirme ve kusur raporu alınması

334

IV– CEZA DAVASI AŞAMASI

335

1– Ceza davasının açılması

335

2– Görevli mahkemeler

335

3– Suçlara uygulanan cezalar

336

V– SÜRÜCÜ BELGELERİNİN GERİ ALINMASI

337

1– Sürücü belgelerinin geçici olarak geri alınması

337

2– Çeşitli suçlardan mahkûm olanların sürücü belgelerinin geri alınması

338

3– Alkollü sürücülerin belgelerinin geri alınması

338

4– Uyuşturucu ve uyarıcı maddeler alan sürücülerin belgelerinin geri alınması

339

VI– CEZA DAVALARINDA KUSUR İNCELEMESİ

339

1– Bilirkişi atanması

339

2– Bilirkişi olarak atanabilecekler

340

3– Kusur değerlendirmesi

342

Onuncu Bölüm

TRAFİK KAZALARINDA CEZA–HUKUK İLİŞKİSİ

I– GENEL OLARAK

345

1– Cezada ve hukukta eylemin niteliği

345

2– Haksız eylemden doğan tazminat davalarında ceza–hukuk ilişkisi

345

II– CEZA MAHKEMESİ KARARLARININ HUKUK MAHKEMESİNE ETKİSİ

347

1– Kesin hüküm yönünden

347

2– Kesin kanıt olma yönünden

348

3– Zamanaşımı yönünden

349

4– Bekletici sorun yönünden

349

5– Ceza davasında alınan bilirkişi raporu yönünden

350

III– HUKUK HAKİMİNİN CEZA MAHKEMESİ KARARLARI KARŞISINDA DURUMU

351

1– Hukuk Hakimini bağlayan kararlar

352

2– Hukuk Hakimini bağlamayan kararlar

357

3– Hukuk hakiminin eylemin suç niteliğini araştırma yetkisi

363

IV– ŞİKÂYETTEN VAZGEÇMENİN TAZMİNAT DAVALARINA ETKİSİ

366

1– Karakolda veya Savcılıkta şikâyetten vazgeçme, tazminat hakkını ortadan kaldırmaz

366

2– Ceza mahkemesinde şikâyetten vazgeçmenin tazminat hakkına etkisi

366

3– Yargıtay kararları

367

4– Sorumlulardan biri hakkında feragatin, diğer sorumlulara etkisi

371

Onbirinci Bölüm

TRAFİK KAZALARINDAN KAYNAKLANAN TAZMİNAT DAVALARINDA KUSUR İNCELEMESİ

I– KUSUR

373

1– Tazminat ölçüsü olarak kusur

373

2– Kusurun türleri

375

3– Kusur ve zarar ilişkisi

376

4– Kusur incelemesinde sıra

376

II– HUKUK MAHKEMESİNDE KUSUR İNCELEMESİ

377

1– Genel olarak

377

2– Tazminat davalarında kusurun belirleyici işlevi

377

3– Kusur incelemesi için gerekli belgeler ve bilgiler

377

a) Kaza tutanakları

378

b) C. Savcılığı Soruşturma dosyasındaki belgeler

378

c) Ceza mahkemesi dosyasındaki belgeler ve duruşma tutanakları

378

ç) Taraf tanıkları

378

d) Kusur oranlarını etkileyebilecek başka kanıtlar

378

4– Tazminat davalarında kusur belirlemede ölçü “nedensellik bağı”dır

379

5– Bilirkişi seçimi ve raporların değerlendirilmesi

380

6– Raporlar arasındaki çelişkilerin giderilmesi gerekliliği

382

7– Keşif yapılmasını gerektiren durumlar

382

8– Ceza davasındaki bilirkişi raporlarının dikkate alınmasını gerektiren durumlar

383

9– Hukuk hâkiminin, ceza davasındaki bilirkişi raporu ile bağlı olmadığı durumlar

384

10– Ceza davasının sonucu beklenmeli midir?

385

11– Raporlara itirazların incelenmesi ve değerlendirilmesi

386

12– Zarar görenin kusuru yoksa, sorumlular arasındaki kusur paylaşımının ayrıntılarıyla belirlenmesi gerekmez

393

13– Tek yanlı kazalarda da bilirkişi incelemesine gerek yoktur

394

14– Zincirleme kazalarda kusur değerlendirmesi

395

15– Kaza teknik arıza sonucu meydana gelmişse

396

16– Araçtaki üretim ve onarım hatalarından kaynaklanan trafik kazaları

397

Onikinci Bölüm

TRAFİK KAZASI NEDENİYLE TAZMİNAT DAVALARI

I– GÖREVLİ MAHKEME

399

1– Genel olarak

399

2– Trafik kazalarında görevli mahkeme

400

3– Ortaklaşa sorumlular için ayrı davalar açılmışsa, bunların ortak mahkemede birleştirilmesi gerekir

402

4– Trafik kazaları ticari bir olay değildir

403

5– Görev konusunda çelişkili Yargıtay kararları

404

6– Sigorta şirketlerinin görev itirazından kaynaklanan sorunlar ve Ticaret Mahkemelerinde arabuluculuk

405

7– Trafik–İş kazalarında görevli mahkeme

408

8– Yolcu taşımada görevli mahkeme ticaret mahkemeleridir

410

9– Trafik kazalarında Tüketici Mahkemesinin görevli olduğu dava konuları

411

10– Ortak görevli mahkeme

412

11– Devlet ve kamu kurumlarının taşıtlarının karıştığı kazalarda görevli mahkeme

413

12– Karayolları İdaresi’nin yol kusurlarından ve trafik düzenlemelerinden sorumlu olması durumunda görevli mahkeme asliye hukuk mahkemesidir

413

13– Belediyelerin kent içi trafik düzenleme ve yol kusurlarından kaynaklanan trafik kazalarından dolayı sorumluluğunda “adli yargı” görevlidir

417

II– YETKİLİ MAHKEME

419

1– Genel yetkili mahkeme

419

2– Haksız fiilden doğan davalarda yetki

420

3– Davalının birden fazla olması halinde yetki

420

4– Sözleşmeden doğan davalarda yetki

421

5– Yolcu taşımada yetkili mahkeme

421

6– Şubeler ve tüzel kişilerle ilgili davalarda yetki

422

7– Sigorta sözleşmelerinden doğan davalarda yetki

422

8– Trafik kazalarında yetkili mahkeme

423

III– DAVA TÜRLERİ

424

1– Belirsiz alacak davası (6100/m.107/1)

424

2– HMK’nın 107. maddesinin kaldırılan 3. fıkrası hakkında

426

3– Kısmi dava (6100/m.109)

427

IV– TRAFİK KAZASI DAVA KONULARI

427

1– Ölüm nedeniyle tazminat davası

427

2– Yaralanma nedeniyle tazminat davası

428

3– Ruhsal sarsıntı nedeniyle manevi tazminat davaları

428

4– Araç hasarı nedeniyle tazminat davası

428

5– Yolcunun taşımacıya karşı tazminat davaları

428

6– Ticari veya özel eşya sahiplerinin taşımacıya karşı tazminat davaları

429

7– Bina ve yapılara verilen zarardan dolayı tazminat davası

429

8– Zarar görenlere tazminat ödeyenlerin “rücu” davaları

429

V– DAVACILAR

430

1– Ölenin desteğinden yoksun kalanlar

430

2– Ölümlerde yalnızca manevi tazminat isteyebilecek olanlar

431

3– Bedensel zarara uğrayanlar

432

4– Bedensel zarara uğrayan kişinin yakınlarının manevi tazminat istekleri

433

5– Aracı hasarlanan kişinin dava hakkı

433

6– Bina, yapı ve tesis sahiplerinin dava hakkı

434

7– Eşya sahiplerinin dava hakkı

434

8– Rücu hakkı sahiplerinin dava hakkı

434

VI– DAVALILAR

436

1– Araç sahibi ve işletenler

437

2– Sürücü ve yardımcıları

439

3– Sigortacı

440

4– Yolcu taşımada davalılar

440

a) Taşımacı

440

b) Taşımada görevli sürücü ve yardımcı kişiler

441

c) Karayoluyla yolcu taşımada sigortacılar

442

5– Trafik–İş kazalarında davalılar

443

6– Güvence Hesabı hangi durumlarda dava edilebilir

444

7– Güvence Hesabına başvurma koşulları

445

VII– DAVA AÇILMASI

445

1– Ölüm nedeniyle açılan davalarda

445

2– Bedensel zararlar nedeniyle açılan davalarda

446

3– Araç hasarı nedeniyle açılan davalarda

447

4– Eşya hasarları nedeniyle açılan davalarda

447

5– Tazminat haklarının güvenceye alınması önlemleri

448

VIII– DAVA DİLEKÇELERİ

449

1– Dava dilekçesi nasıl yazılmalı

449

2– Destek tazminatı dilekçesinde “konu” başlıkları

450

3– Bedensel zararlarda “konu” başlıkları

450

IX– KANITLAR

451

1– Olay ve kusur yönünden belgeler (Tüm trafik kazaları için)

451

2– Ölümlü olaylarda sunulacak deliller

451

3– Yaralanmalı olaylarda sunulacak deliller

452

4– İlgili yerlerden istenecek belge ve dosyalar

453

5– Araç hasarlarında sunulacak deliller

453

6– Gerekli olmayan belge ve bilgiler

454

7– Delil bildirme yükümlülüğü

455

8– Delillerin bildirilmesinde üç aşama

457

9– Delillerin bildirilme süresi ve biçimi

459

10– Delil listeleri

460

Onüçüncü Bölüm

ÖLÜM VE BEDENSEL ZARARLAR NEDENİYLE

BELİRSİZ ALACAK DAVASI

I– GENEL OLARAK

463

1– Tanım

463

2– Amaç

464

3– Belirsiz alacak davasının yararları

465

4– Belirsiz alacak davası hangi durumlarda açılabilir

465

5– Belirsiz alacak davası nasıl açılmalı

467

6– Belirsiz alacak davasında manevi tazminat nasıl istenebilir

467

II– BELİRSİZ ALACAK DAVASININ İŞLEVİ VE ÖZELLİKLERİ

468

1– Tazminat ve alacağın kesin olarak bilinemeyeceği durumlarda açılabilecek bir dava türü olması

468

2– Harca esas değer “kısmi istek” olarak algılanmamalıdır

469

3– Belirsiz alacak davasının son aşamasında belirlenen tazminat ve alacak tutarı için harç tamamlama işlemi “ıslah” değildir

470

4– Belirsiz alacak davasının açılmasıyla “zamanaşımı” dava sonuna kadar tüm tazminat ve alacaklar için kesilmiş olur

472

5– Belirsiz alacak davasında faiz başlangıcı

474

6– Belirsiz alacak davası ile kısmi dava birbirine karıştırılmamalıdır

475

III– BELİRSİZ ALACAK DAVASINDA DAVA DEĞERİNİN ARTIRILMASI

475

1– Dava değeri hangi aşamada artırılmalı

475

2– Tazminat veya alacak kesin belli olmadan dava değerinin artırılması durumunda, sonradan artan miktar için yeniden ve birkaç kez artırım yapılabilir mi?

476

3– Yargıtay bozma kararından veya Bölge Adliye Mahkemesi kaldırma kararından sonra dava değerinin artırılabilmesi

479

4– Yargıtay bozma kararından sonra dava değerinin artırılabileceğine ilişkin görüşler

482

5– İdari Yargıda “belirsiz” tam yargı davasında değer artırımı

485

6– Belirsiz alacak davasında kazanç artışlarının uygulanması

487

7– Sonuç olarak

488

IV– DAVA DEĞERİNİ ARTIRMADA “USULİ KAZANILMIŞ HAK” SORUNU

489

1– Usuli kazanılmış hak nedir ?

489

2– Usuli kazanılmış hak kuralının uygulanması, dava konusu hak ve alacağın ortadan kaldırılması veya kısıtlanması sonucunu doğurmamalıdır.

489

3– Yargıda “usuli kazanılmış hak” kuralı ve bunun eleştirisi

491

4– Usuli kazanılmış hak kuralının uygulanmayacağı yer ve ayrık durumlar

494

5– Asgari ücretin kamu düzeni gereği uygulanması zorunlu olduğuna ilişkin açıklamalar:

495

6– Anayasa Mahkemesi Bireysel Başvuru Kararı

496

V– USULİ KAZANILMIŞ HAK KURALI HAKKINDA GÖRÜŞ VE DEĞERLENDİRMELER

498

1– Yargıda hak arayan ve haklı çıkan birinin, hak ve alacağının tamamı, yasalarda bulunmayan usul kurallarına takılmadan hüküm altına alınabilmelidir

498

499

3– Bilirkişilerin yanılgıları, yanlış ve yetersiz raporlar düzenlemeleri, bu nedenle birkaç kez rapor alınması, hak kayıplarına neden olmamalıdır

500

Ondördüncü Bölüm

TRAFİK KAZALARINDA ÖLÜM NEDENİYLE TAZMİNAT DAVALARI

I– ÖLÜMÜN YOL AÇTIĞI ZARAR

501

1– Ölüm nedeniyle destekten yoksunluk

501

2– Destekten yoksunluğun tanımı

502

3– Destekten yoksunlukta yoksun kalınan nedir

502

4– Yargıtay kararlarına göre destekten yoksun kalanların zararları

503

5– Destekten yoksun kalma tazminatının özellikleri

505

II– KİMLER DESTEK OLABİLİR

506

1– Eşlerin birbirlerine destekliği

507

2– Ana babaların çocuklarına destekliği

508

3– Küçük yaştaki çocukların ana ve babalarına destekliği

509

4– Yetişkin evlatların ana babalarına destekliği

510

5– Kardeşlerin birbirlerine destekliği

512

6– Bazı ayrık durumlarda desteklik

512

III– DESTEKTEN YOKSUN KALANLAR

513

IV– DESTEK SAĞLAMA BİÇİMLERİ

514

1– Parasal desteklik

514

2– Yardım ve hizmet ederek desteklik

515

V– DESTEKTEN YOKSUNLUK SÜRELERİ

518

1– Eşlerin birbirlerine destekliğinde

518

2– Çocukların destekten yoksunluk süreleri

519

3– Çocukların ana babalarına destekliğinde süreler

520

4– Kardeşlerin destekten yoksunluk süreleri

521

VI– YAŞAM SÜRELERİNİN BELİRLENMESİ

521

1– Yaşam tabloları

521

2– Yaşam (zarar) sürelerini belirleme tarihi

522

VII– DESTEK PAYLARI

523

1– Kişilerin birbirlerine destekliği, mirasçılıktan bağımsız olduğu için, destek payları ile miras payları birbiriyle karıştırılmamalıdır

523

2– Destek paylarının, Sosyal Güvenlik Kurumlarının gelir bağlama oranlarına göre belirlenmesi doğru değildir

523

3– Destek payları nasıl belirlenmelidir

524

4– Paylaştırmada dikkate alınacak hususlar

524

5– Paylaştırma örnekleri

525

VIII– DESTEK DÖNEMLERİ

526

1– Aktif dönem – Pasif dönem ayrımı

526

2– İşlemiş dönem–işleyecek dönem ayrımı

528

IX– TAZMİNATIN PARASAL ÖLÇÜSÜ

528

1– Genel olarak

528

2– Bir işverene bağlı olarak çalışanların destekliğinde parasal ölçü

529

3– Gerçek kazançlar nasıl belirlenecektir?

530

4– Tüccarların, sanayicilerin, esnafın, serbest meslek sahiplerinin kazançları

531

5– Desteğin, malvarlığına “bedeni ve fikri” katkısı tazminatın ölçüsüdür

532

6– Üniversite, yüksek okul, meslek okulu öğrencilerinin, okullarını bitirdiklerinde alabilecekleri ücretlere göre tazminat hesaplanması gereği

533

7– Devlet memurlarının tazminat hesabına esas kazançları nasıl belirlenmeli

534

8– Sosyal Güvenlik Kurumu’na yatırılan prime esas kazançlar da, tazminat hesabına esas alınamaz

535

9– Yardım ve hizmet ederek desteklikte parasal ölçü

535

10– Pasif dönem zarar hesabının parasal ölçüsü

537

X– TAZMİNAT HESABINA KATILMAYACAK OLAN KAZANIMLAR

537

XI– TAZMİNATTAN İNDİRİMLER

539

1– Genel olarak

539

2– Destek tazminatından neler indirilmez

540

3– Destek tazminatından neler indirilir

541

4– Kusur indirimi

542

5– Dul eşin evlenme şansı indirimi

542

6– Küçük çocukların yetiştirme giderlerinin indirimi

545

7– Yetersiz ödemelerin tazminattan indirimi

546

8– İş kazalarında “kaza sigortası” dalından bağlanan gelirlerin indirimi

548

9– Hatır taşıması indirimi

548

10– Ölen desteğin zararlı sonuca etkisi nedeniyle hakkaniyet indirimi

550

XIV– DESTEK TAZMİNATININ HESAPLANMASI

550

1– İnsana verilen zararların gideriminde temel ölçü

550

2– Destek tazminatının hesaplanması

551

Onbeşinci Bölüm

TRAFİK KAZALARINDA BEDENSEL ZARARLAR NEDENİYLE

TAZMİNAT DAVALARI

I– BEDENSEL ZARARLAR

553

1– Tanım

553

2– Bedensel zararların niteliği ve tazminat isteminin nedenleri

553

3– Bedensel zarar türleri

553

II– GEÇİCİ TAM İŞGÖREMEZLİK

554

1– Tanım

554

2– Geçici işgöremezlik süresi

555

3– Geçici işgöremezlik, geçici güç kaybı olup, tedavi giderleri kapsamında değildir

556

4– Geçici güç kaybı, çalışan–çalışmayan, çocuk–yaşlı herkes için söz konusudur

557

5– Geçici işgöremezlikte öğrencinin yıl kaybetmesi

558

6– Geçici işgöremezlikte bakıcı giderleri

558

7– Hem geçici güç kaybı, hem bakıcı gideri istenemez

559

8– Geçici işgöremezlikte sigorta şirketlerinin sorumluluğu

560

9– Geçici işgöremezlik zararının değerlendirilmesi

561

10– Geçici işgöremezlik zararının hesaplanması

563

III– SÜREKLİ İŞGÖREMEZLİK (KALICI SAKATLIK)

564

1– Tanım

564

2– Sürekli işgöremezlik durumu

564

IV– YAŞAM BOYU BAKIM GİDERLERİ

567

1– Tanım

567

2– Yaşam boyu bakım gideri istenmesinin koşulları

567

3– Bakım işinin aile bireyleri için ağır bir külfet oluşturması

568

4– Bakım süresi ve zamanı

570

5– Bakım giderleri nasıl hesaplanmalı

570

6– Yaşam boyu bakım giderleri tedavi giderleri kapsamındadır

570

V– EKONOMİK GELECEĞİN SARSILMASINDAN DOĞAN KAYIPLAR

571

1– Yasa ve kavram

571

2– Ekonomik geleceğin sarsılmasından doğan kayıp örnekleri

571

3– Ekonomik geleceğin sarsılmasından doğan zarar hesabı

573

VI– CEZA YASASINA GÖRE BEDENSEL ZARARLAR

576

VII– BEDEN GÜCÜ KAYIPLARININ TESPİTİ

577

1– Beden gücü kayıpları hangi yönetmeliğe göre belirlenmelidir

577

2– Çalışma Gücü Kaybı ve Meslekte Kazanma Gücü Kaybı Oranı Tespit İşlemleri Yönetmeliği

580

3– Maluliyet Tespiti İşlemleri Yönetmeliği

584

4– Engellilik Yönetmelikleri

586

5– Trafik kazalarında sigorta ödemelerine ilişkin raporların geçerliği

588

6– Yargıtay Özel Dairesi’nin yanlış ve hukuka aykırı kararları

590

7– Beden gücü kayıplarının tespitine ilişkin uzmanların görüşleri

597

8– Raporlar arasındaki farklılıklar nasıl giderilebilir ?

602

9– Raporlar açık, anlaşılır ve gerekçeli olmalı

602

10– Çalışma Gücü Kaybı ve Meslekte Kazanma Gücü Kaybı Oranı Tespit İşlemleri Yönetmeliği’ne göre düzenlenecek raporlarda bulunması gerekenler

603

11– Engellilik Yönetmeliğine göre düzenlenen raporlar, haksız fiillerden kaynaklanan beden gücü kayıplarının tespitinde geçerli olamaz

604

12– İşgöremezlik dereceleri

604

13– Zorunlu Koltuk Sigortasında beden gücü kayıp oranının belirlenmesi

605

VIII– TEDAVİ GİDERLERİ

606

1– Tedavi giderleri ve kapsamı

606

2– Tedavi giderlerinin kanıtlanması ve hesaplanması

609

IX– TRAFİK KAZALARINDA TEDAVİ GİDERLERİ

609

1– Trafik kazalarında tedavi giderlerinden sorumluluk

609

2– Tedavi giderlerine ilişkin yasa değişikliği

610

3– Yasa değişikliğinden sonraki gelişmeler ve Yargıtay kararları

612

4– Sigorta Genel Şartlarında tedavi giderleri

615

5– Sigorta Genel Şartlarında değişiklik yapılmasına karşın Yargıtay kararlarının değişmemiş olması

617

6– Yargıtay’ın son kararlarında yanlış değerlendirmeler

622

7– Belgeli veya belgesiz tedavi giderleri sigorta şirketlerinden nasıl istenebilecek

623

X– BEDENSEL ZARARLARDA MANEVİ TAZMİNAT İSTENMESİ

625

1– Yaralanma nedeniyle manevi tazminat istenmesi

625

2– Bedensel zarara uğrayan kişinin yakınlarının manevi tazminat istekleri

626

XI– GÜÇ KAYBI TAZMİNATININ UYGULANMASI

626

1– Çalışanlar yönünden

626

2– Yaşlılar, emekliler, bir işi ve kazancı bulunmayanlar yönünden

629

3– Kendi ev hizmetlerini yapan ev kadınları yönünden

630

4– Ev hizmetlerinin tüm aile bireyleri tarafından yapıldığı ve onların da “güç kaybı tazminatı” isteme hakları bulunduğu kabul edilmelidir.

631

5– Küçük yaşta sakat kalan çocuklar için de güç kaybı tazminatı istenebilir.

632

6– Ağır engelli kişiler güç kaybı tazminatı isteyebilirler

635

7– Ayırtım gücünden yoksun, akıl hastalığı, akıl zayıflığı olan kişiler için de güç kaybı tazminatı istenebilir

635

8– Estetik zararlar için de “güç kaybı tazminatı” istenebilmelidir

636

XII– GÜÇ KAYBI TAZMİNATININ PARASAL ÖLÇÜSÜ

636

1– Çalışıp kazanç elde edenler yönünden

636

2– Kazanç elde etmeyenler yönünden

637

3– Devlet memurlarının tazminat hesabına esas kazançları nasıl belirlenmeli

637

4– Pasif dönem zarar hesabının parasal ölçüsü

638

5 Kazanç araştırması ve gerçek kazançların belirlenmesi

638

6– Tazminat hesabına esas “gerçek kazançlar”ın belirlenmesinde enflasyon koşullarının ve paranın alım gücünün gözetilmesi gerektiğine ilişkin görüşlerimiz

639

XIII– YAŞAM BOYU BAKIM GİDERLERİNİN HESAPLANMASI

640

1– Hesaplama süresi

640

2– Parasal değerlendirme

641

XIV– BEDENSEL ZARARLARDA TAZMİNATTAN İNDİRİMLER

642

1– Zorunlu indirimler

642

2– Zorunlu olmayan hakkaniyet indirimleri

642

XV– BEDENSEL ZARARLARDA HESAP RAPORUNUN HAZIRLANMASI

643

1– Tazminat hesabına esas bilgiler (hesap unsurları)

643

2– Hesaplama evreleri

644

3– Bedensel zararlarla ilgili hesap raporunun bölümleri

644

Onaltıncı Bölüm

TRAFİK KAZASINDAN ZARAR GÖRENLERİN

MANEVİ TAZMİNAT İSTEKLERİ

I– MANEVİ ZARAR

647

1– Tanım ve kavram

647

2– Manevi tazminat isteminin haklı nedenleri

648

3– Manevi zararların “tazminat” olarak değerlendirilmesi

650

II– MANEVİ TAZMİNATIN ANLAMI, AMACI VE İŞLEVİ

651

1– Tatmin görüşü

651

2– Telafi görüşü

653

3– Ceza görüşü

656

4– Caydırıcılık görüşü

657

5– Manevi tazminat konusundaki görüşlerin değerlendirilmesi

658

III– KİMLER MANEVİ TAZMİNAT İSTEYEBİLİR

661

1– Ölenin yakınlarının manevi tazminat istekleri

661

2– Bedensel zarara uğrayanın manevi tazminat isteği

665

3– Yaşam boyu bakıma muhtaç kişinin manevi zararı

667

4– Ağır bedensel zararlarda “yakınların” manevi tazminat isteyebilmeleri

669

IV– MANEVİ TAZMİNAT DAVASI NASIL AÇILMALI

686

1– Manevi tazminat konusunda başlangıçtaki belirsizlik

686

2– Yargıda manevi tazminat uygulaması

687

3– Belirsiz alacak davasında manevi tazminat istenmesi

689

4– Bilim çevrelerinin, belirsiz alacak davasında manevi tazminat istenmesine ilişkin görüşleri

690

5– Manevi tazminat miktarı başlangıçta açıklanırsa ölçüsüz bir istek olur

692

6– Manevi tazminat için ayrı bir dava açılması usul ekonomisine aykırı olacaktır

692

7– Manevi tazminat davasının, belirsiz alacak davası biçiminde açılması “manevi tazminatın bölünmezliği” ilkesine aykırı değildir

693

8– Yargıtay ve yargı, manevi tazminatın belirsiz alacak davası biçiminde açılmasını kabul etmelidir

694

9– İdari Yargıda manevi tazminat davasının belirsiz tam yargı davası biçiminde açılabileceği kabul edilmektedir

698

V– MANEVİ TAZMİNATA ÖLÇÜ ARAYIŞI

698

1– Manevi tazminata ortak bir ölçü bulunabilir mi?

698

2– Manevi tazminat, maddi tazminat benzeri bir yöntemle hesaplanabilir mi?

699

3– Manevi tazminat nasıl hesaplanacak, ölçüsü ne olacaktır?

700

4– Manevi tazminata ölçü ararken dikkate alınması gereken hususlar

701

5– Yargıcın gözönünde bulundurması gereken özel durumlar neler olabilir ?

701

6– Manevi tazminatın belirlenmesinde gözönünde bulundurulacak hususlar

704

a) Suçun ve eylemin niteliği

704

b) Olayın ve eylemin ağırlığı

704

c) Zarar görenin ve zarar verenin kişilikleri

705

d) Zarar görenin, zararı göze alması ile zararın doğmasında veya artmasında etkili olmasının dikkate alınması gereği

705

e) Meslek yaşamının sona ermesi ve ekonomik geleceğin sarsılmasında ölçü

706

VI– MANEVİ TAZMİNAT HESAPLAMA DENEMESİ

707

1– Manevi tazminat hesaplamada yöntem

707

2– Taban ve tavan belirleme

708

3– Özel durumların dikkate alınması ve değerlendirilmesi

709

VII– MANEVİ TAZMİNAT HESAPLAMA ÖRNEKLERİ

709

1– Hesaplama birimi

709

2– Ölüm nedeniyle destekten yoksunlukta

710

3– Ölenin, destek tazminatı isteyemeyecek olan yetişkin çocukları ile destekten yoksun kalanların birlikte açtıkları davada manevi tazminatın paylaştırılması

710

4– Beden gücü kayıplarında

711

Onyedinci Bölüm

TAZMİNATTAN İNDİRİMLER VE İNDİRİMLERDE SIRA

I– GENEL OLARAK

713

II– KAVRAMLAR VE TANIMLAR

713

1– Zarar ve tazminat

713

2– Zarardan ve tazminattan indirimler

714

3– İndirim türleri

715

a) Zarar hesabı sırasında yapılan zorunlu indirimler

715

b) Hakkaniyet indirimleri

715

4– İndirimlerde sıra

716

III– TAZMİNATTAN ZORUNLU İNDİRİMLER

717

1– Kusur indirimi

717

2– Haksız tahrik indirimi

718

3– Sosyal Güvenlik Kurumu gelirlerinin indirimi

719

4– Yetersiz ödemelerin indirimi

720

III– TAZMİNATTAN HAKKANİYET GEREĞİ İNDİRİMLER

722

1– Kavramlar ve yasa hükümleri

722

2– Zarar görenin (taşınanın) davranışlarının etkisi nedeniyle indirimler

723

a) Kavram

724

b) Maddenin anlam ve amacı

725

c) Zarar görenin, zararı doğuran fiile razı olması

726

d) Zarar görenin, zararın doğmasında etkili olması

726

e) Zarar görenin, zararın artmasında etkili olması

728

f) Taşınanın zararlı sonuca etkisi nedeniyle indirim konusunda görüşler

730

g) Hafif kusurlu tazminat yükümlüsünün yoksulluğa düşecek olması

733

3– Hatır taşıması indirimleri

734

VI– TAZMİNATTAN NELER İNDİRİLMEZ

743

1– Genel açıklamalar

743

2– Ölüm nedeniyle destekten yoksunlukta neler indirilmez

745

3– Bedensel zararlarda neler indirilmez

747

VII– TAZMİNATTAN İNDİRİMLERDE SIRA

747

1– İndirim türleri

747

2– İndirim sıralaması

749

VIII– YARGITAY KARARLARINDA İNDİRİM SIRALAMASI

750

1– Yargıtay 17. Hukuk Dairesi’nin kararları

750

2– Yargıtay 21. Hukuk Dairesi’nin kararları

751

IX– İNDİRİM ORANLARINI KİMLER VE NASIL BELİRLEMELİ

753

1– Genel olarak

753

2– Trafik kazalarında kusur oranlarının belirlenmesi

756

3– Tazminat hesabının ana unsurlarından olan evlenme şans oranı belirleme ve yetiştirme giderleri indirimlerinde

758

4– Hakkaniyet indirimlerinde

759

a) Genel olarak

759

b) Zarar görenin davranışlarının etkisine ilişkin indirimlerde

760

c) Hatır taşımasına ilişkin indirimlerde

761

d) Yargıtay kararlarında iki kez indirimin yanlışlığı

763

X– SONUÇ

765

Onsekizinci Bölüm

HATIR TAŞIMASI HATIR İÇİN KULLANMA VE KULLANDIRMA

I– GENEL OLARAK

769

1– Yasa

769

2– Hatır taşımasının tanımı

769

3– Ücretsiz taşımanın üç türü

771

a) Hatır taşıması sayılan taşımalar

771

b) Hatır taşıması sayılmayan taşımalar

772

c) Hatır taşıması sayılmaması gereken taşımalar

772

4– Uygulamada ve Yargıtay kararlarında hatır taşıması

773

II– TAŞIMA AMACININ BELİRLENMESİ

773

1– Taşıyan ile taşınan arasındaki ilişkinin niteliği

773

2– Taşımanın kimin isteğiyle yapıldığının araştırılması

775

3– Taşımanın ne amaçla yapıldığının araştırılması

777

a) Taşıyanın iyilik yapma amacı

778

b) İnsanlık görevi gereği “yardım amaçlı” taşıma

778

c) Özel ve kişisel amaçlı taşıma (Aile bireylerinin taşınması)

778

d) Yarar (çıkar) amaçlı taşımalar

779

e) Manevi yarar

780

f) Taşıyanın, arkadaşlarıyla birlikte gezme eğlenme amacı

781

III– HATIR TAŞIMALARINDA TAZMİNATTAN İNDİRİMLER

785

1– Hatır taşımalarında tazminattan indirim zorunlu mudur?

785

2– İndirim yapılması niçin istenmektedir ?

785

3– İndirim zorunlu değildir

787

4– Hatır taşıması indirimleri hakim tarafından yapılmalıdır

788

IV– İNDİRİM ORANLARI NE OLMALIDIR

788

1– Yargıtay kararlarında indirimin ölçüsü

788

2– Yasalara göre indirim oranı belirleme

789

3– İndirim oranlarını belirlemede ölçü

792

4– İndirim oranlarını belirleme tablosu

792

5– Hatır taşıması indirimlerine ilişkin görüşler

793

V– HATIR TAŞIMASININ BAZI ÖZELLİKLERİ

794

1– Hatır indiriminden ancak hatır için taşıyan yararlanabilir

794

2– Ortaklaşa sorumlulukta hatır indiriminin diğer davalılara etkisi

795

3– Hatır için taşınanlar da Trafik Sigortasından yararlanırlar

798

VI– TAŞINANIN, ZARARA ETKİSİ NEDENİYLE İNDİRİM

801

1– Taşıma türlerine göre genel değerlendirme

801

2– Yasa hükmü

803

VII– HATIR İÇİN KULLANMA VE KULLANDIRMA

804

1– Yasa hükmü

804

2– Kullanma ve kullandırmada uygulanacak yasa hükümleri

805

3– Yasaların uygulanabilme koşulları

805

4– Karşılıksız kullanma

806

5– Karşılıksız kullandırma

806

VIII– YARGITAY KARARLARI

807

1– Aile bireylerinin taşınması “hatır taşıması” değildir

807

2– Taşıyanın “ekonomik yararı varsa” hatır taşıması söz konusu olmaz

809

3– Yargıtay kararlarında indirimin ölçüsü

811

Ondokuzuncu Bölüm

YETERSİZ ÖDEMELERİN İPTALİ VE BAKİYE ZARARIN ÖDETİLMESİ

I– YASA HÜKMÜ

813

II– YETERSİZ ANLAŞMALARIN İPTALİ

814

1– Yetersiz ve ölçüsüz anlaşmalar

814

2– Sigorta şirketlerinin yetersiz ödemeleri

814

3– İbranamelerin hukuksal niteliği

815

4– Sigorta ibranameleriyle ilgili Yargıtay kararlarından örnekler

816

5– İbranamelerin iptali için iki yıllık hak düşürücü süre

817

6– Anlaşmanın iptali isteminde yöntem

818

7– Yetersizliğin ve ölçüsüzlüğün araştırılması ve kanıtlanması yöntemi

819

8– Ceza Yargılama Yasası’ndaki uzlaşmanın trafik kazalarıyla bir ilgisi olmayıp, Anayasa Mahkemesi’nce iptal kararı verilmiştir

820

III– ÖDEMELERİN YETERSİZ OLUP OLMADIĞININ SAPTANMASI

822

1– Ödemelerin yetersizliğini saptama yöntemi

822

2– Hesaplama yöntemi ve hesap unsurları

823

IV– YETERSİZ ÖDEMELERİN TAZMİNATTAN İNDİRİMİ

824

1– İndirimin nasıl yapılacağı konusunda görüşler ve uygulanan yöntemler

824

2– Hukuk Genel Kurulu’nda iki yöntemin tartışılması ve varılan sonuç

825

3– Hukuk Genel Kurulu’nun “aynen” indirim yapılması gerektiğine ilişkin kararı

828

4– İndirimin nasıl yapılması gerektiği konusunda görüşlerimiz

829

5– Yetersiz ödemelerinin “güncellenerek” indirimi uygulaması

830

6– Dava sırasında yapılan ödemeler, güncellenmeksizin, hesaplanan tazminattan aynen indirilir

832

7– İki davalıdan biri, dava öncesi kısmi (yetersiz) ödeme yapmışsa, hesaplama nasıl yapılacak ?

832

V– ZARAR GÖRENİN YETERSİZ ÖDEMEYLE YETİNMESİ DURUMUNDA İŞLETENİN VE SÜRÜCÜNÜN HAKLARI

833

1– Zarar görenin yetersiz ödemeyle yetinmesi veya hak düşürücü süreyi geçirmesi

833

2– Zarar görenin, sigortadan bakiye zararını istememesi durumunda, işletenin ve sürücünün hakları

834

VI– SONUÇ

835

Yirminci Bölüm

ARAÇ HASARI NEDENİYLE TAZMİNAT DAVALARI

I– KONUNUN ÖZELLİĞİ

837

II– ARAÇ HASARI

837

1– Hasarın tespiti

837

2– Onarım masrafları ve yan giderler

838

3– Onarım giderleri, aracın değerini aşıyorsa, araç bedeli istenir

838

4– Yabancı plakalı araçlarla ilgili zararlar

839

III– DEĞER KAYBI

842

1– Araçta onarım sonrası değer kaybı

842

2– Araç kullanılamaz hale gelmişse, değer kaybı söz konusu olmaz

843

3– Değer kaybının hesaplanması

845

4– Değer kaybına uğrayan aracın satılmış olması

846

IV– KAZANÇ KAYBI VE ARAÇ YOKSUNLUĞU

847

1– Kimler kazanç kaybı isteyebilir

847

2– Araç yoksunluğu

849

3– Yargıtay’ın bazı kararlarında, kazanç kayıpları Trafik Sigortası kapsamında kabul edilmemiştir

850

4– Ticari araçların kazanç kayıpları nasıl belirlenmeli

851

5– Yasa değişikliğiyle kazanç kaybı sigorta teminatı dışına çıkarılmıştır

855

V– ARAÇ HASARI İLE İLGİLİ KANITLAR

856

1– Olay ve kusur yönünden belgeler (Tüm trafik kazaları için)

856

2– Araç hasarlarında sunulacak deliller

856

VI– ARAÇ HASARI NEDENİYLE DAVACI OLABİLECEK KİŞİLER

857

1– Araç sahibi

857

2– İşletenler

857

3– İşleten gibi sorumlu ve hak sahibi olanlar

857

4– Aracın elde tutanı (zilyet) konumundaki kişiler

858

a) Sürücü

858

b) Aracı ödünç alan kişi

858

c) Saklayıcı

859

5– Motorlu araçlarla ilgili mesleki faaliyette bulunanlar

859

Yirmibirinci Bölüm

MOTORLU ARAÇLARDA ÜRETİM VE ONARIM HATALARI

I– GENEL OLARAK

861

1– Teknik arıza olarak nitelenen kazalarda üretim ve onarım hataları

861

2– Uygulanacak yasalar

861

3– Tanımlar

862

II– TÜKETİCİ YASASINA GÖRE HAK ARAMA YOLLARI

863

1– Üretim hatası (ayıplı mal)

863

2– İspat yükü

864

III– AYIPLI MALDAN SORUMLULAR

864

1– Satıcı

864

2– Üretici ve ithalatçı

866

IV– TÜKETİCİNİN SEÇİMLİK HAKLARINI KULLANMASI

866

1– Satılanı geri vererek sözleşmeden dönme hakkı (Satıcıdan isteme)

866

2– Ayıp oranında bedelden indirim isteme hakkı (Satıcıdan isteme)

866

3– Ayıplı aracın ayıpsızı ile değiştirilmesini isteme hakkı (üretici–ithalatçı–satıcının ortaklaşa sorumluluğu)

867

4– Ücretsiz onarım isteme (üretici–ithalatçı–satıcının ortaklaşa sorumluluğu)

868

5– Sık arızalanma veya onarım süresinin geçirilmesi durumunda, alıcının seçimlik haklarını değiştirme olanağı

868

6– Üretici ve ithalatçının satış sonrası bakım ve onarım hizmetleri yükümlülüğü

871

7– Tazminat isteme hakkı

871

V– ZAMANAŞIMI

874

1– Ayıplı maldan sorumlulukta zamanaşımı

874

2– Ayıplı hizmetten sorumlulukta zamanaşımı

874

3– Üretim ve onarım hatalarından kaynaklanan ölüm ve bedensel zararlarda zamanaşımı

874

VI– GARANTİ BELGESİ

875

1– Tanım

875

2– Garanti belgesine göre sorumluluk süreleri

875

3– Garanti Belgesi verme zorunluluğu

876

4– Garanti Belgesinin içeriği

876

5– Garanti Belgesinin sağladığı olanaklar

877

6– Tüketicinin onarım seçeneğini değiştirebileceği durumlar

877

7– Garanti Belgesi vermemenin yaptırımı

877

VII– GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME

878

1– Görevli mahkeme

878

2– Yetkili mahkeme

878

VIII– TİCARİ ARAÇLARDA ÜRETİM VE ONARIM HATALARI

878

1– Ticari ve mesleki amaçlarla motorlu araç satın alan kişiler

878

2– Uygulanacak yasalar ve yönetmelikler

879

3– Satıcının sorumluluğu

880

4– Alıcının gözden geçirme ve satıcıya bildirme (ihbar) yükümlülüğü

880

5– Satıcının ağır kusurlu olması

881

6– Garanti belgesi

882

7– Alıcının seçimlik hakları

882

8– TBK’nda alıcının seçimlik haklarına konulan sınırlamalar

883

9– Motorlu araca takılan aygıtların ayıplı olmasında yapılması gerekenler

884

10– Ayıplı aracın başkasına satılmış olması durumu

884

11– Ticari ve mesleki araç sahiplerinin tazminat isteme hakları

885

IX– ÜRETİCİNİN VE İTHALATÇININ SORUMLULUĞU

885

1– 4703 sayılı Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanması Hakkında Kanun’un ilgili hükümleri

885

2– Ayıplı Malın Neden Olduğu Zararlardan Sorumluluk Hakkında Yönetmelik

886

3– Motorlu Araçların ve Römorkların Kütle ve Boyutları ile ilgili Yönetmelik

886

4– Garanti Belgesi

887

5– Üreticiye ve ithalatçıya karşı doğrudan dava açılabilmesi

887

6– Üretici ve ithalatçının sorumluluğunun hukuksal niteliği

888

7– Üretici ve ithalatçının sorumluluğuna uygulanacak zamanaşımı süreleri

889

X– ÜRETİM HATALARINDAN ÜÇÜNCÜ KİŞİLERİN ZARAR GÖRMESİ

890

1– Motorlu aracın bir kazaya karışması

890

2– Üretici ve ithalatçının sorumlu tutulabilmesi

890

Yirmiikinci Bölüm

TRAFİK KAZALARI VE SİGORTALAR

Giriş

SİGORTA TÜRLERİ

I– ZORUNLU SİGORTALAR

891

1– Zorunlu Mali Sorumluluk (Trafik) Sigortası

891

2– Zorunlu Karayolu Taşımacılık Mali Sorumluluk Sigortası

891

3– Karayolu Yolcu Taşımacılığı Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortası

892

4– Karayolu turist taşıma araçları zorunlu sigortaları

893

5– Uluslararası Yeşil Kart (Green Card) Sigortası

894

6– Güvence Hesabı

894

II– İSTEĞE BAĞLI SİGORTALAR

895

1– İsteğe bağlı sorumluluk sigortası

895

2– Motorlu Kara Taşıt Araçları Kasko Sigortası

895

3– Birleşik (Paket) Sigorta Poliçesi

895

4– Ferdi Kaza Sigortası

896

Birinci Ayrım

ZORUNLU MALİ SORUMLULUK SİGORTASI (TRAFİK SİGORTASI)

I– YASAL DÜZENLEMELER

897

1– Tanım

897

2– Trafik Sigortası yaptırma zorunluluğu ve yapma yükümlülüğü

897

3– Sigortacının üçüncü kişilere karşı sorumlulukları

897

4– Trafik Sigortasının geçerli olduğu yerler

898

5– Sigortanın kapsamı

898

6– Geçerlik süresi

899

7– Güvence türleri

899

8– Güvence tutarları (poliçe limiti)

899

9– Trafik Sigortasının işlevi ve önemi

900

II– TRAFİK KANUNU’NDA YAPILAN İLK DEĞİŞİKLİK

902

1– Yasa’da sigorta şirketleri yararına değişiklik yapılması

902

2– Trafik Kanunu’nda yapılan ilk değişiklik

903

3– Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararı ile Genel Şartlar’ın bazı hükümlerinin ve tazminat hesabına ilişkin kuralların geçerliğini yitirmiş olması

905

III– ANAYASA MAHKEMESİ İPTAL KARARI

907

1– Genel olarak iptal kararı

907

2– Genel gerekçe

907

3– KTK’nın 90. maddesine ilişkin iptal kararı ve gerekçesi

908

4– KTK 92. maddesine 6704 sayılı Yasayla eklenen (i) bendinin iptali hakkında

910

5– KTK 92. maddesine 6704 sayılı Yasayla eklenen (g) bendinin iptali isteminin reddi hakkında

911

6– KTK 92. maddesine 6704 sayılı Yasayla eklenen (h) bendinin iptali isteminin reddi hakkında

911

7– KTK’nın 97. maddesine ilişkin iptal isteminin reddi hakkında

912

8– KTK’nın 99. maddesine ilişkin iptal isteminin reddi hakkında

914

IV– AYM İPTAL KARARINA AYKIRI YENİDEN YASA DEĞİŞİKLİĞİ

915

1– AYM iptal kararına aykırı olarak, Trafik Yasası’nda yeniden ve aynı biçimde değişiklik yapılması

915

2– İptal edilen maddelerin, bu kez daha da aşırıya gidilerek ve Anayasa hükmü ihlal edilerek, yeniden yürürlüğe konulmuş olması

916

V– TRAFİK KANUNU’NDAKİ SON DEĞİŞİKLİĞİN İPTALİ

918

1– Yasa’daki son değişikliğin Anayasa Mahkemesi’nce iptal edilmesi

918

2– Anayasa Mahkemesi iptal kararının özeti

918

3– İptal gerekçesi

919

4– KTK 90. maddeye eklenen 2’nci fıkra hakkında

922

5– AYM iptal kararından sonra KTK 90. maddesinin aldığı son şekil

923

VI– AYM İPTAL KARARLARININ ETKİLERİ VE SONUÇLARI

924

1– Anayasa Mahkemesi iptal kararları

924

2– İptal kararları görülmekte olan bütün davalara uygulanır

924

3– Geriye yürümezlik kuralı, kazanılmış haklarla sınırlıdır

925

4– İptal kararlarının bağlayıcılığı

926

5– Daha önce hiç dava açmayanlar, olay tarihine bakılmaksızın, Anayasaya aykırı hükmün iptalinden sonra dava açarlarsa, iptal kararı hükmü dikkate alınacaktır

927

6– İptalden sonra “yasal boşluk” oluşup oluşmaması

928

7– KTK’nın 90. maddesinde, Anayasa Mahkemesi iptal kararlarından sonra “yasa boşluğu” söz konusu değildir

928

VII– AYM İPTAL KARARINDAN SONRA YAPILMAMASI GEREKENLER

929

1– Yasama organı, Anayasa Mahkemesi iptal kararına aykırı kanun çıkaramaz

929

2– Anayasa Mahkemesi iptal kararına aykırı olarak yürürlüğe konulan kanunlar “yok hükmünde” olup, doğrudan “iptali” gerekir

930

3– İptal edilen yasanın aynını ve benzerini yürürlüğe koymak “Anayasayı ihlâl” fiili niteliğindedir

931

VIII– AYM İPTAL KARARLARINDAN SONRA YARGI SÜRECİ

932

1– Görülmekte olan davalarda, iptal edilen yasaya göre oluşturulmuş işlemler geçerliğini yitirir ve işlemlerin yenilenmesi gerekir

932

2– İki iptal kararı arasındaki dönemde, ikinci yasa değişikliğine uygun kararlar verilmesi doğru olmamıştır

932

3– Yargı’da iptal kararları uyarınca yapılması gerekenler

933

4– Tüm haksız fiillerde ortak yasa, Türk Borçlar Kanunu’dur

934

5– Tüm haksız fiillere aynı kural ve yöntemler uygulanmak zorundadır

934

6– Tazminat hesaplama esasları kanunla düzenlenemez ve sınırlanamaz

937

IX– SİGORTA GENEL ŞARTLARI’NIN İNCELENMESİ

937

1– Son Genel Şartlar ve ekleri

937

2– Genel Şartlar’da kapsama giren teminat türleri

938

3– Genel Şartlarda ve ekinde “destek tazminatı” ödenmesine ilişkin kurallar ve koşulların incelenmesi ve eleştirilmesi

939

4– Genel Şartlarda ve ekinde “sakatlık tazminatı” ödenmesine ilişkin kurallar ve koşulların incelenmesi ve eleştirilmesi

944

5– Genel Şartlarda tazminat hesaplama formülü

948

6– Genel Şartlar eklerinde aktüer raporları hakkında açıklamalar

950

7– Genel Şartlarda sağlık (tedavi) giderleri

951

X– TRAFİK SİGORTASINDAN YARARLANACAK OLANLAR

953

1– Üçüncü kişiler

953

2 Sürücü ve yardımcıları

953

3– İşleten ve sürücünün bedensel zarara uğrayan yakınları

954

4– İşleten ve sürücünün ölen yakınları

954

5– İşleten veya sürücünün ölümü halinde, destekten yoksun kalanlar sigorta tazminatı alabilirler mi?

955

6– İşleten ve sürücü yakınları konusunda uyarılar

959

7– Hatır için taşınanlar da Trafik Sigortasından yararlanırlar

960

XI– SİGORTACININ SORUMLU OLDUĞU ZARAR TÜRLERİ

960

A) Ölümlerde

961

1– Destekten yoksun kalma tazminatı

961

2– Cenaze (defin) giderlerinin Trafik Sigortasından ödenmesi

962

B) Bedensel zararlarda

962

1– Sürekli işgöremezlik (kalıcı sakatlık) durumu

963

2– Geçici işgöremezlik durumu

964

C) Tedavi giderleri

966

1– Trafik kazalarında tedavi giderlerinden sorumluluk

966

2– Yasa değişikliğinden sonraki gelişmeler ve Yargıtay kararları

966

3– Sigorta Genel Şartlarında tedavi giderleri

969

4– Yaşam boyu bakım giderleri hakkında

970

XII– TRAFİK SİGORTASINDA TEMİNAT DIŞI HALLER

971

1– Yasa’da teminat dışı haller

971

2– Yasa’ya 6704 ve 7327 sayılı Yasalarla eklenen teminat dışı haller hakkında açıklamalar

973

3– Sigorta Genel Şartlarında teminat dışı haller

974

XIII– SİGORTACIYA BAŞVURMA

976

1– Başvurma koşulları

976

2– Başvuru yapılırken sigortacıya verilmesi gereken belgeler

976

XIV– SİGORTA TAZMİNATININ ÖDENMESİ

981

1– Sigortacının ödemekle yükümlü olacağı tazminat tutarı

981

2– Ortaklaşa sorumluluk ilkesi, sigortacıya da uygulanır

981

3– Zarar görenlerin çokluğu karşısında ödeme şekli

984

4– Zararın tamamını ödeyen sigortacının, öteki sigortacılara dönme (rücu) hakkı

986

5– Ödeme süresi ve sürenin başlangıcı

986

6– Sigortacının temerrüdü ve açılan davalarda faiz başlangıcı

987

XV– SİGORTACIYA KARŞI DAVA AÇILMASI

988

1– Görevli mahkeme

988

2– Yetkili mahkeme

989

3– Davacılar ve dava konuları

989

4– Davalılar

989

5– Sigortacıya karşı açılacak davalarda zamanaşımı

990

6– Sigortaya karşı açılan davalarda faiz başlangıcı

991

XVI– SİGORTA ETTİRENİN SİGORTACIYA KARŞI DAVA AÇMASI

991

1– İhbar yükümlülüğünün yerine getirilmiş olması

991

2– Sigorta ettirenin, zarar gören üçüncü kişilere tazminat ödemiş olması

992

XVII– SİGORTACININ SİGORTACIYA KARŞI DAVASI

992

XVIII– SİGORTACININ DÖNME HAKKI VE ARDILLIĞI

993

1– Yasa hükmü

993

2– Sigorta Genel Şartları

993

3– Genel Şartlarda bulunmayan iki rücu sebebi

1004

XIX– SİGORTA ETTİRENİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ

1006

1– Sözleşme yapma ve prim ödeme yükümlülüğü

1006

2– Sözleşme yapıldığı sırada beyan yükümlülüğü

1006

3– Trafik kazalarını ve açılan davaları ihbar yükümlülüğü

1007

4– İşletenin değişmesi durumunda bildirim yükümlülüğü

1008

XX– SİGORTACININ YÜKÜMLÜLÜKLERİ

1009

1– Yasaya göre

1009

2– Önceki Genel Şartlara göre

1010

3– Yeni Genel Şartlara göre

1010

XXI– SORUMLULUĞU KALDIRAN VEYA AZALTAN SÖZLEŞMELERİN GEÇERSİZLİĞİ

1011

1– Yasa hükümleri

1011

2– İbranameler

1011

3– Yetersiz ödemeler nedeniyle açılacak davalarda yöntem

1013

XXII– TRAFİK SİGORTASINDA ZAMANAŞIMI

1014

1– Ölüm ve yaralanmalarda zamanaşımı süreleri

1014

2– Araç hasarlarında zamanaşımı süresi

1014

3– Dönme (rücu) davalarında zamanaşımı

1014

4– Zamanaşımının kesilmesi

1014

İkinci Ayrım

ZORUNLU KARAYOLU TAŞIMACILIK MALİ SORUMLULUK SİGORTASI

I– YOLCULAR İÇİN SORUMLULUK SİGORTASI

1015

1– Tanım

1015

2– Taşıma Sigortasından yararlanacak olanlar

1015

3– Yolcular ve eşya sahipleri Taşıma Sigortasından nasıl yararlanacaklar

1016

4– Yasa ile konulması ve kaldırılması

1016

5– Karayolu Taşıma Yönetmeliği’nde sigorta hükümleri ve defalarca yapılan değişiklikler

1019

II– TAŞIMA SİGORTASININ ÖZELLİKLERİ

1021

1– Yolcular için bir “sorumluluk” ve “zarar” sigortası olması

1021

2– Yolculuğun başlangıcından bitişine kadar geçen sürede uğranılan her türlü zararları karşılaması

1022

3– Tazminatın türü

1022

4– Taşıma sigortasının yalnızca “yolcular” için olması

1022

5– Taşımacının ve eylemlerinden sorumlu olduğu kişilerin kusurlu olması

1022

6– Yolcular için yaptırılması zorunlu iki sigorta türü olarak Taşımacılık Sigortası ile Koltuk Sigortası’nın karşılaştırılması

1023

III– SİGORTANIN KAPSAMI

1024

1– Yararlanacak kişiler (yolcular)

1024

2– Yer ve zaman yönünden sigorta kapsamı

1026

3– Zararı doğuran olaylar yönünden sigorta kapsamı

1027

a) Taşıma kazaları

1027

b) Araç dışında ve yolculuk sırasında yolcunun uğradığı zararlar

1027

4– Taşıtlar yönünden sigorta kapsamı

1028

5– Sigortadan yararlanacak yolcu sayısı

1028

IV– GÜVENCE (TAZMİNAT) TÜRLERİ

1028

1– Ölümlerde

1029

2– Bedensel zararlarda

1030

V– SİGORTACIYA BAŞVURU İÇİN GEREKLİ BELGELER

1030

VI– SİGORTACININ ARDILLIĞI VE RÜCU HAKKI

1031

VII– TAZMİNAT ÖDENMESİNDE ÖNCELİKLİ SİGORTA

1031

VIII– KARAYOLU TAŞIMA SİGORTASINDA ZAMANAŞIMI

1032

1– Yolcu taşıma ticari bir iş ve bir sözleşme türüdür

1032

2– Yolcu taşımada zamanaşımı (10) yıldır

1032

IX– FAİZ

1033

X– GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME

1033

XI– TAŞIMA SİGORTASI İÇİN YENİ DÜZENLEME ÖNERİLERİ

1033

1– Karayolu Taşıma Kanunu’ndaki boşluk doldurulmalıdır

1033

2– Karayolu Taşıma Yönetmeliğinde değişiklik yapılmalıdır

1034

3– Zorunlu Karayolu Taşımacılık Mali Sorumluluk Sigortası için yeni bir Genel Şartlar düzenlenip yürürlüğe konulmalıdır

1035

Üçüncü Ayrım

KARAYOLU YOLCU TAŞIMACILIĞI ZORUNLU KOLTUK

FERDİ KAZA SİGORTASI

I– ÖNEMİ VE ÖZELLİĞİ

1037

1– Tanım

1037

2– Bir can sigortası olarak önemi

1037

II– YASA VE YÖNETMELİKLER

1039

1– İlk düzenlemeler

1039

2– Karayolu Taşıma Kanunu’ndan sonraki dönem

1039

3– Karayolu Taşıma Yönetmeliği’nin Karayolu Yolcu Taşımacılığı Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortası ile ilgili hükümleri

1041

III– ZORUNLU KOLTUK SİGORTASININ ÖZELLİKLERİ

1042

1– Sigorta türleri arasındaki yeri

1042

2– Başlıca özellikleri

1043

3– Öteki zorunlu sigortalarla karşılaştırma

1044

IV– KOLTUK SİGORTASINDA GÜVENCENİN KAPSAMI

1046

1– Yer ve zaman yönünden

1046

2– Zararı doğuran olaylar yönünden

1047

3– Sigortalanan kişiler yönünden

1049

a) Yolcular

1049

b) Yolcu sayılanlar

1052

aa) Kucakta taşınan çocuklar

1053

bb) Hatır için taşınanlar

1053

cc) Kaçak veya biletsiz yolcular

1054

dd) Taşıma sırasında görevli olmayan personelden en fazla iki kişinin sigorta kapsamında olması

1055

c) Sürücülerin Koltuk Sigortasından yararlanma koşulları

1055

d) Yardımcı kişiler

1056

V– KOLTUK SİGORTASI YAPTIRMAK ZORUNDA OLAN TAŞIMACILAR

1057

1– Yasal düzenleme

1057

2– Koltuk Sigortası yaptırmak zorunda olan yetki belgesi sahipleri

1058

3– İl sınırları içinde yolcu taşımaları ile 100 kilometreye kadar şehirlerarası yolcu taşımaları konusunda belirsizlik

1059

4– Seyahat Acentalarının Zorunlu Koltuk Sigortası ile birlikte üç tür sigorta yaptırma yükümlülükleri

1060

5– Taşıtların Yasa ve Yönetmelik hükümlerine uygun olmamasının, Koltuk Sigortası yönünden yaptırımı

1061

VI– KOLTUK SİGORTASINDA SİGORTA BEDELİ

1061

A) Ölümlerde

1061

1– Sigorta poliçesinde gösterilen meblâğın tamamı hak sahiplerine ödenir

1061

2– Hak sahipleri “mirasçılar” olup, destekten yoksun kalanlar “mirasçı” değillerse, bu sigorta türünden yararlanamazlar

1062

3– Bir destek tazminatı olmadığı için, tazminat hesabına gerek yoktur

1062

4– Mirasçılar, ayrıca destekten yoksun kalmışlarsa

1063

5– Sigortacı ödeme yapmazsa, doğrudan icra kovuşturması yapılabilir

1065

B) Bedensel zararlarda

1066

1– Koltuk Sigortası Genel Şartları’nda “sakatlık” tazminatı

1066

2– Sakatlık tazminatına ilişkin Genel Şartların ilgili maddesi yasalara aykırıdır

1066

3– Sakatlık oranları nasıl belirlenmeli

1068

4– Uzlaşma yoluyla sakatlık tazminatının belirlenmesi, yasalara aykırı olduğu gibi, “zorunlu” sigortaların anlam ve amacına da aykırı bir uygulamadır

1070

5– Koltuk Sigortasından alınan “sakatlık” tazminatı, güç kaybı tazminatından indirilmez

1071

C) Tedavi giderlerinin koltuk sigortasından ödenmesi

1072

1– Tedavi giderlerinin Koltuk Sigortası’ndaki yeri ve türü

1072

2– Koltuk Sigortası Genel Şartlarında “tedavi giderlerine” ilişkin bölümler

1073

3– Tedavi giderlerinde sorumluluk süresi

1074

4– Tedavi giderleri için başvuru süresi ve ödeme koşulları

1074

5– Tedavi giderlerinin ödenmesi için yapılması gerekenler

1076

VII– SİGORTACIYA KAZANIN BİLDİRİLMESİ

1077

1– Bildirimi yapacak olanlar

1077

2– Bildirim süresi

1078

VIII– BAŞVURU İÇİN GEREKLİ BELGELER

1078

1– Ölümlerde

1078

2– Yaralanmalarda

1080

IX– TAZMİNATIN ÖDENMESİ

1081

1– Ödeme süresi

1081

2– Süresinde ödeme yapılmamasının sonuçları

1082

3– Faizin türü

1082

4– Teminat türlerinin birleşmesi durumunda ödeme tutarı

1082

X– KOLTUK SİGORTASI YAPTIRMAYAN TAŞIMACININ SORUMLULUĞU

1083

1– Yönetmelik hükmü

1083

2– Koltuk Sigortası yaptırmayan taşımacının yolculara karşı sorumluluğu

1084

XI– KOLTUK SİGORTASINDA SİGORTACININ TAŞIMACIYA DÖNME (RÜCU) HAKKI

1085

1– Uyarı

1085

2– Sigortacının, sigorta ettirene (taşımacıya) dönme hakları

1086

XII– KOLTUK SİGORTASINDA SİGORTACININ ARDILLIĞI

1096

1– Ölüm ve sakatlık bedelleri için ardıllık söz konusu değildir

1096

2– Sigortacının ardıllığı yalnızca tedavi giderlerinde söz konusudur

1096

XIII– KOLTUK SİGORTASINDA KUSURUN TAZMİNATA ETKİSİ

1097

1– Taşımacı ile sürücü ve yardımcıları kusursuz olsalar bile Koltuk Sigortasından ödeme yapılır

1097

2– Sürücü ve yardımcıları, “kastı ve kasıt derecesinde ağır kusurları” yoksa, Koltuk Sigortasından yararlanabilirler

1097

3– Yolcuların kasıtlı veya kasta yakın bir davranışı söz konusu olmadıkça, Koltuk Sigortasından yararlandırılmaları gerekir

1098

XIV– ZAMANAŞIMI

1099

1– Zamanaşımı süreleri

1099

2– Dönme (rücu) davalarında süre

1099

XV– FAİZ

1099

XVI– GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME

1100

1– Görevli mahkeme

1100

2– Yetkili mahkeme

1100

Dördüncü Ayrım

MOTORLU ARAÇ İŞLETENLER İÇİN İSTEĞE BAĞLI

MALİ SORUMLULUK SİGORTASI

I– TANIM

1101

II– KAPSAM

1101

III– İSTEĞE BAĞLI SİGORTA’DAN YARARLANACAK OLANLAR

1102

IV– POLİÇE TUTARI

1102

V– ÖDEME BİÇİMİ VE SÜRESİ

1102

VI– YETKİLİ MAHKEME

1103

VII– ZAMANAŞIMI

1103

Beşinci Ayrım

ULUSLARARASI YEŞİL KART SİGORTASI

I– YEŞİL KART (GREEN CARD) SİGORTASI NEDİR

1105

II– MOTORLU TAŞIT BÜROSU’NUN UYGULAMASI YANLIŞTIR

1105

III– GÜVENCE HESABI’NIN YABANCI PLAKALI ARAÇLARDAN SORUMLULUĞU

1105

IV– GÜMRÜK YÖNETMELİĞİ’NDE YEŞİL KART (GREEN CARD) DÜZENLEMESİ

1106

Yirmiüçüncü Bölüm

KARA TAŞITLARI KASKO SİGORTASI

I– TANIM

1109

II– SİGORTANIN KONUSU, KAPSAMI VE ÖZELLİKLERİ

1109

1– Sigortanın konusu

1109

2– Sigortanın kapsamı

1110

3– Kasko Sigortasının özellikleri ve Trafik Sigortası ile farkları

1110

a) Kasko Sigortasından üçüncü kişiler yararlanamazlar

1110

b) Kasko Sigortası, sigortalının “kendi aracının” hasarı için yapılır

1110

c) Kasko Sigortasını, araç sahipleri yaptırmak zorunda değillerdir; isteğe bağlıdır

1111

ç) Sigorta şirketleri, Kasko Sigortası yapmak zorunda değillerdir

1111

d) Kasko Sigortasında güvence tutarları serbestçe kararlaştırılabilir

1111

e) Araç sahibinin değişmesi halinde iki sigorta türü arasındaki farklılık şöyledir

1111

f) Kusur yönünden iki sigorta türü arasında farklılık

1112

III– KASKO SİGORTASI İLE SAĞLANAN GÜVENCELER

1112

1– Güvence türleri

1112

2– Ek sözleşme ile güvence altına alınabilecek zararlar

1113

IV– TEMİNAT DIŞINDA KALAN ZARARLAR

1114

1– Sigorta poliçesinde yer almayan rizikolar teminat dışında kalacaktır

1114

2– Kesin güvence dışında kalan rizikolar

1115

V– SİGORTACININ İSPAT YÜKÜMLÜLÜĞÜ VE TEMİNAT DIŞI SAYILMANIN KOŞULLARI

1116

1– Alkol ve uyuşturucu etkisi altında araç kullanmak

1116

2– Sürücü belgesiz veya yetersiz sürücü belgesi ile araç kullanmak

1118

3– Taşıma haddinden fazla yük ve yolcu taşınması

1119

4– Araca “kasıtlı” olarak verilen zararlar

1119

5– Sigorta ettirenin sorumlu olduğu kişiler ile yakınlarının kasıtlı hareketleri

1122

6– Aracı kullanan kişinin kaza yerinden ayrılması

1123

7– Olay yerini terkin haklı nedene dayandığı kanıtlanmalıdır

1124

VI– SİGORTA ETTİRENİN BEYAN VE İHBAR YÜKÜMLÜLÜĞÜ

1127

1– Sözleşme yapılırken beyan yükümlülüğü

1127

2– Sözleşme yapılmasından sonra

1128

3– Rizikonun gerçekleşmesinden önce

1128

4– Rizikonun gerçekleşmesi halinde ihbar ve önlem alma yükümlülükleri

1129

5– İhbar süresine ilişkin Yargıtay kararları

1130

6– Rizikonun gerçekleşmesi halinde sigortacının yükümlülükleri

1130

7– Hasar ve tazminatın sonuçları

1133

VII– KASKO SİGORTASINDA ZAMANAŞIMI

1134

VIII– KASKO SİGORTASINDA GÖREVLİ MAHKEME

1135

IX– KASKO SİGORTASINDA SİGORTACININ ARDILLIĞI

1135

1– Kasko Sigortasının özellikleri

1135

2– Kasko Sigortacısının ardıllığı

1136

3– Ardıllığın koşulları

1136

4– İspat külfeti

1138

5– Sigortalının kusura katılımı ve davalının “takas–mahsup” istemi

1138

6– Sigorta ettirenin yükümlülükleri

1139

7– Sigortacının “alacağın temliki” yoluyla sigortalının yerine geçmesi

1139

8– Faiz başlangıcı

1141

9– Kasko sigortacısının ardıllığında görevli mahkeme

1141

Yirmidördüncü Bölüm

GÜVENCE HESABI

I– YASAL DÜZENLEME

1143

II– GÜVENCE HESABININ KAPSAMI

1144

III– GÜVENCE HESABINA BAŞVURMA KOŞULLARI

1144

IV– GÜVENCE HESABI YÖNETMELİĞİ

1145

V– UYGULAMA İLKELERİ

1146

VI– GÜVENCE HESABINA BAŞVURMA KOŞULLARI

1147

1– Güvence Hesabına hangi durumlarda başvurulacağı

1147

2– Başvurabilecek olanlar

1147

3– Güvence türleri

1147

4– Başvuru belgeleri

1148

5– Başvuru süresi (zamanaşımı)

1148

VII– GÜVENCE HESABI’NIN ARDILLIĞI

1148

Yirmibeşinci Bölüm

SİGORTACILIKTA TAHKİM SİGORTA TAHKİM KOMİSYONU

I– GENEL OLARAK TAHKİM

1151

1– Tahkimin türleri

1151

2– İsteğe bağlı tahkimde sözleşme türleri

1152

3– Tahkim sözleşmesinin özellikleri

1152

4– Hakem kararlarına karşı iptal davası açılabilmesi

1153

II– SİGORTACILIKTA TAHKİM

1154

1– Sigortacılıkta tahkim nedir

1154

2– Sigortacılıkta tahkimin türü

1154

3– Tahkim görevlileri

1155

4– Sigorta Tahkim Komisyonu’na hangi durumlarda başvurulur

1155

5– Komisyona başvurulamayacak durumlar

1156

6– Komisyona nasıl başvurulur

1156

7– Başvurunun “raportör” tarafından incelenmesi

1157

8– Uyuşmazlığın hakemlerce incelenmesi

1158

9– Uyuşmazlığı sonuçlandırma (karar verme) süresi

1160

10– Tarafsızlık ilkesi

1161

11– Tarafların hakemi reddi ve red nedenleri

1161

12– İtiraz hakem heyetleri

1162

13– İtiraz hakem heyetine başvuru

1162

14– Kararların taraflara tebliği ve saklanması

1163

III– TAHKİM KARARLARINA İTİRAZ VE TEMYİZ YOLU

1163

1– Kararlara itiraz yolu

1163

2– Sigorta Tahkim kararlarında doğrudan temyiz yolu

1164

3– Temyiz edilebilen İtiraz Hakem Heyeti kararları

1165

IV– İTİRAZ VE TEMYİZ YOLU KONUSUNDA GÖRÜŞLER

1166

1– Hakemlerin “kesin kararları”nın denetimsiz kalmasının sakıncaları

1166

2– İtiraz Hakem Heyeti kararları hakkında görüşler

1170

3– Tahkim kararlarına karşı özel temyiz nedenleri hakkında görüşler

1171

4– HMK. 361 ve 439. maddeleriyle uyum sağlama gerekliliği

1173

V– UYGULAMAYA İLİŞKİN ÇEŞİTLİ KONULAR

1174

1– Tahkim kararlarında avukatlık ücretleri hakkında

1174

2– Hazine Müsteşarlığı’nın “yasalara aykırı” yönetmelik ve tebliğleri

1175

3– Komisyona başvuru ücretleri hakkında

1176

VI– TAHKİMDE SAKATLIK RAPORLARI SORUNU

1178

1– Tahkimde geçerli raporlar

1178

2– Tahkimde raporlara itirazlar

1179

3– Tahkime başvurularda geçici işgöremezlik tazminatı istekleri hakkında

1179

VII– SİGORTA TAHKİMİNDE UYGULAMA SORUNLARI

1179

1– Tahkime olan güvenin sarsılmış olması

1179

2– Genel olarak yapılması gerekenler

1180

3– Hakemler, eksik belgeleri tamamlatabilmeli, gerektiği kadar bilirkişi incelemesi yaptırabilmeli, HMK’nın tahkime ilişkin hükümleri uyarınca hareket edebilmelidirler

1180

4– Tarafsız davranamayan hakemler listeden (süresiz) çıkarılmalıdır

1180

5– Hakemler “taleple bağlılık” ilkesine uymak zorundadırlar

1181

6– Avukatlık yapan ve sürekli tahkime başvuran kişilerin de kendiliklerinden hakemlikten çekilmeleri, onlar için onurlu bir davranış olacaktır

1181

7– Sigorta şirketlerinin avukatları aynı savunmaları yinelememelidirler

1182

8– Sakatlık raporlarına itirazlar iyi öğrenilmeli; Tahkimdeki incelemelerde zaman kaybına neden olunmamalıdır

1182

Yirmialtıncı Bölüm

TRAFİK KAZALARIYLA İLGİLİ KURUMLAR

I– TÜRKİYE SİGORTA VE REASÜRANS ŞİRKETLERİ BİRLİĞİ

1183

1– Yasal düzenleme

1183

2– Birliğin amacı

1183

3– Birliğin görev ve yetkileri

1183

4– Örgüt yapısı

1184

5– Birlik çatısı altında faaliyet gösteren kurumlar

1184

II– TÜRKİYE MOTORLU TAŞIT BÜROSU

1185

1– Kuruluş amacı

1185

2– Büronun görevleri

1185

3– Büronun faaliyetleri

1186

4– Yeşil Kart (Green Card) sigorta poliçelerinden sorumluluk

1186

5– Dava Açma

1186

6– Yeşil Kart (Green Card) Sigortası konusunda yanlış uygulamalar

1186

III– SİGORTA BİLGİ VE GÖZETİM MERKEZİ

1187

1– Yasal düzenleme

1187

2– Yönetmelik

1188

3– Trafik Sigortaları Bilgi ve Gözetim Merkezi (TRAMER)

1188

4– TRAMER’den bilgi isteme (Sorgulama)

1190

5– Sorgulama nasıl yapılacak

1190

Yirmiyedinci Bölüm

ARDILLIK VE DÖNME (RÜCU) DAVALARI

I– ARDILLIK

1191

1– Tanım

1191

2– Türk Ticaret Kanunu’nda ardıllık

1191

3– Borçlar Kanunu’nda ardıllık

1192

4– Trafik Kanunu’nda ardıllık

1192

5– Sigortacılık Kanunu’nda ardıllık

1193

6– Güvence Hesabı’nda ardıllık

1193

II– DÖNME (RÜCU) HAKKI

1193

1– Tanım

1193

2– Ortaklaşa sorumlulukta rücu

1194

3– Trafik Sigortasında rücu

1194

4– Zorunlu Koltuk ve Taşıma Sigortalarında

1196

5– Çalıştıranın çalıştırdığı kişiye dönme hakkı

1197

6– Sosyal Güvenlik Kurumu’nun rücu hakkı

1197

7– Devletin (İdarenin) görevlilere rücu hakkı

1198

III– ORTAKLAŞA SORUMLULUKTA DÖNME (RÜCU) HAKLARI

1199

1– Ortaklaşa sorumluluk

1199

2– Dış ilişkide ortaklaşa sorumluluk

1200

3– İç ilişkide ortaklaşa sorumluların birbirlerine rücu hakkı

1203

a) İç ilişkide, birden çok kişinin birlikte zarara neden olmaları durumunda, zararın paylaştırılması ve rücu koşulları

1204

b) İç ilişkide, aynı borçtan değişik hukuksal nedenlerle sorumlulukta rücu koşulları

1204

aa) Ortak defiler

1205

bb) Kişisel defiler

1205

c) Aynı borçtan değişik hukuksal nedenlerle sorumlulukta, ortakların birbirlerine karşı yükümlülükleri

1206

4– Dönme (rücu) hakkı ve koşulları

1207

5– Dönme (rücu) hakkının kapsamı ve miktarı

1208

6– Dönme (rücu) hakkının kaybedilebileceği durumlar

1209

7– Ortaklaşa sorumlulukta zamanaşımının kesilmesi

1210

8– Karayolları Trafik Kanunu’na göre rücuda zamanaşımı

1210

a) Süresi

1210

b) Zamanaşımının kesilmesi

1211

Yirmisekizinci Bölüm

TRAFİK KAZALARINDA ZAMANAŞIMI SÜRELERİ

I– YASA HÜKMÜ

1213

II– ZAMANAŞIMI SÜRELERİ

1213

1– Ölümlerde ve bedensel zararlarda

1213

2– Maddi hasarlarda

1214

3– Manevi tazminat isteklerinde

1214

4– Yükümlülerin birbirlerine dönme haklarında süre

1214

III– UZAMIŞ CEZA ZAMANAŞIMI

1214

1– Trafik kazalarında ceza zamanaşımı tüm sorumlulara uygulanır

1214

2– Ceza zamanaşımı sigortacıya da uygulanır

1215

3– Ceza zamanaşımı dolduktan sonraki dava süresi

1216

4– Ceza zamanaşımının uygulanma koşulları

1216

5– Ceza zamanaşımının uygulanamayacağı durumlar

1218

6– Teknik arızadan kaynaklanan kazalarda ceza zamanaşımı uygulanacak mıdır?

1219

IV– TRAFİK–İŞ KAZALARINDA ZAMANAŞIMI SÜRELERİ

1221

V– YOLCU TAŞIMADA ZAMANAŞIMI

1221

VI– ZAMANAŞIMININ BAŞLANGICI

1222

1– Tazminat sorumlularının öğrenilmesi

1222

2– Zararın öğrenilmesi

1223

VII– ZAMANAŞIMININ KESİLMESİ

1224

1– Dava açılmasıyla, zararın tümü için zamanaşımının kesilmesi

1224

2– Ortaklaşa sorumlulardan biri hakkında kesilen zamanaşımının, tümü hakkında kesilmesi

1224

VIII– SİGORTALARDA ZAMANAŞIMI SÜRELERİ

1226

I– Trafik Sigortasında zamanaşımı

1226

a) Yasa hükmü

1226

b) Sigorta Genel Şartları

1227

c) Sigortacıya uygulanacak zamanaşımı süreleri

1227

d) Dönme (rücu) davalarında süre

1227

2– İsteğe bağlı sigortada zamanaşımı

1227

3– Zorunlu Koltuk Sigortasında zamanaşımı

1228

4– Özel sigortalarda zamanaşımı

1228

Yirmidokuzuncu Bölüm

TAZMİNAT DAVALARINDA FAİZ

I– YASAL FAİZ

1229

1– Geçmişten bugüne faiz

1229

2– 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nda yasal faiz

1230

II– TİCARİ TEMERRÜT FAİZİ

1230

1– Kavram

1230

2– Yasalardaki hükümler

1231

3– Ticari faizin (avans faizinin) uygulanacağı yerler

1232

III– HAKSIZ FİİLLERDE FAİZ BAŞLANGICI

1233

Otuzuncu Bölüm

ÖLÜM VE BEDENSEL ZARARLAR NEDENİYLE TAZMİNAT HESAPLARI

I– TAZMİNAT HESAPLAMA İLKELERİ

1235

1– Tazminat hesapları, sorumluluk hukuku ilkelerine göre yapılır

1235

2– Haksız eylemlerde zarar başlangıcı, olay tarihidir

1236

3– Gerçek belli iken varsayımlara dayanılamaz

1236

4– Tazminat, yaşam sürelerinin sonuna kadar hesaplanmalıdır.

1237

II– TAZMİNAT HESABININ UNSURLARI

1237

1– Olay ve kusur değerlendirmesi

1237

2– Zarar sürelerinin belirlenmesi

1238

a) Yaşam tabloları

1238

b) Yaşam (zarar) sürelerini belirleme tarihi

1239

c) Destekten yoksunlukta zarar süreleri

1239

d) Beden gücü kayıplarında zarar süreleri

1240

e) Çalışanlar yönünden “aktif dönem” sürelerinin tespiti

1241

3– Bedensel zararlarda geçici veya sürekli güç kaybının tespiti

1241

4– Ölümlerde destek payları

1244

5– Tazminatın parasal ölçüsü

1244

6– Hesap unsurlarının zarar türlerine göre sıralaması

1246

a) Ölüm nedeniyle destekten yoksunlukta tazminat hesabının unsurları

1246

b) Bedensel zararlarda tazminat hesabının unsurları

1247

III– TAZMİNAT HESAPLAMA EVRELERİ

1247

1– Hesap unsurlarının belirlenmesi ve değerlendirilmesi

1247

2– Tazminat hesabına esas kazançların veya parasal değerlerin belirlenmesi

1247

3– Tazminatın hesaplanması

1248

4– Tazminatın netleştirilmesi

1248

a) Ölüm nedeniyle destekten yoksunlukta tazminattan indirimler

1249

b) Bedensel zararlarda indirimler

1249

c) Tazminat tutarlarından indirilmeyecek edinimler

1250

aa) Ölüm nedeniyle destekten yoksunlukta neler indirilmez

1250

bb) Bedensel zararlarda neler indirilmez

1251

IV– TAZMİNAT HESAPLARI

1251

1– Ölüm ve bedensel zararlar nedeniyle tazminat hesaplarının özellikleri

1251

a) Geleceğe yönelik varsayımsal hesaplardır. Çünkü:

1251

b) Tazminat hesapları matematiksel işlemleri gerektirmektedir.

1251

2– Matematiksel işlemler

1252

3– Geleceğe yönelik hesaplama

1252

4– Taksitle kapital oluşturma işlemi

1253

5– Birleşik faiz ve birleşik iskonto işlemleri

1254

6– Kapital oluşturma formülleri

1255

7– Devre sonu mu, devre başı mı tartışması

1255

8– Ölüm ve bedensel zararlar nedeniyle tazminat hesaplarında matematiksel işlemler

1256

a) İşleyecek dönem zarar hesaplarında matematiksel işlemler

1256

b) İnsan zararlarının hesabında formüllerin kullanılması

1257

9– Zarar hesaplarında formüllerin anlamı ve işlevi

1258

V– FORMÜLLER

1258

1– Genel olarak

1258

2– Ortak bir formül kullanılmasının gerekliliği

1259

VI– YARGI’DA GEÇMİŞTEN BUGÜNE HESAPLAMA FORMÜLLERİ

1260

1– Devre sonu ödemeli ortalama kazanç ve sabit rant formülü ile (%5) artırım ve iskonto değerli dönem

1260

2– Devre sonu ödemeli ortalama kazanç ve sabit rant formülü ile (%10) artırım ve iskonto değerli dönem

1262

3– Progressif rant hesabı dönemi

1263

VII– SİGORTALARIN UYGULADIKLARI HESAPLAMA YÖNTEMLERİ

1266

1– Trafik Sigortası Genel Şartlarına göre hesaplama yöntem ve formülü

1266

2– Devre başı ödemeli belirli süreli rant formülü hakkında açıklamalar

1266

3– Devre başı ödemeli belirli süreli rant formülüne göre hesaplama örnekleri

1268

4– Raporlar açık ve anlaşılır olmalı

1270

VIII– FORMÜLLERİN KARŞILAŞTIRILMASI

1271

1– Karşılaştırmanın nasıl yapılacağı

1271

2– Hesap unsurları

1271

3– Formüllerin karşılaştırılması

1272

4– Karşılaştırma sonuçlarının değerlendirilmesi

1272

5– İnsan zararları için en uygun formül

1273

6– Kurumlar arası uyum sağlamanın ve ortak uygulamanın gerekliliği

1274

XI– RAPOR PLANLARI

1275

1– Destekten yoksun kalma hesaplarında rapor bölümleri

1275

2– Bedensel zararlarda rapor bölümleri

1279

EKLER

DİLEKÇE ÖRNEKLERİ

1285

RAPOR ÖRNEKLERİ

1319

1– Ölüm nedeniyle destekten yoksunluk rapor örnekleri

1321

2– Bedensel zararlar nedeniyle tazminat rapor örnekleri

1351

3– Üç ayrı formüle göre aynı hesap unsurlarının tazminat olarak değerlendirilmesi

1393

TABLOLAR

1417

Yararlanılan Kitaplar ve Yazılar

1439

Kavram Dizini

1449

Yazarın Yayınevimizce Yayınlanan Kitapları

1460

Çelik Ahmet Çelik Hukuk Kitapları Trafik Hukuku Seçkin Yayınevi Trafik Kazalarında Tazminat ve Sigorta Hukuk ve Ceza Sorumluluğu 9786253810436

Yorum yaz

Bu kitaba henüz yorum yapılmamış.

Bonus Card ( Garanti - Teb - Denizbank - Şekerbank vb. )

Taksit Sayısı	Taksit tutarı	Genel Toplam
Tek Çekim	2.517,50	2.517,50

Cardfinans ( Finansbank )

Taksit Sayısı	Taksit tutarı	Genel Toplam
Tek Çekim	2.517,50	2.517,50

Maximum Card ( İş Bankası - Ziraat Bankası )

Taksit Sayısı	Taksit tutarı	Genel Toplam
Tek Çekim	2.517,50	2.517,50

Worldcard ( YKB - Vakıfbank - Anadolubank - Albaraka )

Taksit Sayısı	Taksit tutarı	Genel Toplam
Tek Çekim	2.517,50	2.517,50

Diğer Kartlar

Taksit Sayısı	Taksit tutarı	Genel Toplam
Tek Çekim	2.517,50	2.517,50

Yazarın Diğer Kitapları

Yeni

-%5

Sepete Ekle

İş Kazaları

Çelik Ahmet Çelik

%5
İNDİRİM

1.200^,00TL 1.140^,00TL
Yeni

-%5

Sepete Ekle

Tazminat Hukuku Yazıları I

Çelik Ahmet Çelik

%5
İNDİRİM

1.250^,00TL 1.187^,50TL
Yeni

-%5

Sepete Ekle

Bedensel Zararlar

Çelik Ahmet Çelik

%5
İNDİRİM

1.850^,00TL 1.757^,50TL
Yeni

-%5

Sepete Ekle

Trafik – İş Kazaları

Çelik Ahmet Çelik

%5
İNDİRİM

750^,00TL 712^,50TL
Yeni

-%5

Sepete Ekle

Cana Gelen Zararlarda Tazminatın Ölçüsü

Çelik Ahmet Çelik

%5
İNDİRİM

1.900^,00TL 1.805^,00TL
Yeni

-%5

Sepete Ekle

Anayasa Mahkemesi İptal Kararları

Çelik Ahmet Çelik

%5
İNDİRİM

700^,00TL 665^,00TL
Yeni

-%1

Satışta değil

Avukatın Öz - El Kitabı

Uğur Ocak

%1
İNDİRİM

1.100^,00TL 1.089^,00TL
Yeni

-%3

Satışta değil

Trafik Kazalarında Tazminat ve Sigorta

Çelik Ahmet Çelik

%3
İNDİRİM

2.300^,00TL 2.231^,00TL
Yeni

-%5

Sepete Ekle

Tazminat ve Alacak Davaları

Çelik Ahmet Çelik

%5
İNDİRİM

1.600^,00TL 1.520^,00TL
Yeni

-%5

Sepete Ekle

İdari Yargıda Ölüm ve Bedensel Zararlar Nedeniyle Tazminat Davaları

Çelik Ahmet Çelik

%5
İNDİRİM

2.350^,00TL 2.232^,50TL
Yeni

-%3

Sepete Ekle

Ölüm Nedeniyle Destekten Yoksunluk

Çelik Ahmet Çelik

%3
İNDİRİM

1.750^,00TL 1.697^,50TL
Yeni

-%3

Satışta değil

Bedensel Zararlar

Çelik Ahmet Çelik

%3
İNDİRİM

1.275^,00TL 1.236^,75TL

Tümünü göster