Türk İdari Yargılama Hukuku Dersleri Cilt 3

Prof. Dr. Ramazan YILDIRIM

Prof. Dr. Serkan ÇINARLI

Arş. Gör. Kerim AZAK

 

 

İÇİNDEKİLER

BASKIYA ÖNSÖZ 5

ÖNSÖZ  6

İÇİNDEKİLER 7

TABLO VE ŞEKİLLER LİSTESİ. 26

KISALTMALAR CETVELİ . 27

GİRİŞ

İDARENİN YARGISAL DENETİMİ

İDARENİN İŞLEM VE EYLEMLERİ ÜZERİNDE UYGULANAN DENETİM

TÜRLERİ 31

İDARENİN YARGISAL DENETİMİNİN AMACI 32

III. İDARENİN YARGISAL DENETİMİNDE UYGULANAN BAŞLICA SİSTEMLER.32

YARGI BİRLİĞİ SİSTEMİ 33

İDARÎ YARGI SİSTEMİ. 33

Kavram . 33

İdarî Yargı Tipleri 34

Kuruluş Ölçütü . 34

(1) Danıştay Tipi Örgütlenme . 34

(2) Mahkeme Tipi Örgütlenme. 34

Görev Ölçütü . 34

(1) Geniş Görevli İdarî Yargı Yeri . 35

(2) Dar Görevli İdarî Yargı Yeri. 35

Astlık - Üstlük Ölçütü . 35

(1) Üst Görevli İdarî Yargı Yerleri. 35

(2) Alt Görevli İdarî Yargı Yerleri 35

(3) İdarî Yargının Fransa’da Doğuşu  35

TÜRKİYE’DE İDARENİN YARGISAL DENETİMİ.38

İDARÎ YARGININ TÜRKİYE’DE DOĞUŞU . 38

Osmanlı İmparatorluğu Döneminde İdarenin Yargısal Denetimi . 38

Cumhuriyet Döneminde İdarî Yargının Gelişimi . 40

TÜRKİYE’DE İDARENİN YARGISAL DENETİMİNİN ÖZELLİKLERİ 41

TÜRKİYE’DE İDARENİN YARGISAL DENETİMİNİN SINIRLARI 42

YARGI DENETİMİNİN KAPSAMININ DARALMASI . 43

 

8 İçindekiler

Yargı Kısıntısı .43

Yasama Kısıntısı.44

Anayasa Kısıntısı (Yargı Bağışıklığı)45

TÜRKİYE’DE YARGI KOLLARI VE İDARÎ YARGI .45

Yargı Kavramı 45

Yargı Kolu Kavramı 46

Türkiye’deki Yargı Kolları.48

Anayasa Yargısı.48

Adlî Yargı 48

İdarî Yargı .49

Seçim Yargısı.49

Hesap Yargısı 49

Uyuşmazlık Yargısı49

İdarî Yargının Diğer Yargı Kollarıyla İlişkisi.50

Anayasa Yargısı ile İdarî Yargının İlişkisi .50

Medeni Yargı ile İdarî Yargının İlişkisi.51

Ceza Yargısı ile İdarî Yargının İlişkisi .51

İDARÎ YARGILAMA HUKUKUNUN TANITIMI52

İDARÎ YARGILAMA HUKUKUNUN TANIMI52

İDARÎ YARGILAMA HUKUKUNUN İDARE HUKUKU İLE İLİŞKİSİ .52

İDARÎ YARGILAMA HUKUKUNUN KAYNAKLARI53

İdarî Yargılama Hukukunun Temel Kaynakları 54

İdarî Yargılama Hukukunun Yazılı Temel Kaynakları.54

(1) İdarî Yargılama Hukukunun Normatif Temel Yazılı

Kaynakları 54

(a) Anayasa.54

(b) Kanunlar55

(c) Kanun Hükmünde Kararnameler 56

(d) Uluslararası Antlaşmalar.57

(e) Yönetmelikler58

(f) Adsız Düzenleyici İşlemler.58

(2) İdarî Yargılama Hukukunun İçtihadî Temel Yazılı

Kaynakları 59

(a). Anayasa Mahkemesi Kararları 59

(b) İçtihatları Birleştirme Kararları59

İdarî Yargılama Hukukunun Yazısız Temel Kaynağı: Örf ve

Âdet Hukuku.60

 

İçindekiler 9

İdarî Yargılama Hukukunun Yardımcı Kaynakları 61

Diğer Yargısal İçtihatlar 61

Öğreti (Doktrin) . 62

 

BİRİNCİ BÖLÜM

 

İDARÎ YARGI KURULUŞLARI VE İDARÎ YARGI HÂKİMLİK MESLEĞİ

İDARÎ YARGI KURULUŞLARI65

İLK DERECE İDARÎ YARGI YERLERİ 65

İlk Derece İdarî Yargı Yeri Kavramı . 65

Türkiye’deki İlk Derece İdarî Yargı Yerleri. 65

İdare Mahkemeleri 66

Vergi Mahkemeleri 67

Danıştay. 67

Bölge İdare Mahkemeleri 71

YÜKSEK MAHKEMELER VE ÜST DERECE İDARÎ YARGI YERLERİ 72

Yüksek Mahkeme ve Üst Derece İdarî Yargı Yeri Kavramları . 72

Yüksek Mahkeme Kavramı 72

Üst Derece Yargı Yeri Kavramı . 72

Yüksek Mahkeme ile Üst Derece Yargı Yerinin Farkı. 73

Türk İdarî Yargısındaki Yüksek Mahkeme: Danıştay. 73

Daireler 76

İdari ve Vergi Dava Daireleri Kurulları . 77

İçtihatları Birleştirme Kurulu . 80

Başkanlık Kurulu – Başkanlar Kurulu . 81

Türk İdarî Yargısındaki Üst Derece İdarî Yargı Yerleri. 82

Danıştay. 83

Bölge İdare Mahkemeleri 84

ÖZEL İDARÎ YARGI KURULUŞLARI 86

Sayıştay. 86

Yüksek Seçim Kurulu 88

İDARÎ HÂKİMLİK MESLEĞİ89

İDARÎ YARGI HÂKİMLERİNİN BAĞIMSIZLIĞI VE TEMİNATI 89

İdarî Yargı Hâkimlerinin Bağımsızlığı 89

İdarî Yargı Hâkimlerinin Teminatı. 90

İDARÎ YARGIDA HÂKİMİN REDDİ VE YASAKLILIĞI 91

Hâkimin Yasaklılığı 92

Hâkimin Reddi . 93

Yasaklılık ve Reddin Usulü, İncelenmesi ve Sonuçları 93

 

10 İçindekiler

 

İKİNCİ BÖLÜM

 

YARGI DÜZENLERİ VE YARGI DÜZENİ UYUŞMAZLIKLARI

 

ÇEŞİTLİ YARGI DÜZENLERİ 101

GÖREV, YETKİ, YARGI KOLU VE HÜKÜM UYUŞMAZLIKLARI .101

İDARÎ YARGININ GÖREV ALANI 102

UYUŞMAZLIK MAHKEMESİ.103

Kuruluşu 103

Çalışma Yöntemi .103

Görevleri .104

Olumlu Görev (Yargı Düzeni) Uyuşmazlığı104

Olumsuz Görev (Yargı Düzeni) Uyuşmazlığı107

Hüküm Uyuşmazlığı108

 

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

İDARÎ DAVA TÜRLERİ

 

GENEL OLARAK DAVA KAVRAMI 113

İDARÎ UYUŞMAZLIKLAR VE İDARÎ DAVALAR115

İDARÎ UYUŞMAZLIK KAVRAMI115

İDARENİN TARAF OLDUĞU UYUŞMAZLIKLARIN GİDERİLMESİ.115

Sulh Yolu .116

İdarî Dava Yolu 118

III. İDARÎ DAVA TÜRLERİ .119

İPTAL DAVASI .120

İptal Davasının Nitelikleri 120

İptal Davasının Adlî Yargıdaki İptal Davalarıyla Karşılaştırılması .120

İptal Davasının Ön Koşulları 121

İptal Davasında Göreve İlişkin Koşullar 122

İptal Davasında Yetkiye İlişkin Koşullar 122

İptal Davasında Konuya İlişkin Koşullar 122

İptal Davasında Davacıya İlişkin Koşullar123

(1) Ehliyet Koşulu 124

(2) Menfaat İhlali 124

İptal Davasında Davalıya İlişkin Koşullar.124

İptal Davasında Süreye İlişkin Koşullar .125

İptal Davasının Biçimine İlişkin Koşullar .125

İptal Davasının Esasına İlişkin Koşullar 126

 

İçindekiler 11

İptal Davasının Doğurduğu Sonuçlar 126

İptal Davasının Reddedilmesi 126

İptal Kararı Verilmesi . 127

(1) İşlem Yönünden  127

(2) Taraflar Yönünden  127

(3) Üçüncü Kişiler Yönünden 127

İTİRAZ (EKSİK İPTAL) DAVASI . 128

İtiraz (Eksik İptal) Davasının Nitelikleri . 128

İtiraz (Eksik İptal) Davasının Ön Koşulları . 130

İtiraz (Eksik İptal) Davasında Göreve İlişkin Koşullar . 131

İtiraz (Eksik İptal) Davasında Yetkiye İlişkin Koşullar . 131

İtiraz (Eksik İptal) Davasında Konuya İlişkin Koşullar . 131

İtiraz (Eksik İptal) Davasında Davacıya İlişkin Koşullar. 132

İtiraz (Eksik İptal) Davasında Davalıya İlişkin Koşullar 132

İtiraz (Eksik İptal) Davasında Süreye İlişkin Koşullar 132

İtiraz (Eksik İptal) Davasında Biçime İlişkin Koşullar 132

İtiraz (Eksik İptal) Davasında Esasına İlişkin Koşullar 133

İtiraz (Eksik İptal) Davasının Doğurduğu Sonuçlar 133

İtiraz (Eksik İptal) Davasının Reddedilmesi 133

Kaldırma (İptal) Kararı Verilmesi 133

TAM YARGI DAVALARI. 134

Tam Yargı Davalarının Nitelikleri 134

Kavram. 134

Tam Yargı Davası ile İptal Davasının Karşılaştırılması 134

Tam Yargı Davasına Neden Olan İdarî Faaliyetler 135

İdarî İşlemlerden Kaynaklanan Tam Yargı Davaları . 135

(1) İptal Davası ile Tam Yargı Davasının Birlikte Açılması. 135

(2) İptal Davası Açıldıktan Sonra Tam Yargı Davası Açılması  135

(3) İdarî İşlemlere Karşı Doğrudan Tam Yargı Davası Açılması . 135

(4) İdarî İşlemlerin Uygulanmasından Kaynaklanan Tam Yargı

Davası 136

İdarî Eylemlerden Doğan Tam Yargı Davaları 136

İdarî Sözleşmelerden Kaynaklanan Tam Yargı Davaları . 136

Tam Yargı Davasının Ön Koşulları. 137

Göreve İlişkin Koşullar . 138

Yetkiye İlişkin Koşullar . 138

Konuya İlişkin Koşullar: Ön Karar. 138

 

12 İçindekiler

Taraflara İlişkin Koşullar .139

Süreye İlişkin Koşullar.140

Biçime İlişkin Koşullar.140

Tam Yargı Davasında Esasa İlişkin Koşullar .140

Tam Yargı Davasının Sonuçları 141

Tam Yargı Davasının Reddi .142

Tam Yargı Davasının Kabulü .142

VERGİ DAVALARI142

Vergi Davasının Nitelikleri.142

Vergi Davasının Ön Koşulları .143

Göreve İlişkin Koşullar144

Yetkiye İlişkin Koşullar145

Konuya İlişkin Koşullar145

Taraflara İlişkin Koşullar .146

Süreye İlişkin Koşullar.147

Biçime İlişkin Koşullar.147

Vergi Davasının Esasına İlişkin Koşullar.147

Vergi Davasının Açılmasının Etkileri 148

Vergi Davasının Sonuçları149

İDARÎ YARGI KARARLARININ UYGULANMAMASINDAN KAYNAKLANAN

TAZMİNAT DAVASI.150

İdarî Yargı Kararlarının Uygulanmamasından Kaynaklanan

Tazminat Davasının Nitelikleri.150

İdarî Yargı Kararlarının Uygulanmamasından Kaynaklanan

Tazminat Davalarına Neden Olan Durumlar .152

İdarî Yargı Kararlarının Uygulanmamasından Kaynaklanan

Tazminat Davalarının Ön Koşulları 153

Göreve İlişkin Koşullar153

Yetkiye İlişkin Koşullar154

Taraflara İlişkin Koşullar .155

(1) Davacı 155

(2) Davalı.155

Süreye İlişkin Koşullar.155

Biçime İlişkin Koşullar.159

İdarî Yargı Kararlarının Uygulanmamasından Kaynaklanan

Tazminat Davalarının Esasına İlişkin Koşullar159

İdarî Yargı Kararlarının Uygulanmamasından Kaynaklanan

 

İçindekiler 13

Tazminat Davalarının Sonuçları 160

Davanın Reddinin Sonuçları. 160

Davanın Kabulünün Sonuçları 160

İdarî Yargı Kararlarının Uygulanmamasından Kaynaklanan

Tazminat Davalarının Yerine Getirilmesi  161

TESPİT DAVASI. 162

İDARÎ SÖZLEŞMELERDEN DOĞAN DAVALAR . 164

İdarî Sözleşmelerden Doğan Davaların Nitelikleri 164

Sözleşme Öncesi Hazırlık İşlemlerine İlişkin Davalar . 166

Sözleşmenin Uygulanmasına İlişkin Davalar 167

(1) Sözleşmenin Taraflarının Açabileceği Davalar  167

(2) Üçüncü Kişilerin Açabileceği Davalar  167

Sözleşme Sona Erdikten Sonra Açılabilecek Davalar . 169

İdarî Sözleşmelerden Doğan Davaların Ön Koşulları 169

Göreve İlişkin Koşullar . 169

Yetkiye İlişkin Koşullar . 169

Konuya İlişkin Koşullar. 170

Taraflara İlişkin Koşullar. 170

Süreye İlişkin Koşullar 170

Biçime İlişkin Koşullar 171

İdarî Sözleşmelerden Doğan Davaların Esasa İlişkin Koşulları 171

İdarî Sözleşmelerden Doğan Davaların Sonuçları. 171

İdarî Sözleşmelerden Doğan Davalarda Verilen Kararların Yerine

Getirilmesi  171

 

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

 

İDARÎ YARGILAMAYA HÂKİM OLAN İLKELER VE İLK DERECE İDARÎ

 

YARGILAMANIN AŞAMALARI

 

İDARÎ YARGILAMANIN GENEL İLKELERİ 175

YAZILILIK İLKESİ (EVRAK ÜZERİNDEN İNCELEME) 175

İVEDİ YARGILAMA İLKESİ. 176

RE’SEN (KENDİLİĞİNDEN) ARAŞTIRMA İLKESİ . 178

SAVCILIK MÜESSESESİNİN BULUNMA İLKESİ. 181

BASİT VE AZ MASRAFLI OLMASI İLKESİ . 182

İDARÎ DAVALARIN AÇILMASI 183

İDARÎ DAVA DİLEKÇESİNDE YER ALMASI GEREKEN UNSURLAR 183

Mahkeme Başkanlığının Adı . 184

 

14 İçindekiler

Davanın Görülmesi Esnasında Talep Edilecek Ara Kararlara İlişkin

Ön Bilgi185

Tarafların, Varsa Vekillerin veya Temsilcilerin Bazı Bilgileri 186

Davanın Türü.188

İdarî İşlemin Yazılı Bildirim Tarihi 188

Davanın Konusu 189

Davanın Sebepleri .191

Deliller.191

Sonuç ve İstem (Netice-i Talep) 192

İmza.193

İDARÎ DAVALARA İLİŞKİN DİLEKÇE NÜSHALARI VE EKLERİ İLE

DİLEKÇELERİN VERİLEBİLECEĞİ YERLER194

Davanın Açıldığı Mahkeme Başkanlığı.196

İdare veya Vergi Mahkemesi Başkanlığı197

Asliye Hukuk Mahkemeleri .197

Türk Konsoloslukları198

UYAP .199

TEK DİLEKÇE İLE AÇILABİLECEK İDARÎ DAVALAR 200

Birden Fazla İşleme Karşı Aynı Dilekçe ile Dava Açılması 200

Birden Fazla Kişinin Aynı Dilekçe ile Dava Açması.207

İptal ve Tam Yargı Davalarının Birlikte Açılması 208

Düzenleyici İşlemle Uygulaması Olan Bireysel İşleme Karşı Birlikte

Dava Açılması 208

DİLEKÇENİN İLGİLİ YERLERE VERİLMESİ ÜZERİNE YAPILACAK ÖN

İŞLEMLER .210

Dilekçenin Kayda Alınması 210

Masraflarda Eksikliklerin Giderilmesi211

İDARÎ DAVA DİLEKÇESİ ÜZERİNE İLK İNCELEME VE MAHKEME

BAŞKANLIKLARININ KARARLARI.214

Görev ve Yetki .217

Görev Konusunda Yapılan İlk İnceleme 219

(1) Görev Kavramı .219

(2) İdarî Yargıda Görevli Mahkemeler.220

(a) Genel Görevli Mahkemeler: İdare Mahkemeleri 220

(b) Özel Görevli Mahkemeler .220

(i) Danıştay .220

(ii) Vergi Mahkemeleri.222

(iii) Bölge İdare Mahkemeleri.223

 

İçindekiler 15

(c) Tek Hâkimle Görülecek Davalar . 223

(3) İdarî Yargının Görev Alanına Girmeyen Uyuşmazlıklar . 225

(a) Yasama Organının Yasama İşlevine Giren İşlemleri . 226

(b) Yargı Organının Yargısal İşleve Giren İşlemleri. 226

(c) Yürütme Organının Salt Siyasal Kararları . 226

(d) İdarenin Özel Hukuk Sözleşmelerinden Kaynaklanan

Uyuşmazlıklar. 226

(e) İdarenin Gerçek Kişilere ve Özel Hukuk Tüzel

Kişilerine Karşı Açtığı Davalar. 228

(f) Kamu Görevlilerine Karşı Açılan Rücu Davaları  229

(g) Kamulaştırma İşleminden Kaynaklanan Bazı Davalar  229

(h) Hukukî El Atmadan Kaynaklı Davalar . 231

(ı) Tapu Sicilinin Yanlış Tutulmasından Kaynaklanan

Davalar . 232

(i) Nüfus Sicilinden Kaynaklanan Davalar . 232

(j) İcra İflas Memurlarının Kusurundan Kaynaklanan

Davalar . 233

(k) Koruma Tedbirleri Nedeniyle Devlete Açılacak

Tazminat Davaları  233

(l) Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’ndan Kaynaklanan

Davalar . 233

(m) Kabahatler Kanunu’ndan Kaynaklanan İdarî Para

Cezalarına İtirazlar . 234

(n) Kadastro Kanunu’nun Uygulamasından Kaynaklanan

Davalar . 236

(o) Karayolları Trafik Kanunu’ndan Kaynaklanan Davalar . 237

(ö) Fiili Yol Uygulamalarından Kaynaklanan Davalar . 238

(p) Seçimle İlgili Uyuşmazlıklar  239

(r) Anayasa Kısıntısı Kapsamındaki İşlemler 240

(4) Görev Konusunda Yapılan İlk İncelemenin Sonucu. 240

(a) Açılan Davanın İdarî Yargının Görev Alanının Dışında

Olması  241

(b) Açılan Davanın İdarî Yargının Görev Alanı İçinde

Olmakla Birlikte Yanlış İdarî Yargı Yerinde Açılmış

Olması  241

(c) İdarî Yargı Yerlerinin Görev Alanına Giren Bir Davanın

Adlî Yargı Yerlerinde Açılmış Olması  242

(5) İlk Derece İdarî Yargı Yerleri Arasında Çıkan Görev

Uyuşmazlıkları. 243

 

16 İçindekiler

(a) Görev Uyuşmazlığının Çıkışı 243

(b) Görev Uyuşmazlığı Biçimleri .245

(i) Olumlu Görev Uyuşmazlığı.245

(ii) Olumsuz Görev Uyuşmazlığı.246

(c) Görev Uyuşmazlıklarının Giderilmesi246

(i) İdare ve Vergi Mahkemeleri Arasında246

(ii) Danıştay ile İdare ve Vergi Mahkemeleri

Arasında .248

(d) İlk Derece İdarî Yargı Mahkemelerinin Görev

Konusunda Direnmeleri 249

Yetki Konusunda Yapılan İlk İnceleme250

(1) Genel Yetki Kuralı ve Genel Yetkili Mahkeme .251

(2) Özel Yetki Kuralları ve Özel Yetkili Mahkemeler254

(a) Kamu Görevlileriyle İlgili Davalarda Yetki .254

(b) Taşınmaz Mallara İlişkin Davalarda Yetki256

(c) Kamu İdarelerine İlişkin Davalarda Yetki 259

(d) Taşınır Mallara İlişkin Davalarda Yetki 259

(e) Askerî Hizmete İlişkin İdari İşlem ve Eylemlerden

Doğan Uyuşmazlıklarda Yetki .260

(f) Tam Yargı Davalarında Yetki .261

(i) İdarî Sözleşmelerden Kaynaklanan Tam Yargı

Davalarında Yetki .261

(ii) İdarî İşlemlerden Kaynaklanan Tam Yargı

Davalarında Yetki .262

(iii) Bayındırlık ve Ulaştırma Gibi İdarî Hizmetlerden

Kaynaklanan Tam Yargı Davalarında Yetki .263

(iv) İdarî Eylemlerden Doğan Tam Yargı Davalarında

Yetki .264

(v) Diğer Hâllerden Kaynaklanan Tam Yargı

Davalarında Yetki .264

(g) Danıştay İçtihadıyla Geliştirilen Yetki Kuralı .265

(3) Yetki Konusunda Yapılan İlk İncelemenin Sonucu .265

(4) İlk Derece İdarî Yargı Yerleri Arasında Çıkan Yetki

Uyuşmazlıkları .265

(a) Yetki Uyuşmazlığının Çıkışı265

(b) Yetki Uyuşmazlığı Biçimleri .266

(i) Olumlu Yetki Uyuşmazlığı.266

(ii) Olumsuz Yetki Uyuşmazlığı 267

 

İçindekiler 17

(c) Yetki Uyuşmazlıklarının Giderilmesi. 267

(i) Danıştay’da Çözümlenen Yetki Uyuşmazlıkları 267

(ii) Bölge İdare Mahkemelerinde Çözümlenen Yetki

Uyuşmazlıkları . 268

İdare ve Vergi Mahkemelerinin Yetki Konusunda Direnmeleri . 269

İdarî Merci Tecavüzü 269

Ehliyet. 273

Objektif (Genel) Ehliyet . 274

(1) Davada Taraf Olma Ehliyeti. 274

(2) Dava Açabilme Ehliyeti . 276

Subjektif (Özel) Ehliyet 279

(1) Menfaat İhlali 279

(2) Hak İhlali . 289

İdarî Yargıda Tarafların Kişilik veya Niteliğinde Değişiklik . 290

Kesin ve Yürütülmesi Gereken İşlem 292

Süre Aşımı. 295

İdarî Dava Açma Süreleri . 295

(1) Genel Dava Açma Süreleri  295

(2) Özel Dava Açma Süreleri. 296

İdarî Dava Açma Sürelerinin Hesaplanması. 297

İdarî Dava Açma Sürelerinin Başlangıcı . 298

(1) İptal Davalarında Sürenin Başlangıcı. 298

(a) Birel İşlemler  298

(b) Düzenleyici İşlemler . 301

(c) İlan Yoluyla Tebliğ  302

(d) İdarî Davaya Konu Olabilecek Bir İşlem veya Eylemin

Yapılmasına Yönelik Başvuru (İYUK Madde 10

Başvurusu) 303

(2) Tam Yargı Davalarında Sürenin Başlangıcı  308

(a) İdarî İşlemden Kaynaklı Tam Yargı Davalarında

Sürenin Başlangıcı  308

(i) İdarî İşlemden veya İdarî İşlemin Uygulanmasına

Kaynaklanan Tam Yargı Davalarında Sürenin

Başlangıcı. 309

(ii) İptal ve Tam Yargı Davalarının Birlikte Açılması

Durumunda Sürenin Başlangıcı . 310

(iii) İptal Davasının Sonuçlanması Üzerine Açılan

Tam Yargı Davasında Sürenin Başlangıcı . 310

 

18 İçindekiler

(b) İdarî Eylemlere Karşı Açılacak Tam Yargı Davalarında

Sürenin Başlangıcı.311

(c) İdarî Sözleşmelerden Kaynaklanan Tam Yargı

Davalarında Sürenin Başlangıcı.316

Sürelere İlişkin Genel Esaslar316

Dava Açma Süresine Yönelik Özel Durumlar 318

(1) Mücbir Sebep 318

(2) Dava Açma Süresinin Kesilmesi .319

(3) Dava Açma Süresinin Yenilenmesi.319

(4) Dava Açma Süresinin Durması.321

(5) Anayasa’nın 40. Maddesinin II. Fıkrasının Dava Açma

Süresine Etkisi ve İçtihadın Birleştirilmesi Kararı.324

(a) Dava Açma Süresinin Kararda Yanlış Gösterilmesi .325

(b) Dava Açma Süresinin Belirtilmemesi 325

(7) Görevsiz Yargı Koluna Başvurulması327

(8) İdarî İzin .330

(9) İhtirazi Kayıtla Ödeme Durumu .331

Husumet331

İYUK’un 3. ve 5. Maddelerine Aykırılık336

DOSYANIN TEKEMMÜLÜ .339

Tebligat ve Cevap Verme 339

İddia ve Savunmaların Genişletilmesi Yasağı 341

İDARÎ YARGIDA BAĞLANTILI DAVALAR 344

Bağlantı Şartları.344

Bağlantı Usulü .346

Bağlantı İsteminin Reddine İlişkin İtiraz 348

Davaların Ayrılması .348

DAVA AÇMANIN SONUÇLARI.349

Derdestlik349

Hak Düşürücü Sürenin Kesilmesi.351

Hüküm Verme Zorunluluğu.352

III. DAVA AÇMA SÜRECİNDE TARAF İSTEKLERİ 352

İVEDİLİK GEREKTİREN TARAF İSTEKLERİ.352

Tarafların Delil Tespitine Yönelik İstekleri.352

İdarî Yargıda Deliller .352

(1) İspat ve Delil 353

(a) İspat 353

 

İçindekiler 19

(b) Delil  355

İdarî Yargıda Delil Tespiti . 356

(1) İdarî Dava Açmadan Önce. 356

(2) İdarî Dava Açtıktan Sonra . 357

İdarî Yargıda Delil Türleri . 358

(1) Bilirkişi. 358

(2) Keşif  361

(3) Diğer Deliller . 362

(a) Belge  362

(b) Tanık. 363

(c) Kesin Hüküm  364

(d) Yemin ve İkrar  364

Yürütmenin Durdurulması 365

Yürütmenin Durdurulması Kavramı. 365

Yürütmenin Durdurulması Türleri . 366

(1) Geçici Yürütmenin Durdurulması 367

(2) Esas Karar Verilinceye Kadar Yürütmenin Durdurulması 369

Yürütmenin Durdurulması Kararlarının Nitelikleri. 369

Yürütmenin Durdurulmasının Şartları . 370

(1) Yürütmenin Durdurulmasının Şekil Şartları  370

(2) Yürütmenin Durdurulmasının Esasa İlişkin Şartları. 371

(a) Telafisi Güç veya İmkânsız Zarar  371

(b) Açıkça Hukuka Aykırılık  371

Yürütmenin Durdurulması Talebinin Karara Bağlanması 372

Yürütmenin Durdurulmasına İlişkin Kararlara Karşı İtiraz 372

Yürütmenin Durdurulması Talep Edilen Davaların Görülüş

Biçimi . 374

Yürütmenin Durdurulması Kararlarının Sonuçları . 374

Yürütmenin Durdurulmasının Sınırlanması . 374

İVEDİLİK GEREKTİRMEYEN TARAF İSTEMLERİ . 375

Kişilerin İdarî Yargı Davasına Katılması. 375

Davanın İhbarı . 375

Davaya Müdahale 377

(1) Asli Müdahale . 378

(2) Fer’i Müdahale 378

(3) İdarî Yargıda Davaya Müdahale  380

 

20 İçindekiler

İdari Yargılama Usulünde Duruşma 383

Davanın Değerinin Artırılması .388

Davaya Son Veren Taraf İşlemleri .390

Davadan Feragat 390

Davanın Kabulü 395

İDARÎ YARGIDA ÖZEL YARGILAMA USULLERİ 397

İVEDİ YARGILAMA USULÜ397

MERKEZÎ VE ORTAK SINAVLARA İLİŞKİN YARGILAMA USULÜ401

ASKERÎ HİZMETE İLİŞKİN İDARÎ İŞLEM VE EYLEMLERDEN DOĞAN

UYUŞMAZLIKLARA DAİR HÜKÜMLER .405

 

BEŞİNCİ BÖLÜM

 

İDARÎ YARGIDA DAVALARIN SONUÇLANMASI

 

DAVALARIN HÜKÜM DIŞINDA SONUÇLANMASI409

DAVANIN KONUSUZ KALMASI .409

Menfaat İlişkisinin Kesilmesi .409

Dava Konusu İdarî İşlemin Geri Alınması 410

Tazminatın Ödenmesi .411

Taraflardan Birinin Ölmesi ya da Tüzel Kişiliğin Sona Ermesi411

DAVANIN AÇILMAMIŞ SAYILMASI411

DAVANIN HÜKÜMLE (KARARLA) SONUÇLANMASI412

MAHKEME KARARLARININ TÜRLERİ 412

Ara Kararlar .413

Nihai Kararlar 413

Esasa İlişkin Nihai Kararlar413

Usule İlişkin Nihai Kararlar .414

İDARİ YARGILAMA USULÜNDE HÜKÜM.414

Karar Verme Usulü414

Kararların İçeriği415

Kararların Saklanması ve Tebliği .416

Açıklama416

Yanlışlıkların Düzeltilmesi418

III. İDARÎ YARGIDA KARARLARIN SONUÇLARI VE UYGULANMASI.419

KARARLARIN SONUÇLARI.420

İptal Davalarında Kararların Sonuçları 420

Tam Yargı Davalarında Kararların Sonuçları423

 

İçindekiler 21

KARARLARIN UYGULANMASI 424

İptal Kararlarının Uygulanması. 425

İdarenin Yeni Bir İşlem Yapmak Zorunda Olmadığı Durumlar . 425

İptal Kararının Aynı Sonucu Doğuracak Yeni İşlem Yapılmasına

Engel Olmadığı Durumlar  426

İptal Edilen İşlemin Aksine İşlem Yapmanın Zorunlu Olduğu

Durumlar . 426

İptal Kararı ile İlgili Olanların Hukukî Durumlarında Değişiklik

Yapılmasını Zorunlu Kılan Durumlar  426

İptal Kararının Uygulanmasının İmkânsız Olduğu Durumlar 427

Tam Yargı Kararlarının Uygulanması 428

Kararların Uygulanması ve Süresi. 429

 

ALTINCI BÖLÜM

İDARÎ YARGIDA KANUN YOLLARI

 

KANUN YOLU KAVRAMI 433

KANUN YOLLARININ ÇEŞİTLERİ 434

ARA KARARLARA KARŞI KANUN YOLLARI 435

Yürütmenin Durdurulmasına İlişkin Kararlara İtiraz. 435

Bağlantı İsteminin Reddine İlişkin İtiraz . 435

NİHAİ KARARLARA KARŞI KANUN YOLLARI . 436

Olağan Kanun Yolları 436

İstinaf. 436

(1) İstinaf Kavramı  436

(a) İstinafa Yönelik Eleştiriler. 438

(b) İstinafın Yargılama Sistemine Faydalı olacağına

Yönelik Görüşler. 438

(2) İstinaf Edilemeyecek Nihai Kararlar  439

(a) Konusu 5 bin Türk Lirasını Geçmeyen İdarî Davalar. 439

(b) Doğrudan Temyiz Edilebilecek Olan İdare

Mahkemesi Kararları 440

(c) Danıştay’ın İlk Derece Mahkemesi Olarak Görev

Yaptığı Davalarda Verdiği Kararlar . 440

(d) Diğer Yasalara Göre Kanun Yolu Kapalı Davalar. 441

(3) İstinaf Süresi . 441

(4) İstinaf Usulü 442

 

22 İçindekiler

(a) İstinaf Harç ve Giderlerinin Tamamının Ödenmemesi443

(b) İstinaf Dilekçesindeki Eksikliklerin Giderilmesi .443

(c) İstinafın Süresinde Yapılmaması .444

(d) İstinaf Tabi Kararlardan Olmaması445

(5) İstinaf Sonucunda Verilen Karar Türleri.445

(a) İstinaf Talebinin Reddi Kararı445

(b) Kaldırma ve Yeniden Karar Verme446

(c). Kaldırma ve Gönderme Kararı 446

(b). Temyiz.448

(1) Temyiz Kavramı .448

(2) Temyiz Edilebilecek Kararlar449

(a) Danıştay’ın İlk Derece Mahkemesi Olarak Verdiği

Nihai Kararlar450

(b) İstinaf Kanun Yolunda Verilen Bazı Nihai Kararlar 451

(c) İYUK 20/A ve 20/B Maddeleri Uyarınca Verilen Nihai

Kararlar .456

(d) Diğer Yasalara Göre Temyizi Mümkün Olan Kararlar456

(3) Temyiz edilemeyecek kararlar.457

(4) Temyiz Usulü .457

(a) Temyiz Başvurusu .457

(b) Temyiz Başvurusu Yapabilecekler.458

(c) Temyiz Süreleri .458

(d) Temyiz Dilekçesi459

(e) Temyizden Vazgeçme .460

(f) Temyiz Mercileri .461

(5) Temyiz Sebepleri .461

(a) Görev ve Yetki Dışında Bir İşe Bakılmış Olması .462

(b) Hukuka Aykırı Karar Verilmesi 462

(c) Usul Hükümlerinin Uygulanmasında Kararı

Etkileyebilecek Nitelikte Hata veya Eksikliklerin

Bulunması .463

(6) Temyiz İncelemesi Sonuçları463

(a) Onama Kararı464

(b) Düzelterek Onama Kararı464

(c) Kısmen Onama - Kısmen Bozma Kararı.464

(d) Bozma Kararı.465

(7). Temyize Konu Edilen Kararı Veren Yargı Merciin Tutumu.465

 

İçindekiler 23

(a) Bozma Kararına Uyulması  465

(b) Israr Kararı 466

(8) Aleyhe Bozma Yasağı  467

(9) İstinaf ve Temyiz Aşamasında Yürütmenin Durdurulması  469

Olağanüstü Kanun Yolları . 470

Yargılanmanın Yenilenmesi . 471

(1) Tanımı ve Niteliği  471

(2) Gerekliliği  471

(3) Yargılamanın Yenilenmesi İçin Gereken Koşullar 472

(4). Yargılamanın Yenilenmesi İstenemeyen Kararlar . 473

(5) Yargılamanın Yenilenmesinin Nedenleri ve Bu Nedenlere

İlişkin Başvuru Süreleri 475

(a) Bir Belgenin Kararın Verilmesinden Sonra Ele

Geçirilmiş Olması . 476

(b) Belgenin Sahteliği. 477

(c) Karara Esas Alınan İlamın Ortadan Kalkması 477

(d) Bilirkişinin Bilerek Gerçeğe Aykırı Rapor Vermesi 478

(e) Hile Kullanılmış Olması. 478

(f) Vekil veya Temsilci Olmayan Kimseler ile Davanın

Görülmesi ve Hükme Bağlanması  479

(g) Çekinme . 479

(h) Birbirine Aykırı Hükümler. 480

(i) Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararı 480

(6) Yargılamanın Yenilenmesinde Taraflar . 481

(a) Yargılamanın Yenilenmesini İsteme Yetkisi 481

(b) Yargılamanın Yenilenmesinde Karşı Taraf 483

(7) Yargılamanın Yenilenmesi Yöntemi  483

(8). Yargılamanın Yenilenmesi Üzerine Verilen Kararlar ve

Sonuçları . 486

Kanun yararına temyiz. 487

(1) Kanun Yararına Temyiz Kavramı . 487

(2) Kanun Yararına Temyizin Hukukî Niteliği 489

(3) Kanun Yararına Temyizin Amacı . 489

(4). Kanun Yararına Temyizin Şartları 490

(a) İdare ve Vergi Mahkemeleri ile Bölge İdare

Mahkemelerinin Verdiği Bir Karar Olmalı  491

(b) Karar Kesin Olarak Verilmeli ya da İstinaf veya

 

24 İçindekiler

Temyiz İnceleme-Sinden Geçmeden Kesinleşmeli491

(c) Niteliği Bakımından Yürürlükteki Hukuka Aykırı Bir

Sonucu İfade Etmeli 491

(5) Kanun Yararına Temyiz Usulü493

(a) Kanun yararına temyiz Yoluna Başvuru 493

(b) Kanun Yararına Temyizde Yetkili Makamlar .493

(c) Danıştay’ın Kanun Yararına Temyiz İncelemesi 494

(d) Süre.495

(6) Kanun Yararına Temyizin Hukuki Etkileri.495

İDARÎ YARGIDA NİHAİ KARARIN KESİNLEŞMESİ 496

KESİN HÜKÜM KAVRAMI .496

KESİN HÜKÜM ÇEŞİTLERİ .498

Şekli Anlamda Kesin Hüküm498

Maddî Anlamda Kesin Hüküm.499

KESİN HÜKMÜN ETKİSİ 501

Kesin Hükmün Mutlak Etkisi .501

Kesin Hükmün Nispi Etkisi.501

İDARÎ YARGIDA KESİN HÜKÜM 502

İptal Davalarında Kesin Hüküm.502

İlk İnceleme Usulünde Kesin Hüküm502

Esastan İncelemede Kesin Hüküm505

İptal Kararında Kesin Hüküm506

Tam Yargı Davalarında Kesin Hüküm 507

III. ANAYASA MAHKEMESİ KARARLARININ İDARÎ YARGIYA ETKİSİ .508

Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru 508

Genel Olarak Bireysel Başvuru 508

Bireysel Başvuru Kavramı .508

(1) Bireysel Başvurunun Hukuki Niteliği508

Bireysel Başvurunun Şartları 509

(1) Esasa İlişkin Şartlar 510

(a) AİHS ve Bu Sözleşmeye Ek Protokollerde Yer Alan

Hakların İhlali 510

(b) Kamu Gücü İşlemi .510

(c) Güncel ve Kişisel Bir Hakkın İhlali511

(d) Olağan Kanun Yollarının Tüketilmesi 511

(2) Şekle İlişkin Esaslar 511

 

İçindekiler 25

(a) Görevli ve Yetkili Mahkeme . 511

(b) Başvuru Şekli ve Süresi. 512

Bireysel Başvurunun İncelenmesi ve Anayasa Mahkemesinin

Kararı . 513

İdarî Yargıya İlişkin Bireysel Başvuru Kararları. 513

Anayasa Mahkemesinin İptal Kararlarının İdarî Yargıya Etkisi . 518

İdarî Yargıya İlişkin Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin Bazı

Örnek Kararları . 524

AİHM, Başvuru No: 59601/09, Eşim/ Türkiye, K.T. 17.09.2013 . 524

AİHM, Başvuru No: 36073/04, Fazlı Aslaner/ Türkiye, K.T.

4.3.2014. 526

AİHM, Başvuru No: 44088/04, Menemen Minibüsçüler

Odası/ Türkiye, K.T. 9.12.2008. 529

AİHM, Başvuru No: 52658/99, Mehmet ve Suna Yiğit/

Türkiye, K.T. 17.7.2007  531

AİHM, Başvuru No: 29921/96, Büker/ Türkiye, K.T.

24.10.2000. 533

DİLEKÇE ÖRNEKLERİ. 537

KAYNAKLAR. 543

DİZİN. 551