İÇİNDEKİLER İçindekiler İkinci Baskıya Önsöz 7 Önsöz 9 Kısaltmalar 21 İDARİ YARGILAMA USULÜ KANUNU Madde 1 – Kapsam ve Nitelik 23 AÇIKLAMALAR 23 I. İdari Yargı Teşkilatı 24 A. Danıştay 24 B. Bölge İdare Mahkemeleri 30 C. İdare ve Vergi Mahkemeleri 30 II. İdari Yargının Görev Alanı 33 A. Genel Olarak 33 B. Adli ve İdari Yargı Yerleri Arasındaki Görev ve Hüküm Uyuşmazlığı 38 III. Yargılama Usulü 41 Madde 2 – İdari Dava Türleri ve İdari Yargı Yetkisinin Sınırı 43 AÇIKLAMALAR 43 I. İdari Dava Türleri 43 A. Genel Olarak 43 B. İptal Davası 45 1. İptal Davasının Özellikleri 45 2. İptal Davasının Konusu 46 3. İptal Davasının Açılma Koşulları 52 a. İdari İşlemin Kesin ve Yürütülebilir Olması Açısından 52 b. Menfaat Açısından 54 4. Vergi Yargılamasına İlişkin Açıklamalar 70 a. İdari İşlemin Kesin ve Yürütülebilir Olması Açısından 70 b. Menfaat Açısından 73 C. Tam Yargı Davası 77 1. Tam Yargı Davasının Özellikleri 77 2. Tam Yargı Davasının Konusu 79 a. İdari İşlemler 79 b. İdari Eylemler 79 c. İdari Sözleşmeler 80 3. Tam Yargı Davasının Açılma Koşulları 82 D. İptal ve Tam Yargı Davalarının Farkları 87 E. Tahkim Yolu 88 II. İdari Yargı Yetkisinin Sınırı 90 A. Hukuka Uygunluk Denetimi 91 B. Yerindelik Denetimi Yasağı & Takdir Yetkisinin Hukuka Uygun Kullanılıp Kullanılmadığının Denetlenmesi 91 C. “Yürütme Görevinin Yerine Getirilmesini Kısıtlayacak Nitelikte” ve “İdari Eylem ve İşlem Niteliğinde” Karar Verme Yasağı 94 D. Vergi Yargılamasına İlişkin Açıklamalar 95 Madde 3 – İdari Davaların Açılması 97 AÇIKLAMALAR 97 Madde 4 – Dilekçelerin Verileceği Yerler 110 AÇIKLAMALAR 110 Madde 5 – Aynı Dilekçe ile Dava Açılabilecek Haller 113 AÇIKLAMALAR 113 I. Birden Fazla İşleme Karşı Bir Dilekçe ile Dava Açılması 113 II. Birden Fazla Şahsın Müşterek Dilekçe ile Dava Açması 118 III. Vergi Yargılamasına İlişkin Açıklamalar 121 Madde 6 – Dilekçe Üzerine Uygulanacak İşlem 123 AÇIKLAMALAR 123 Madde 7 – Dava Açma Süresi 127 AÇIKLAMALAR 127 I. Genel Olarak 127 II. Dava Açma Süresinin Hukuki Niteliği 128 III. Dava Açma Süresinin Başlaması 129 A. Birel İşlemler Bakımından 130 B. Düzenleyici İşlemler Bakımından 133 C. Birel İşlemler ve Düzenleyici İşlemler Bakımından Öğrenme ile Dava Açma Süresinin Başlaması 135 D. Vergi Yargılamasına İlişkin Açıklamalar 138 Madde 8 – Sürelerle İlgili Genel Esaslar 143 AÇIKLAMALAR 143 Madde 9 – Görevli Olmayan Yerlere Başvurma 149 AÇIKLAMALAR 149 Madde 10 – İdari Makamların Sükutu 153 AÇIKLAMALAR 153 Madde 11 – Üst Makamlara Başvurma 158 AÇIKLAMALAR 158 Madde 12 – İptal ve Tam Yargı Davaları 173 AÇIKLAMALAR 173 I. İdari İşlem Dolayısıyla Tam Yargı Davası 173 II. İdari İşlemin İcra Edilmesi Nedeniyle Tam Yargı Davası 175 Madde 13 – Doğrudan Doğruya Tam Yargı Davası Açılması 178 AÇIKLAMALAR 178 I. Zorunlu İdari Başvuru: “Ön Karar” 178 II. Sulh 181 Madde 14 – Dilekçeler Üzerine İlk İnceleme 183 Madde 15 – İlk İnceleme Üzerine Verilecek Karar 184 AÇIKLAMALAR 184 I. Dilekçeler Üzerine İlk İnceleme 184 A. Genel Olarak 184 B. İlk İnceleme Konuları 186 C. İlk İnceleme Usulü 186 II. İlk İnceleme Üzerine Verilecek Karar 187 A. Görev ve Yetki 187 B. İdari Merci Tecavüzü 188 C. Ehliyet 192 D. İdari Davaya Konu Olacak Kesin ve Yürütülmesi Gereken Bir İşlem 192 E. Süre Aşımı 193 F. Husumet 193 G. Dilekçelerin 3 ve 5. Maddelere Uygun Olup Olmadıkları 199 Madde 16 – Tebligat ve Cevap Verme 201 AÇIKLAMALAR 201 Madde 17 – Duruşma 212 AÇIKLAMALAR 212 Madde 18 – Duruşmalara İlişkin Esaslar 219 AÇIKLAMALAR 219 Madde 19 – Duruşmalı İşlerde Karar Verilmesi 223 AÇIKLAMALAR 223 Madde 20 – Dosyaların İncelenmesi 224 AÇIKLAMALAR 224 Madde 20/A – İvedi Yargılama Usulü 236 AÇIKLAMALAR 237 Madde 20/B – Merkezi ve Ortak Sınavlara İlişkin Yargılama Usulü 243 AÇIKLAMALAR 243 Madde 21 – Sonradan İbraz Olunan Belgeler 246 AÇIKLAMALAR 246 Madde 22 – Davaların Karara Bağlanması 248 AÇIKLAMALAR 248 Madde 23 – Tutanaklar 250 AÇIKLAMALAR 250 Madde 24 – Kararlarda Bulunacak Hususlar 252 AÇIKLAMALAR 252 Madde 25 – Kararların Saklanması ve Tebliği 254 AÇIKLAMALAR 254 Madde 26 – Tarafların Kişilik veya Niteliğinde Değişiklik 255 AÇIKLAMALAR 255 I. Genel Olarak 255 II. Gerçek Kişinin Kişiliğinde veya Niteliğinde Değişiklik Halinde Verilecek Karar 256 III. Tüzel Kişinin Kişiliğinde veya Niteliğinde Değişiklik Halinde Verilecek Karar 259 A. Özel Hukuk Tüzel Kişileri Açısından 260 B. Kamu Hukuku Tüzel Kişileri Açısından 261 IV. Adrese Tebligat Yapılamaması Halinde Verilecek Karar 263 Madde 27 – Yürütmenin Durdurulması 267 AÇIKLAMALAR 268 I. Yürütmenin Durdurulması Kararlarının Hukuki Niteliği 268 II. Yürütmenin Durdurulması Kararı Verilebilmesi İçin Gereken Şartlar 269 A. Genel Olarak 269 B. Esasa ve Yönteme İlişkin Şartlar 269 1. Açıkça Hukuka Aykırılık Şartı 269 2. Telafisi Güç veya İmkânsız Zararların Doğması Şartı 270 3. Yönteme İlişkin Şartlar 271 C. Yürütmenin Durdurulması Talebi Üzerine Verilebilecek Kararlar 272 1. Ret Kararı 272 2. Savunma Alınıncaya Kadar Kabul Kararı 272 3. Kabul Kararı 273 III. Olumsuz İşlemlerde Yürütmenin Durdurulması 276 IV. Vergi Uyuşmazlıklarında Yürütmenin Durdurulması 277 V. Yürütmenin Durdurulması Kararlarına Karşı İtiraz 279 Madde 28 – Kararların Sonuçları 284 AÇIKLAMALAR 284 I. Kararların Sonuçları 284 A. İptal Davası Açısından 284 1. İptal Kararı Üzerine Aynı Yönde Bir Karar Alınmasını Engellemeyen İptal Kararları 286 2. Kendiliğinden Hukuksal Sonuç Doğuran İptal Kararları 287 3. İdarenin İşlem Yapma Zorunda Kaldığı İptal Kararları 289 4. Hukuksal Durumlarda Değişiklik Yapılmasını Gerektiren İptal Kararları 289 5. Hukuken veya Fiilen Yerine Getirilmesi İmkânı Bulunmayan İptal Kararları 290 B. Tam Yargı Davası Açısından 290 II. Kararın Yerine Getirilme Zorunluluğu ve Süresi 291 III. Kararın Yerine Getirilmemesinin Doğuracağı Hukuksal Sonuçlar 292 A. İdare Açısından 292 B. Kamu Görevlileri Açısından 295 IV. Dava Açma Süresi 295 V. Vergi Yargılamasına İlişkin Açıklamalar 298 Madde 29 – Açıklama 300 AÇIKLAMALAR 300 Madde 30 – Yanlışlıkların Düzeltilmesi 302 AÇIKLAMALAR 302 Madde 31 – Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu ile Vergi Usul Kanununun Uygulanacağı Haller 303 AÇIKLAMALAR 303 I. Hakimin Davaya Bakmaktan Yasaklılığı ve Reddi 304 A. Genel Olarak 304 B. Hakimin Yasaklılık Halleri 306 C. Hakimin Reddi Sebepleri 308 D. Yasaklılık Halinde Takip Edilecek Usul 308 E. Ret veya Çekilme Halinde Takip Edilecek Usul 309 II. Ehliyet 312 A. Genel Olarak 312 B. Taraf Ehliyeti 313 C. Dava Ehliyeti 314 D. Taraf Sıfatı 315 III. Davaya Katılma 316 A. Asli Müdahale 316 B. Fer’i Müdahale 317 IV. Davanın İhbarı 323 V. Taraf Vekilleri 325 VI. Davaya Son Veren Taraf İşlemleri 327 A. Feragat 327 B. Kabul 333 VII. Teminat 335 VIII. Karşı Dava 337 IX. Bilirkişi 337 A. Bilirkişilik Kavramı ve Bilirkişiye Başvurulması Gereken Haller 337 B. Bilirkişi Görevlendirilmesi 339 C. Bilirkişinin Görevi, Yetkileri ve Yükümlülükleri 343 D. Bilirkişi Raporu ve Rapora İtiraz 345 E. Bilirkişinin Sorumluluğu 347 X. Keşif 349 XI. Delillerin Tespiti 351 XII. Yargılama Giderleri 354 A. Yargılama Giderlerinin Kapsamı 354 B. Yargılama Giderlerinden Sorumluluk 357 XIII. Adli Yardım 359 A. Adli Yardımdan Yararlanma Şartları 360 B. Adli Yardımdan Yararlanabilecek Kişiler 362 C. Adli Yardımın Kapsamı 362 D. Adli Yardım Talebinin İncelenmesi 363 E. Adli Yardım Kapsamında Ertelenen Yargılama Giderlerinin Yargılama Sonunda Tahsili 365 XIV. Duruşmanın Düzeni ile Ses ve Görüntü Nakledilmesi Yoluyla Duruşma İcrası 367 XV. Elektronik İşlemler 367 Madde 32 – İdari Davalarda Genel Yetki 370 AÇIKLAMALAR 370 Madde 33 – Kamu Görevlileri ile İlgili Davalarda Yetki 371 AÇIKLAMALAR 371 Madde 34 – Taşınmaz Mallara İlişkin Davalarda Yetki 376 AÇIKLAMALAR 376 I. Taşınmaz Mallara İlişkin Davalar 376 II. Mahalli İdarelere İlişkin Davalar 377 Madde 35 – Taşınır Mallara İlişkin Davalarda Yetki 378 AÇIKLAMALAR 378 Madde 36 – Tam Yargı Davalarında Yetki 379 AÇIKLAMALAR 379 Madde 37 – Vergi Uyuşmazlıklarında Yetki 382 AÇIKLAMALAR 382 Madde 38 – Bağlantılı Davalar 383 AÇIKLAMALAR 383 I. Bağlantılı Dava Kavramı 383 II. Bağlantı Kararının Verilebilmesi İçin Kanunda Açıkça Belirtilen Koşullar 385 III. Bağlantı Kararının Verilebilmesi İçin Kanunda Açıkça Belirtilmeyen Koşullar 387 IV. Bağlantı Kararının Alınması Usulü 388 Madde 39 – Bağlantının Danıştayca İncelenmesi 389 AÇIKLAMALAR 389 Madde 40 – Bağlantının Bölge İdare Mahkemesince İncelenmesi 390 AÇIKLAMALAR 390 Madde 41 – Bağlantının Mahkemelerce Kabul Edilmemesi 391 AÇIKLAMALAR 391 Madde 42 – Bağlantılı Davalarla İlgili Diğer Esaslar 392 AÇIKLAMALAR 392 Madde 43 – Görevsizlik ve Yetkisizlik Hallerinde Yapılacak İşlem 394 AÇIKLAMALAR 394 Madde 44 – Merci Tayini 397 AÇIKLAMALAR 397 Madde 45 – İstinaf 398 AÇIKLAMALAR 398 Madde 46 – Temyiz 410 AÇIKLAMALAR 411 Madde 47 – Temyiz Edilemeyecek Kararlar 414 Madde 48 – Temyiz Dilekçesi 414 AÇIKLAMALAR 415 Madde 49 – Temyiz İncelemesi Üzerine Verilecek Kararlar 417 AÇIKLAMALAR 417 Madde 50 – Temyizen Verilen Karar Üzerine Yapılacak İşlem 423 AÇIKLAMALAR 423 Madde 51 – Kanun Yararına Temyiz 428 AÇIKLAMALAR 428 Madde 52 – Temyiz veya İstinaf İstemlerinde Yürütmenin Durdurulması 430 AÇIKLAMALAR 430 Madde 53 – Yargılamanın Yenilenmesi 433 AÇIKLAMALAR 433 Madde 54 – Kararın Düzeltilmesi 439 AÇIKLAMALAR 439 Madde 55 – Yargılamanın Yenilenmesi Usulü 440 AÇIKLAMALAR 440 Madde 56 – Danıştayda Çekinme ve Ret 441 AÇIKLAMALAR 441 Madde 57 – Mahkemelerde Çekinme ve Ret 442 AÇIKLAMALAR 442 Madde 58 – İdari Davalarda Delillerin Tespiti 443 AÇIKLAMALAR 443 Madde 59 – Yol Giderleri, Tazminat ve Gündelikler 444 Madde 60 – Tebliğ İşleri ve Ücretler 444 Madde 61 – Çalışmaya Ara Verme 444 Madde 62 – Nöbetçi Mahkemenin Görevleri 444 Madde 63 – Kaldırılan Hükümler 445 Ek Madde 2 – 445 Ek Madde 3 – 445 Geçici Madde 1 – 445 Geçici Madde 2 – 445 Geçici Madde 3 – 445 Geçici Madde 4 – 445 Geçici Madde 5 – 445 Geçici Madde 6 – 446 Geçici Madde 7 – 446 Geçici Madde 8 – 446 Geçici Madde 9 – 446 Madde 64 – Yürürlük 447 Madde 65 – Yürütme 447 DANIŞTAY KANUNU, 449 BÖLGE İDARE MAHKEMELERİ, İDARE MAHKEMELERİ VE VERGİ MAHKEMELERİNİN KURULUŞU VE GÖREVLERİ HAKKINDA KANUN 485 Kaynakça 501 Kavram Dizini 509
