İlhami SÖYLER
Emine Kızıltaş UZUNALİ
Reşat DEGER
İÇİNDEKİLER
TABLOLAR DİZİNİ xv
ŞEKİLLER DİZİNİ . xvi
GRAFİKLER DİZİNİ . xvi
KISALTMALAR xvii
ÖN SÖZ xxi
KISIM: BÜTÇE HUKUKU . 1
BÜTÇE VE BÜTÇE HAKKININ TARİHSEL GELİŞİMİ . 1
1.1 Bütçenin Tanımı ve Bütçenin Unsurları 2
1.1.1 Bütçenin Tanımı . 2
1.1.2 Bütçenin Unsurları: 7T Formülü 6
1.1.2.1 Tahmİn 6
1.1.2.2 Tahdİt 7
1.1.2.3 Tasdİk . 8
1.1.2.4 Tevzİn . 8
1.1.2.5 Tahsİs 9
1.1.2.6 Tasnİf 9
1.1.2.7 Tertİp . 10
1.2 Bütçe Hakkı . 10
1.2.1 Bütçe Hakkının Kavramsal Çerçevesi 11
1.2.2 Tarihsel Süreç İçinde Bütçe Hakkı . 13
1.2.2.1 İslam Uygarlığında Bütçe Hakkının Gelİşİmİ . 14
1.2.2.2 İngİltere’de Bütçe Hakkının Gelİşİmİ . 15
1.2.2.2.1 Magna Carta Lİbertatum . 16
1.2.2.2.2 Petİtİon of Rİghts . 17
1.2.2.2.3 The Bİll of Rİghts 17
1.2.2.3 Fransa’da Bütçe Hakkının Gelİşİmİ 18
1.2.2.4 ABD’de Bütçe Hakkının Gelİşİmİ 20
BÜTÇE İLKELERİ 27
2.1 Klasik Bütçe İlkeleri 27
2.1.1 Genellik İlkesi 27
İçindekiler
iv
2.1.2 Birlik İlkesi . 29
2.1.3 Yıllık Olma İlkesi . 30
2.1.3.1 Bütçenİn Hazırlanmasında Yıllık Olma İlkesİ 30
2.1.3.2 Bütçenİn Uygulanmasında Yıllık Olma İlkesİ 31
2.1.3.3 Bütçe Hesabının Kapatılmasında Yıllık Olma İlkesİ 32
2.1.4 Ön İzin İlkesi 33
2.1.5 Denklik İlkesi . 33
2.1.5.1 Devrİ Bütçe Yaklaşımı 34
2.1.5.2 Telafİ Edİcİ Bütçe Yaklaşımı 34
2.2 Modern Bütçe İlkeleri 35
2.2.1 Mali Saydamlık İlkesi 35
2.2.2 Hesap Verilebilirlik İlkesi 38
2.2.2.1 Sİyasİ Hesap Verme Sorumluluğu 39
2.2.2.2 İdarİ Hesap Verme Sorumluluğu 39
2.2.3 Kamuoyunu Aydınlatma Sorumluluğu . 40
2.2.4 Etkinlik İlkesi . 41
2.2.4.1 Ekonomİk Etkİnlİk 42
2.2.4.2 Malİ Etkİnlİk . 43
2.2.4.3 Sosyal Etkİnlİk 44
BÜTÇENİN İŞLEVLERİ . 49
3.1 Bütçenin Mali (Fiskal) İşlevi . 49
3.2 Bütçenin Mali Olmayan (Ekstrafiskal) İşlevleri 49
3.2.1 Bütçenin İktisadi İşlevleri 49
3.2.1.1 Ekonomİk İstİkrarın Sağlanması . 50
3.2.1.2 Ekonomİk Kalkınmanın Sağlanması. 50
3.2.2 Bütçenin İçtimai İşlevleri . 50
3.2.2.1 Tam İstİhdamın Sağlanması 50
3.2.2.2 Gelİr Dağılımının Düzeltİlmesİ 51
3.2.3 Bütçenin Siyasi İşlevleri . 51
3.2.4 Bütçenin İdari İşlevleri . 51
3.2.4.1 Bütçenİn Planlama Aracı Olması 52
3.2.4.2 Bütçenİn Yönetİm Aracı Olması . 52
İçindekiler
v
3.2.5 Bütçenin Hukuki İşlevleri 52
BÜTÇE SİSTEMLERİ . 55
4.1 Klasik Bütçe Sistemleri 55
4.1.1 Torba Bütçe Sistemi . 55
4.1.2 Harcama Kalemi Esaslı Bütçe Sistemi . 56
4.2 Modern Bütçe Sistemleri . 56
4.2.1 Program Bütçe Sistemi . 56
4.2.2 Sıfır Tabanlı Bütçe Sistemi 57
4.2.3 Performans Esaslı Bütçe Sistemi 58
4.2.4 Diğer Bütçe Yaklaşımları . 59
BÜTÇE HUKUKUNUN KAYNAKLARI (HARCAMA
MEVZUATI) 61
5.1 T.C. Anayasası . 61
5.2 Kanunlar . 61
5.2.1 Kamu Mali Yönetimi ve Kontrolü Kanunu 61
5.2.2 Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu 62
5.2.3 Personel Kanunları . 62
5.2.3.1 Devlet Memurları Kanunu 62
5.2.3.2 TSK Personel Kanunu 62
5.2.3.3 Uzman Erbaş Kanunu . 63
5.2.3.4 Uzman Jandarma Kanunu . 63
5.2.3.5 Yükseköğretİm Personel Kanunu . 63
5.2.3.6 Hâkİmler ve Savcılar Kanunu . 63
5.2.3.7 TBMM Üyelerİnİn Ödenek, Yolluk ve Emeklİlİklerİne
Daİr Kanun . 63
5.2.3.8 Dİğer Personel Kanunları 64
5.2.4 İş Kanunları 64
5.2.4.1 İş Kanunu 64
5.2.4.2 Denİz İş Kanunu . 65
5.2.4.3 Basın İş Kanunu 65
5.2.4.4 Türk Borçlar Kanunu 65
5.2.5 Harcırah Kanunu 65
5.2.6 İhale Kanunları . 65
İçindekiler
vi
5.2.6.1 Devlet İhale Kanunu . 66
5.2.6.2 Kamu İhale Kanunu . 66
5.2.7 Sosyal Güvenlik Kanunları 68
5.2.7.1 Sosyal Sİgortalar ve Genel Sağlık Sİgortası Kanunu 68
5.2.7.2 İşsİzlİk Sİgortası Kanunu 69
5.2.8 Taşıt Kanunu 69
5.2.9 Kamu Konutları Kanunu 69
5.2.10 Kamulaştırma Kanunu 70
5.2.11 Usul Kanunları . 70
5.3 Uluslararası Antlaşmalar 70
5.4 Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri 71
5.5 Cumhurbaşkanlığı Kararları . 71
5.6 Yönetmelikler 72
5.7 Tebliğler . 72
5.8 Yargı Kararları . 72
5.8.1 Herkesi Bağlayan Kararlar . 72
5.8.2 Sadece Tarafları Bağlayan Kararlar . 72
KAMU İHALE SÜRECİ 75
6.1 İhale Kavramı. 75
6.2 Kamu İhale Mevzuatı . 75
6.2.1 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu . 76
6.2.1.1 İhale 76
6.2.1.2 İsteklİ, Yüklenİcİ, İhale Yetkİlİsİ ve İdare 77
6.2.1.3 İhale Komİsyonu . 77
6.2.1.4 Yaklaşık Malİyet . 78
6.2.1.5 Şartnameler . 78
6.2.1.6 İhale İşlem Dosyası . 78
6.2.1.7 Mal ve Hİzmet Alımı İle Yapım İşİ 79
6.2.1.8 İhale Yapılırken Dİkkat Edİlmesİ Gereken Temel İlkeler 80
6.2.1.9 İhaleye Katılımda Yeterlİlİk Kuralları 81
6.2.1.10 İhalelerde İlan, Ön İlan Sürelerİ ve Önemİ . 81
6.2.1.11 İhale Saatİnden Önce İhalenİn İptal Edİlme Durumu ve
İdarenİn Sorumluluğu 82
İçindekiler
vii
6.2.1.12 İhale Usullerİ ve Doğrudan Temİn . 82
6.2.1.13 İhalenİn Yapılması, Değerlendİrİlmesİ ve
Sonuçlandırılması . 83
6.2.1.14 İhalelerİn İş Akış Sürecİ . 84
6.2.2 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu . 85
6.2.3 4734 ve 4735 Sayılı Kanunlarda Değişiklik Yapan Kanunlar
ve KHK’lar . 86
6.2.4 Anayasa Mahkemesi Kararları . 86
6.2.5 Cumhurbaşkanı Kararı . 87
6.2.6 Yönetmelikler . 87
6.2.7 Kamu İhale Tebliğleri 88
6.2.8 Genelgeler 89
6.3 2886 Sayılı Devlet İhale Kanunu . 90
6.4 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu 93
6.4.1 Mali Kontrol . 94
6.4.2 İhale, Mali Kontrol ve Harcama Süreci Yönetimi 95
KISIM: TÜRK BÜTÇE SİSTEMİ . 105
TÜRKİYE’DE BÜTÇENİN GELİŞİMİ 105
7.1 Türkiye’de Bütçenin Gelişimi ve Uygulanan Bütçe Sistemleri . 105
7.1.1 Türkiye’de Bütçe Sisteminin Gelişimi . 105
7.1.2 5018 Sayılı Kanun Öncesi Dönem . 108
7.1.2.1 Bütçenİn Kapsamı . 109
7.1.2.2 Bütçe Sİstemİ 109
7.1.2.3 Kamu Malİ Yönetİmİnde Yaşanan Sorunlar . 110
7.1.3 5018 Sayılı Kanun ile Gelen Yenilikler . 111
7.1.3.1 Bütçe Tanımı, Kapsamı ve Bütçe Sİstemİ . 111
7.1.3.2 Bütçe İlkelerİ ve Yaklaşımları 113
7.1.3.3 Bütçe Hazırlama ve Uygulama Sürecİ 116
7.1.3.4 Bütçenİn Kontrol ve Denetİmİ 117
7.1.3.5 Muhasebe Sİstemİ ve Teknİklerİ . 117
PERFORMANS ESASLI PROGRAM BÜTÇE 121
8.1 Bütçenin Sınıflandırılması . 122
İçindekiler
viii
8.1.1 Giderin Sınıflandırılması 123
8.1.1.1 Program Sınıflandırması . 123
8.1.1.2 Kurumsal Sınıflandırma 126
8.1.1.3 Fonksİyonel Sınıflandırma 126
8.1.1.4 Fİnansman Tİpİ Sınıflandırma 127
8.1.1.5 Ekonomİk Sınıflandırma . 128
8.1.1.6 Tertİp Yapısı . 129
8.1.2 Gelirin Sınıflandırılması . 131
8.1.3 Finansmanın Sınıflandırılması . 132
8.2 Program Maliyeti . 132
8.3 Performans Bilgisi . 134
8.3.1 Program Performans Bilgisi . 136
8.3.2 Alt Program Performans Bilgisi . 138
8.3.3 Performans Programı 140
8.4 İzleme ve Değerlendirme . 140
8.5 Diğer Hususlar . 144
8.5.1 Program Bütçe ve Stratejik Planlama . 144
8.5.2 Aktörler, Rol ve Sorumluluklar 145
KAMU KESİMİ VE BÜTÇE TÜRLERİ . 149
9.1 Genel Yönetim . 150
9.1.1 Merkezi Yönetim Bütçesi . 151
9.1.1.1 Genel Bütçe 151
9.1.1.2 Özel Bütçe 152
9.1.1.3 Düzenleyİcİ ve Denetleyİcİ Kurum Bütçesİ 153
9.1.2 Sosyal Güvenlik Kurumları Bütçesi . 154
9.1.2.1 Sosyal Güvenlİk Kurumu 155
9.1.2.2 Türkİye İş Kurumu 156
9.1.3 Mahalli İdareler Bütçesi . 157
9.1.3.1 Beledİyeler 158
9.1.3.2 İl Özel İdarelerİ . 161
9.1.3.3 Mahallİ İdare Bİrlİklerİ . 162
İçindekiler
ix
9.2 Diğer Bütçe Türleri 163
9.2.1 Fonlar . 163
9.2.2 Döner Sermayeli Kuruluşlar . 165
9.2.3 Kamu İktisadi Teşebbüsleri 167
MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇESİNİN HAZIRLANMASI . 171
10.1 İdari Aktörler . 173
10.1.1 Cumhurbaşkanı . 173
10.1.2 Strateji ve Bütçe Başkanlığı . 173
10.1.3 Hazine ve Maliye Bakanlığı . 175
10.1.4 Merkezi Yönetim Kapsamındaki Diğer İdareler 176
10.2 Bütçe Hazırlık Sürecine Yön Veren Belgeler 176
10.2.1 Kalkınma Planı ve Orta Vadeli Program 176
10.2.2 Bütçe Çağrısı ve Bütçe Hazırlama Rehberi ile Yatırım
Genelgesi ve Yatırım Programı Hazırlama Rehberi . 178
10.3 İdare Bütçe Görüşmeleri ve Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu
Teklifinin Hazırlanması . 179
10.4 Bütçe Kanunu Teklifinin Kapsamı ve Ekleri . 179
10.5 Bütçe Hazırlık Sürecinde TBMM’nin Rolü . 182
10.5.1 Plan ve Bütçe Komisyonu 183
10.5.2 Genel Kurul Görüşmeleri . 184
10.6 Geçici Bütçe Uygulaması 184
MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇESİNİN UYGULANMASI 187
11.1 Ödeneklerin Zaman Yönünden Planlanması 187
11.2 Bütçe İşlemleri . 188
11.2.1 Serbest Bırakma İşlemi 189
11.2.2 Revize İşlemi 190
11.2.3 Aktarma İşlemi . 191
11.2.3.1 Kurumlararası Aktarma İşlemİ . 191
11.2.3.2 Kurum İçİ Aktarma İşlemİ 193
11.2.3.3 Yedek Ödenekten Yapılan Aktarma İşlemİ 194
11.2.4 Ekleme İşlemleri. 195
11.2.4.1 Gelİrlİ Ödenek Kaydı İşlemİ . 195
11.2.4.2 Özel Gelİr Karşılığı Özel Ödenek Kaydı İşlemİ . 196
İçindekiler
x
11.2.4.3 Gelİr Fazlası Karşılığı Ödenek Kaydı İşlemİ 196
11.2.4.4 Lİkİt Karşılığı Ödenek Kaydı İşlemİ . 196
11.2.4.5 Şartlı Bağış ve Yardımların Ödenek Kaydı İşlemİ . 197
11.2.5 Ödenek Devir İşlemleri 198
11.3 Harcama Süreci 198
11.3.1 Yüklenmeye Girişilmesi (Taahhüt) 198
11.3.1.1 İşİn Gerçekleştİrİlmesİ ve Ödeme Emrİne Bağlanması 202
11.4 Giderin Ödenmesi 203
11.5 Gelirlerin Toplanması 205
11.6 Bütçe Uygulama Sonuçları 206
11.6.1 Kesin Hesap 206
11.6.2 Faaliyet Raporları . 207
11.6.3 Merkezi Yönetim Bütçe Gerçekleşmeleri ve Beklentiler
Raporu 209
11.7 Diğer Özellikli Uygulamalar 210
11.7.1 Ek Bütçe . 210
11.7.2 Özel Gelir–Özel Ödenek 210
11.7.3 Dış Proje Kredileri 212
11.7.4 Şartlı Bağış ve Yardımlar . 213
11.7.5 Yedek Ödenek 215
11.7.6 Örtülü Ödenek 216
BÜTÇE DENETİMİ VE HESAP YARGILAMASI 219
12.1 Denetim Kavramı . 219
12.2 Denetim Türleri 219
12.2.1 Zaman Bakımından Denetim 219
12.2.1.1 Geçmİşe Yönelİk Denetİm 219
12.2.1.2 Carİ Denetİm . 220
12.2.2 İçeriği Bakımından Denetim 220
12.2.2.1 İç Denetİm 220
12.2.2.2 Dış Denetİm 220
12.2.3 Niteliği Bakımından Denetim 220
12.2.3.1 Uygunluk Denetİmİ . 220
12.2.3.2 Performans Denetİmİ 220
İçindekiler
xi
12.2.4 Amacı Bakımından Denetim 220
12.2.4.1 Muhasebe Denetİmİ 220
12.2.4.2 Malİ Denetİm 221
12.2.5 Konusu Bakımından Denetim 221
12.2.5.1 Yasama (Teşrİİ) Denetİmİ . 221
12.2.5.2 Yürütme (İdarİ) Denetİmİ . 221
12.2.5.3 Yargı (Kaza-İ) Denetİmİ . 221
12.3 Denetimin İşlevleri . 221
12.3.1 Önleyici işlevi. 222
12.3.2 Telafi Edici İşlevi . 222
12.3.3 Rehberlik İşlevi 222
12.4 Bütçe Denetimi Süreci . 222
12.4.1 Bütçenin Hazırlanması Aşamasında Denetimi . 223
12.4.1.1 Malİ Hİzmetler Bİrİmİnİn Denetİmİ 224
12.4.1.2 Stratejİ ve Bütçe Başkanlığı İle Hazİne ve Malİye
Bakanlığının Denetİmİ 225
12.4.2 Bütçenin Görüşülmesi, Kabulü ve Onaylanması
Aşamasında Denetimi 226
12.4.2.1 Plan ve Bütçe Komİsyonunun Denetİmİ . 226
12.4.2.2 TBMM Genel Kurulunun Denetİmİ 226
12.4.2.3 Cumhurbaşkanının Denetİmİ 227
12.4.3 Bütçenin Uygulanması Aşamasında Denetimi . 227
12.4.3.1 5018 Sayılı Kanun’a Göre İdarİ Denetİm . 228
12.4.3.1.1 Ön Malİ Kontrol Kapsamında İdarİ Denetİm 228
12.4.3.1.1.1 Harcama Bİrİmlerİnİn İdarİ Denetİmİ 228
12.4.3.1.1.2 Malİ Hİzmetler Bİrİmİnİn İdarİ Denetİmİ 229
12.4.3.1.2 İç Denetİm Kapsamında Yapılan İdarİ Denetİm . 230
12.4.3.1.2.1 İç Denetİm Türlerİ . 231
12.4.3.1.2.2 İç Denetçİlerİn Görevlerİ . 231
12.4.3.1.2.3 İç Denetçİlerİn Yetkİlerİ 232
12.4.3.1.2.4 İç Denetçİlerİn Sorumlulukları 233
12.4.3.1.3 Bütçenİn Muhasebe Yetkİlİlerİnce İdarİ Denetİmİ 233
12.4.3.1.4 Dİğer Kanunlara Göre İdarİ Denetİm 234
İçindekiler
xii
12.4.3.1.4.1 Genel Denetİm Organlarının İdarİ Denetİmİ . 234
12.4.3.1.4.1.1 Kamu Denetçİlİğİ Kurumunun Denetİmİ . 235
12.4.3.1.4.1.2 Devlet Denetleme Kurulunun Denetİmİ . 235
12.4.3.1.4.1.3 Kamu İhale Kurumunun Denetİmİ . 235
12.4.3.1.4.1.4 Teftİş Bİrİmlerİnİn Denetİmİ 235
12.4.3.1.4.2 Özel Denetİm Bİrİmlerİnce Yapılan İdarİ Denetİm . 236
12.4.3.1.4.2.1 Muhasebat Kontrolörlerİnce Yapılan Denetİm . 236
12.4.3.1.4.2.2 Muhasebe Denetmenlerİnce Yapılan Denetİm . 236
12.4.3.1.4.2.3 Çevre, Şehİrcİlİk ve İklİm Değİşİklİğİ
Bakanlığı Müfettİşlerİnce Yapılan Denetİm. 237
12.4.3.2 Bütçenİn Uygulanması Aşamasında Yasama Denetİmİ 238
12.4.3.3 Bütçenİn Uygulanması Aşamasında Yargı Denetİmİ . 238
12.4.3.3.1 Bütçenİn Anayasa Mahkemesİnde Denetİmİ 239
12.4.3.3.2 Bütçenİn Adlİ Yargıda Denetİmİ . 239
12.4.3.3.3 Bütçenİn İdarİ Yargıda Denetİmİ 239
12.4.4 Bütçenin Uygulanmasından Sonraki Denetim . 240
12.4.4.1 Bütçenİn Uygulamasından Sonra İdarİ Denetİm 240
12.4.4.2 Bütçenİn Uygulanmasından Sonra Yasama Denetİmİ 240
12.4.4.2.1 İdare Faalİyet Raporları Kapsamında Denetİm . 241
12.4.4.2.2 Kesİn Hesap Kanunu Teklİfİ Kapsamında Denetİm . 241
12.4.4.2.3 Genel Uygunluk Bİldİrİmİ Kapsamında Denetİm . 242
12.4.4.3 Bütçenİn Uygulanmasından Sonra Yargı Denetİmİ
(Hesap Yargılaması) . 243
12.4.4.3.1 Sayıştay Hesap Denetİmİ 244
12.4.4.3.1.1 Düzenlİlİk Denetİmİ . 244
12.4.4.3.1.1.1 Malİ Denetİm . 244
12.4.4.3.1.1.2 Uygunluk Denetİmİ 245
12.4.4.3.1.2 Performans Denetİmİ . 246
12.4.4.3.1.3 Sayıştay Denetİm Sürecİ 247
12.4.4.3.2 Sayıştay Hesap Yargılaması 247
12.4.4.3.2.1 Sorguların Yazımı ve Sorumlulara Teblİğİ 248
12.4.4.3.2.2 Yargılamaya Esas Raporun Düzenlenmesİ 249
12.4.4.3.2.3 Yargılamaya Esas Raporun Başkanlığa Sunulması . 249
İçindekiler
xiii
12.4.4.3.2.4 Yargılamaya Esas Raporun Yargılama Daİresİne
Gönderİlmesİ . 249
12.4.4.3.2.5 Yargılamaya Esas Raporun Başsavcılığa
Gönderİlmesİ 249
12.4.4.3.2.6 Hesabın Yargılanması ve Hükme Bağlanması 250
12.4.4.3.2.7 İlamların Teblİğİ ve Yayınlanması 251
12.4.4.3.2.8 İlamların Tavzİhİ, Düzeltİlmesİ ve Kesİnleşmesİ 251
12.4.4.3.2.9 İlamların İnfazı 252
12.4.4.3.2.10 İlamlara Karşı Kanun Yolları 253
III. KISIM: KAMU YATIRIM SÜRECİ VE HAZİNE
İŞLEMLERİ . 259
KAMU YATIRIM SÜRECİ . 259
13.1 Yatırım Harcamalarını Diğerlerinden Ayıran Özellikler . 259
13.2 Kamu Yatırım Programı Uygulaması 262
13.2.1 Tarihsel Gelişimi 262
13.2.2 Kamu Yatırım Programının Hukuki Dayanağı . 264
13.2.3 Bütçe Türleri ve Ödenekler İtibarıyla Kapsamı . 265
13.2.4 Kamu Yatırım Programının Yapısı 266
13.2.5 Kamu Yatırım Programının Hazırlık Süreci . 270
13.2.6 Kamu Yatırım Programının Uygulama ve İzleme Süreci 273
HAZİNE İŞLEMLERİ . 275
14.1 Hazine Kavramı ve Tanımı 275
14.2 Hazinenin Tarihçesi . 275
14.3 Hazinenin Fonksiyonları 276
14.4 Hazinenin Kurumsal Yapısı . 277
14.5 Hazinenin Bütçe Finansmanındaki Rolü 278
14.6 Nakit Yönetimi . 279
14.6.1 Nakit Programlaması 280
14.6.2 Nakit Yönetiminin İşleyiş Süreci . 281
14.6.3 Kamu Haznedarlığı Uygulaması 282
14.7 Borç Yönetimi 283
14.7.1 İç Borç Yönetimi 283
14.7.1.1 İç Borçlanma Enstrümanları . 284
İçindekiler
xiv
14.7.1.2 Bİrİncİl ve İkİncİl Pİyasalar İle Pİyasa Yapıcılığı Sİstemİ 285
14.7.2 Dış Borç Yönetimi 286
14.7.2.1 Osmanlı İmparatorluğu’ndan Cumhurİyet’e Dış
Borçlanma . 286
14.7.2.2 Dış Borçlanma Enstrümanları . 288
14.7.2.2.1 Uluslararası Tahvİller ve Kİra Sertİfİkaları . 288
14.7.2.2.2 Program Kredİsİ 290
14.7.2.2.3 Proje Kredİlerİ . 290
14.7.2.3 Hazİne Garantİlerİ ve Borç Üstlenİm Taahhütlerİ 291
14.8 Alacak Yönetimi 292
14.9 Risk Yönetimi 293
14.9.1 Piyasa Riski Yönetimi 294
14.9.2 Kredi Riski Yönetimi . 295
14.9.3 Operasyonel Risk Yönetimi . 297
İlhami SÖYLER
Emine Kızıltaş UZUNALİ
Reşat DEGER
İÇİNDEKİLER
TABLOLAR DİZİNİ xv
ŞEKİLLER DİZİNİ . xvi
GRAFİKLER DİZİNİ . xvi
KISALTMALAR xvii
ÖN SÖZ xxi
KISIM: BÜTÇE HUKUKU . 1
BÜTÇE VE BÜTÇE HAKKININ TARİHSEL GELİŞİMİ . 1
1.1 Bütçenin Tanımı ve Bütçenin Unsurları 2
1.1.1 Bütçenin Tanımı . 2
1.1.2 Bütçenin Unsurları: 7T Formülü 6
1.1.2.1 Tahmİn 6
1.1.2.2 Tahdİt 7
1.1.2.3 Tasdİk . 8
1.1.2.4 Tevzİn . 8
1.1.2.5 Tahsİs 9
1.1.2.6 Tasnİf 9
1.1.2.7 Tertİp . 10
1.2 Bütçe Hakkı . 10
1.2.1 Bütçe Hakkının Kavramsal Çerçevesi 11
1.2.2 Tarihsel Süreç İçinde Bütçe Hakkı . 13
1.2.2.1 İslam Uygarlığında Bütçe Hakkının Gelİşİmİ . 14
1.2.2.2 İngİltere’de Bütçe Hakkının Gelİşİmİ . 15
1.2.2.2.1 Magna Carta Lİbertatum . 16
1.2.2.2.2 Petİtİon of Rİghts . 17
1.2.2.2.3 The Bİll of Rİghts 17
1.2.2.3 Fransa’da Bütçe Hakkının Gelİşİmİ 18
1.2.2.4 ABD’de Bütçe Hakkının Gelİşİmİ 20
BÜTÇE İLKELERİ 27
2.1 Klasik Bütçe İlkeleri 27
2.1.1 Genellik İlkesi 27
İçindekiler
iv
2.1.2 Birlik İlkesi . 29
2.1.3 Yıllık Olma İlkesi . 30
2.1.3.1 Bütçenİn Hazırlanmasında Yıllık Olma İlkesİ 30
2.1.3.2 Bütçenİn Uygulanmasında Yıllık Olma İlkesİ 31
2.1.3.3 Bütçe Hesabının Kapatılmasında Yıllık Olma İlkesİ 32
2.1.4 Ön İzin İlkesi 33
2.1.5 Denklik İlkesi . 33
2.1.5.1 Devrİ Bütçe Yaklaşımı 34
2.1.5.2 Telafİ Edİcİ Bütçe Yaklaşımı 34
2.2 Modern Bütçe İlkeleri 35
2.2.1 Mali Saydamlık İlkesi 35
2.2.2 Hesap Verilebilirlik İlkesi 38
2.2.2.1 Sİyasİ Hesap Verme Sorumluluğu 39
2.2.2.2 İdarİ Hesap Verme Sorumluluğu 39
2.2.3 Kamuoyunu Aydınlatma Sorumluluğu . 40
2.2.4 Etkinlik İlkesi . 41
2.2.4.1 Ekonomİk Etkİnlİk 42
2.2.4.2 Malİ Etkİnlİk . 43
2.2.4.3 Sosyal Etkİnlİk 44
BÜTÇENİN İŞLEVLERİ . 49
3.1 Bütçenin Mali (Fiskal) İşlevi . 49
3.2 Bütçenin Mali Olmayan (Ekstrafiskal) İşlevleri 49
3.2.1 Bütçenin İktisadi İşlevleri 49
3.2.1.1 Ekonomİk İstİkrarın Sağlanması . 50
3.2.1.2 Ekonomİk Kalkınmanın Sağlanması. 50
3.2.2 Bütçenin İçtimai İşlevleri . 50
3.2.2.1 Tam İstİhdamın Sağlanması 50
3.2.2.2 Gelİr Dağılımının Düzeltİlmesİ 51
3.2.3 Bütçenin Siyasi İşlevleri . 51
3.2.4 Bütçenin İdari İşlevleri . 51
3.2.4.1 Bütçenİn Planlama Aracı Olması 52
3.2.4.2 Bütçenİn Yönetİm Aracı Olması . 52
İçindekiler
v
3.2.5 Bütçenin Hukuki İşlevleri 52
BÜTÇE SİSTEMLERİ . 55
4.1 Klasik Bütçe Sistemleri 55
4.1.1 Torba Bütçe Sistemi . 55
4.1.2 Harcama Kalemi Esaslı Bütçe Sistemi . 56
4.2 Modern Bütçe Sistemleri . 56
4.2.1 Program Bütçe Sistemi . 56
4.2.2 Sıfır Tabanlı Bütçe Sistemi 57
4.2.3 Performans Esaslı Bütçe Sistemi 58
4.2.4 Diğer Bütçe Yaklaşımları . 59
BÜTÇE HUKUKUNUN KAYNAKLARI (HARCAMA
MEVZUATI) 61
5.1 T.C. Anayasası . 61
5.2 Kanunlar . 61
5.2.1 Kamu Mali Yönetimi ve Kontrolü Kanunu 61
5.2.2 Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu 62
5.2.3 Personel Kanunları . 62
5.2.3.1 Devlet Memurları Kanunu 62
5.2.3.2 TSK Personel Kanunu 62
5.2.3.3 Uzman Erbaş Kanunu . 63
5.2.3.4 Uzman Jandarma Kanunu . 63
5.2.3.5 Yükseköğretİm Personel Kanunu . 63
5.2.3.6 Hâkİmler ve Savcılar Kanunu . 63
5.2.3.7 TBMM Üyelerİnİn Ödenek, Yolluk ve Emeklİlİklerİne
Daİr Kanun . 63
5.2.3.8 Dİğer Personel Kanunları 64
5.2.4 İş Kanunları 64
5.2.4.1 İş Kanunu 64
5.2.4.2 Denİz İş Kanunu . 65
5.2.4.3 Basın İş Kanunu 65
5.2.4.4 Türk Borçlar Kanunu 65
5.2.5 Harcırah Kanunu 65
5.2.6 İhale Kanunları . 65
İçindekiler
vi
5.2.6.1 Devlet İhale Kanunu . 66
5.2.6.2 Kamu İhale Kanunu . 66
5.2.7 Sosyal Güvenlik Kanunları 68
5.2.7.1 Sosyal Sİgortalar ve Genel Sağlık Sİgortası Kanunu 68
5.2.7.2 İşsİzlİk Sİgortası Kanunu 69
5.2.8 Taşıt Kanunu 69
5.2.9 Kamu Konutları Kanunu 69
5.2.10 Kamulaştırma Kanunu 70
5.2.11 Usul Kanunları . 70
5.3 Uluslararası Antlaşmalar 70
5.4 Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri 71
5.5 Cumhurbaşkanlığı Kararları . 71
5.6 Yönetmelikler 72
5.7 Tebliğler . 72
5.8 Yargı Kararları . 72
5.8.1 Herkesi Bağlayan Kararlar . 72
5.8.2 Sadece Tarafları Bağlayan Kararlar . 72
KAMU İHALE SÜRECİ 75
6.1 İhale Kavramı. 75
6.2 Kamu İhale Mevzuatı . 75
6.2.1 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu . 76
6.2.1.1 İhale 76
6.2.1.2 İsteklİ, Yüklenİcİ, İhale Yetkİlİsİ ve İdare 77
6.2.1.3 İhale Komİsyonu . 77
6.2.1.4 Yaklaşık Malİyet . 78
6.2.1.5 Şartnameler . 78
6.2.1.6 İhale İşlem Dosyası . 78
6.2.1.7 Mal ve Hİzmet Alımı İle Yapım İşİ 79
6.2.1.8 İhale Yapılırken Dİkkat Edİlmesİ Gereken Temel İlkeler 80
6.2.1.9 İhaleye Katılımda Yeterlİlİk Kuralları 81
6.2.1.10 İhalelerde İlan, Ön İlan Sürelerİ ve Önemİ . 81
6.2.1.11 İhale Saatİnden Önce İhalenİn İptal Edİlme Durumu ve
İdarenİn Sorumluluğu 82
İçindekiler
vii
6.2.1.12 İhale Usullerİ ve Doğrudan Temİn . 82
6.2.1.13 İhalenİn Yapılması, Değerlendİrİlmesİ ve
Sonuçlandırılması . 83
6.2.1.14 İhalelerİn İş Akış Sürecİ . 84
6.2.2 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu . 85
6.2.3 4734 ve 4735 Sayılı Kanunlarda Değişiklik Yapan Kanunlar
ve KHK’lar . 86
6.2.4 Anayasa Mahkemesi Kararları . 86
6.2.5 Cumhurbaşkanı Kararı . 87
6.2.6 Yönetmelikler . 87
6.2.7 Kamu İhale Tebliğleri 88
6.2.8 Genelgeler 89
6.3 2886 Sayılı Devlet İhale Kanunu . 90
6.4 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu 93
6.4.1 Mali Kontrol . 94
6.4.2 İhale, Mali Kontrol ve Harcama Süreci Yönetimi 95
KISIM: TÜRK BÜTÇE SİSTEMİ . 105
TÜRKİYE’DE BÜTÇENİN GELİŞİMİ 105
7.1 Türkiye’de Bütçenin Gelişimi ve Uygulanan Bütçe Sistemleri . 105
7.1.1 Türkiye’de Bütçe Sisteminin Gelişimi . 105
7.1.2 5018 Sayılı Kanun Öncesi Dönem . 108
7.1.2.1 Bütçenİn Kapsamı . 109
7.1.2.2 Bütçe Sİstemİ 109
7.1.2.3 Kamu Malİ Yönetİmİnde Yaşanan Sorunlar . 110
7.1.3 5018 Sayılı Kanun ile Gelen Yenilikler . 111
7.1.3.1 Bütçe Tanımı, Kapsamı ve Bütçe Sİstemİ . 111
7.1.3.2 Bütçe İlkelerİ ve Yaklaşımları 113
7.1.3.3 Bütçe Hazırlama ve Uygulama Sürecİ 116
7.1.3.4 Bütçenİn Kontrol ve Denetİmİ 117
7.1.3.5 Muhasebe Sİstemİ ve Teknİklerİ . 117
PERFORMANS ESASLI PROGRAM BÜTÇE 121
8.1 Bütçenin Sınıflandırılması . 122
İçindekiler
viii
8.1.1 Giderin Sınıflandırılması 123
8.1.1.1 Program Sınıflandırması . 123
8.1.1.2 Kurumsal Sınıflandırma 126
8.1.1.3 Fonksİyonel Sınıflandırma 126
8.1.1.4 Fİnansman Tİpİ Sınıflandırma 127
8.1.1.5 Ekonomİk Sınıflandırma . 128
8.1.1.6 Tertİp Yapısı . 129
8.1.2 Gelirin Sınıflandırılması . 131
8.1.3 Finansmanın Sınıflandırılması . 132
8.2 Program Maliyeti . 132
8.3 Performans Bilgisi . 134
8.3.1 Program Performans Bilgisi . 136
8.3.2 Alt Program Performans Bilgisi . 138
8.3.3 Performans Programı 140
8.4 İzleme ve Değerlendirme . 140
8.5 Diğer Hususlar . 144
8.5.1 Program Bütçe ve Stratejik Planlama . 144
8.5.2 Aktörler, Rol ve Sorumluluklar 145
KAMU KESİMİ VE BÜTÇE TÜRLERİ . 149
9.1 Genel Yönetim . 150
9.1.1 Merkezi Yönetim Bütçesi . 151
9.1.1.1 Genel Bütçe 151
9.1.1.2 Özel Bütçe 152
9.1.1.3 Düzenleyİcİ ve Denetleyİcİ Kurum Bütçesİ 153
9.1.2 Sosyal Güvenlik Kurumları Bütçesi . 154
9.1.2.1 Sosyal Güvenlİk Kurumu 155
9.1.2.2 Türkİye İş Kurumu 156
9.1.3 Mahalli İdareler Bütçesi . 157
9.1.3.1 Beledİyeler 158
9.1.3.2 İl Özel İdarelerİ . 161
9.1.3.3 Mahallİ İdare Bİrlİklerİ . 162
İçindekiler
ix
9.2 Diğer Bütçe Türleri 163
9.2.1 Fonlar . 163
9.2.2 Döner Sermayeli Kuruluşlar . 165
9.2.3 Kamu İktisadi Teşebbüsleri 167
MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇESİNİN HAZIRLANMASI . 171
10.1 İdari Aktörler . 173
10.1.1 Cumhurbaşkanı . 173
10.1.2 Strateji ve Bütçe Başkanlığı . 173
10.1.3 Hazine ve Maliye Bakanlığı . 175
10.1.4 Merkezi Yönetim Kapsamındaki Diğer İdareler 176
10.2 Bütçe Hazırlık Sürecine Yön Veren Belgeler 176
10.2.1 Kalkınma Planı ve Orta Vadeli Program 176
10.2.2 Bütçe Çağrısı ve Bütçe Hazırlama Rehberi ile Yatırım
Genelgesi ve Yatırım Programı Hazırlama Rehberi . 178
10.3 İdare Bütçe Görüşmeleri ve Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu
Teklifinin Hazırlanması . 179
10.4 Bütçe Kanunu Teklifinin Kapsamı ve Ekleri . 179
10.5 Bütçe Hazırlık Sürecinde TBMM’nin Rolü . 182
10.5.1 Plan ve Bütçe Komisyonu 183
10.5.2 Genel Kurul Görüşmeleri . 184
10.6 Geçici Bütçe Uygulaması 184
MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇESİNİN UYGULANMASI 187
11.1 Ödeneklerin Zaman Yönünden Planlanması 187
11.2 Bütçe İşlemleri . 188
11.2.1 Serbest Bırakma İşlemi 189
11.2.2 Revize İşlemi 190
11.2.3 Aktarma İşlemi . 191
11.2.3.1 Kurumlararası Aktarma İşlemİ . 191
11.2.3.2 Kurum İçİ Aktarma İşlemİ 193
11.2.3.3 Yedek Ödenekten Yapılan Aktarma İşlemİ 194
11.2.4 Ekleme İşlemleri. 195
11.2.4.1 Gelİrlİ Ödenek Kaydı İşlemİ . 195
11.2.4.2 Özel Gelİr Karşılığı Özel Ödenek Kaydı İşlemİ . 196
İçindekiler
x
11.2.4.3 Gelİr Fazlası Karşılığı Ödenek Kaydı İşlemİ 196
11.2.4.4 Lİkİt Karşılığı Ödenek Kaydı İşlemİ . 196
11.2.4.5 Şartlı Bağış ve Yardımların Ödenek Kaydı İşlemİ . 197
11.2.5 Ödenek Devir İşlemleri 198
11.3 Harcama Süreci 198
11.3.1 Yüklenmeye Girişilmesi (Taahhüt) 198
11.3.1.1 İşİn Gerçekleştİrİlmesİ ve Ödeme Emrİne Bağlanması 202
11.4 Giderin Ödenmesi 203
11.5 Gelirlerin Toplanması 205
11.6 Bütçe Uygulama Sonuçları 206
11.6.1 Kesin Hesap 206
11.6.2 Faaliyet Raporları . 207
11.6.3 Merkezi Yönetim Bütçe Gerçekleşmeleri ve Beklentiler
Raporu 209
11.7 Diğer Özellikli Uygulamalar 210
11.7.1 Ek Bütçe . 210
11.7.2 Özel Gelir–Özel Ödenek 210
11.7.3 Dış Proje Kredileri 212
11.7.4 Şartlı Bağış ve Yardımlar . 213
11.7.5 Yedek Ödenek 215
11.7.6 Örtülü Ödenek 216
BÜTÇE DENETİMİ VE HESAP YARGILAMASI 219
12.1 Denetim Kavramı . 219
12.2 Denetim Türleri 219
12.2.1 Zaman Bakımından Denetim 219
12.2.1.1 Geçmİşe Yönelİk Denetİm 219
12.2.1.2 Carİ Denetİm . 220
12.2.2 İçeriği Bakımından Denetim 220
12.2.2.1 İç Denetİm 220
12.2.2.2 Dış Denetİm 220
12.2.3 Niteliği Bakımından Denetim 220
12.2.3.1 Uygunluk Denetİmİ . 220
12.2.3.2 Performans Denetİmİ 220
İçindekiler
xi
12.2.4 Amacı Bakımından Denetim 220
12.2.4.1 Muhasebe Denetİmİ 220
12.2.4.2 Malİ Denetİm 221
12.2.5 Konusu Bakımından Denetim 221
12.2.5.1 Yasama (Teşrİİ) Denetİmİ . 221
12.2.5.2 Yürütme (İdarİ) Denetİmİ . 221
12.2.5.3 Yargı (Kaza-İ) Denetİmİ . 221
12.3 Denetimin İşlevleri . 221
12.3.1 Önleyici işlevi. 222
12.3.2 Telafi Edici İşlevi . 222
12.3.3 Rehberlik İşlevi 222
12.4 Bütçe Denetimi Süreci . 222
12.4.1 Bütçenin Hazırlanması Aşamasında Denetimi . 223
12.4.1.1 Malİ Hİzmetler Bİrİmİnİn Denetİmİ 224
12.4.1.2 Stratejİ ve Bütçe Başkanlığı İle Hazİne ve Malİye
Bakanlığının Denetİmİ 225
12.4.2 Bütçenin Görüşülmesi, Kabulü ve Onaylanması
Aşamasında Denetimi 226
12.4.2.1 Plan ve Bütçe Komİsyonunun Denetİmİ . 226
12.4.2.2 TBMM Genel Kurulunun Denetİmİ 226
12.4.2.3 Cumhurbaşkanının Denetİmİ 227
12.4.3 Bütçenin Uygulanması Aşamasında Denetimi . 227
12.4.3.1 5018 Sayılı Kanun’a Göre İdarİ Denetİm . 228
12.4.3.1.1 Ön Malİ Kontrol Kapsamında İdarİ Denetİm 228
12.4.3.1.1.1 Harcama Bİrİmlerİnİn İdarİ Denetİmİ 228
12.4.3.1.1.2 Malİ Hİzmetler Bİrİmİnİn İdarİ Denetİmİ 229
12.4.3.1.2 İç Denetİm Kapsamında Yapılan İdarİ Denetİm . 230
12.4.3.1.2.1 İç Denetİm Türlerİ . 231
12.4.3.1.2.2 İç Denetçİlerİn Görevlerİ . 231
12.4.3.1.2.3 İç Denetçİlerİn Yetkİlerİ 232
12.4.3.1.2.4 İç Denetçİlerİn Sorumlulukları 233
12.4.3.1.3 Bütçenİn Muhasebe Yetkİlİlerİnce İdarİ Denetİmİ 233
12.4.3.1.4 Dİğer Kanunlara Göre İdarİ Denetİm 234
İçindekiler
xii
12.4.3.1.4.1 Genel Denetİm Organlarının İdarİ Denetİmİ . 234
12.4.3.1.4.1.1 Kamu Denetçİlİğİ Kurumunun Denetİmİ . 235
12.4.3.1.4.1.2 Devlet Denetleme Kurulunun Denetİmİ . 235
12.4.3.1.4.1.3 Kamu İhale Kurumunun Denetİmİ . 235
12.4.3.1.4.1.4 Teftİş Bİrİmlerİnİn Denetİmİ 235
12.4.3.1.4.2 Özel Denetİm Bİrİmlerİnce Yapılan İdarİ Denetİm . 236
12.4.3.1.4.2.1 Muhasebat Kontrolörlerİnce Yapılan Denetİm . 236
12.4.3.1.4.2.2 Muhasebe Denetmenlerİnce Yapılan Denetİm . 236
12.4.3.1.4.2.3 Çevre, Şehİrcİlİk ve İklİm Değİşİklİğİ
Bakanlığı Müfettİşlerİnce Yapılan Denetİm. 237
12.4.3.2 Bütçenİn Uygulanması Aşamasında Yasama Denetİmİ 238
12.4.3.3 Bütçenİn Uygulanması Aşamasında Yargı Denetİmİ . 238
12.4.3.3.1 Bütçenİn Anayasa Mahkemesİnde Denetİmİ 239
12.4.3.3.2 Bütçenİn Adlİ Yargıda Denetİmİ . 239
12.4.3.3.3 Bütçenİn İdarİ Yargıda Denetİmİ 239
12.4.4 Bütçenin Uygulanmasından Sonraki Denetim . 240
12.4.4.1 Bütçenİn Uygulamasından Sonra İdarİ Denetİm 240
12.4.4.2 Bütçenİn Uygulanmasından Sonra Yasama Denetİmİ 240
12.4.4.2.1 İdare Faalİyet Raporları Kapsamında Denetİm . 241
12.4.4.2.2 Kesİn Hesap Kanunu Teklİfİ Kapsamında Denetİm . 241
12.4.4.2.3 Genel Uygunluk Bİldİrİmİ Kapsamında Denetİm . 242
12.4.4.3 Bütçenİn Uygulanmasından Sonra Yargı Denetİmİ
(Hesap Yargılaması) . 243
12.4.4.3.1 Sayıştay Hesap Denetİmİ 244
12.4.4.3.1.1 Düzenlİlİk Denetİmİ . 244
12.4.4.3.1.1.1 Malİ Denetİm . 244
12.4.4.3.1.1.2 Uygunluk Denetİmİ 245
12.4.4.3.1.2 Performans Denetİmİ . 246
12.4.4.3.1.3 Sayıştay Denetİm Sürecİ 247
12.4.4.3.2 Sayıştay Hesap Yargılaması 247
12.4.4.3.2.1 Sorguların Yazımı ve Sorumlulara Teblİğİ 248
12.4.4.3.2.2 Yargılamaya Esas Raporun Düzenlenmesİ 249
12.4.4.3.2.3 Yargılamaya Esas Raporun Başkanlığa Sunulması . 249
İçindekiler
xiii
12.4.4.3.2.4 Yargılamaya Esas Raporun Yargılama Daİresİne
Gönderİlmesİ . 249
12.4.4.3.2.5 Yargılamaya Esas Raporun Başsavcılığa
Gönderİlmesİ 249
12.4.4.3.2.6 Hesabın Yargılanması ve Hükme Bağlanması 250
12.4.4.3.2.7 İlamların Teblİğİ ve Yayınlanması 251
12.4.4.3.2.8 İlamların Tavzİhİ, Düzeltİlmesİ ve Kesİnleşmesİ 251
12.4.4.3.2.9 İlamların İnfazı 252
12.4.4.3.2.10 İlamlara Karşı Kanun Yolları 253
III. KISIM: KAMU YATIRIM SÜRECİ VE HAZİNE
İŞLEMLERİ . 259
KAMU YATIRIM SÜRECİ . 259
13.1 Yatırım Harcamalarını Diğerlerinden Ayıran Özellikler . 259
13.2 Kamu Yatırım Programı Uygulaması 262
13.2.1 Tarihsel Gelişimi 262
13.2.2 Kamu Yatırım Programının Hukuki Dayanağı . 264
13.2.3 Bütçe Türleri ve Ödenekler İtibarıyla Kapsamı . 265
13.2.4 Kamu Yatırım Programının Yapısı 266
13.2.5 Kamu Yatırım Programının Hazırlık Süreci . 270
13.2.6 Kamu Yatırım Programının Uygulama ve İzleme Süreci 273
HAZİNE İŞLEMLERİ . 275
14.1 Hazine Kavramı ve Tanımı 275
14.2 Hazinenin Tarihçesi . 275
14.3 Hazinenin Fonksiyonları 276
14.4 Hazinenin Kurumsal Yapısı . 277
14.5 Hazinenin Bütçe Finansmanındaki Rolü 278
14.6 Nakit Yönetimi . 279
14.6.1 Nakit Programlaması 280
14.6.2 Nakit Yönetiminin İşleyiş Süreci . 281
14.6.3 Kamu Haznedarlığı Uygulaması 282
14.7 Borç Yönetimi 283
14.7.1 İç Borç Yönetimi 283
14.7.1.1 İç Borçlanma Enstrümanları . 284
İçindekiler
xiv
14.7.1.2 Bİrİncİl ve İkİncİl Pİyasalar İle Pİyasa Yapıcılığı Sİstemİ 285
14.7.2 Dış Borç Yönetimi 286
14.7.2.1 Osmanlı İmparatorluğu’ndan Cumhurİyet’e Dış
Borçlanma . 286
14.7.2.2 Dış Borçlanma Enstrümanları . 288
14.7.2.2.1 Uluslararası Tahvİller ve Kİra Sertİfİkaları . 288
14.7.2.2.2 Program Kredİsİ 290
14.7.2.2.3 Proje Kredİlerİ . 290
14.7.2.3 Hazİne Garantİlerİ ve Borç Üstlenİm Taahhütlerİ 291
14.8 Alacak Yönetimi 292
14.9 Risk Yönetimi 293
14.9.1 Piyasa Riski Yönetimi 294
14.9.2 Kredi Riski Yönetimi . 295
14.9.3 Operasyonel Risk Yönetimi . 297
| Taksit Sayısı | Taksit tutarı | Genel Toplam |
|---|---|---|
| Tek Çekim | 577,15 | 577,15 |
| Taksit Sayısı | Taksit tutarı | Genel Toplam |
|---|---|---|
| Tek Çekim | 577,15 | 577,15 |
| Taksit Sayısı | Taksit tutarı | Genel Toplam |
|---|---|---|
| Tek Çekim | 577,15 | 577,15 |
| Taksit Sayısı | Taksit tutarı | Genel Toplam |
|---|---|---|
| Tek Çekim | 577,15 | 577,15 |
| Taksit Sayısı | Taksit tutarı | Genel Toplam |
|---|---|---|
| Tek Çekim | 577,15 | 577,15 |


