Doç. Dr. Ferhat USLU
İÇİNDEKİLER
YEDİNCİ BASKIYA ÖNSÖZ . 9
İÇİNDEKİLER . 11
KISALTMALAR . 19
BİRİNCİ BÖLÜM
UYGULAMA ÇALIŞMALARI
ANAYASA HUKUKU GENEL ESASLAR-ANAYASA
HUKUKU I 31
Anayasa Kavramı ve Normlar Hiyerarşisi . 31
Siyasi İktidarın Kurumsallaşması, Devlet ve Devletin
Unsurları 34
Kurucu İktidar, Asli Kurucu İktidar ve Tali Kurucu
İktidar . 37
Kurucu Meclis, Kurucu Referandum ve Plebisit . 38
Devlet Şekilleri, Üniter Devlet, Federal Devlet ve
Bölgeli Devlet 40
Demokrasi, Çoğulcu ve Özgürlükçü Demokrasi ve
Demokratik Toplum 45
Devlet, Devletin Kriteri ve Egemenlik 47
Hukuk Devleti Kavramı ve Hukuk Devletinin
Unsurları 48
Türkiye’de Uygulanan Seçim Sistemi ve Seçim Barajı
……. 51
Anayasa Mahkemesi Başkanı’nın 27/04/2015 Tarihli
İÇİNDEKİLER
12
Konuşmasından Bazı Bölümler . 56
TÜRK ANAYASA HUKUKU-ANAYASA HUKUKU II
……… . 65
Parlamenter Muafiyetler ve Yasama Dokunulmazlığı
……. . 65
Siyasi Parti Kapatma Davası 71
Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin Bakanlar Kurulu’nu
Denetleme Araçlarından “Gensoru” . 75
Parlamenter Hükûmet Sistemine Göre Hükûmetin
Kurulması . 78
Cumhurbaşkanlığı Hükûmet Sistemine Göre Cumhurbaşkanının
Göreve Başlaması 85
Olağanüstü Hal İlan Edilmesi 96
1961 ve 1982 Anayasalarının İkinci Maddeleri 103
1982 Anayasası’nın Sınıflandırılması ve 1982 Anayasası’nda
“Anayasanın Üstünlüğü İlkesi” . 109
1924, 1961 ve 1982 Anayasalarında “Laiklik İlkesi” 116
1982 Anayasası’nda “Seçimlerin Yenilenmesi” . 132
Ayasofya-i Kebîr Cami-i’nin İbadete Açılmasına
İlişkin Cumhurbaşkanlığı Kararı’nın Değerlendirilmesi
. 143
Kısa Bilgi Notu . 143
Ayasofya-i Kebîr Cami-i’nin Müzeye Çevrilmesine
İlişkin 24/11/1934 ve 2/1589 sayılı Bakanlar Kurulu
Kararı . 147
Danıştay 10. Dairesi’nin Ayasofya-i Kebîr Camii’nin
Müzeye Çevrilmesine İlişkin 24/11/1934 ve
2/1589 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı’nın İptali
Kararı 149
Ayasofya-i Kebîr Cami-i’nin Yönetiminin
İÇİNDEKİLER
13
Diyanet İşleri Başkanlığına Devredilerek İbadete
Açılması Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararı 174
İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi
ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele
Edilmesi Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına
Dair Kanun’un Değerlendirilmesi . 175
Kısa Bilgi Notu 175
29/07/2020 Tarihli ve 7253 Sayılı İnternet Ortamında
Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar
Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi
Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair
Kanun Metni 176
Vakıf Üniversiteleri Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel
Başvuruda Bulunabilir mi? . 182
Somut Olay ve Anayasa Mahkemesi Kararı . 182
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararı . 187
Türk Hukukunda Tekrar İdam Cezası Kabul Edilebilir
mi? 198
Kısa Bilgi Notu 198
Somut Olay 236
Uluslararası Sözleşmeler Cumhurbaşkanı’nın Tek Taraflı
İşlemiyle Feshedilebilir mi? İstanbul Sözleşmesi’nin
Cumhurbaşkanlığı Kararıyla Feshedilmesi . 237
Danıştay 10. Daire’sinin 28/04/2022 Tarihli Kararı
……… 238
İÇİNDEKİLER
14
İKİNCİ BÖLÜM
1982 ANAYASASI’NDA
YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER
1982 ANAYASASI’NDA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER
VE HALK OYLAMALARI LİSTESİ (17/05/1987-
21/01/2017) . 285
1982 ANAYASASI’NDA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLERİN
METİNLERİ . 291
17/05/1987 Tarihli ve 3361 Sayılı Kanun . 292
Değişiklik Metni 292
Karşılaştırmalı Maddeler . 293
06/08/1988 Tarihli ve 3467 sayılı Kanun . 299
Değişiklik Metni 299
Karşılaştırmalı Maddeler . 300
08/07/1993 Tarihli ve 3913 Sayılı Kanun . 301
Değişiklik Metni 301
Karşılaştırmalı Maddeler . 302
23/07/1995 Tarihli ve 4121 Sayılı Kanun . 303
Değişiklik Metni 303
Karşılaştırmalı Maddeler . 310
18/06/1999 Tarihli ve 4388 Sayılı Kanun . 331
Değişiklik Metni 331
Karşılaştırmalı Maddeler . 332
13/08/1999 Tarihli ve 4446 Sayılı Kanun . 334
Değişiklik Metni 334
Karşılaştırmalı Maddeler . 335
03/10/2001 Tarihli ve 4709 Sayılı Kanun . 337
İÇİNDEKİLER
15
Değişiklik Metni 337
Karşılaştırmalı Maddeler 345
21/11/2001 Tarihli ve 4720 Sayılı Kanun . 378
Değişiklik Metni 378
Değerlendirilmesi . 378
Karşılaştırmalı Maddeler 379
27/12/2002 Tarihli ve 4777 Sayılı Kanun . 380
Değişiklik Metni 380
Karşılaştırmalı Maddeler 381
04/04/2003 Tarihli ve 4841 Sayılı Kanun . 383
Değişiklik Metni 383
Karşılaştırmalı Maddeler 384
29/07/2003 Tarihli ve 4960 Sayılı Kanun . 387
Değişiklik Metni 387
Karşılaştırmalı Maddeler 388
07/05/2004 Tarihli ve 5170 Sayılı Kanun . 390
Değişiklik Metni 390
Değerlendirilmesi . 391
Karşılaştırmalı Maddeler 395
21/06/2005 Tarihli ve 5370 Sayılı Kanun . 403
Değişiklik Metni 403
Karşılaştırmalı Maddeler 404
29/10/2005 Tarihli ve 5428 Sayılı Kanun . 405
Değişiklik Metni 405
Karşılaştırmalı Maddeler 406
13/10/2006 Tarihli ve 5551 Sayılı Kanun . 410
Değişiklik Metni 410
Karşılaştırmalı Maddeler 410
İÇİNDEKİLER
16
10/05/2007 Tarihli ve 5659 Sayılı Kanun . 411
Değişiklik Metni 411
31/05/2007 Tarihli ve 5678 Sayılı Kanun . 411
Değişiklik Metni 411
Karşılaştırmalı Maddeler . 414
16/10/2007 Tarihli ve 5697 Sayılı Kanun . 422
Değişiklik Metni 422
09/02/2008 Tarihli ve 5735 Sayılı Kanun . 423
Değişiklik Metni 423
Karşılaştırmalı Maddeler . 423
07/05/2010 Tarihli ve 5982 Sayılı Kanun . 424
Değişiklik Metni 424
Karşılaştırmalı Maddeler . 436
17/03/2011 Tarihli ve 6214 Sayılı Kanun . 478
Değişiklik Metni 478
Karşılaştırmalı Maddeler . 478
20/05/2016 Tarihli ve 6718 Sayılı Kanun . 479
Değişiklik Metni 479
Genel Gerekçe 479
Madde Gerekçeleri 481
Değerlendirme 482
Karşılaştırmalı Maddeler . 485
21/01/2017 Tarihli ve 6771 Sayılı Kanun . 487
Genel Olarak . 487
6771 Sayılı Kanun Metni 489
Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı’na
Sunuş Yazısı 503
Anayasa Değişikliği Teklifinin Genel Gerekçesi
………. . 510
İÇİNDEKİLER
17
Anayasa Değişikliği Teklifinin Madde Gerekçeleri
512
Anayasa Değişikliği Teklifinin Anayasa Komisyonu
Raporu 517
Anayasa Komisyonu Raporu Muhalefet Şerhi I
……… 552
Anayasa Komisyonu Raporu Muhalefet Şerhi II
…… 576
İ. Anayasa Değişikliği Teklifi ile Anayasa
Komisyonu’nun Kabul Ettiği Metnin Karşılaştırmalı
Maddeleri 608
6771 Sayılı Kanun’la Yapılan Değişiklik Öncesi ve
Sonrasındaki Anayasa Hükümlerinin Karşılaştırılması
. 633
6771 Sayılı Kanun’un Türkiye Büyük Millet
Meclisi Genel Kurulu’ndaki Birinci Görüşmesinin
Gizli Oylama Sonuçları 715
6771 Sayılı Kanun’un Türkiye Büyük Millet
Meclisi Genel Kurulu’ndaki İkinci Görüşmesinin
Gizli Oylama Sonuçları . 716
GÜNCEL VE DİPNOTLU 1982 ANAYASASI 721
ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR 861
DOĞRU-YANLIŞ CEVAPLI SORULAR . 919
TÜRKÇE-İNGİLİZCE HUKUK TERİMLERİ SÖZLÜĞÜ
……… 1003
TÜRKÇE ANAYASA HUKUKU SÖZLÜĞÜ 1033
EKLER . 1071
OSMANLICA-LATİN HARFLERİYLE 1808 SENED-İ
İÇİNDEKİLER
18
İTTİFAK 1071
GÜNÜMÜZ TÜRKÇE’SİYLE 1808 SENED-İ İTTİFAK
……… . 1076
III. OSMANLICA-LATİN HARFLERİYLE 1839 TANZİMAT
FERMANI 1081
GÜNÜMÜZ TÜRKÇE’SİYLE 1839 TANZİMAT FERMANI
. 1085
OSMANLICA-LATİN HARFLERİYLE 1856 ISLAHAT
FERMANI . 1088
GÜNÜMÜZ TÜRKÇE’SİYLE 1856 ISLAHAT FERMANI
. 1094
VII. OSMANLICA-LATİN HARFLERİYLE 1875 ADALET
FERMANI . 1100
VIII. DEVLET BAŞKANI PÂDİŞÂH ABDÜLAZİZ TARAFINDAN
CÜLUSUNU MÜTEAKİP SADARETE
GÖNDERİLEN HAT . 1109
16/04/2017 TARİHLİ HALKOYLAMASININ KESİNLEŞMESİNE
İLİŞKİN YÜKSEK SEÇİM KURULU
KARARI 1111
BAŞLICA KAYNAKLAR 1115
YAZARIN ÖZGEÇMİŞİ VE AKADEMİK YAYINLARI
……… . 1117
Doç. Dr. Ferhat USLU
İÇİNDEKİLER
YEDİNCİ BASKIYA ÖNSÖZ . 9
İÇİNDEKİLER . 11
KISALTMALAR . 19
BİRİNCİ BÖLÜM
UYGULAMA ÇALIŞMALARI
ANAYASA HUKUKU GENEL ESASLAR-ANAYASA
HUKUKU I 31
Anayasa Kavramı ve Normlar Hiyerarşisi . 31
Siyasi İktidarın Kurumsallaşması, Devlet ve Devletin
Unsurları 34
Kurucu İktidar, Asli Kurucu İktidar ve Tali Kurucu
İktidar . 37
Kurucu Meclis, Kurucu Referandum ve Plebisit . 38
Devlet Şekilleri, Üniter Devlet, Federal Devlet ve
Bölgeli Devlet 40
Demokrasi, Çoğulcu ve Özgürlükçü Demokrasi ve
Demokratik Toplum 45
Devlet, Devletin Kriteri ve Egemenlik 47
Hukuk Devleti Kavramı ve Hukuk Devletinin
Unsurları 48
Türkiye’de Uygulanan Seçim Sistemi ve Seçim Barajı
……. 51
Anayasa Mahkemesi Başkanı’nın 27/04/2015 Tarihli
İÇİNDEKİLER
12
Konuşmasından Bazı Bölümler . 56
TÜRK ANAYASA HUKUKU-ANAYASA HUKUKU II
……… . 65
Parlamenter Muafiyetler ve Yasama Dokunulmazlığı
……. . 65
Siyasi Parti Kapatma Davası 71
Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin Bakanlar Kurulu’nu
Denetleme Araçlarından “Gensoru” . 75
Parlamenter Hükûmet Sistemine Göre Hükûmetin
Kurulması . 78
Cumhurbaşkanlığı Hükûmet Sistemine Göre Cumhurbaşkanının
Göreve Başlaması 85
Olağanüstü Hal İlan Edilmesi 96
1961 ve 1982 Anayasalarının İkinci Maddeleri 103
1982 Anayasası’nın Sınıflandırılması ve 1982 Anayasası’nda
“Anayasanın Üstünlüğü İlkesi” . 109
1924, 1961 ve 1982 Anayasalarında “Laiklik İlkesi” 116
1982 Anayasası’nda “Seçimlerin Yenilenmesi” . 132
Ayasofya-i Kebîr Cami-i’nin İbadete Açılmasına
İlişkin Cumhurbaşkanlığı Kararı’nın Değerlendirilmesi
. 143
Kısa Bilgi Notu . 143
Ayasofya-i Kebîr Cami-i’nin Müzeye Çevrilmesine
İlişkin 24/11/1934 ve 2/1589 sayılı Bakanlar Kurulu
Kararı . 147
Danıştay 10. Dairesi’nin Ayasofya-i Kebîr Camii’nin
Müzeye Çevrilmesine İlişkin 24/11/1934 ve
2/1589 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı’nın İptali
Kararı 149
Ayasofya-i Kebîr Cami-i’nin Yönetiminin
İÇİNDEKİLER
13
Diyanet İşleri Başkanlığına Devredilerek İbadete
Açılması Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararı 174
İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi
ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele
Edilmesi Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına
Dair Kanun’un Değerlendirilmesi . 175
Kısa Bilgi Notu 175
29/07/2020 Tarihli ve 7253 Sayılı İnternet Ortamında
Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar
Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi
Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair
Kanun Metni 176
Vakıf Üniversiteleri Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel
Başvuruda Bulunabilir mi? . 182
Somut Olay ve Anayasa Mahkemesi Kararı . 182
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararı . 187
Türk Hukukunda Tekrar İdam Cezası Kabul Edilebilir
mi? 198
Kısa Bilgi Notu 198
Somut Olay 236
Uluslararası Sözleşmeler Cumhurbaşkanı’nın Tek Taraflı
İşlemiyle Feshedilebilir mi? İstanbul Sözleşmesi’nin
Cumhurbaşkanlığı Kararıyla Feshedilmesi . 237
Danıştay 10. Daire’sinin 28/04/2022 Tarihli Kararı
……… 238
İÇİNDEKİLER
14
İKİNCİ BÖLÜM
1982 ANAYASASI’NDA
YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER
1982 ANAYASASI’NDA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER
VE HALK OYLAMALARI LİSTESİ (17/05/1987-
21/01/2017) . 285
1982 ANAYASASI’NDA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLERİN
METİNLERİ . 291
17/05/1987 Tarihli ve 3361 Sayılı Kanun . 292
Değişiklik Metni 292
Karşılaştırmalı Maddeler . 293
06/08/1988 Tarihli ve 3467 sayılı Kanun . 299
Değişiklik Metni 299
Karşılaştırmalı Maddeler . 300
08/07/1993 Tarihli ve 3913 Sayılı Kanun . 301
Değişiklik Metni 301
Karşılaştırmalı Maddeler . 302
23/07/1995 Tarihli ve 4121 Sayılı Kanun . 303
Değişiklik Metni 303
Karşılaştırmalı Maddeler . 310
18/06/1999 Tarihli ve 4388 Sayılı Kanun . 331
Değişiklik Metni 331
Karşılaştırmalı Maddeler . 332
13/08/1999 Tarihli ve 4446 Sayılı Kanun . 334
Değişiklik Metni 334
Karşılaştırmalı Maddeler . 335
03/10/2001 Tarihli ve 4709 Sayılı Kanun . 337
İÇİNDEKİLER
15
Değişiklik Metni 337
Karşılaştırmalı Maddeler 345
21/11/2001 Tarihli ve 4720 Sayılı Kanun . 378
Değişiklik Metni 378
Değerlendirilmesi . 378
Karşılaştırmalı Maddeler 379
27/12/2002 Tarihli ve 4777 Sayılı Kanun . 380
Değişiklik Metni 380
Karşılaştırmalı Maddeler 381
04/04/2003 Tarihli ve 4841 Sayılı Kanun . 383
Değişiklik Metni 383
Karşılaştırmalı Maddeler 384
29/07/2003 Tarihli ve 4960 Sayılı Kanun . 387
Değişiklik Metni 387
Karşılaştırmalı Maddeler 388
07/05/2004 Tarihli ve 5170 Sayılı Kanun . 390
Değişiklik Metni 390
Değerlendirilmesi . 391
Karşılaştırmalı Maddeler 395
21/06/2005 Tarihli ve 5370 Sayılı Kanun . 403
Değişiklik Metni 403
Karşılaştırmalı Maddeler 404
29/10/2005 Tarihli ve 5428 Sayılı Kanun . 405
Değişiklik Metni 405
Karşılaştırmalı Maddeler 406
13/10/2006 Tarihli ve 5551 Sayılı Kanun . 410
Değişiklik Metni 410
Karşılaştırmalı Maddeler 410
İÇİNDEKİLER
16
10/05/2007 Tarihli ve 5659 Sayılı Kanun . 411
Değişiklik Metni 411
31/05/2007 Tarihli ve 5678 Sayılı Kanun . 411
Değişiklik Metni 411
Karşılaştırmalı Maddeler . 414
16/10/2007 Tarihli ve 5697 Sayılı Kanun . 422
Değişiklik Metni 422
09/02/2008 Tarihli ve 5735 Sayılı Kanun . 423
Değişiklik Metni 423
Karşılaştırmalı Maddeler . 423
07/05/2010 Tarihli ve 5982 Sayılı Kanun . 424
Değişiklik Metni 424
Karşılaştırmalı Maddeler . 436
17/03/2011 Tarihli ve 6214 Sayılı Kanun . 478
Değişiklik Metni 478
Karşılaştırmalı Maddeler . 478
20/05/2016 Tarihli ve 6718 Sayılı Kanun . 479
Değişiklik Metni 479
Genel Gerekçe 479
Madde Gerekçeleri 481
Değerlendirme 482
Karşılaştırmalı Maddeler . 485
21/01/2017 Tarihli ve 6771 Sayılı Kanun . 487
Genel Olarak . 487
6771 Sayılı Kanun Metni 489
Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı’na
Sunuş Yazısı 503
Anayasa Değişikliği Teklifinin Genel Gerekçesi
………. . 510
İÇİNDEKİLER
17
Anayasa Değişikliği Teklifinin Madde Gerekçeleri
512
Anayasa Değişikliği Teklifinin Anayasa Komisyonu
Raporu 517
Anayasa Komisyonu Raporu Muhalefet Şerhi I
……… 552
Anayasa Komisyonu Raporu Muhalefet Şerhi II
…… 576
İ. Anayasa Değişikliği Teklifi ile Anayasa
Komisyonu’nun Kabul Ettiği Metnin Karşılaştırmalı
Maddeleri 608
6771 Sayılı Kanun’la Yapılan Değişiklik Öncesi ve
Sonrasındaki Anayasa Hükümlerinin Karşılaştırılması
. 633
6771 Sayılı Kanun’un Türkiye Büyük Millet
Meclisi Genel Kurulu’ndaki Birinci Görüşmesinin
Gizli Oylama Sonuçları 715
6771 Sayılı Kanun’un Türkiye Büyük Millet
Meclisi Genel Kurulu’ndaki İkinci Görüşmesinin
Gizli Oylama Sonuçları . 716
GÜNCEL VE DİPNOTLU 1982 ANAYASASI 721
ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR 861
DOĞRU-YANLIŞ CEVAPLI SORULAR . 919
TÜRKÇE-İNGİLİZCE HUKUK TERİMLERİ SÖZLÜĞÜ
……… 1003
TÜRKÇE ANAYASA HUKUKU SÖZLÜĞÜ 1033
EKLER . 1071
OSMANLICA-LATİN HARFLERİYLE 1808 SENED-İ
İÇİNDEKİLER
18
İTTİFAK 1071
GÜNÜMÜZ TÜRKÇE’SİYLE 1808 SENED-İ İTTİFAK
……… . 1076
III. OSMANLICA-LATİN HARFLERİYLE 1839 TANZİMAT
FERMANI 1081
GÜNÜMÜZ TÜRKÇE’SİYLE 1839 TANZİMAT FERMANI
. 1085
OSMANLICA-LATİN HARFLERİYLE 1856 ISLAHAT
FERMANI . 1088
GÜNÜMÜZ TÜRKÇE’SİYLE 1856 ISLAHAT FERMANI
. 1094
VII. OSMANLICA-LATİN HARFLERİYLE 1875 ADALET
FERMANI . 1100
VIII. DEVLET BAŞKANI PÂDİŞÂH ABDÜLAZİZ TARAFINDAN
CÜLUSUNU MÜTEAKİP SADARETE
GÖNDERİLEN HAT . 1109
16/04/2017 TARİHLİ HALKOYLAMASININ KESİNLEŞMESİNE
İLİŞKİN YÜKSEK SEÇİM KURULU
KARARI 1111
BAŞLICA KAYNAKLAR 1115
YAZARIN ÖZGEÇMİŞİ VE AKADEMİK YAYINLARI
……… . 1117
| Taksit Sayısı | Taksit tutarı | Genel Toplam |
|---|---|---|
| Tek Çekim | 1.746,00 | 1.746,00 |
| Taksit Sayısı | Taksit tutarı | Genel Toplam |
|---|---|---|
| Tek Çekim | 1.746,00 | 1.746,00 |
| Taksit Sayısı | Taksit tutarı | Genel Toplam |
|---|---|---|
| Tek Çekim | 1.746,00 | 1.746,00 |
| Taksit Sayısı | Taksit tutarı | Genel Toplam |
|---|---|---|
| Tek Çekim | 1.746,00 | 1.746,00 |
| Taksit Sayısı | Taksit tutarı | Genel Toplam |
|---|---|---|
| Tek Çekim | 1.746,00 | 1.746,00 |


